Научная статья на тему 'Тадбиркорлик соҳасида электрон тижоратнинг тутган ўрни'

Тадбиркорлик соҳасида электрон тижоратнинг тутган ўрни Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
350
67
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
информационные технологии / интернет / высокотехнологичные услуги / электронная коммерция / электронные СМИ / интернет-пользователь / разработка / вебпутешествия / потенциальный клиент. / information technology / internet / high tech services / e-commerce / electronic media / Internet-user / devise / web-travel / potential customer

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Махмудов Л. У.

В данной статье рассматриваются преимущества использования электронной коммерции в традиционных предприятиях. Частично объясняются электронная коммерция, ее цели и задачи. Факторы, влияющие на электронную коммерцию, основаны на цифрах.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

This article considers the advantages of using electronic commerce in traditional businesses. E-commerce, its goals and objectives are partly explained. Factors affecting e-commerce are based on numbers.

Текст научной работы на тему «Тадбиркорлик соҳасида электрон тижоратнинг тутган ўрни»

семейного типа, диверсификации сельской экономики, создания новых рабочих мест в альтернативных сельскохозяйственному производству сферах экономической деятельности.

4. Недооцененный человеческий капитал становится ограничительным фактором инклюзивного сельского развития. Системное решение данной проблемы лежит в поле ответственности государственной политики. Установление четкой корреляционной зависимости между активами человеческого капитала и доходами станет мотиватором повышения образовательного уровня, совершенствования профессиональных навыков, сохранения здоровья каждого члена общества, что в итоге приведет к устойчивому социально-экономическому развитию сельской местности и позитивно повлияет на повышение благосостояния людей.

ЛИТЕРАТУРА

1. Sen A. Development as Freedom. Oxford: Oxford University Press, 1999.

2. Mincer Jacob A. Schooling, Experience, and Earnings / Mincer Jacob A. - New York : Columbia University Press, 1974. - 152 p.

3. Rizov M. Human capital and the agrarian structure in transition / Rizov M. // Economic and Industrial Democracy. - 2005. - № 26(1). - Р. 119-149.

4. Fafchamps М. Human Capital, Productivity, and Labor Allocation in Rural Pakistan [Электроннийресурс] / Marcel Fafchamps, Agnes R. Quisumbing. - Режим доступу: http://www.economics.ox.ac.uk/members/marcel.fafchamps/homepage/hum.pdf

5. Риковська О.В. Сучасний стан та ощнка людсьского капггалу в контекст розвитку села / Теорiя, полгтика та практика сшьського розвитку за ред. Бородшо'1 О.М., Прокопи 1.В.; НАНУ; 1н-т екон.та прогнозув. - К., 2010. - 376с.

6. «Затраты и ресурсы домохозяйств Украины в 2018 г. (по данням Выборочного обследования условий жизни домохозяйств Украины). / Статистический сборник. - К., 2019. - 368 с.

УДК 339.16 Махмудов Л.У.

ТАДБИРКОРЛИК СОХДСИДА ЭЛЕКТРОН ТИЖОРАТНИНГ ТУТГАН УРНИ

Махмудов Л.У. -ассистент (СамИСИ)

В данной статье рассматриваются преимущества использования электронной коммерции в традиционных предприятиях. Частично объясняются электронная коммерция, ее цели и задачи. Факторы, влияющие на электронную коммерцию, основаны на цифрах.

Ключевые слова: информационные технологии, интернет, высокотехнологичные услуги, электронная коммерция, электронные СМИ, интернет-пользователь, разработка, веб-путешествия, потенциальный клиент.

This article considers the advantages of using electronic commerce in traditional businesses. E-commerce, its goals and objectives are partly explained. Factors affecting e-commerce are based on numbers.

Keywords: information technology, internet, high tech services, e-commerce, electronic media, Internet-user, devise, web-travel, potential customer.

Бугунги кунда жамият ривожланишнинг шундай боскичидаки, бунда янги ахборот технологиялари тез таркалади, бунинг натижасида ижтимоий-иктисодий сохднинг куп тармокларида узгаришлар вужудга келади.

Глобал ахборот-коммуникация технологияларини ривожлантириш натижасида электрон мухитнинг вужудга келганлиги ва уз фаолиятида ушбу мухитдан фойдаланадиган корхоналарнинг етарлича мавжудлиги Узбекистоннинг бугунги иктисодиётини узига хос хусусияти хисобланади. Замонавий тадбиркорлик сохасида ахборот технологиялари имкониятларидан фаол фойдаланилмокда. Шу билан бирга, тадбиркорлик фаолиятида ушбу технологиялардан фойдаланиш тадбиркорларнинг ички ва жахон бозоридаги муваффакияти даражасини белгилайди.

Ахборот технологиялари сохасидаги сунгги ютуклардан фойдаланиш Узбекистон иктисодиётини хом ашё тармокларига карамлигини пасайтириш ва юкори технологияли хизматлар сохасини мустахкамлаш имконини беради. Мамлакат иктисодиётининг мувозанатли усиши, иктисодиётнинг анъанавий тармоклари хамда ахборот технологияларидан фойдаланган холда тадбиркорлик фаолиятининг янги йуналишларининг вужудга келиши ва усиши билан белгиланади.

ХХ асрда ахборот технологияларининг энг мухим ютукларидан бири интернетнинг пайдо булиши ва ривожланишидир. Интернет оркали маълумотларни узатиш технологиялари ва стандартлари тижорат маълумотларини алмашиш учун универсал восита булиб, асосан электрон тижорат сохдсида тадбиркорликни юритиш тамойилларини белгилаб берди.

Интернет - хар кандай фирма уз махсулотлари ва хизматлари хакида маълумот таркатадиган, маркетинг тадкикотларини олиб борадиган ва харидорларга савдодан сунг махсулотларни куллаш буйича маслахатлар билан таъминлайдиган ноёб мухитдир. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик вакиллари хам интернет-технологиялари оркали электрон тижоратнинг афзалликларидан кенг фойдалана оладилар. Чунки интернет оламида йирик ва кичик бизнес вакилларининг имкониятлари деярли тенгдир.

Х,ар кандай тижорат корхоналарининг фаолияти товар ва хизматларнинг мукобил истеъмолчилари талабларини кондиришдан иборат. Электрон тижорат сохасидаги истеъмолчилар одатий бозор истеъмочиларидан узига хосликлари билан ажралиб туради.

Электрон тижорат бозорига кираётган хар кандай корхона бу узига хосликни инобатга олиши керак.

Электрон тижорат сохасидаги тижорат операцияларини амалга ошириш услублари ва воситалари реал сектор иктисодиётидаги одатий тижорат фаолиятидан фарк килади.

^анчалик ахборот технологиялари ва интернет таркалгани сари шунчалик куп тадбиркорлик корхоналари электрон тижорат сохасига утиб боради. Х,озирда факат электрон тижоратга асосланган корхоналар хам очилмокда, шу билан бирга одатий корхоналарда электрон тижоратни ташкил этиш хам купаймокда. Алал окибат, савдонинг бу тури колган аналогларини ортда колдиради. Бу эволюция ва уни тухтатиб булмайди.

Электрон тижоратнинг Узбекистон иктисодиётида ривожланиши тамойилларининг асосини курадиган булсак, чет эл давлатлари тажрибаларини умумлаштириш ва Узбекистонда электрон тижоратдан фойдаланиш хамда уни ривожлантириш буйича йурикномалар ишлаб чикиш ва ушбу сохада изланишлар олиб бориш анча мухим вазифалардан бири хисобланади.

Тадбиркорлик сохасида электрон тижоратнинг тамойилларидан фойдаланиш муаммолари карийб урганилмаган деб хисоблаш мумкин. Унча узок булмаган давр олдин электрон ахборот технологияларини пайдо булиши ва юкори суръатларда усиши, амалиётдаги электрон тижоратнинг жадал ривожланиши хамда такомиллашиши назариядан анча олдинлаб кетишига олиб келди, шунинг учун ушбу соха ва унинг иктисодиётдаги урни кам урганилган.

Ахборот технологияларини ижтимоий-иктисодий жараёнларга таъсирини ва муаммоларини урганган олимлар И.Ансоф, Д.Велик, А.Волков, П.Дракер, Дж.Кейнс, И.Массуд, Б.Мизес, М.Портер, Г.Титоренко, Й.Шумпетер ва бошкалар.

Электрон тижоратни ривожлантириш муаммоларини урганишга И.Балабанов, И.Голдовский, Д.Козе, Г.Мине, А.Наумов, И.Стрелец, Д.Шнайдер ва бошкалар жуда куп мехнат сарфлаганлар.

Узбекистонда инновацион иктисодиётга утиш шароитида электрон тижоратни тадбиркорлик фаолиятида куллашни кенгайтириш борасида узок муддатли илмий изланишларни олиб бориш, корхонанинг интернетдан тугри фойдаланиши буйича таклифлар ишлаб чикиш ва электрон тижоратни ривожлантириш йулларини аниклаш каби мухим вазифаларнинг куйилганлиги ушбу мавзуни долзарблигини билдиради.

Маколанинг методик тавсиялари ва хулосалари бошкарув карорлари, функционал стратегия, корхона самарадорлигини ошириш максадида электрон тижорат тамойилларига асосланган тадбиркорлик стратегияларидан тадбиркорлик тузилмаларини бошкаришда ва ишлаб чикишда кулланилиши мумкин.

ICTSUMMIT халкаро тадкикот ташкилотининг тадкикот натижалари узбек интернет-фойдаланувчиларининг сони ва ижтимоий таркибини аник тасвирлаб беради. 2016 йилда Узбекистонда интернет фойдаланувчилари сони 12 миллиондан ошган эди [1]. 2018 йил январ холатига кура, Узбекистонда %ар цандай девайс орцали интернетдан фойдаланганлар а^олининг 48% фоизини ташкил этди [2]. Асосий кисми (64%) 16 ёшдан 34 ёшгача булганлар ва веб-саёхатчиларнинг 37 фоизи 25 ёшгача булган ёшлардир. Веб-саёхатчилар орасида 59 % эркаклар ва 41% аёллардир. Купинча узбек интернет-фойдаланувчисининг уртача даромади ойига бир киши учун 200 доллардан ошмайди. Интернет тармогидан фойдаланувчиларнинг 68 фоизи олий маълумотга эга.

Интернет тармогидан фойдаланувчилар яхши суръатларда усиб бормокда, аммо 16,1 млн. "фойдаланувчилар" 16,1 млн. "Потенциал мижоз" дегани эмас. Тадбиркорликни режалаштирганда бу жуда мухим омил хисобланади.

Савдогарлар учун асосий манфаат оила аъзоларининг даромадлари ойига 51 дан 100 долларгача булган даражадаги мижозлар булишини хисобга олиш окилона хисобланади (даража уртача кунлик минималдан бир оз юкори). Жамоатчилик фикри фонди (SOF- Social Opinion Fondation) томонидан олиб борилган тадкикотлар натижалари асосида бу кисм фойдаланувчиларнинг 34 фоизни ташкил этади. Уларни "мумкин булган харидорлар" деб аташ мумкин. Купрок арзон махсулотларга (китоблар, мусика, онлайн хизматлар) ихтисослашган дуконларнинг ушбу сонга, шунингдек, мижозларга паст нархларни таклиф килаётганлар учун асосий афзаллик сифатида караш мантикан тугри.

Сотувчи учун энг кизикарлиси, оила аъзолари учун хар ойда 100 доллардан ортикрок маблагга эга булганлардир. "Потенциал мижоз"ларнинг ушбу тоифаси аста-секин усиб бормокда (2012 йилда 34 % дан 2018 йилдаги 49 % гача), бу холат тадбиркорларга интернет фойдаланувчиларининг ушбу тоифасини узларининг махсулотлари ва хизматларини "Потенциал мижоз"лари сифатида карашларига имкон яратмокда.

Интернет ривожланишининг асосий курсаткичларидан бири минтакавий руйхатга олиш зонасида иккинчи даражали доменларнинг сонидир. 2017 йил октябр ойида UZ доменидаги иккинчи даражали доменлар сони (Узбекистонга тегишли булган) 65 000 тадан ошиб кетди.

Бугунги кунда 243 та миллий икки харфли доменлар ичида UZ домени 50 та энг машхур миллий домен зоналарига киритилган. Домен номларининг усиш даражаси буйича UZ домени Буюк Британия, А^Ш, Канада, Белгия, Хитой, Гонгконг, Россия ва бошкалар билан бир каторда юкори уринларда туради.

Руйхатга олинган доменларнинг купайиши билан бир вактда, уларнинг марказсизлашиши руй беради. Агар илгари аксарият доменлар Тошкент вилояти ташкилотлари ва ахолиси томонидан руйхатга олинган булса, сунгги йилларда худудлардан, асосан, Самарканд ва Узбекистондаги йирик ахолининг фаол марказларидан келган доменлар руйхатдан утказилмокда. Шундай килиб, агар икки йил олдин Тошкент UZ домени руйхатдан утган барча иккинчи даражали доменларнинг 66,5 фоизини ташкил этган булса,

бугунги кунда бу ракам руйхатга олишлар сони буйича етакчилиги пасайиб бормокда ва бугунги кунда ушбу ракам 57,1 фоизга тушиб кетган.

Анъанавий тадбиркорлик интернетни фаол равишда урганишни давом эттирмокда. Х,озирги вактда мол-мулк, товарлар, хизматлар, тадбиркорлик ва малака билан боглик тоифадаги сайтлар энг тез усиб бормокда. Айтиш мумкинки, кичик корхоналарнинг аксарияти янги ахборот технологияларини кабул килдилар ва уларни уз фаолиятларида куллашмокда.

Америка провайдерларидан Интерланд (Interland) томонидан утказилган тадкикотга кура, америкалик кичик бизнес тадбиркорларининг 56 фоизи уларнинг йиллик сотувларининг маълум бир кисми айнан электрон тижорат мавжудлиги учун амалга ошишига ишонишади. Компаниянинг 260 мижози текширилди, улардан 42 фоизи ун йилдан купрок вакт давомида уз тадбиркорлик фаолиятини юритади, 76 фоизи эса тадбиркорлик фаолиятида 3-9 йил давомида интернетдан фойдаланган. Истеъмолчиларнинг орасида утказилган суров натижалари шуни курсатадики, 23% сотувчилар йиллик савдонинг 1 % дан 10 % гача кисмини интернет-савдодан олган деб хисобласа, 12 % сотувчилар эса 76 % дан 100 % гача булган савдо тушуми интернет-савдодан деб хисоблашади.

Умуман олганда, суровда иштирок этганларнинг 78 фоизи веб-сайтлардаги компания сайтидан фойдаланишлари мумкинлигини таъкидладилар. Хусусан, респондентларнинг ярми компаниянинг веб-сайти мижозларнинг ишончини оширади деб хисоблайди ва 33% веб-сайти уларнинг энг кучли маркетинг воситаси деб хисоблайди [3].

Мулкчиликнинг турли шакллари ва фаолият турлари буйича корхоналар учун интернетдан тижорий фаолиятда фойдаланишнинг кейинги боскичлари мавжуд:

- ахборот интернет рисоласи булиб хизмат килувчи ахборот порталини (веб-сайт) яратиш;

- корхонанинг товар ва хизматларининг электрон каталогини яратиш;

- электрон тижорат принципларидан фойдаланиш асосида компания ички бизнес жараёнларини ташкил килувчи корпоратив портал яратиш;

- электрон дуконни яратиш;

- корхонанинг савдо ахборот тизимига асосланган тулик электрон тижорат тизимини ишлаб чикиш ва амалга ошириш [4].

Биринчи боскичда одатда сайт яратилади, таркиби ва мазмуни компанияга тегишли реклама варакаларининг мазмунини такрорлайди. Реклама баннерлари ва бошка маркетинг ёндашувлари ёрдамида яратилган ресурс реклама килинади ва потенциал харидорлар сайт сахифаларига жалб килинади. Ушбу боскичда сизнинг мавжуд ёки потенциал мижозларингиздан суровномалар олишингиз мумкин буладиган булимлар яратиш фойдали -анкеталар, "бизга ёзинг", фойдаланувчи конференциялари. Ушбу воситалар сизга тезкор ва осонгина кайта ишланган маълумотни кабул килиш имконини беради. Бундай сайтни яратиш асосан ахборот йигиш вазифаларини хал килади - келажак мижозларини компания ва унинг махсулотлари билан таништиради. Компаниянинг хакикий мижозларига катта кисм ажратилиши керак, улар харид килинган махсулотлар хакида, мижозларга хизмат хакида маълумот олишлари ва сотиш буйича маслахатлар олиш имкониятларига эга булиши керак. Ахборот сайтини яратишда, сотув олдинги ва кейинги хизматлар билан харидорларни куллаб-кувватлаш вазифаси (улар корпоратив мижозлар ва хусусий харидорлар хам булиши мумкин) куйилиши лозим.

Шу билан бирга, вакт утиши билан махсулотлар узгаради, сайтга ташриф буюрувчиларнинг кизикишлари хам ва интернет фойдаланувчиларнинг эътиборини тортиш тобора кийинлашиб боради.

Келгуси боскичда компаниянинг махсулотларини сотиб олиш учун истак пайдо булади. Интернет-дуконнинг вазифаси такдим этиладиган махсулотлар хакида маълумотга эга булган каталогларни яратиш ва харидорга буюртма "саватини" туплаш имкониятини

беришдир. Харидорлар томонидан онлайн буюртма бериш сотувчи томонидан транзакцион (олди-сотди, савдо ва сотиб олиш сертификатлари ва бошкалар) харажатларни камайтиради.

Купинча, электрон ойна (витрина) - электрон тижорат деб юритилади, бунда иккинчиси электрон тижорат тизими (front offis) эса мавжуд эмас. Барча мижозларнинг буюртмалари автоматлаштирилган тизимга утмайди, сотувчи-менежерларга боради. Шундан сунг, электрон тижоратнинг тадбиркорлик жараёни чакана сотувчининг иш жараёнларини тули; такрорлайди. Шундай килиб, онлайн дукон харидорларни жалб килиш воситаси, улар билан мулокот килиш ва маркетинг фаолиятини олиб бориш учун интерфейс булиб хизмат килади. Бундай электрон ойна (витрина) - электрон тижорат дуконларини яратиш учун дастлабки харажатлар, ички савдо ахборот тизимининг интернет тармогига уланган хизматга асосланган тулик электрон тижорат дукони яратилишидан анча паст.

Бундай электрон ойна (витрина) дуконни яратиш учун жиддий хдракатлар талаб этилади:

- контентни бошкаришнинг технологик тартибини таъминлаш, яъни корхонанинг менежерлари томонидан мах,сулот ва нархлар тугрисидаги маълумотларни мунтазам янгилаб бориш;

- электрон ойна (витрина)-дукони корхонанинг молиявий ва бухгалтерия х,исоби тизимига интеграциялашуви;

- келаётган буюртмаларни мувофиклаштириш механизмини куллаб-кувватлаш.

Ушбу вазифалар корпоратив портал асосида корхона электрон дуконини яратиш оркали х,ал этилади. Корпоратив порталнинг афзаллиги шундаки, сайт маълумотлари тугридан-тугри корпоратив рах,барлар томонидан воситачилар иштирокисиз янгиланади. Ушбу тамойилнинг максади ташкилотнинг корпоратив порталида такдим этилган маълумотларнинг тугрилигини ва ахдмиятини таъминлайди. Янги маълумотларнинг пайдо булиш тезлиги компания мижозларининг ишончини ошириш оркали катта афзалликларга эга. Шу билан бирга, тижорат маълумотларини узатиш ва корпоратив маълумотлар базасига кирувчи буюртмаларни кузатиш учун корхона харажатлари камаяди.

Албатта, электрон тижорат тизими ахборот хавфсизлиги ва махфийлиги учун максимал талабларга жавоб бериши керак. Бундан ташкари, бозорда мавжуд булган электрон тулов тизимлари билан х,ам ажралиб туриши керак. Узбекистонда сотилган курьер (хусусий харидорлар учун) ёки банк х,исоб варагига (накд пулсиз х,исоб-китоб) утказиш йули билан сотиб олинган товарларни тулаш усули сотувчига янги электрон пул утказмалари тизимлари билан тулдирилади. Сайтда бундай тизимларнинг мавжудлиги компаниянинг ишончлилигини кушимча тасдиклаш ва Интернет-ахборот технологияларининг сунгги ютукларини яхши биладиган техник ходимларнинг малакаси даражасининг кафолатидир.

Ишлаб чикарувчи учун "бошлаш" нинг энг яхши варианти компаниянинг маркетинг булинмаларида Савдо Ахборот Тизими (TIS- Trading Information System) ва электрон тижорат усулларини амалга оширишдир.

Электрон тижорат тизимини жорий этишнинг иктисодий самарасини максимал даражада ошириш учун маркетинг ахборот тизими, ишлаб чикаришни режалаштириш тизими ва таъминот занжири тизими билан "тулдирилган" булиши керак. Шундай килиб, харажатларнинг куплаб кисмларини камайтириш мумкин - TIS сиз тайёр мах,сулотлар, компонентлар ва х,.к.ларнинг захираларининг харажатларини чикариб ташлашга имкон беради.

Савдо ахборот тизими (TIS), унинг интерфейслари ва мазмунини ишлаб чикишда, ишлаб чикувчилар х,ар кандай Интернет-ресурс маълум фойдаланувчилар гурух,ига йуналтирилган булиши керак принципидан келиб чикиши керак. Мисол учун, агар ишлаб чикарувчи дистрибютор-дилерлик тармоги билан ишлашга йуналтирилган булса, TIS биринчи навбатда дистрибюторлар ва дилерларни, агар у алох,ида харидор булса, кейин Интернет-фойдаланувчиларнинг маълум бир сегментини уз ичига олиши керак. Интернетни "хох,лаган кимса кирсин, керакли нарсасини олсин" принципига кура "саклаш" жойи

сифатида ишлатиш хато булар эди. Интернет тизими муайян истеъмолчига имкон кадар кулай ва тушунарли булиши керак [5].

Электрон тижоратни урганиш куйидаги натижаларга олиб келди:

1. Бугунги кунда Узбекистон иктисодиёти иктисодий ривожланишнинг яна бир йули -иктисодиётнинг кайси тури булиши кераклиги масаласи билан шугулланади: илгари булгани каби, саноатни ривожлантиришга йуналтирилган, усиши илм-фаннинг интенсив тармокларини ривожлантиришга асосланган. Мавжуд илмий-техник салохиятни хисобга олган холда, Узбекистон иктисодиётининг инновацион турини тахмин килиш мумкин. Тадбиркорларнинг амалий фаолиятида ахборот технологияларидан кенг фойдаланиш уларни уз ракобатбардошлигини оширишга ва ривожланишнинг янги даражасига олиб чикиш имконини беради.

2. Бугунги кунда жуда куп, мураккаб ва жуда кенг таркалган коммуникацияларга эга улкан мамлакат нормал фаолият курсатадиган ахборот алмашуви технологиясиз тадбиркорликни самарали бошкариш имконига эга эмас. Узбекистонда Интернет тармогининг кенг микёсда ривожланиши хусусий компаниялар (бизнес, молия, савдо, маркетинг) ва давлат даражасида (бюджетларнинг узаро таъсири, стратегик ахамиятга эга товар окимларининг тахлили, хукумат карорларининг бажарилишини назорат килиш) тадбиркорлигида хам тармокни бошкаришнинг моделини ишлаб чикиш имконини беради.

3. Одатда, компаниялар Интернет-технологиялардан фойдаланишнинг бир неча боскичларидан утади. Биринчи боскичда тармок маркетинг воситаси сифатида ишлатилади; иккинчидан, Интернет компаниянинг тадбиркорлик жараёнларини, унинг етказиб берувчилари ва истеъмолчиларини бирлаштирадиган тадбиркорлик воситасига айланади. Электрон тижорат тамойиллари корхоналарнинг иктисодий фаолиятида ишлаб чикаришнинг барча боскичларида (истеъмолчиларга сотишдан олдин ва сотишдан кейинги куллаб-кувватлашдан бошлаб ва махсулотларни бевосита ишлаб чикариш билан якунланган) иктисодий фаолиятида кулланила бошланади.

4. Узбекистонда тармок хизматлари бозори жадал ривожланмокда. Приоритетлар боскичма-боскич тармокни куллаб-кувватлаш хизматидан тармок афзалликлари хизматларига йуналтирилмокда. Интернет ва электрон тижоратни ривожлантириш махаллий корхоналарнинг ракобатбардошлигини оширишнинг энг мухим шартларидан бири хисобланади. Хусусий тадбиркорлар ва ташкилотлар номи билан руйхатдан утган доменлар сонининг усиши бу холат Узбекистон тадбиркорлари томонидан купайиб бораётганини эътироф этишга асос булади. Электрон тижорат тамойилларидан фойдаланиш бозорда узининг муносиб урнини эгаллашни истаган компанияларнинг бизнес стратегиясининг мажбурий хусусияти хисобланади. Оила аъзоларининг хар бирига тугри келадиган даромад даражаси хамда Интернет-фойдаланувчилар сонининг мунтазам усиши электрон бозорда товарлар ва хизматларнинг сотилишини рагбатлантиришнинг фаол сиёсатини таъминлайди. Корхоналарнинг фаолиятида электрон тижоратни куллаш уларни уз мижозларини жалб килиш ва уларга хизмат курсатишнинг янги даражасига кутарилишига, тадбиркорларнинг уз харажатларини камайтирадиган замонавий бизнес усулларини жорий килиш оркали уз тадбиркорлигининг самарадорлигини оширишга имкон беради.

АДАБИЁТЛАР

1. "Gazeta.uz" https://www.gazeta.uz/uz/2018/09/18/abonent/

2.https://www.kingslund.org.uk/topюs/puЫic-opinюn

3. https://studopedia.ru/3_8149_harakteristika-osnovnih-instrumentov-elektronnoy-kommertsii.html

4. Соловьяненко Н. I. Приоритет Законодательства в области электронной коммерции // Мир электронной коммерции. 2000 № 1. С. 62.

5. Успенский И.В. Энциклопедия интернет-бизнеса - СПб: Питер, 2001. 432 с

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.