CC BY
67
38
Вестник хирургии Казахстана №2, 2014
УДК 616.728.4-001
Табан - жтшшш буындарыныц ауырлыщ за^ым сатысын баfалау
Байжаркинова А.Б., Фаткулин О.И., Е.А.Санбаев, Баимбетов С.Е., Хан О.В., Базарбаев Д.Ж., Кусумбаев Е.К., Кабышева Э.
№2 ЖДТ кафедрасы, mемiржол ауруханасыныц травмпунт Марат Оспанов атындагы БКММУ Актвбе, Казан Eni
Аннотация.
Оценка степени тяжести травм голеностопных суставов
По исследованию статистических данных травмпункта железнолорожной больницы 2013года принято всего 4822 пациентов. Из приведенных цифр с начала сентября до конца декабря с. г. по предмету хирургии 7-х курсов ВОП интернами приняты в травмпункте 1235 пациентов, среди которых были изучены 158 человек различной степени тяжести с травмами голеностопных суставов. Им применялись различные виды лечения в травмпункте, дневном стационаре, затем лечение продолжены были в условиях поликлиники, где принимали участие интерны. Благодаря оценке степени тяжести травм голеностопных суставов по жалобам больных, клинике и рентгендиагностике им правильно и своевременно проведены лечения: иммобилизация «U» гипсовой лонгетой, вправление подвывихов, выполнены операции - открытое вправление вывихов и металлоостеосинтез 2- лодыжечных переломов 3мужчинам с тяжелой степени травм голеностопных суставов, которые встречаются по данным различных авторов по частоте в 12 - 20 % .По качеству лечения больных переведенных на инвалидность нет, оказание травматологической помощи удовлетворительные.
Мацыздылыгы
Табан жтшшк буынныц за^ымдалуы алдыцгы ^атарда болганды^тан эр тYрлi авторлардыц мэл1мет1 бойынша бул за^ымдар 12-20% ^урастырады. Бул за^ымдалуды уа^ытында орнына салмаса жэне дурыс емделмеген жагдайлар ыцгайсыз нэтиженщ себебi болып нау^асты мYгедектiкке со^тырады. Жалпы тэжiрибелi дэр^ерлердщ жэне квпшiлiк зерттепш орталыгыныц назар аударатын бул проблемаларыныц мацыздылыгы болып саналады. Анатомиялыщ ^урылысын еске алса^, жiлiншiк табан буынныц элементтерiне кiретiнi жлнш^щ Yлкен жэне кш сYЙектерi шаныш^ы тэрiздi, эрi блок сYЙектерi кiретiн топайсYЙек. Yлкен жэне кiшi жiлiншiк сYЙектердiц аралыгында синдесмоз жалгамалары бар: lig. interosseus(lig, tibio fibularae anterius, lig. tibio fibularae posterius,lig. transversus.Жiлiншiк сYЙек байламалардыц ^апталынан тагы ^осылады: lig. talofibularae anterius, lig. сalcaneofibularae, lig. talofibularae posterius. 1шк жагыныц байламалары (атыраулыщ) lig. deltoideum Yш тармада бвлУп шетi табан, вкше, ладья тэрiздi сYЙектердi бекiтедi. Табан жiлiншiк буындардыц сыртынан жабатын тысы шектеледi: арт^ы жагынан бiр твмпешiк будырмада ахилл
(вкше) сщрнщ бекуi, алдыцгы жагынан ею твмпешiкке iшкi бетiнен жэне тыс жагынан бекидк Топографиялыщ мэлiметi: Б.В. Огнев, ГН. Александров т.б.авторлардыц келтiруi бойынша табан-жiлiншiк буындары топайсYЙек вкше iшiлiк буынымен ^атынасуы 21-36 %, Yлкен башпайдыц узын бYкпе ^ынабымен ^атынасуы 16,2% ^урастырган. Буыншлк мвлшерi 2036 см3. Табан-жiлiншiк буындардыц ^озгалысы П.Ф. Лесгафт, Л.П. Николаев, Н.А. Герасимовтердщ жазуы бойынша 60-900, табанга ^арай 500, табан yct^ ^арай 200 бYгiледi, осыган бай-ланысты табан сYЙектерiнщ ^озгалуы болады. Эрине, табан жiлiншiк буындарыныц за^ымдалу жиiлiгi (80— 90%),эрi сYЙектер¡н¡ц сынуымен бiрге кездеседi. Байлама сНрлерУц бузылуы (10-12%) болады.
Табан-жiлiншiк буындарыныц толыщ таюы жэне ор-нынан сэлыгысуы (3-4%) кездеседi. Жацадан болган за^ымдыщ 10-20 кYн аралыгында саналады, квне деп есептеледi, егерде жара^ат алганнан берi 2 0 - н е н асса. Эр табан-жлншк буын жара^атталу ткелей емес тиген кYшiне байланысты ею тYрге бвлiнедi: абдукция-эверсионалыщ (пронациялыщ) и аддукция-инверсиялыщ (супинациялыщ). Шетелдщ эдебиетнц мэлiметi бойынша (пронациялыщ) за^ымдалу табанды сырт^а буратылу кезiнде 74% ^урастырады. Екiншiсi (супинациялыщ) керiсiнше табанныц ¡шке ^арай буратылуы 19% кездеседi.
Кейде буын байлама сщфлер! созылган кезде де ауырсынуы болады, бiра^та буын ^озгалтуы шектелiп, ^анталауы мен idri болганды^тан рентген зерттеусiз жiлiншiк сYЙектерд¡ц сынгандыгынан ажырату ^иынга согады.
Табан жлншк буындарыныц за^ымдалу жiктемесi: Пронациялыщ за^ымдалуыныц себептерi: табанныц сырт^а ^арай ^айырылуы жэне атыраулыщ жалгамалардын кер^у кезiнде, оныц Yзiлуi. Yлкен жлнш^ц сынуы буын тусынан немесе онан твменп немесе жогаргы жерiнен кездеседк Пронациялы^ (сырт^а ^арай) за^ымды^ механизм¡ бойынша бул сыныщ синдесмоздан твмен кш жлншктщ кисыщ сынуы ы^тимал. Жецт сатылы за^ымдыда жатады, егер Yлкен жлнштц морт сынуы немесе оныц атыраулыщ байламасы Yзiлсе, бфа^та буын орнынан ыгыспаса. Ортацгы сатылы за^ымдыда жататын синдесмоздан твмен кш жлншктщ ^исыщ сынуы, эрi ыгысуы жэне екi жлнш^щ блогiнен ыгысуы немесе орнынан таймаюы. Ауыр сатылы за^ымдыщ деп саналатын, егер Yлкен жтшшктщ морт сынуымен бiрге ек сYЙек аралы^ синдесмоздыц (жалгамалардыц) Yзiлуiне байланысты кiшi жлнш^щ ^исыщ сынуы, эр¡ ыгысуы жэне буыннан таюы кездескен жагдайда айтылады. Абдукциялы^ за^ымдалуыныц жагдайында табан зорлы^ кYшпен бас жагынан сырт^а айналып, бул кезде атырау тэрiздi
Журнал Национального научного центра хирургии им. А.Н. Сызганова
39
байламаныц алдыцгы талшыщ сНрлер! керiлiп тартылган кезде Yлкен жiлiншiк морт сынуы, эрi алдыга ^арай ыгысуы мYмкiн. Осындай жагдайда жецт, орта сатылыщ жэне ауыр абдукциялыщ за^ымдыщ болып саналады. Нау^астардыц шагымы: ауырсыну жара^ат алган жiлiншiк табан буында, сол жердщ iсщуi, щзгалтпауы,рентген бейнелеуде сYЙек езгерютер^ буын сэйкестiгi кврiнедi.
Мак;саты
Табан-жтшшк буынныц, эрi оныц элементтершщ за^ымды^тан кейiн ауырлыщ сатысына байланысты ж^еу травпункте тиiстi, ол травма белiмiнде емдеу тактикасын болжауга жэне статистикалыщ зерттеуге кемек бередi. Табан-жiлiншiк буынныц за^ымдалу сатысын, клиникалыщ керсеткiштерiн жа^сы бiлу, рентген бейнелеуден жшшшктердщ сыныгын, буын байламаларыныц созылуынан аны^ ажырата бiлу, жас мамандарга диагнозды iркiлмей ^оюга кемегi кеп. ^Р Денсаулыщ са^тау министрлИнщ буйрыгына байланысты за^ым алгандардыц сатысына ^арай кепшiлiгi травмпунктен кемек алып, емханада емдi жалгастыру тиiс. Травматология керуетiне жататын тек ауыр жара^атты сатысына байланысты бiрден багыттау дурыс.
Материал жэне зерттеу эдiстерi
Статистика зертеу эдю бойынша темiржол ауруханасыныц травмпунктiне 2013 жылы не бэрi 4822 нау^астар ^абылданган екен. Ал, осы кел^рген санныц iшiнде ^ыр^йекттщ басынан о^у аягына дейiн (желто^сан айдыц 30) хирургиялыщ пэнi бойынша 7-шi курстщ ЖТД-интерндерiмен ^абылдаган за^ым алушы емделушУц саны 1235 ^урастырды. Оныц Ынде жоншк табан буынныц за^ымдалу 158 адамда кездест^ 96 эйел жынысты жастары 20-40 шамасында, ер адамдар 62 ^урастырды жастары 35-60, кепштИ караша мен желто^сан айларына келт тур, себебi муз тайга^, ая^ киiмге, маскYнемдiк т.б себептерге байланысты.114 нау^ас пронациялыщ за^ымдалумен келген,43 сыр^ат супинациялыщ тYPде за^ымдыщ алган. Травмпункте 1 нау^ас^а ( рентгенде тек буын жартылай ыгыс^ан, жiлiншiк сYЙектер сынудан аман), оны жабыщ тYPде табан-жiлiншiк таюы орнына наркозбен салынды, «и» тэрiздi гипс жа^таулыгы салганнан кейiн кYндiзгi стационардан емханалыщ жагдайда емделу нус^алды. Ауыр сатылы за^ыммен (екi жiлiншiк сынган, эрi орнынан толыщ шыдан, синдесмоз байламалары тагы бас^а буын байламалары Yзiлген) 3 адам травматология белiмiне бiрден жолданды, оларга металлоостеосинтез -ота нэтижелi тYPде жасалды. Орташа ауырлыщ за^ымдыщпен 38 нау^ас болды, оларга кемек керсетiлдi,эрi кYндiзгi стационарга жат^ыздыщ. Жецт буын жара^атымен 117 кездестк Орташа жэне жецт сатылы табан-жтЫшк буын жара^ат алгандарга травмпункте кемек керсет^ «и» тэрiздi гипс жа^таулыгы салынды, венодиол, кетанал таблеткалары тагайындалды, емханалыщ жагдайда емделу нус^алды.
Зерттеу нэтижелерi жэне емiн тал^ылау: 4822 за^ымдармен травмпункте ^абылданган нау^атардыц шшде 158 адам жiлiншiк-табан буын за^ымымен ^аралган. Олардыц iшiндегi 3 адам ауыр сатыга жататын за^ыммен бiрден травма белiмiне багытталды. Таза жабыщ буын ыгысумен 1 нау^ас салганнан кешн рентген
ба^ылау вткiздiк.155 емделуштер емхана жагдайында емделiп, нэтижелi болып шы^ты. 158 нау^астыц iшiнде мYгедектiкке шыданы жо^. Оныц ce6e6i: травмпунктке жтшшк табан буын жара^атынан ^андай болмасын ауырлыщ сатысынан кейiн жацадан болган кYЙде келгеннщ ар^асында ас^ынушыльщ болмады. Табан-жiлiншiк буын жара^ат сатысын дурыс багалау жэне екшеу ар^асында, эрi травматолог ужымыныц саптасып юкерлИне де байланысты.
Корытынды: Статистика зертеу э^а бойынша темiржол ауруханасыныц травмпункпне 2013 жылы не бэрi 4822 нау^астар ^абылданган екен. Сонымен,табан жтЫшк буынныц за^ымдалуы алдыцгы ^атарда болганды^тан эр тYрлi авторлардыц мэлiметi бойынша бул за^ымдар 12 - 20% ^урастырады.Ал, осы келтiрген санныц Ынде ^ыр^йекттщ басынан о^у аягына дешн (2013жылдыц желто^сан айдыц 30-на дешн) хирургиялыщ пэнi бойынша 7-шi курстщ ЖТД-интерндерiмен ^абылдаган за^ым алушы емделуштердщ саны 1235 ^урастырды. Олардыц Ынен алган зерттеуге 158 адамдардыц жтЫшк-табан буын эр тYрлi сатылы за^ымдалуына байланысты ем ^олданган травмпункт, кYндiзгi стационар жагдайында емделiп, сонан кешн туратын жерлерУц емханасында ем жалгастыру нус^алган. Травматология бвлiмiнде ота жасат^андардыц, операция ар^ылы ашыщ тYPде табан-жiлiншiк буынын орнына салынгандардыц саны 3 ер адам. Емдеу нэтижес ^анагаттанарлыщ. МYгедектiкке аударылган емделушiлер жо^.
Эдебиет тiзiмi:
1Улкен медициналыц энциклопедия http//www. Neuto. Net. Ru J bibliot/ bmo/2012;
2.Медициналы% терминдер сезд1г1(орысша- цазацша, агылшынша)797б; 2009 ж;
3.Байжаркинова А.Б. Емханалын; хирургия 315 б.2012ж.
SUMMARY
Surgeon,MD,PhD,Bayzharkinova A.B Head trauma department Fatkulin O.I, statistics department head E.A.Sanbaev ,expert trauma Baimbetov S.E, Khan resident OV,interns: Bazarbayev D.Zh., Kusumbaev EK, Kabysheva А . «■
ASSESSMENT OF SEVERITY OF INJURY ankle «Research statistics hospital emergency room of railway station in 2013 year accepted all 4822 patients. From these figures since the beginning of September until the end of December this year on the subject of surgery 7th GP courses taken in the emergency room interns in 1235 patients , of which 158 persons were studied varying severity with ankle injuries . They used different types of treatment in the emergency room, day hospital, and then continued treatment were in outpatient settings where interns participated . By assessing the severity of injuries to the ankle joint complaints of patients , clinical and X-ray diagnostics them correctly and timely performed treatment: immobilization «U» plaster splints, reduction of subluxations, performed surgery - open reduction and osteosynthesis dislocations 2 - ankle fractures 3- man with severe ankle injury that occur according to various authors in frequency 12 - 20 %. according to quality of care patients transferred to disability not providing trauma care are satisfactory.
