CC BY
0ТДУ 343.126
ТА^ЛИЛИ МУКОИСАВЙ-^УЦУЦИИ ТАРТИБИ ИНТИХОБИ ЧОРАИ ПЕШГИРЙ ДАР НАМУДИ БА ^АБС ГИРИФТАН ПАС АЗ ДАСТГИРКУНИИ ГУМОНБАРШУДА ТИБЦИ ЦОНУНГУЗОРИИ ФЕДЕРАТСИЯИ РОССИЯ ВА ЧУМ^УРИИ ТОЧИКИСТОН
СРАВНИТЕЛЬНО-ПРАВОВОЙ АНАЛИЗ ПОРЯДКА ИЗБРАНИЯ МЕРЫ ПРЕСЕЧЕНИЯ В ВИДЕ ЗАКЛЮЧЕНИЯ ПОД СТРАЖУ ПОСЛЕ ЗАДЕРЖАНИЯ ПОДОЗРЕВАЕМОГО ПО ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВУ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ
И РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
COMPARATIVE LEGAL ANALYSIS OF THE PROCEDURE FOR CHOOSING
A PREVENTIVE MEASURE IN THE FORM OF DETENTION AFTER THE DETENTION OF A SUSPECT UNDER THE LEGISLATION OF THE RUSSIAN FEDERATION AND THE REPUBLIC OF TAJIKISTAN
Холзода У.Х. Kholzoda U.Kh.
Адъюнкти кафедраи мурофиаи циноятии Донишгоуи ВКД Россия дар ш. Санкт-Петербург, майори милитсия Адъюнкт кафедры уголовного процесса Санкт-Петербургского университета МВД России, майор милиции Adjunct of the Department of Criminal Procedure of the St. Petersburg University of the Ministry of Internal Affairs
of Russia, the major of the militia
Ихтисоси илмй: 5.1.4. Илмх,ои х,укукй-чиноятй.
Научная специальность: 5.1.4. Уголовно-правовые науки.
Scientific specialty: 5.1.4. Criminal law sciences.
Такриздихднда: АРИПОВ А.Л. - сардори кафедраи амнияти иттилооти ва технологиями ракамии факултети № 5 Академияи ВКД Ч,умх,урии Точикистон, номзади илмх,ои х,укукшиносй, полковники милитсия.
Рецензент: АРИПОВ А.Л. - начальник кафедры информационной безопасности и цифровых технологий факультета № 5 Академии МВД Республики Таджикистан, кандидат юридических наук, полковник милиции.
Reviewer: ARIPOV A.L. - Head of the Department of Information Security and Digital Technologies, Faculty No. 5 of the Academy of the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Tajikistan, Candidate of Legal Sciences, the Colonel of the militia.
Аннотатсия: Дар макола тах,лили мукоисавии конунгузории мурофиавй-чиноятии Федератсияи Россия ва Ч,умх,урии Точикистон дар сохди интихоби чораи пешгирй дар намуди ба х,абс гирифтан пас аз дастгиркунии гумонбаршуда ё айбдоршаванда оварда шудааст; масъалах,ои таъмини х,укукх,ои иштирокчй хднгоми интихоби чунин чораи пешгирй муайян карда шуда, барои хдлли масъалах,ои муайяншуда имконияти гирифтани мазмун аз мукаррароти ду низоми х,укукй пешних,од карда мешавад.
Вожауои калиди: чораи пешгирй, конунгузории мурофиавии чиноятй, ба х,абс гирифтан, дастгиркунй, гумонбаршуда.
Аннотация: В статье проводится сравнительный анализ уголовно-процессуального законодательства Российской Федерации и Республики Таджикистан в области избрания мер
e-mail:
bakha1983@mail.ru
пресечения в виде заключения под стражу после задержания подозреваемого, обвиняемого; выявляются проблемы обеспечения прав участника при избрании такой меры пресечения и предлагается возможное заимствование положений двух правовых систем для разрешения выявленных проблем.
Ключевые слова: меры пресечения; уголовно-процессуальное законодательство; заключение под стражу, задержание, подозреваемый.
Annotation: The article provides a comparative analysis of the criminal procedural legislation of the Russian Federation and the Republic of Tajikistan in the field of choosing preventive measures in the form of detention after the detention of a suspect or accused; problems of ensuring the rights of the participant when choosing such a preventive measure are identified and possible borrowing of the provisions of two legal systems is proposed to resolve the identified problems.
Key words: preventive measure; criminal procedure legislation; detention, detention, suspect.
^Мутобиди Кодекси мурофиавии чиноятии Чумхурии Точикистон (минбаъд - КМЧ Ч,Т), хангоми тафтиши пешакй чо-раи пешгирй дар намуди ба хабс гирифтан нисбат ба гумонбаршуда ё айбдоршаванда метавонад татбид карда шавад. Тартиби татбид намудан, тагйир додан ва бекор кардани чораи пешгирй бо моддаи 104 КМЧ, Ч,Т ба танзим дароварда шудаст ва аз амалхои зерини тахдидбаранда ва муфаттиш иборат мебошад:
1) пешниход намудани дархости дахлдор дар шакли дарор ба суд, ки дар он интихоби чораи пешгирй дар намуди ба хабс гирифтан, асос ва сабабхое, ки аз руйи онхо зарурати ба хабс гирифтани гумонбаршуда, айбдоршаванда ба миён омадааст ва интихоби дигар чораи пешгирй гайриимкон аст, дарч карда мешавад;
2) бо прокурор мувофида кардани карори кабулшуда;
3) гирифтани ичозат барои татбиди чораи пешгирй нисбати гумонбаршуда ё айбдоршаванда дар намуди ба хабс гирифтан ё рад кардани дархост ё дар бораи ба таъхир гузоштани дабули дарори дархост ба мухлати на зиёда аз 72 соат барои пешниходи далелхои асосноки дастгиркунй;
4) дар бораи татбид намудани чораи пешгирй ягон аъзои ба камолрасидаи оила ё хешовандони наздик огох карда шаванд ё имконияти ин гуна огохонидан ба шахси дастгиршуда таъмин карда шавад [1].
Масъала оид ба интихоби чораи пешгирй баъди дастгиркунй метавонад на
танхо нисбат ба гумонбаршуда, балки нис-бати шахсе, ки дар даламрави давлати хо-ричй дастгир карда шудааст, бо дархост дар бораи расонидани кумаки худудй ё тибди м. 481 КМЧ, Ч,Т; нисбати айбдоршаванда, ки дар кофтуков дарор дорад (м. 232 КМЧ ЧТ) хал карда шавад. Ба хабс гирифтан танхо дар асоси дарори суд ичозат дода мешавад.
Таваччух ба зарурати тахлили худудии институти дастгиркунй ва ба хабс гирифтани минбаъда пас аз омузиши ама-лияи Суди конститутсионии Федератсияи Россия оид ба баррасии масъалахо дар бораи махдудиятхои эхтимолии худуд ва манфиатхои донунии иштирокчиёни му-рофиаи судии чиноятй ба вучуд омадааст. Масалан, дар дарори № 101-О аз 4 апрели соли 2006 Суди конститутсионии Федерат-сияи Россия ба хулосае омад, ки бинобар баробарии тамоми кафолатхои конститут-сионии худуд ба дахлнопазирии шахсй, аз чумла химоя аз хабси худсарона, аз хад зиёд, давомнок, худсарона ва беназорат дар хабс нигох доштан нораво мебошад [2]. Азбаски масъалаи донунй будани ни-гохдорй дар хабс ва тартиби дабули дарор нисбати шахрванди Точикистон баррасй шуд ва хамзамон Суди конститутсионии ФР дархости Прокурори генералии Феде-ратсияи Россияро оид ба додани шархи расмй нисбат ба дарори Суди конститут-сионии Федератсияи Россия аз 4 апрели соли 2006 № 101-О донеъ накард, тахлили мудоисавй- худудй барои мо чолиб ва пур-мазмун менамояд [3].
Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон. № 3 (59)- 2023
Дар доираи тахлили худудй аз чониби мо шархи амалияи баррасии дар-хостхо аз чониби судхо дар бораи инти-хоби чораи пешгирй дар намуди ба хабс гирифтан ва дароз кардани мухлати хабс*, шархи амалияи судии судхои кассатси-онии тобеияти умумй оид ба интихоб ва дароз кардани чораи пешгирй дар намуди ба хабс гирифтан дар солхои 2019, 2020 ва 2021 баррасй карда шуд [4].
Масъалахо, ки хангоми татбиди чо-рахои мачбуркунй дар мурофиаи судии чиноятй ба миён меоянд, хамеша мавзуи тахдид ва мухокима мебошанд, ва як датор асархои бунёдии олимони рус ва ватанй оид ба ин мавзуъ бахшида шуда буданд. Сарфи назар аз мавчудияти корхои бу-нёдй, дайд кардан лозим аст, ки хулоса дар бораи ба итмом расидани ин самти илмй-таддидотй бармахал мебошад, масъалахои зиёди назариявй ва амалии бахснок мавчуданд, ки боиси тахлили мудоисавй-худудии донунгузории Россия ва Точикистон мегарданд. Тагйиротхо дар донунгузории мурофиавии чиноятии харду давлат, равандхои руйдиханда дар хаёти ичтимой, радамикунонй, гузаштани бисёр кишвархо ба истехсолоти судии электронй ахаммияти мавзуъхоро дар ро-бита ба хифзи худудхои конститутсионии гумонбаршуда, айбдоршаванда, на танхо хангоми интихоби чораи пешгирй, балки инчунин вадте ки он дароз карда мешавад, зиёдтар мекунад [5, с. 110-111; 6, с. 56].
Дастгир намудани шахсе, ки дар со-дир намудани чиноят гумонбар хисобида мешавад, хам тибди донунгузории Россия ва хам тибди донунгузории Чумхурии Точикистон муттасил истифода мешавад, ки он аз амалияи интихоби дар ду давлат аз руйи аксарияти парвандахои чиноятй, ки хангоми тафтишоти муфаттишон дар намуди гирифтани забонхат дар бораи нарафтан аз махалли истидомат, ё ба хабс гирифтан ифода меёбад, ба миён омадаст [7, с. 21; 8, с. 5]. Мо ба андешаи И.А. Оди-наев розием [9, с. 160], ки долаби мавчуд-буда оид ба истифодаи хатмии ба хабс ги-
* Шарди амалияи баррасии дархостдо аз чониби суддо дар бораи интихоби чораи пешгирй дар намуди ба дабс гирифтан ва тамдиди мудлати дар
рифтан дар дар як долати пешгирии чино-ятдо, ки ба категорияи вазнин ва махсусан вазнин тааллуд доранд, инчунин чино-ятдое, ки дар натичаи фаъолияти опера-тивй-чустучуй ошкор шудаанд, добили дабул нест. Нобаробарии мавчудбудаи дастгиркунии водей ва дудудй [10, с. 118] ба фикри мо, инчунин аз он иборат мебо-шад, ки аксарият шахсон истифодаи дастгиркуниро тандо бо факти маддуд кардани дудуди иштирокчй алодаманд ме-кунанд, ки аз тарафи мадомоти таддид ба-рои ичрои мачмуи амалдои тафтишй ва амалдои дигари мурофиавй истифода шудаст. Аммо ин фикри нодуруст аст, зеро дастгиркунии мурофиавй бо равон кар-дани шахс ба тавдифгоди нигаддории муваддатй алодаманд мебошад, ки дар он меъёрдои танзим, шароити нигоддорй ва тартиби будубош кафолат дода мешавад. Мадз дамин нигаддории муваддатй имко-ният медидад, ки мудлати дастгиркунй ба мудлати адои чазо дар намуди мадрум сохтан аз озодй ворид карда шавад.
Дастгиркунии мурофиавй бояд тандо дар долати зарурати пешгирии чиноят ва далли масъала дар бораи интихоби чораи пешгирии минбаъда дар намуди ба дабс гирифтан истифода шавад.
Тамоюли имрузаи гуманизми муро-фиаи судии чиноятй, имконияти маддуд кардани дудуду озодидои инсон тандо дар асоси дарори суд боиси ворид намудани тагйиротдо дар институтдои баррасиша-ванда гардид.
Масалан, интихоби чораи пешгирй дар намуди ба дабс гирифтан нисбат ба айбдоршаванда, гумонбаршуда тандо дар асоси дарори суд ё таъиноти суд татбид карда мешавад (д. 1 м. 111 КМЧ, ЧТ). Чу-нин долат ичозати даблии ба дабс ги-рифтанро тандо аз чониби прокурор дар доираи амалигардонии вазифаи назора-тии у иваз кард [11, с. 124]. Чунин ислодот дар адабиёти дудудй саволеро ба миён овард: интихоби чораи пешгирй унсури вазифаи таъдиби чиноятй, назорати судй ё адолат мебошад? Чавоб ба ин савол адам-
дабснигоддоштан: бо дарори Президиуми Суди Олии Федератсияи Россия аз 18 январи соли 2017 тасдид карда шудааст.
Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон. № 3 (59)- 2023
мияти мухим дорад. Агар ин унсури вази-фаи таъдиби чиноятй бошад, он гох ба хабс гирифтан наметавонад дар салохияти суд дарор дошта бошад, барои он ки у хам-чун хакам дар халли бахси худудй-чиноятй баромад мекунад. Агар ин як унсури вази-фаи халли парвандаи чиноятй бошад, пас мо ба адидаи муаллифон розй мешавем, ки дар ин холат муфаттиш, тахдидкунанда дар интихоби чораи пешгирй махдуд ме-бошанд ва барои татбиди хамаи онхо ичозат мегиранд [12, с. 376-378]. Агар ин як унсури вазифаи назорати судй бошад, пас чаро судя бо ташаббуси худ метавонад хднгоми баррасии дархости муфаттиш, тахдидкунанда хар гуна чораеро, ки он дарори судро талаб мекунад, интихоб ку-над (б. 3 д. 1 м. 228 КМЧ ЧТ)?
Дар доираи таддидоти илмии худ* ху-лосахоро пешниход мекунем, ки дар таддидоти дигар олимон баён шудааст [13, с. 8-9], яъне хангоми интихоби чораи пешгирй яке аз унсурхои хокимияти давлатй амалй мешавад (зохир шудани мачбуркунй аз чониби шахсони мансаб-дор, ки далелхоро ба шакли муайян меда-роранд; шароити дурусти пешбурди парвандаи чиноятиро ва огохкунии ишти-рокчиёнро оид ба ичрои дурусти вази-фахои мурофиавии худ таъмин мекунанд).
^арор дар бораи ба хабс гирифтани шахс бояд дар холати мавчуд будани асосхои умумй ва махсус амалй шавад. Асосхои умумй - ин маълумотхои боъэти-мод дар маводи парвандаи чиноятй мебо-шад, ки мавчудияти онхо барои интихоби ягон чораи пешгирй зарур аст. Асосхои махсус нисбат ба категорияхои махсуси шахсон татбид карда мешавад, ки барои чинояти содиркардаашон донуни чиноятй чазоро дар намуди махрум кардан аз озодй пешбинй намудааст (ба мухлати зи-ёда аз ду сол мутобиди д. 1 м.111 КМЧ ЧТ, ба мухлати зиёда аз се сол мутобиди д. 1 м.
108 КМЧ ФР).
Тахлили мудоисавй-худудии
меъёрхои донунгузории амалкунандаи му-рофиави чиноятии Чумхурии Точикистон
* Айни замон муаллиф дар мавзуи «Мамнуъ ва махдудиятхо дар низоми чораи пешгирй дар мурофиаи чиноятии Федератсияи Россия ва Чумхурии Точикистон» барои дарёфти дарачаи
ва Россия имконият медихад, ки хам тала-боти якхела нисбати холатхое, ки хангоми интихоби чорахои пешгирй ба инобат ги-рифта мешаванд, хам як датор тафовутхо муайян карда шаванд. Масалан, ба тала-боти умумй мавчуд будани мачмуи да-лелхо дохил мешаванд, ки барои баровар-дани хулосахои зерин имконият медихад: гумонбаршуда, айбдоршаванда аз мадо-моти таъдиби чиноятй ё суд пинхон меша-вад; фаъолияти чиноятиро давом медихад; ба шахсон, ки дар мурофиаи чиноятй иштирок мекунанд, таъсир мерасонад; маводхоро, ки барои парвандаи чиноятй мухим мебошанд, несту нобуд, пинхон ё сохтакорй мекунад; ба пеш бурдани тафтишот ё мурофиаи судй бо рохи дигар дахолат кунанд, аз чумла бидуни сабабхои узрнок бо даъвати мадомоти пешбурди мурофиаи судии чиноятй хозир намеша-вад. Хднгоми интихоби чораи пешгирй шахсият, синну сол, вазъи саломатй, касб, вазъи оилавй ва дигар холатхо ба назар ги-рифта мешаванд.
Дар холатхои истисной тибди донун-гузории ду давлати баррасишаванда ба хабс гирифтан инчунин метавонад аз руйи парвандахои чиноятй барои содир наму-дани чинояте, ки бо махрум сохтан аз озодй ба мухлати камтар аз мухлате, ки дар м. 111 КМЧ ЧТ ва м. 108 КМЧ ФР ни-шон дода шудаст, татбид карда шавад, яъне агар гумонбаршуда, айбдоршаванда мутаносибан дар даламрави Чумхурии Точикистон ё Федератсияи Россия чойи истидомати доимй надошта бошанд, шах-сияти онхо муайян карда нашуда бошад ё шахс аз мадомоти таъдиби чиноятй ё суд гурехта бошад ё чораи пешгириро, ки каб-лан интихоб шудааст, вайрон карда бошад.
Барои таъмин кардани худуду озоди-хои иштирокчиёни мурофиаи судии чино-ятй зарур мешуморем, ки дар чунин хо-латхои истисной кам кардани мухлати умумии дар хабс нигох доштан аз руйи ка-
илмии номзади илмхои худу^иной аз руйи ихтисоси 5.1.4. Илмхои чиноятй-хукукй (илмхои худу^инос^) тахдидоти диссертсионй таълиф намуда истодааст.
Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон. № 3 (59)- 2023
тегорияи чиноят ва мухлати пешбини-шудаи махрум сохтан аз озодй пешбинй карда шавад.
Тибди д. 2 м. 102 КМЧ ЧТ инчунин вазъи молу мулкй, мавчудияти чойи дои-мии истидомат, хусусияти гумонбаркунй ё айбдоркунй ба инобат гирифта мешаванд. Мо чунин мешуморем, ки ин холатхо ху-сусияти на ин ки умумй, балки хусусияти махсус доранд ва онхоро хангоми инти-хоби чорахои мушаххаси пешгирй (забон-хат дар бораи нарафтан аз махалли ис-тидомат ва гарав) ба эътибор гирифтан лозим аст.
Бо тартиби хатмй вазъи саломатй ба инобат гирифта мешавад, набудани бемо-рихои вазнин, ки муоинаи доимии тиббй ва расонидани ёриро талаб мекунанд, мударрар карда мешавад, ки он чудони-гохдории шахсро гайриимкон месозад . Махдудияти интихоби чораи пешгирй дар ин холат бо хатар ба хаёти инсон, зарурати нигохубини доимии бемор, аз чумла бо чалби табибони баландихтисос барои та-бобат, таъмини бемор бо дорухои гарон-бахо ва истифодаи тачхизоти махсуси тиббй шарх дода мешавад. Сари вадт ра-сонда нашудани ёрй ё нодуруст расондани ёрй боиси марги бемор мегардад. Мо чу-нин мешуморем, ки тартиби озод кардани беморони вазнин аз хабс, ки дар донунгу-зории Россия пешбинй шудааст - ин муво-зинат байни таъини мурофиаи судии чино-ятй ва риояи принсипхои мурофиаи чино-ятй дар робита ба хифзи шахсият мебо-шад. Мо ба адидаи муаллифон розй хас-тем, ки майзадагии доимй, нашъамандй, касалихои олоти таносул ва харобии асаб, ки ба адли солим таъсир намерасонанд ва ба иштирокчй ва ё атрофиёни у тахдид намекунанд, барои хабс нагирифтан асос шуда наметавонанд.
Огози парвандаи чиноятй [14, с. 110111], мавчудияти ваколатхои дахлдор дар шахс, ки дар истехсоли у парвандаи чино-ятй дарор дорад, дархости хаттии донунй,
* Масалан, дар Федератсияи Россия номгуйи беморидои вазнине, ки барои ба дабс гирифтани гумонбаршудагон, айбдоршавандагон дар содир намудани чиноят монеъ мешаванд, инчунин шакли хулосаи тиббй дар бораи мавчудияти (набудани) бемории вазнине, ки барои дар дабс нигод доштан
асоснок, боангеза оид ба интихоби чора, гирифтани дарори созишии родбарият оид ба чунин дархост ва гирифтани далномаи суд нисбат ба айбдоршаванда, дар до-латдои истисной гумонбаршуда [5, с. 112] талабот барои ба дабс гирифтан мебо-шанд [15, с. 96; 16, с. 127].
Дар зери донунй будани амал дар ин долат риояи мударрароти зерини КМЧ аз чониби субъект фадмида мешавад: дабули дарор дар бораи чораи пешгирй, риояи та-лаботи КМЧ дар дисми тартиби мурофиа-вии дабули дарор; тафтиши дурустии асосдои водей ва дудудии дабули чунин дарор ва баровардани дарор, ки ба шаклу мазмун мувофидат мекунад.
Дар зери асоснокй нишондод дар бо-раи дуччати тартибдодашуда оид ба инти-хоби чораи пешгирй, руйхати далелдо фадмида мешавад, ки барои бо таври бо-варибахш баён кардани фикри худ ба шахси мансабдор дар бораи зарурати интихоби мадз ин чораи пешгирй имконият медидад.
Дар зери боангеза будани чораи пешгирй асоснокии интихоби чораи пешгирй аз чониби муфаттиш, таддидба-ранда ва суд фадмида шуда, имконнопази-рии татбиди чораи пешгирии сабуктар ни-шон дода мешавад ва мавчудияти асос ва шароитдо дар долати мушаххас нисбати гумонбаршуда, айбдоршаванда тасдид карда шуда, ба маводи мушаххаси парвандаи чиноятй истинод карда меша-вад.
Хамин тарид, тартиби интихоби чораи пешгирй дар намуди ба дабс гирифтан тибди донунгузории Федератсияи Россия ва Чумдурии Точикистон асосан ба дам монанд мебошад. Бо мадсади таъмини ка-фолатдои дудуддои шахсият пешнидод ме-намоем, ки мудлати чораи пешгирй, ки дар долати истисной нисбат ба шахс интихоб шудааст, ки дар содир намудани чиноят гумонбаршуда, айбдоршаванда дисобида мешавад ва чорадои чазо барои содир
монеъ мешавад, тасдид шудааст: дарори Хукумати Федератсияи Россия аз 14 январи соли 2011 №№ 3 (бо тагйироту иловадо) «Дар бораи муоинаи тиббии гумонбаршудагон ё айбдоршавандагон дар содир намудани чиноят».
Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон. № 3 (59)- 2023
намудани чиноят чазои махрум сохтан аз чиноятй, оид ба интихоби чораи пешгирй
озодй камтар аз мухлати мукаррарнаму- дар намуди забонхат дар бораи нарафтан
даи к. 1 м. 111 КМЧ ЧТ ва к. 1 м. 108 КМЧ аз махалли истикомат ё ба хабс гирифтан
ФР пешбинй шудааст, махдуд карда ша- ба чашм мерасад. Долатхои интихоби ди-
вад. Бояд кайд кард, ки тамоюли якхелаи гар чорахои пешгириро, ки дар кодексхои
манфй дар амалияи ду давлат, асосан аз дахлдор пешбинй шудаанд, зиёд кардан
чониби кормандони макомоти кофтукови лозим аст.
Адабиёти истифодашуда
1. Кодекси мурофиавии чиноятии Чумхурии Точикистон аз 3 декабри с. 2009, № 564 (бо тагйиру иловахои то соли аз 19. 07. 2022 с., № 1900) // [Захираи электронй] - Речаи воридшавй: https://mmk.tj/content (санаи мурочиат: 23.08.2023.).
2. Дарори Суди конститутсионии Федератсияи Россия аз 4 апрели с. 2006 № 101-О «Оид ба шикояти шахрванди Чумхурии Точикистон Насруллоев Х,абибулло дар бораи поймол кардани хукукхои конститутсионии у мутобики кисмхои якум ва дуюми моддаи 466 КМЧ ФР» // СПС Консультант Плюс. https://www.consultant.ru/
3. Дарори Суди конститутсионии Федератсияи Россия аз 11 июли с. 2006 № 158-О «Оид ба рад кардан дар конеъ кардани дархости Прокурори генералии Федератсияи Россия дар бораи шархи расмии карори Суди конститутсионии Федератсияи Россия аз 4 апрели соли 2006 № 101-О» //СПС Консультант Плюс.
4. Шархи амалияи судии судхои кассатсионии тобеияти умумй оид ба интихоб ва тамдиди чораи пешгирй дар намуди ба хабс гирифтан дар солхои 2019, 2020 ва 2021 // Сомонаи расмии Палатаи Федералии адвокатони Федератсияи Россия - [Захираи электронй] - Речаи воридшавй: https://fparf.ru/practical-information/ugolovnoe-sudoproizvodstvo/obzor-sudebnoy-praktiki-kassatsionnykh-sudov-obshchey-yurisdiktsii-po-izbraniyu-i-prodleniyu-mery-pr/ (санаи мурочиат: 02.02.2023).
5. Рузиев, Ю. Е. Сроки содержания под стражей в уголовном судопроизводстве России и Таджикистана в сравнительно-правовом контексте Ю.Е. Рузиев // Вестник Академии Генеральной прокуратуры Российской Федерации. - 2017. - № 4 (60). - С. 109-115.
6. Рузиев, Ю. Е. Порядок продления сроков содержания под стражей по уголовно-процессуальному законодательству Республики Таджикистан / Ю. Е. Рузиев // Вестник университета (Российско-Таджикский (Славянский) университет). - 2014. - № 4(47). - С. 53-58.
7. Бахромов, И. А. Обвиняемый и обеспечение его права на защиту в уголовном процессе Республики Таджикистан: автореф... дис... канд. юрид наук: 12.00.09 / Бахромов Искандар Абдурозикович. -М., 2014. - 31 с.
8. Одинаев, И. А. Уголовно-процессуальное задержание в досудебном производстве Республики Таджикистан и Российской Федерации: дис. канд. юрид. наук: 12.00.09 / Исфандиёр Ахмадович Одинаев. - СПб., 2021. - 203 с.
9. Одинаев, И. А. Проблемные аспекты правоприменительной практики уголовно-процессуального задержания в досудебном производстве: опыт России и Таджикистана / И. А. Одинаев // Мир политики и социологии. - 2017. - № 9-10. - С. 158-162.
10. Одинаев, И. А. Проблемы разграничения фактического и уголовно-процессуального задержания по законодательству Республики Таджикистан и Российской Федерации / И. А. Одинаев // Труды Академии МВД Республики Таджикистан. - 2019. - № 2(42). - С. 117-121.
11. Нозиров, Н. А. Некоторые вопросы разграничения понятий прокурорского надзора и судебного контроля за деятельностью органов предварительного расследования / Н. А. Нозиров // Труды Академии. - 2008. - Вып. 11. - С. 129-142.
12. Чабукиани, О. А. Функция уголовного процесса, которую выполняет следователь и суд при избрании мер пресечения / О.А. Чабукиани // Вопросы российского и международного права. -2022. - Т. 12, - № 9-1. - С. 375-381.
13. Кутуев, Э. К., Чабукиани, О. А., Латупов, В. С. Меры пресечения на досудебных стадиях в российском уголовном процессе, избрание которых не требует судебного решения: монография / Э. К. Кутуев, О.А. Чабукиани, В.С. Латыпов. - М.: Юнити-Дана, 2022. - 193 c.
14. Михайлов, В.А. Отдельные положения о мерах пресечения в уголовном процессе Республики Таджикистан / В. А. Михайлов // Публичное и частное право. - 2017. - № 2 (34). - С. 101 -126.
15. Алексеев, С.С. Общая теория права: учебник / С. С. Алексеев. 2-е изд. - М.: Проспект, 2008. - 565 с.
16. Хапаев, И.М. Понятие и значение меры пресечения в виде заключения под стражу в уголовном судопроизводстве / И.М. Хапаев // Северо-Кавказский юридический вестник. - 2019. -№ 1. - С. 126-128.
References
1. The Criminal Procedure Code of the Republic of Tajikistan dated December 3. 2009, No. 564 (with amendments until 19.07.2022 p., No. 1900) // [Electronic resource] - Access mode: https://mmk.tj/content (access date: 23.08.2023).
2. The decision of the Constitutional Court of the Russian Federation dated April 4. 2006 No. 101-O «Regarding the complaint of the citizen of the Republic of Tajikistan, Nasrulloev Habibullah, about the violation of his constitutional rights in accordance with the first and second parts of Article 466 of the Federal Criminal Code» // SPS Consultant Plus. https://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_60928/
3. The decision of the Constitutional Court of the Russian Federation dated July 11. 2006 No. 158-O «Regarding the refusal to satisfy the request of the Prosecutor General of the Russian Federation regarding the official explanation of the decision of the Constitutional Court of the Russian Federation dated April 4, 2006 No. 101-0» //SPS Konsultant Plus.
4. Review of the judicial practice of the cassation courts of general jurisdiction on the selection and extension of the preventive measure in the form of arrest in 2019, 2020 and 2021 // Official website of the Federal Chamber of Advocates of the Russian Federation - [Electronic resource] - Access mode: URL: https: //fparf.ru/practical-information/ugolovnoe-sudoproizvodstvo/obzor-sudebnoy-praktiki-kassatsionnykh-sudov-obshchey-yurisdiktsii-po-izbraniyu-i-prodleniyu-mery-pr/ (date of reference: 02.02.2023).
5. Ruziev, Yu. E. Terms of detention in criminal proceedings of Russia and Tajikistan in a comparative legal context Yu.E. Ruziev // Bulletin of the Academy of the General Prosecutor's Office of the Russian Federation. - 2017. - No. 4 (60). - P. 109-115.
6. Ruziev, Yu. E. The procedure for extending the period of detention under the criminal procedural legislation of the Republic of Tajikistan / Yu. E. Ruziev // Bulletin of the University (Russian-Tajik (Slavic) University). - 2014. - No. 4(47). - P. 53-58.
7. Bakhromov, I. A. The accused and ensuring his right to defense in criminal proceedings of the Republic of Tajikistan: abstract... dis... cand. jurisprudence: 12.00.09 / Bakhromov Iskandar Abdurozikovich. -M., 2014. - 31 p.
8. Odinaev, I.A. Criminal procedural detention in pre-trial proceedings of the Republic of Tajikistan and the Russian Federation: dis... cand. legal Sciences: 12.00.09 / Isfandiyor Akhmadovich Odinaev. - St. Petersburg, 2021. - 203 p. 9. Odinaev, I.A. Problematic aspects of law enforcement practice of criminal procedural detention in pre-trial proceedings: the experience of Russia and Tajikistan / I. A. Odinaev // World of Politics and Sociology. - 2017. - No. 9-10. - P. 158-162.
9. Odinaev, I. A. Problems of distinguishing between actual and criminal procedural detention under the legislation of the Republic of Tajikistan and the Russian Federation / I.A. Odinaev // Proceedings of the Academy of the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Tajikistan. - 2019. - No. 2(42). - P. 117-121.
10. Nozirov, N. A. Some issues of distinguishing the concepts of prosecutorial supervision and judicial control over the activities of preliminary investigation bodies / N. A. Nozirov // Proceedings of the Academy. -Dushanbe, 2008. - Issue. 11. - P. 129-142.
11. Chabukiani, O.A. The function of the criminal process, which is performed by the investigator and the court when choosing preventive measures / O. A. Chabukiani // Issues of Russian and international law. -2022. - T. 12, No. 9-1. - P. 375-381.
12. Kutuev, E.K., Chabukiani, O.A., Latupov, V.S. Preventive measures at pre-trial stages in Russian criminal proceedings, the selection of which does not require a court decision: monograph / E. K. Kutuev, O. A. Chabukiani, V.S. Latypov. - M.: Unity-Dana, 2022. - 193 p.
13. Mikhailov, V.A. Separate provisions on preventive measures in criminal proceedings of the Republic of Tajikistan / V. A. Mikhailov // Public and private law. - 2017. - No. 2 (34). - P. 101-126.
14. Alekseev, S.S. General theory of law: textbook / S. S. Alekseev. 2nd ed. - M.: Prospekt, 2008.- 565
p.
15. Khapaev, I.M. The concept and significance of a preventive measure in the form of detention in criminal proceedings / I.M. Khapaev // North Caucasian Legal Bulletin. - 2019. - No. 1. - P. 126-128.
