Научная статья на тему 'СТУДЕНТТЕРГЕ БІЛІМ БЕРУ САПАСЫ - МОНИТОРИНГ ІСІНІҢ ҒЫЛЫМИ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ'

СТУДЕНТТЕРГЕ БІЛІМ БЕРУ САПАСЫ - МОНИТОРИНГ ІСІНІҢ ҒЫЛЫМИ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
263
38
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
БіЛіМ БЕРУ САПАСЫ / БіЛіМ БЕРУ ЖүЙЕСіНДЕГі МОНИТОРИНГ / ПЕДАГОГИКАЛЫқ МОНИТОРИНГ / БАғАЛАУ / КіРЕБЕРіС БАқЫЛАУ / АғЫМДЫқ БАқЫЛАУ / АРАЛЫқ БАқЫЛАУ / қОРЫТЫНДЫ БАқЫЛАУ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Ерназарова С.С.

Білім беру мекемелерінде жүзеге асатын бақылау (мониторинг) және бағалау студенттердің іс- әрекеттеріне (оқу жетістіктерін бағалауға), оқытушылардың қызметтеріне (педагогтардың аттестациясына) және бүкіл білім беру мекемесіне (сертификаттау, аккредиттеу және т.б.) қатысты негізгі процестер болып табылады. Сонымен қатар, бақылау (мониторинг) және бағалау көбінесе жүйелік емес, дискретті сипатта болады және бақылау және бағалау процестері білім беру процесіне қатысушылардың шектеулі санының артықшылығы болып табылады. Осылайша, бақылау (мониторинг) және бағалау білім беру мекемесінің қызметін жетілдірудің міндетті шарты ғана болып табылмайды, сонымен қатар жүйелі түрде атқарылатын функцияға айналады. Нәтижесінде білім беру жүйесі сапа мониторингынің маңыздылығын түсінуге ықпал етеді. Осы мақаламызда білім беру мониторингынің ғылыми-педагогикалық негіздеріне, яғни, «білім беру сапасы», «білім беру жүйесіндегі мониторинг», «педагогикалық мониторинг» сияқты ұғымдарға анықтама берген ғалымдардың еңбектерін қарастырып, сондай-ақ, университет студенттерін оқыту сапасының мониторингіне толығырақ тоқталамыз.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SCIENTIFIC-PEDAGOGICAL BASES OF MONITORING THE QUALITY OF STUDENTS’ TRAINING

Monitoring and evaluation are fundamental processes carried out in educational institutions in relation to the activities of students (assessment of educational achievements), activities of trainers (certification of teachers) and the entire educational institution (certification, accreditation, etc.) At the same time, control and evaluation are discrete in nature, they are often not systemic in nature, control and assessment processes are the prerogative of a limited number of participants in the educational process. Thus, monitoring and evaluation become not only a prerequisite for improving the activities of an educational institution, but also a function that should be carried out regularly. As a result, the education system, as noted above, penetrates the understanding of the importance of quality monitoring. In this article we consider the scientific and pedagogical foundations of educational monitoring, as well as the work of scientists who define the concepts of “quality of education”, “monitoring in the education system”, “pedagogical monitoring”, and “monitoring the quality of education of university students”.

Текст научной работы на тему «СТУДЕНТТЕРГЕ БІЛІМ БЕРУ САПАСЫ - МОНИТОРИНГ ІСІНІҢ ҒЫЛЫМИ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ»

ГТАХР 14.15.15

СТУДЕНТТЕРГЕ Б1Л1М БЕРУ САПАСЫ - МОНИТОРИНГ 1С1НЩ ГЫЛЫМИ-ПЕДАГОГИКАЛЬЩ НЕГ1ЗДЕР1

С.С. Ерназарова

6M010100 - «Мектепке дейiнгi окыту жэне тэрбиелеу» мамандыгы бойынша

2-курс магистранты Казак мемлекетпк цыздар педагогикалыц университетi Алматы к;., Казакстан, email: yernazarovasymbat@gmail.com

Бшм беру мекемелер1нде жузеге асатын бакылау (мониторинг) жэне багалау студенттердщ ic-эрекеттерше (оку жетicтiктерiн багалауга), окытушылардыц кызметтерше (педагогтардын аттестациясына) жэне букш бшм беру мекемеciне (сертификаттау, аккредиттеу жэне т.б.) катысты негiзгi процестер болып табылады. Сонымен катар, бакылау (мониторинг) жэне багалау кебшесе жYЙелiк емес, дискретп сипатта болады жэне бакылау жэне багалау процеcтерi бiлiм беру процесше катысушылардыц шектеулi санынын артьщшылыгы болып табылады. Осылайша, бакылау (мониторинг) жэне багалау бшм беру мекемесшщ кызметш жетiлдiрудiн мiндеттi шарты гана болып табылмайды, сонымен катар жYЙелi тYPде аткарылатын функцияга айналады. Нэтижесшде бiлiм беру жYЙеci сапа мониторингынщ маныздылыгын тYciнуге ыкпал етедi. Осы макаламызда бiлiм беру мониторингынiн гылыми-педагогикалык негiздерiне, ягни, «бiлiм беру сапасы», «бiлiм беру жYЙеciндегi мониторинг», «педагогикалык мониторинг» сиякты угымдарга аныктама берген галымдардыц енбектерiн карастырып, сондай-ак, университет студенттерш окыту сапасыныц мониторингiне толыгырак токталамыз.

Туйт свздер: бшм беру сапасы, бшм беру ЖYйесiндегi мониторинг, педагогикалыц мониторинг, багалау, кiреберiс бацылау, агымдыц бацылау, аралыц бацылау, цорытынды бацылау

Казакстан Республикасыныц Президент Н.Э.Назарбаев 2018 жылы 10 кацтардагы Казакстан халкына Жолдауыныц «Адами капитал - жацгыру непзЬ> атты жет1нш1 мшдетшде: «Барлыц жастагы азаматтарды цамтитын бтм беру iсiнде взiмiздiц озыц ЖYйемiздi цуруды жеделдетуiмiз цажет» деп керсеткен болатын [1]. Ол Yшiн бшм беру YPДiciн толыкканды акпаратпен камтамасыз ету керек. Осыган орай, к^рп ХХ1 гасырда бшм беру YPдiciн акпаратпен камтамасыз ету куралы - бшм сапасын мониторингшеу жэне диагностикалау болып отыр.

Ал, педагогикалык мониторинг дегенiмiз - бiлiм беру жYЙеciнщ кызмет туралы акпаратты жинап, сактап, саралап, таратуга жэне оныц Yздiкciз бакылап отыруга, даму болашагына болжау жасауга мYмкiндiк беретiн жумыс жYЙеci [2].

Кэсштш бшм берудщ когам дамуыныц каз1рг1 кезещнде тшмдшгш арттыру Yшiн жагдайдын б1р1 университеттщ педагогикалык YДерiciн жет1лд1ру жолдарын ¡здеспру болып табылады. Бул мэселеш шешу университеттщ оку YPДiciн баскару саласында жатыр, онда мамандыктыц бшм беру багдарламаларын дамыту жэне студенттерд1 окытудыц нэтижелер1 басты компонент болып табылады. Студенттердщ оку нэтижелерш диагностикалау нег1з1нде алынган накты деректерд1 талдау баскару шеш1мдер1н кабылдау Yшiн непз болып табылады. Бул YPДicтщ акпараттык компонент бшм сапасын бакылау болып табылады. Осыган орай, А.Н.Майоровтыц шюршше, каз1рг1 уакытта «мониторинг кызметтщ тYрлерi баскару саласын уакытылы жэне сапалы акпаратпен камтамасыз етудеп аса ти1мд1 тэсш болып табылады» [3; 12].

Сапаныц мацызы туралы мэселеш кептеген отандык жэне шетелдш галымдар карастырган. Атап айтсак, олар: В.С.Аванесов, Ю.П.Адлер, Г.Ж.Байжасарова, В.П.Беспалько, Б.П.Битинас, М.Ж.Жадрина, А.А.Жайтапова, И.А.Зимняя, В.А.Кальней, Ш.М.Каланова, В.И.Качалов. М.М.Поташник, Д.В.Пузанков, А.И.Субетто, Ш.Таубаева, Н.Д.Хмель, Т.И.Шамова, С.Е.Шишов, Р.М.Салина жэне т.б.

Заманауи педагогикалык эдебиеттерде «бшм беру сапасы» термит эртYрлi тYciндiрiлген. Эдебиеттерде бiлiм беру саласына катысты осы терминнщ келес аныктамалары берiлген:

1. Бiлiм беру сапасы - когамдагы бiлiм беру YДерiciнщ жагдайы мен тиiмдiлiгiн, онын азаматтык, кYнделiктi жэне кэciби кузыреттшктерш калыптастыру мен калыптастырудагы когамныц кажеттiлiктерi мен кYткен талаптарына cэйкеcтiгiн аныктайтын элеуметтiк санат [4].

2. Бшм беру сапасы - бшм беру жэне агарту саласындагы кызметтердщ каcиеттерi мен сипаттамаларына белгiленген жэне болжамды кажеттiлiктердi канагаттандыру мYмкiндiгiн беретш

141

жиынтыгы [5]. Б^нымен коса, белгшенген кажеттшктер мемлекеттiк немесе жергiлiктi бiлiм беру органдарыньщ к^аттарында кврiнiс тапса, болжамды кажеттшктер (кYтiлетiн кврсеткiштер) тугынушы мYДделерiн диагностикалау негiзiнде оку мекемесi аркылы аныкталады.

Fылыми-педагогикалык эдебиеттерде мониторингтщ мэнш аныктау Yшiн эртYрлi аныктамалар колданылады. Бiлiм беру мониторингi:

- оныц максаттарын, мазм^нын, нысандарын, эдiстерiн, дидактикалык жэне техникалык к¥ралдарын, окытудыц, бшм берудщ жэне взiн-взi дамытудыц шарттары мен нэтижелерiн коса алганда, бшм беру жYЙесiнщ взiн-взi дамыту Yрдiстерi мен ж^мыс ютеушщ сапалык жэне сандык сипаттамаларын жYЙелiк диагностикалау [6; 37];

- м¥Fалiмдерге баскару шешiмдерiн кабылдау Yшiн кажетп жогары сапалы жэне уакытылы акпарат беру максатында педагогикалык шындыктыц нысандары мен к^былыстарын узак мерзiмдi бакылау [7; 9];

- жаFдайды болжамды, Fылыми непзделген, Yздiксiз бакылау, оларды шешудщ максаттары, мiндеттерi мен к¥ралдарын оцтайлы тандау Yшiн педагогикалык Yрдiстi дамыту Yрдiсi [8; 31];

- педагогикалык процестщ жай-кYЙiн диагностикалау, баFалау жэне болжау: оныц жетютштерш, нэтижелерiн, даму перспективаларын кадаFалау [9; 18].

Педагогикалык зерттеулердщ сапасы мэселелерiн талдай отырып, Ш.Таубаеваныц сапа мониторингiсiнiн мацызы бар. Педагогикалык влшеулер мен диагностиканыц теориясы мен эдютемесшщ шенберiнде зерттеудiн «эр тYрлi педагогикалык объектiлердiн (фактiлер, к^былыстар, процестер), сапалы жэне Fылыми педагогикалык зерттеулердеп диагностиканы колдану мYмкiндiгiн баFалау эдютемесЬ» зерттеуi жYргiзiлуi мYмкiн педагогикалык Fылымныц тэуелсiз саласы ретiнде окшаулауды ^сынады [10; 29].

Педагогикалык мониторингтiн ец кец тараFан аныктамаларыныц бiрi: мониторинг такырыбын кврсете отырып, жеке бшм беру жYЙелерi Yшiн оцай аныкталатын А.Н. Майоров ^сыютан аныктама болып табылады.

Бiлiм беру жYЙесiнде мониторинг - «кез-келген уакытта объектiнiн жай-^шн баFалауFа жэне оныц дамуын болжауFа мYмкiндiк беретiн баскаруды акпараттандыруFа баFытталFан бiлiм беру жYЙесi немесе оныц жеке элементтерi туралы акпаратты жинау, вцдеу, сактау жэне тарату жYЙесi» [3; 85].

Осылайша, педагогикалык бакылаудыц жалпы белгiлерi ретiнде

твмендегiлердi атап втуге болады:

- педагогикалык жYЙеде мониторинг объектiсiн оныц к¥рамдас

элемент ретiнде косу объектiсi;

- бшм беру Yрдiсiнiн кYЙiн, педагогикалык баFалаудыц максаттарын айкындау;

- бакыланатын объектшщ дамуын педагогикалык болжамдау жэне тYзету;

- педагогикалык мониторингтi жYргiзудiн Fылыми негiздемесi, Yздiксiздiгi, жYЙелiлiгi;

- бшм беру жYЙесiн тиiмдi баскару Yшiн педагогикалык мониторинг нэтижелерiн колдану (1-сызба).

Педагогикалык; мониторингтщ мэш (1-2 сызба)

Бипм беру урдюшдеп мониторинг

/Педагогикалык; мониторингтщ белгшер!?

педагогикалык жуйеде мониторинг обьекпеш онын курамдас и I смен 11 репнде кису 1ЧГЬСК 111.1.

Гп.|]м беру ур. пиши I кугпн, педагогикалык 5агалаудь[ц максап ары н айкындау

Оакыланагын обьекпнщ дамуын педагогикалык болжамдау жяне туиету;

педагогикалык мониторинга журтудщ гылтлми петдемеа, у:1д1кс1зд1п, жуис.п.ш I.

шшм беру жуйеан тищш баскару ушш педаки ишшык июнишриш штижелсош коллапу._

Дерекквз: Подковко Е.Н. Научно-педагогические основы мониторинга качества обучения // Гуманитарные научные исследования. 2012. № 5 (9).

Ka3ipri уацытта «диагностика объекта» непзшде Г.А. Карпова жэне С.Н. Силина мониторингтщ келес тYрлерiн ажыратады:

- оцу нэтижелерiн ^адагалайтын дидактикалыц мониторинг;

- «муFалiм-студент» царым-цатынасыныц сипатын, «студент-студент» тулгальщ царым-цатынасын, бiлiм беру Yдерiсiне цатысушылардыц жеке даму сипаты мен жаFдайын, осы Yдерiстщ динамикасын цадаFалайтын психологиялыц-педагогикалыц мониторинг;

- тYрлi басцару децгейлервдеп езара эрекеттесу сипатын ад^алайтын басцару мониторинга;

- бшм беру YPДiсiнде оцытушылар мен студенттердщ психофизиологиялыц эл-ауцатын бацылайтын медициналыц-педагогикалыцмониторинг [3; 197].

ЖоFары бiлiм берудеп педагогикалыц жYЙе цоFамньщ цажеттшктерш тудыратын негiзгi мацсаттар мен мiндеттердi жYзеге асыруFа баFытталFан. Студенттердщ жэне оцытушылардыц бiлiм беру цызметш басцару жэне тYзету керi байланыс арналарын пайдалана отырып, педагогикалыц жYЙенiц цурылымдыц элементтершщ жумысы туралы алынFан мэлiметтерге непзделедь Басцару жэне тYзету цандай да бiр пэн бойынша студенттщ рейтинпсше негiзделуi керек. Бул байланыс арнасыныц цуны аныцталFан ацпараттыц мацсатца жетуше жэне белгiлi бiр нэтижеге цол жетюзуге ыцпал ете алатынын аныцтайды. Бул ацпаратты iрiктеп талдауды талап етедi. Бул жаFдайда тYзету шараларын тацдау университеттщ тYрлi кафедраларыныц мэжшстервде еткiзiледi [12; 2].

ДэстYрлi баFалау жYЙесiнiц негiзгi жетiспеушiлiгi - бул студенттердщ бастамасын дамыту Yшiн жаFдай жасауFа мYмкiндiк бермейтiндiгi жэне цазiргi заманFы мемлекеттiк бiлiм беру стандартыныц негiзi осы талаптарды белгiлейдi. Кузыреттшкке негiзделген тэсiл студенттердi автономия мен бастаманы дамытады. Бiлiм алушы оцу Yрдiсiнiц белсендi элементi болуы керек [13; 59]. .....

ДэстYрлi баFалау жYЙесiнiц таFы бiр мацызды кемшшп - муFалiмнiц цолындаFы басцарудыц «тетштерЬ» шоFырлануы. Бул жаFдай студенттердщ бастамасын айтарлыцтай азайтады [14; 3-9]. Тэжрибе керсеткендей, муFалiмдер жиi жYЙелi баFалау процесiн кенеттен жэне нашар болжамды етiп айналдырады, жYЙелiлiгi жоFалады. БаFалаудыц объективтiлiгi, осылайша, ецге тYседi [15]. Бацылаудыц басымдыц талаптарыныц бiрi студенттщ жеке цасиеттерiн ескередi, бiрац ю жYзiнде бул талапты елемеуге болады. Осындай жаFдайларды жою Yшiн оцу жетспктерш баFалаудыц рейтингтiк жYЙесi цолданылады. Оныц цолдану ерекшелiгi муFалiмнен студентке баFалау функциясын беруде жатыр [16].

Заманауи зерттеулердi талдау усынылFан баFалау эдiстерi практикалыц даFдылар мен цабiлеттердi сапалы цадаFалауFа емес, тек студенттердщ бшмш баFалауFа баFытталFанын керсеттi. Эз бiлiмiн iс жYзiнде цолдану мYмкiндiгi студенттщ басты жетiстiгi болып табылады, сондыцтан бул жаFдай ерекше назар талап етедi [17; 134-138]. Студенттер ездершщ iс-эрекеттерiн баFалай бiлу,

ез эрекеттерш жэне жоспарланган нэтижелерш байланыстыратын дагдыларды MeRrepyi жэне 63repeTÎH орталар жагдайында тYзетyлер енгiзyi керек. Баскаша айтканда, студент езiн-езi багалау мен e3rn-e3i реттеyдi, сондай-ак езара багалауды Yйренyi керек [18; 87]. Бшмнщ балдык -рейтингтiк багасы - студенттщ гылыми, оку жэне сыныптан тыс ю-шараларга катысуы, сондай-ак бтрушшердщ рейтингш аныктауда жетекшi к^рал болып табылады [19; 181-183].

БаFалаy жYЙесiндегi басты максат - жалпы бiлiм берy багдарламасыныц критерийлерiмен eлшенетiн эрбiр пэннщ кYрделi рейтингтерi мен балдык рейтингтер аркылы студенттердщ пэндердi менгерудеп табыстары мен сапасын аныктау. Бiлiмдi баFалаyFа арналFан балдык-рейтингпк технологиянын таFы бiр артыкшылыFы - окушылардын бiлiмiн баFалаyFа, окушылардын шыFармашылык кабшеттерш ашy Yшiн жYЙелi жэне eнiмдi ж^мыска ынталандырy болып табылады [21; 12-15].

Балдык-рейтингпк жYЙеде м¥Fалiм студенттердщ танымдык белсендшгш ^йымдастырушы ретiнде эрекет ететiн жана бiлiм берy парадигмасынын талаптарына сай келетш тамаша к¥рал болып табылатынды. Ягни, м¥Fалiм белгiлi бiр бшм мен даFдыларды бермейдi, бiрак студенттердщ eзiндiк ж^мысында Yйлестiрyшi болады

Балдык-рейтингпк жYЙеде фoрмативтi бiлiм берy аркылы бiлiм берy сапасын арттырy проблемасын тyдыратын бiрнеше кайшылыктар бар:

- шыFармашылык жэне жылдам eзгеретiн ортада жэне кoлданыстаFы жYЙеде e3 бшмш тэжiрибеге енгiзе алатын мамандар даярлаy Yшiн мемлекет пен кoFамнын с^раныстыц eсyi арасындаFы кайшылык кэсiптiк окыту;

- карама-кайшылык студенттердщ бiлiм сапасын жoFарылатy жэне теориялык ок^алардын жетюпеушшш ретiнде тиiмдi баFалаyдын Fылыми непзделген Yлгiсiн к¥ру кажеттшгшен туындайды [22].

ДэстYрлi баFалаy жYЙесiмен салыстырFанда, рейтинг жYЙесi белгiлi бiр уакыт кезещнде барлык пэндер бойынша окушылардын барлык жетiстiктерiн баFалаyFа мYмкiндiк бередi [21; 12-15].

РейтингтЫ модельд1ц мацсаттары:

- оку жэне тылыми-зерттеу ж^мыстарына студенттердщ ынталандыруын арттыру; - кэсiптiк бшм беру баFдарламасыныц тиiмдiлiгiн кешендi бакылау;

- жеке баFдарламаларды эзiрлеy [23; 39-42].

БаFалаy жYЙесiн жYзеге асыру кезiнде педагог пен студенттер арасында «субъект-субъект» катынасы орнатылады [24; 83-86]. Мiндеттердщ мазм^ны жалпы мэдени жэне кэшби к¥зыреттшкн калыптастыруды кeрсететiн енп тандалады. Семестрде таратылатын бакылау щктелерш немесе ю-эрекеттерiн пайдалану аркылы пэндердi окудын сапасы аныкталады [25; 239-243]. БаFалаy жэне бакылаy-eлшеy ж^мыстарын жYргiзy барысында м¥Fалiмнщ баFалаyы бойынша корытынды баFа берiледi. Б^л студенттщ жетiстiгi туралы рейтинг к¥PУFа мYмкiндiк бередi. Осылайша, студент семестр бойына дайындыкты сеанс алдында тапсырмай, бiркелкi жYргiзедi. Балл-рейтингiсiн енгiзyдiн алFышарттарынын бiрi стyденттердi кажетп эдiстемелiк эдебиеттермен, оку-эдютемелш материалдар жиынтыFымен камтамасыз ету болып табылады [26; 43-46]. Б^л тэсш кандай да бiр себеппен сабакты жiберiп алFан студенттерге оларды ж^мыс iстеyге жэне тиiстi ^пайларды алyFа мYмкiндiк бередi. Рейтинг жYЙесi стyденттердi Fана емес, м¥Fалiмнщ ж^мысын да белсендендiредi [27; 201].

Бакылау Yшiн ен манызды мiндеттердiн бiрi - индикаторларды, кeрсеткiштердi аныктау. Кажетп индикаторлар мен кeрсеткiштер бакылау жYЙесiн бередг

Белгiлi бiр оку пэндерiн окып-уйрену барысында стyденттердiн бiлiм сапасын бакылау келес бакылау тYрлерiнен тирады:

• Шребер!с бацылауы - пэндердi оку Yшiн кажеттi стyденттердiн негiзгi бiлiмдерi мен даFдыларын бакылау. Бакылаудын б^л тYрi ^йымдастырушылык мiндеттердi жан-жакты шешуге, пэн бойынша oкытyFа кажетп алдын-ала бiлiм мен даFдыларды аныктаyFа жэне пэннщ мазм^нын менгерyдi мензейтiн жеке тапсырмаларды аныктаyFа мYмкiндiк бередi;

• Агымдыц бацылау пэннщ мазм^нын менгеру YДерiсiн Yздiксiз теракты бакылау болып табылады. Б^л - бакылаудын ен жедел тYрi, онын барысында студенттердщ оку материалын тYсiнy дэрежесi, практикалык есептердi шешу кезiнде бiлiмiн колдану мYмкiндiгi аныкталады;

• Аралыц бацылау - жеке бeлiмдерде (модульдерде) пэннщ мазм^нын менгерyдi бакылау. Аралык бакылаудын нэтижелерi жеке пэндер (модульдер) Yшiн пэннiн мазм^нын менгерген

студенттердщ жекелеген децгешн, кешнп тYзету кезiнде кездесетш циындыцтарды жэне келесi бeлiмдi (модульдi) мецгеруге ауысуды аныцтайды;

• Корытынды бацылау - кешецщ дидактикалыц мацсатца сэйкес оцу пэндерiн игеруд аяцтаган соц цол жеткiзiлген нэтижелердi бацылау. Корытынды бацылауга келесi талаптар цойылады:

Бгргншгден, цорытынды бацылау барлыц студенттерге, олардыц жеке цабiлеттерi мен ерекшелштерше царамастан, бiрыцFай багалау шкаласын пайдалануы керек.

Етншгден, соцгы мацсаттар эртYрлi топтар арасында турацтылыц пен нэтижелердщ салыстырмалылыгын цамтамасыз ету Yшiн статикалыц болуы керек.

Корытынды бацылаудыц ец кеп тараган формасы - тестшеу. Осындай бацылауды автоматтандыру процедурасы оныц объективтiлiгiн арттырады, муFалiмнiц белгш бiр студентке субъективтi цатынасына байланысты емес жэне стандарттауды цамтамасыз етедь

Сонымен цатар, автоматтандырылган тестiлеу технологиясын пайдалану муFалiмнiц уацытын Yнемдейдi, оны бацылау тапсырмаларын тексеру бойынша ецбекп кеп цажет ететiн жумыстан, ягни узац жумыс атцарудан цутцарады, оныц кэаби цызметiнiц басца да аспектшерш жацсарту Yшiн уацытты босатады.

Сонымен цатар, студенттердщ бшм сапасын багалау жYЙесiнде тестiлеу технологияларын эзiрлеу мен енпзудщ табыстылыгы бiрнеше факторлармен аныцталады. Олардыц iшiндегi ец мацыздылары:

- муFалiмдердiц оцу YPДiсiнде жаца технологияларды мецгеруге жэне цолдануга дайындыгы;

- оцыту нэтижелерiн баFалаудыц цазiргi заманFы цуралдар жYЙесiндегi педагогикалыц тестiлеудiц орны мен цызметтерш аныцтауFа муFалiмдердiц цабiлеттiлiгi;

- бшм беру процесiнде сынац технологияларын пайдалану салдарынан педагогикалыц цызметкерлердiц эртYрлi баFа беруi жэне т.б.

Дегенмен, цандай жаFдайды алсац та студенттердщ бшм сапасын баFалаудыц цандай нысаны тандалса да, типтiк цателердi аныцтау жумыстыц мацызды баFыты болуы керек. Типтш цателердi аныцтау жэне бацылау тапсырмасына студенттердiц реакциясын талдау - Yлкен педагогикалыц мацызFа ие бола тура, тест сурацтары мен тапсырмаларыныц аныцтыFы мен хабардарлыFы туралы цорытынды жасауFа мYмкiндiк бередi.

Осылайша, студенттердщ бшм сапасын бацылау процесшде объективт деректер алу шарттары:

- белгш бiр бацылау кезецiнде бiлiм сапасын бацылау нэтижелерш цадаFалауFа жэне белгшеуге мYмкiндiк беретiн цуралдардыц болуы;

- мониторинг пен оцу цызметшщ турацты керi байланысы жэне тYзету;

- мониторинг зерттеулервде тек сандыц деректердi Fана цолдану емес, сонымен цатар белгш бiр уацыт кезецiнде динамикалыц коэффициенттi табу;

Оцу YPДiсi Yздiксiз модернизациялауFа жатады, сондыцтан студенттердiц бшмш баFалау жYЙесiнде жаца тэсiлдердi Yнемi iздеу жэне цолдану цажет. Дамудыц заманауи шарттары бiлiм беру юшщ eзiн-eзi уйымдастыру принципiне басымдыц береди Осы шецберде студент ез жетютштершщ децгейiн дербес бацылауFа цабiлеттi бшм беру YPдiсiне белсендi цатысушы ретшде цызмет етедi. Студенттердiц жетiстiктерiн орнату Yшiн осы YPдiстiц динамикасын цадаFалайтын механизм цажет. ЖYЙелi бацылау бшм беру YPдiсiн уацтылы тYзету Yшiн жаFдай жасауFа баFытталFан студенттермен керi байланыстыц Yздiксiздiгi мен дэлдiгiн цамтамасыз етедь Осыныц барлыFы бiлiм беру сапасын жацсарту жэне тYлек цузыреттшгш дамытуда кeрiнiс табады

Цорытынды. Студенттердщ бшм сапасына Fылыми-негiзделген, кезец-кезецмен мониторинг жYргiзу муFалiмдердiц педагогикалыц iс-эрекеттерiнде тылыми уйымдастыру жумыстарын жацсартады, оцу YPДiсiнiц барлыц децгейлерiнде оцытудыц сапасын жэне басцару тшмдшгш арттырады. Сонымен цатар, бшм беру жYЙесiнде мониторингтi уйымдастыру жэне басцару сызбасы, бiлiм беру YPДiсiнiц сапасы, университет цызметiнiц барлыц баFыттары бойынша белгiленген мацсаттар мен мiндеттердi жYзеге асыру децгейi туралы жедел жэне шынайы ацпарат берш, проблемаларды шешудiц оцтайлы жолдарын аныцтауFа мYмкiндiк бередi.

ПайдаланылFан эдебиеттер

1. Казакстан Республикасыныц Президент Н.Э.Назарбаев 2018 жылы 10 кацтардагы Казакстан халкына Жолдауы. www.akorda.kz

2. Полонский В.М. Словарь понятий и терминов по законодательству РФ об образовании / В.М.Полонский. - М., 1995

3. Майоров А.Н. Мониторинг в образовании. Книга 1. - СПб.: Изд-во «Образование -культура», 1998. - 344 с.

4. Салина Р.М. Словарь-справочник терминов и понятий по научно-педагогической информации / - Алматы, 2004. - 78с.

5. Шишковский В.И. и др. Менеджмент качества образования в высшем учебном заведении: Учеб.пособие. - Томск, 2001. - 40c.

5. Андреев В.И. Проблемы педагогического мониторинга качества образования // Известия Российской Академии Наук. - 2001. - №1. - С. 37.

6. Орлов А.А. Мониторинг инновационных процессов в образовании // Педагогика. - 1996. -№3. - С. 9-15.

7. Беспалько В.П. Мониторинг качества обучения - средство управления образованием // Мир образования. - 1996. - №2. - С. 31-38.

8. Стефановская Т.А. Педагогика: наука и искусство. - М.: Совершенство, 1998. - 356 с.

9. Таубаева Ш. К разработке измерителей оценки качества педагогических исследований /Ш.Таубаева // Вестник Академии педагогических наук Казахстана. - 2005. - № 4 - 5. - С.28 - 33.

10. Карпова Г.А., Силина С.Н. Педагогический потенциал психолого-педагогического мониторинга в образовательном учреждении // Психолого-педагогические проблемы социализации личности. - Шадринск: Изд-во Шадринского пединститута, 1997. - С. 197-201.

11. Илалтдинова Е.Ю., Фильченкова И.Ф., Фролова С.В. Особенности организации постдипломного сопровождения выпускников программы целевого обучения в контексте сопровождения жизненного цикла профессии педагога//Вестник Мининского университета. 2017. № 3(20). С. 2.

12. Колдина М.И., Лапшова А.В. Коммуникативная компетентность педагога в условиях модернизации образования//Проблемы современного педагогического образования. 2017. № 54-6. С. 59-65.

13. Абрамова Н.С., Гладкова М.Н., Ваганова О.И. Особенности разработки оценочных материалов в условиях реализации компетентностного подхода //Проблемы современного педагогического образования. 2017. № 57-1. С. 3-9.

14. Smirnova Z., Vaganova O., Shevchenko S., Khizhnaya A., Ogorodova M., Gladkova M. Estimation of educational results of the bachelor's programme students. IEJME: Mathematics Education. 2016. Т. 11. №10. С. 3469-3475.

15. Алешугина Е.А. Способы отбора лексического содержания профессионально-ориентированной иноязычной подготовки студентов в неязыковом вузе. Дисс... канд.пед.н. Н.Новгород: Нижегородский государственный университет, 2009. - 189 с.

16. Петров А.Ю. Инновационный менеджмент в открытой образовательной системе. - 2016.-№4. - С. 134-138.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

17. Крылышкова Л.Ю., Кутепова Л.И. Комплект дидактических тестов по курсу «Проектно-сметное дело». Хроники объединенного фонда электронных ресурсов Наука и образование. 2014. № 6 (61). С. 87.

18. Селиверстова Л.В., Картузова Т.В. Использование элементов системы Moodle в балльно-рейтинговой системе оценки успеваемости студентов // Азимут научных исследований: педагогика и психология. 2017. Т.6. № 1 (18). С. 181-183.

19. Подковко Е.Н. Научно-педагогические основы мониторинга качества обучения // Гуманитарные научные исследования. 2012. № 5 (9).

20. Балашова Е.С., Богачева А.В., Воронкова А.А., Мальцева С.М. К вопросу о формировании предметных результатов образовательной деятельности студентов гуманитарных специальностей в контексте кросскультурной коммуникации //Карельский научный журнал. 2018. Т. 7. № 1 (22). С. 12-15.

21. Инженерно-педагогическое образование: Методология, теория, практика: Монография. Под ред. С.М.Марковой. Н.Новгород: ВГИПУ, 2008. - 225 с.

22. Колдина М.И., Ваганова О.И., Трутанова А.В. Управление самостоятельной работой студентов вуза// Карельский научный журнал. 2017. Т. 6. № 3 (20). С.39-42

23. Кутепов М.М., Ямбаева Н.В., Елыгина К.А. Информационные технологии обучения физической культуре в вузе //Азимут научных исследований: педагогика и психология. 2016. Т. № 2 (15). С. 83-86.

24. Угодчикова Н.Ф., Крюкова Г.К., Алешугина Е.А., Лошкарева Д.А. Деятельность кафедры иностранных языков как реакция на изменения социально-экономических условий в обществе. Приволжский научный жур- нал. 2014. № 1 (29). С. 239-43.

25. Кутепова Л.И., Ваганова О.И., Трутанова А.В. Формы самостоятельной работы студентов в электронной среде //Карельский научный журнал. 2017. Т. 6. №3 (20). С. 43-46.

26. Лапшова А.В., Ваганова О.И., Тюмина Н.С., Румянцева Н.А. Личностно-ориентированный подход к профессиональной подготовке студентов //Проблемы современного педагогического образования. 2017. № 57- (5). С. 201-207.

НАУЧНО-ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ МОНИТОРИНГА КАЧЕСТВА ОБУЧЕНИЯ

СТУДЕНТОВ

С.С. Ерназарова

Магистрант 2-го курса по специальности 6M010100 - «Дошкольное обучение и вопитание» Казахский государственный женский педагогический университет, Алматы, Казахстан, email: yernazarovasymbat@gmail.com

Контроль и оценка являются основополагающими процессами в образовательных учреждениях применительно к деятельности обучающихся (оценка учебных достижений), обучающих (аттестация педагогов) и всего образовательного учреждения (аттестация, аккредитация и т.д.) В то же время контроль и оценка имеют дискретный характер, зачастую они не носят системного характера, контрольно-оценочные процессы являются прерогативой ограниченного круга участников образовательного процесса. Автор убежден, что контроль и оценка выступают не только необходимым условием совершенствования деятельности образовательного учреждения, но и функцией, которая должна осуществляться регулярно. Вследствие этого в системе образования растёт понимание значимости мониторинга качества. В этой статье рассматриваются научно-педагогические основы учебного мониторинга, работы ученых, которые определяют понятия «качество образования», «мониторинг в системе образования», «педагогический мониторинг», «мониторинг качества обучения студентов университета».

Ключевые слова: качество образования, мониторинг в системе образования, педагогический мониторинг, оценка, входной контроль, текущий контроль, рубежный контроль, итоговый контроль

SCIENTIFIC-PEDAGOGICAL BASES OF MONITORING THE QUALITY OF STUDENTS' TRAINING

S.S. Yernazarova

Master student of the 2nd year of the specialty 6M010100 - "Preschool teaching and education" Kazakh State Women's Teacher Training University Almaty, Kazakhstan, email: yernazarovasymbat@gmail.com

Monitoring and evaluation are fundamental processes carried out in educational institutions in relation to the activities of students (assessment of educational achievements), activities of trainers (certification of teachers) and the entire educational institution (certification, accreditation, etc.) At the same time, control and evaluation are discrete in nature, they are often not systemic in nature, control and assessment processes are the prerogative of a limited number of participants in the educational process. Thus, monitoring and evaluation become not only a prerequisite for improving the activities of an educational institution, but also a function that should be carried out regularly. As a result, the education system, as noted above, penetrates the understanding of the importance of quality monitoring. In this article we consider the scientific and pedagogical foundations of educational monitoring, as well as the work of scientists who define the concepts of "quality of education", "monitoring in the education system", "pedagogical monitoring", and "monitoring the quality of education of university students".

Keywords: quality of education, monitoring in the education system, pedagogical monitoring, assessment, input control, current control, midterm control, final control

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.