13Chirchik State Pedagogical University Volume 4 | CSPU Conference 1 | 2023
Effectiveness of Introduction of Digital Ta'lim jarayonida raqamli texnologiyalarni
TechnologeJnmhammmmmmmPmm
TA'LIM TIZIMIDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNI QO'LLASHNING
AHAMIYATI
Xusniddin Nuridin o'g'li Irgashov, Fozilxon Islom o'g'li Zikriyoyev
Chirchiq davlat pedagogika universiteti 3-bosqich talabalari [email protected] , [email protected]
ANNOTATSIYA
Maqolada ta'lim tizimida raqamli texnologiyalarni qo'llash, ularning imkoniyatlarini tahlil qilish asosida o'quv jarayonini rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlari xususida so'z boradi. Shuningdek, ta'lim tizimida raqamli texnologiyalarni joriy qilishga lozim bo'ladigan amaliyotlarni o'rganish, tizimlashtirish va umumlashtirish haqida atroflicha fikr yuritiladi.
Kalit so'zlar: Raqamli texnologiyalar, ta'lim tizimi, robotlar, zamonaviy axborot texnologiyalari, FOUAS, didaktika, o'qituvchi.
Bugungi kunda raqamli texnologiyalar hayotning barcha sohalarida faol qo'lanilmo qda. Iqtisodiyot, bank, xizmat sektori shuningdek ta'l im jarayonini ham tez sur'atlarda rivojlanishiga xizmat qilmoqda. Mamlakatimizda yashayotgan barcha fuqaro l ar, juml ad an y o s h b o l al ard an to rtib nafaqaxo'rlarning ham o ngi d a raq aml i texnologiyalar orqali jamiyatdagi barcha muammolarni hal qilish mumkin degan fikrni shakllantirmoqda. Bundan tashqari, ishlab chiqarish va boshqaruv jarayonlarining robotlashtirilishi, masalan bank sektorida, robotlar va ishchilar o'rtasidagi raqobat masalasi ham ko'tarilmoqda. Raqamlardan foydalanishga asoslangan hamda joriy etilgan texnologiyal arning so'zsiz foydasi bilan axloqiy, shaxsiy ma'lumotl arni himoya qilish, robotlar va tashkilotl ar xodiml ari o'rtasidagi raqobatning huquqiy jihatlari bilan bog'liq masalalar tobora ko'proq e'tiborga olinmoqda.
Shu jihatdan, mamlakatimiz Prezidenti Shavkat Mirziyo ev ta'kidlaganidek, "Taraqqiyotga erishish uchun raqamli bilimlar va zamonaviy axborot texnologiyalarini egallashimiz zarur va shart. Bu bizga yuksalishning eng qisqa yo'l idan borish imkoniyatini beradi[1]. Raqamli texnologiyalar ko'pl ab sohalarni o'z v ' -hunar xodimlarining kasbiy
malakalariga bo'lgan talablarni o'zgartirish hisobiga mehnat bozorini rivojlantiradi. Buning asosiy sababi "texnologik yutuqlar"dir, natijada odamlar emas, balki mashinalar ko'proq
October 20, 2023 Republican Scientific and Practical Conference
959
Chirchik State Pedagogical University Effectiveness of Introduction of Digital
Volume 4 | CSPU Conference 1 | 2023 Ta'lim jarayonida raqamli texnologiyalarni
etish samaradorli
jort^
vazifalarni bajarishi mumkin. Ushbu muammoni hal qilish uchun raqamli iqtisodiyot sharoitida samarali ishlash uchun zarur bo'lgan bilimlar majmuasini shakll antirish uchun vosita kerak.
Respublikamiz ta'lim tizimida raqamli texnologiyalarni qo'llash, ularning imkoniyatlarini tahlil qilish asosida o'quv jarayonini rivojlantirishning ustuvor yo'nal i s hl arini ani ql ash maq s adi qo'yil gan b o'l ib, und a raqaml i t exno l o g iy al arning ta'l im sohasida nafaqat muhim o'rin egallashi va qanday shaklda joriy etilishi b o'yi c ha tahl i l l ar amal g a o s hi ril di. T adqi qot u sul l ari s i fati da o l iy t a'l i md a raq aml i texnologiyalarni joriy etishga ilmiy asoslangan yondashuvni shakllantirishga tegishli xulo salar tuzishda normativ hujjatlarni, mavjud bo'lgan amaliyotni o'rganish, tizimlashtirish va umumlashtirishdan foydalanildi. Yurtimizdagi nufuzli xususiy
' v z z ' '
qo'ymo qda. Bu jarayonning o'zi ham mamlakatimiz ta'lim tizimida yangi bo sqich boshlanganini anglatadi. Ta'lim tizimi bugungi kunda raqaml i texnologiyalarga singib ketayotgani shunchaki hayratlanarli emas, chunki, bugungi kunda axborot makonida yashayapmiz, taklif etilayotgan ko'plab narsalarni jiddiy tahlil qilish va pedagogik asoslash uchun asos bo'lib xizmat qiladi. So'nggi yillarda ta'limni "raqaml as htiri sh" muammo l ari, uning s hakl l ani s hi g a ta's iri b o'yi c ha b iro r b ir davl at loyihasi yoki so'rovnoma aso sida tadqiqotlar o'tkazilmaganligi ham muhimdir[2]. Shu bilan birga, internet tizimidag i muhitning yo shl ar o ngi ga t a's irining ahamiyat i hukumatning, zamonaviy ommaviy axborot vo sitalarining ma'ruzalarida, pedagogik jamoatchilik muhokamalarida, magistrant va tadqiqotchilarning izlanishlarida ham ko'ri s hi mi z mumkin.
Raqamli texnologiyalar hayotimizga shunchalik singib ketdiki, bugungi kunda nafaqat kundalik faoliyatimiz, balki ijtimoiy-iqtisodiy sohalar rivojini ham ularsiz tasavvur qilib bo'lmaydi. Tabiiyki, bo shqa sohal arda bo'lgani singari kabi paqamli texno l o giyal arni s o l i q ma'murc hil i g i da joriy etish ham uning faoliyatini tubdan o'zgartirmoqda. Bu nafaqat soliq to'lovchilar va soliq organlari o'rtasidagi muno sabatlar bilan bog'liq bo'lib qolmay, balki dekl aratsiyalarni taqdim etishdan tortib, to soliqlarni to'l ash va ma'lumotlarni saqlash usullarigacha ham yangiliklar kirib kelmoqda.
T a'limni raq amlashtirish bo'yicha yetakchilik qilib kelayotgan Finlandiyada amaliy fanlar onlayn universiteti (Finnish Online University of Applied Sciences (FOUAS) Campus Arena; 2015yil) platformasi, Singapurda Aqlli millat sensor platformasi (Smart Nation Sensor Platform; SNSP; 2017 yil), Yaponiyada Cloud Campus (Bulutli kampus; 2017 yil),
October 20, 2023 Republican Scientific and Practical Conference
960
Chirchik State Pedagogical University Effectiveness of Introduction of Digital
Volume 4 | CSPU Conference 1 | 2023 Ta'lim jarayonida raqamli texnologiyalarni
etish samaradorli
jort^
gL
Web Class (Veb sinf; 2018 y il) ta'l i m pl atfo rmal ari o rq al i s i fatl i ta'l im xizmatl arini ko'rs ati s hga erishildi. Mavjud yutuqlar Singapur davlatiga Raqamli texnologiyalar b o'yi c ha raqabatbardoshlik b o'y i c ha Jahon reytingida 2017-2018-yillarda birinchi hamda ikkinchi o'rinni egallash imkoniyatini yaratdi [3]. O'quv jarayo nini t ashkil etishda raqamli texnologiyalardanfoydalanish ko'lamini kengaytirish va axborot re sursl ari,o'qitish vo sitalari va masofaviy o'qitish texnologiyal arini rivojlantirish, ijodkor talabalarni universitetni raqamlashtirish loyihalariga jalb qilish bilan oliy ta'l im muas s as alari faoliyatini tartibga soluvchi normativ-huquqiy hujjatlarga o'zgartirish kiritish bo'yicha vakolatli organlarga takliflar berish, yuqori s amarado rl ikka e ga raqaml i quril mal ar b il an ji ho zl angan tuz il malar, o'quv xo nal ari, laboratoriyalar, mediastudiyalar va bo shqalarni o'z ichiga olgan markazlarni tashkil etish muhim ahamiyat kasb etadi. Raqaml i texno l o giyal ar yo rd ami d a fanni o'qit i sh b o'yi c ha y ang i p e d ago gik va axb o ro t texno l o giy al ari dan unuml i fo yd al ani s h, naz ariy ma'lumotlar, amaliy misollar, savol va topshiriqlar, ko'rgazmalilik bilan mustahkamlangandagina chuqur bilimga ega bo'l ish mumkin. Shu ma'noda ilmiy maqo l ada yuqo ri da ke lti ril g an t al abl arg a katta e'tib o r qaratil gan. T al ab al arning "Ta'l imda raqamli texnologiyalar" fanini o'zlashtirishlari uchun o'qitishning ilg'or va zamonaviy usullaridan foydalanish, yangi axborot-kommunikatsiya va pedagogik texno l o giyal arini tadb iq qil i sh muhim ahamiyatga e gadir. S hu o'rinda ayti sh joyizki, talabalar raqamli texnologiyalar yordamida axborot texnologiyalari va uning rivojl ani sh tarixi, multimediani qo'llash didaktikasining aso siy xususiyatlari, ijodiy fikrlashni rivojlantirish bo'yicha axborot texnologiyalarni imkoniyatlari, ta'lim z p p , ' v li,
uni y arat i shda gip e rmatn t exno l o giy as ining imko niy atl ari, el e ktro n o'quv kurs ini
v ' v- v j ' ,
p aketl arining o nl ine v a o ffl ine tarzd a i shl ovc hi dasturl ari yo rdami da e l e ktro n o'quv material v 'p ' '
bil iml arga e ga bo'li shl ari mumkin[4].
Xulo sa qilib aytadigan bo'l sak, ta'lim tizimi so'nggi bir necha o'n yilliklarda s ifatl i ta'l imning ortib b orayotgan tal abl arini qo ndiri sh uchun jadal rivojl andi. T a'l im sohasidagi jadal yutuql ar ta'lim sohasini o'quvchil ar va o'qituvchilarga yanada yaxshi xizmat ko'rsatishga yordam bermoqda. Ta'lim jarayonida raqamli
' j , shlarning
fanga, ta'l imga bo'lgan qiziqishini o shirishi, esda saql ab qolish qobiliyatini rivojlantirishi, ilmiy va ijodiy tafakkurini va fikrlash qo b i l iy ati ni o'stiri shi, mu staqil fikrl as h va raq amli texno l o giy al ar
October 20, 2023 Republican Scientific and Practical Conference
961
Chirchik State Pedagogical University Effectiveness of Introduction of Digital Technologies in the Educational Process
Volume 4 | CSPU Conference 1 | 2023 Ta'lim jarayonida raqamli texnologiyalarni joriy etish samaradorligi
g
я
yordamida o'rgangan biliml arini amal iyotga keng tadbiq qil a olish ko'nikmalariga e ga b o„l i shl ariga katta yo rdam beradi, alb atta.
REFERENCES
1. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoevning 2020 yil 24 yanvarda Oliy Majlisga yo'llagan Murojaatnomasi. 2020-y.
2. Abdullayev M., Saidahror, G., & Ayupov, R. "Raqamli iqtisodiyot - kadrlar tayy o rl as lining do l z arb yo'nalishlari". 2020-y.
3. Siddiqov Ilhomjon Meliqo'ziyevich., "Ta'l imda raqamli texnologiyalardan fo yd al ani s h i sti qb o l lari", RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNING YANGI O„ZB EKISTON RIVOJIGA TA'SIRI Xal qaro ilmiy-amaliy konferensiyasi., 2023-y.
4. Zaripov, O. (2023). "Elektron ta'lim muhiti da interaktiv ta'l im re sursl arini yarati sh metodikasini b o s hqari s h mo d e l l ari"., JOURNAL OF INTEGRATED EDUCATION AND RESEARCH, 2(1), 7-12.
5. Shokirovna I. F. Trends in the Formation and Development of Professional Competences of a Future History Teacher //World of Science: Journal on Modern Research Methodologies. - 2023. - Т. 2. - №. 3. - С. 27-31.
6. Саъдуллаева, М. Х. (2022). IJTIMOIY KOMPETENSIYALARNI RIVOJLANTIRISH PEDAGOGIK MUAMMO SIFATIDA: https://doi. org/10.53885/e dinre s. 2022.10. 10.021 Sa'dullaeva Mahfuza Hus enovna Chirchiq davlat pedagogika universiteti "O „zbekiston tarixi" kafedrasi o „qituvchisi.Образование и инновационные исследования международный научно-методический журнал, (10), 189-195.
https://cspi.uz/
Republican Scientific and Practical Conference
October 20, 2023
