Научная статья на тему 'ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ХАМКОРЛИК ФАОЛИЯТИ ТАЪМИНЛАШНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ'

ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ХАМКОРЛИК ФАОЛИЯТИ ТАЪМИНЛАШНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Ветеринарные науки»

CC BY
49
10
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
Таълим / сифат назорати / назорат-бошқарув / хамкорлик / диагностика / самарадорлик.

Аннотация научной статьи по ветеринарным наукам, автор научной работы — Хилолахон Саидова Рашиджон Қизи

Ушбу мақолада Ўзбекистонда таълим тизимини сифат жихатдан янги босқичга олиб чиқиш, таълим сифатини таъминлашда узлуксиз таълим босқичлари ҳамкорлигини йўлга қўйиш, улар ўртасида бир бирини тўлдириш, такомиллаштириш, тизимли ва изчил алоқадорликни йўлга қўйиш шунингдек, олий таълим тизимида таълим сифатини ошириш мақсадида иқтисодий диагностикни йўлга қўйиш каби масалалар баён этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ХАМКОРЛИК ФАОЛИЯТИ ТАЪМИНЛАШНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ»

ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ХАМКОРЛИК ФАОЛИЯТИ ТАЪМИНЛАШНИНГ

УЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ Хилолахон Саидова Рашиджон кизи

^укон Давлат Педагогика Институти Мактаб менежменти кафедраси укитувчиси

h.saidova2020@gmail.com https://doi.org/10.5281/zenodo.8050877

Аннотация. Ушбу мацолада Узбекистонда таълим тизимини сифат жихатдан янги босцичга олиб чициш, таълим сифатини таъминлашда узлуксиз таълим босцичлари ^амкорлигини йулга цуйиш, улар уртасида бир бирини тулдириш, такомиллаштириш, тизимли ва изчил алоцадорликни йулга цуйиш шунингдек, олий таълим тизимида таълим сифатини ошириш мацсадида ицтисодий диагностикни йулга цуйиш каби масалалар баён этилган.

Калит сузлар: Таълим, сифат назорати, назорат-бошцарув, хамкорлик, диагностика, самарадорлик.

Узбекистоннинг янги ривожланиш боскичида таълим сифатини ошириш учун сохада олиб борилаётган ислохотларни чукурлаштириш, таълим-тарбия тизимини янада ривожлантириш масалалари долзарблик касб этмокда. Давлатимиз рахбари томонидан "мактаб масаласи - бу келажак масаласи, хаёт-мамот масаласи"[1] эканлигига алохида ургу берилаётганлиги, сохага давлат бюджетининг катта кисми сарфланаётгани ва бу микдор йилдан-йилга ошириб борилаётгани, ривожланган давлатларнинг таълим дастурини узлаштириш учун давлат сиёсати даражасида таълимий модернизациялашув жараёнлари олиб борилаётганлиги хам буни яккол курсатиб бермокда.

Бугунги кунда таълим сифатини назорат-бошкарув тузилмасини такомиллаштиришда узлуксиз таълим боскичлари хамкорлигини йулга куйиш, улар уртасида бир бирини тулдириш, такомиллаштириш, тизимли ва изчил алокадорликни йулга куйиш таълим сифатини таъминлашдаги самарали ечим эканлиги илгари сурилмокда.

Таълим сифатини назорат-бошкарув тизимини такомиллаштиришда мактаб таълими ва олий таълим хамкорлиги инновацион асосларга кура ташкил этиш, яъни мактаб тизимининг назорат-бошкарув жараёнига, таълим сифати мониторингига олий таълим тажрибаларини куллаш, унинг илмий тадкикот натижаларидан фойдаланиш хамда олий таълимнинг максадли кадрлар тайёралш тизими хамкорлигини йулга куйиш жуда самарадор булади. Чунки бугунги замон бозор иктисодиёти талаблари буйича талаб ва таклиф конуниятлари хукум сурган шароитга мослашишга мажбур, таълим хам талаб ва таклиф конуниятини тан олиши, узида шакллантириши ва унга мослашиши лозим.

Таълим муассасаси фаолиятини самарали ташкил этиш, белгиланган максадларга эришишда, хамкорликдаги бошкарув мухим ахамиятга эга булиб, бунда жамоавий бошкарув органлари хамда жамоатчилик ташкилотларининг иштироки ва уларнинг фаоллиги узига хос ахамият касб этади. Хамкорликдаги бошкарувни ташкил этишдан асосий максад, таълим муассасаси олдига куйилган максадларга эришишда, муассасанинг хаётий фаолиятини таъминлаш ва такомиллаштириш йуналишидаги масалаларни хал этиш, муаммоларнинг ижобий ечимини топиш, инновацион жараёнларни ташкил килиш ва ривожлантириш, турли хил масалалар юзасидан карорлар кабул килиш асносида жамоа

барча аъзоларининг иштирокини таъминлаш хамда белгиланган максадларга эришишда уларнинг фаолиятини мувофиклаштириш хисобланади"[4;4]. Шундай экан, мактаб таълими ва олий таълим хамкорлиги асосида таълим сифатини ошириш, назорат-бошкарув тузилмаларини ислох килиш, такомиллаштириш, бошкарувнинг самарадор шакл ва методологиясини яратиш устувор ахамият касб этади.

Бундан ташкари таълим сифатини оширишда ва бозор талабларини таъминлашда бозор талабларидан келиб чиккан холда таълимни ташкил этиш, таълим йуналишларини истеъмолчи талабларидан келиб чикиб улар билан боглаш, таълим муассасалари хамда ишлаб чикариш жойларининг узаро доимий хамкорлик алокаларини йулга куйиш, таълим иштирокчилари ва кадрлар буюртмачиларининг хдмкорлик самарадорлигини таъминлашни ташкил этиш каби ишларни амалга ошириш зарур.

Фикримизча, кадрлар тайёрлаш факатгига олий таълим тизимининг вазифаси деб караш умуман тугри эмас. Кадрлар тайёрлаш узлуксиз таълимнинг умумий гоя ва ягона максад асосида биргаликда, хамкорлик асосидаги фаолияти булиши, бири иккинчисини тулдириб, такомиллаштириб бориши лозим. Бу жараёнда умумий назорат тузилмаси мувофиклаштирувчилик вазифасини хам бажариши лозим. Бу эса, мактаб таълими таълим бериш жараёнини олий таълим талабларига мувофиклаштиради, олий таълим булса, иш берувчилар ва халкаро стандартлар асосида ракобатбардош кадрлар тайёрлаш талабларига мослаштиради. Натижада таълим сифати ва самарадорлиги намоён булади. Таълим тизимини ислох килиш, унга янгича ёндашувлар, дарс бериш методикасини олиб кириш билан таълим сифати тулик узгармайди. Бунинг учун мактаб таълими битирувчилари хам олий таълимни бошлаш тажрибасига, талаб этиладиган билим ва куникмаларга, дунёкараш ва тафаккурга эга булиши зарур. Бунинг учун барча бугиндаги рахбарлар фоизлар, ракамлар, когознинг ортидан кувмасдан, хар бир фукаро учун, унинг хаётий манфаатларини таъминлаш учун ишлаши шарт"[2;48]. Шундай экан, таълим сифатини таъминлаш вазифалари устуворлик килган вазиятда фоизлари, ракамлар ортидан кувиш, тадбирлару когозда бажарилган ишлар билан мактаниш асосида кузланган максадга эришиб булмайди. Шу боис таълим сифатига таъсир курсатувчи ишларни фарклай олиш ва тугри фаолиятни, назорат-бошкарув тизимини йулга куйиш долзарб вазифалардан бири булиб колади.

Бунинг учун эса, олий таълим тизимида таълим сифатини ошириш ва асосий максад йулида иктисодий диагностикни йулга куйиш самара беради. Тадкикотларга кура, "хозирги вактда олий таълим муассасасини бошкаришнинг турли бугинларида самарадорликни бахолашнинг содда, кулай ва эгилувчан услублари етарли эмас. Бундай шароитда иктисодий диагностика механизми олий таълим муассасаларини янги бозор шароитларга мослаштириш муаммоларини хал этади. Чунки, иктисодий диагностика тамойилларига асосланган бошкарув нотугри карорларни олдини олиш режимида фаолият курсатади. Иктисодий диагностика турли даражадаги муаммоларни аниклайди, мажмуали тахлилни амалга оширади ва окилона карорга келишни таъминлайди хамда узининг имкониятлари кенглиги ва истикболлиги билан ажралиб туради. Олий таълим муассасаси бошкарув жараёни самарадорлигини мажмуали бахолаш бозор субъектларида кизикиш уйготади ва долзарб ахамият касб этади"[3;134]. Дархакикат, олий таълим бошкарувнинг иш самарасизлиги нотугри карорлар кабул килиш билан боглик эканлигидан келиб

чиксак, иктисодий диагностика асосида бошкарувни ташкиллаш бундай ноурин карорлар кабул килишни олдини олади.

Юкоридаги фикрлардан куриниб турибдики таълим сифати узлуксиз таълим тизимининг назорат механизмларини тугри ва замон талабалари асосида ишлашига боглик булиб колмокда. Таълим назорати нафакат таълим жараёнини назорат килиш билан шугулланиши, кадрлар тайёрлаш тизими самрадорлигини прагноз килиб бориши хам зарур. У таълим сифати ва кадрларнинг билим ва малакалари етишмовчилиги занжиридаги бушлик нуктани топиши ва уни ривожлантириш борасида ишларни хам тизимли амалга ошириб бориши лозим.

Хулоса килганда, таълим сифатини назорат-бошкарувини такомиллаштириш таълимни ташкил этишнинг ва уни давлат микиёсида назорат килишнинг долзарб ва кечиктириб булмайдиган вазифаларидан бирига айланди. Мазкур жараённи тугри ва конуний йулга куйиш оркали таълим сифати ва иш самарадорлиги таъминланади. Айникса мактаб таълими ва олий таълим хамкорлигини изчил ва аник максадлар асосида йулга куйиш кадрлар тайёрлаш сифатига, билимли ва салохиятли мутахассислар тайёрлашга, ракобатбардошлигини оширишга хизмат килади.

REFERENCES

1. Мирзиёев Ш. Танкидий тахлил, катъий тартиб интизом ва шахсий жавобгарлик - хар бир рахбар фаолиятининг кундалик коидаси булиши керак. - Тошкент: Узбекистон, 2017. -Б.104.

2. Мирзиёев Ш.М. Миллий тикланишдан - миллий юксалиш сари. 4-том. - Тошкент: Узбекистон, 2020. - Б.452.

3. Сотволдиев Н. Ж. Олий таълим муассасасини бошкариш - иктисодий диагностика объекти сифатида. // "Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar" ilmiy elektron jurnali. № 4, iyul-avgust, 2020 yil. -Б. 134

4. Файзуллаева Н.С. Таълим тизимида стратегик бошкарувнинг амалий жихатлари. "Иктисодиёт ва инновацион технологиялар" илмий электрон журнали. №5, июль, 2012 йил. -Б. 4.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.