Научная статья на тему 'СОВРЕМЕННЫЙ ПОДХОД К ЛЕЧЕНИЮ И ПРОФИЛАКТИКЕ ЖЕЛЕЗОДЕФИЦИТНОЙ АНЕМИИ У ДЕТЕЙ И ПОДРОСТКОВ'

СОВРЕМЕННЫЙ ПОДХОД К ЛЕЧЕНИЮ И ПРОФИЛАКТИКЕ ЖЕЛЕЗОДЕФИЦИТНОЙ АНЕМИИ У ДЕТЕЙ И ПОДРОСТКОВ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
29
3
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
дети / железодефицитные состояния / железодефицитная анемия / сульфат железа / препараты железа (III) на основе гидроксид полимальтозного комплекса.

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Юнусов Д.М.

Анемия у детей в большинстве случаев оказывается железодефицитной и обуславливается дефицитом железа в организме, возникающим ввиду нарушений его поступления с пищей, усвоения в кишечнике или излишних потерь. Возникновению анемии, в большинстве случаев, предшествует возникновение скрытого недостатка железа, который рассматривается как функциональное нарушение и выражается уменьшением резервного запаса железа в организме и понижением его уровня в тканях, при этом — отсутствием анемии. Главная причина железодефицитной анемии, по ВОЗ — это несбалансированная диета, бедная железом. Значительно реже железодефицитная анемия у детишек развивается из-за различных кровотечений, (такая анемия называется — хроническая постгеморрагическая, или из-за глистных инвазий (в регионах с низкой культурой).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Юнусов Д.М.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «СОВРЕМЕННЫЙ ПОДХОД К ЛЕЧЕНИЮ И ПРОФИЛАКТИКЕ ЖЕЛЕЗОДЕФИЦИТНОЙ АНЕМИИ У ДЕТЕЙ И ПОДРОСТКОВ»

УДК: 616.155.194.8-036.15-053.2

Юнусов Д.М.

кафедра пропедевтика детских болезней и поликлинической педиатрии Андижанский государственный медицинский институт

СОВРЕМЕННЫЙ ПОДХОД К ЛЕЧЕНИЮ И ПРОФИЛАКТИКЕ ЖЕЛЕЗОДЕФИЦИТНОЙ АНЕМИИ У ДЕТЕЙ И ПОДРОСТКОВ

Резюме. Анемия у детей в большинстве случаев оказывается железодефицитной и обуславливается дефицитом железа в организме, возникающим ввиду нарушений его поступления с пищей, усвоения в кишечнике или излишних потерь. Возникновению анемии, в большинстве случаев, предшествует возникновение скрытого недостатка железа, который рассматривается как функциональное нарушение и выражается уменьшением резервного запаса железа в организме и понижением его уровня в тканях, при этом — отсутствием анемии. Главная причина железодефицитной анемии, по ВОЗ — это несбалансированная диета, бедная железом. Значительно реже железодефицитная анемия у детишек развивается из-за различных кровотечений, (такая анемия называется — хроническая постгеморрагическая, или из-за глистных инвазий (в регионах с низкой культурой).

Ключевые слова: дети, железодефицитные состояния, железодефицитная анемия, сульфат железа, препараты железа (III) на основе гидроксид полимальтозного комплекса.

Yunusov D.M.

Department of Propaedeutics of Children's Diseases and

Polyclinic Pediatrics Andijan State Medical Institute

A MODERN APPROACH TO THE TREATMENT AND PREVENTION OF IRON DEFICIENCY ANEMIA IN CHILDREN AND ADOLESCENTS

Resume. Anemia in children in most cases is iron deficient and is caused by a deficiency of iron in the body, arising from violations of its intake from food, absorption in the intestines or excessive losses. The occurrence of anemia, in most cases, is preceded by the occurrence of a latent lack of iron, which is considered as a functional disorder and is expressed by a decrease in the reserve supply of iron in the body and a decrease in its level in the tissues, with the absence of anemia. The main cause of iron deficiency anemia, according to WHO - is an unbalanced diet, poor in iron. Much less frequently, iron deficiency anemia in

children develops due to various bleeding, (this anemia is called chronic posthemorrhagic, or due to helminthic invasions (in regions with a low culture).

Key words: children, iron deficiency states, iron deficiency anemia, iron sulfate, iron (III) preparations based on polymaltose hydroxide complex.

Кириш. Хрзирги вактда анемия бутун дунёда кенг таркалган. Ушбу мавзуни мухокама килишнинг долзарблиги жуда катта, чунки анемия жуда куп турли сабаблар билан боFлик булган жуда кенг таркалган касалликдир. Темир ионлари инсон организмида жуда мухим вазифани бажаради. Улар кислород ташувчи оксиллар, цитохромлар ва темир-серопротеинлар, темир таркибидаги ферментлар таркибига киради. Шунинг учун организмда темир моддасининг етишмаслиги купгина салбий окибатларга олиб келади [2,6]. Танадаги ортикча темир микдори хам хавфлидир. Бу токсикознинг ривожланишига, реактив кислород турларининг патологик усишига олиб келади.

Анемия инсон хаётининг барча даврларида, нафакат турли касалликларда, балки маълум физиологик шароитларда, масалан, хомиладорлик даврида, усиш, лактация даврида хам содир булади. Ёш болаларда камконлик муаммоси катта ижтимоий ахамиятга эга, чунки бу ёшдаги камконлик жисмоний ривожланиш ва темир моддаси алмашинувининг бузилишига олиб келиши мумкин [3,5].

Муддатидан олдин туFилган ёки тана вазни дефицити булган болаларга, шунингдек, хомиладорлик даврида камконликдан азият чеккан оналарнинг фарзандларига алохида эътибор бериш талаб этилади. Анемия ривожланишининг олдини олиш учун боланинг овкатланишини, шу жумладан темир уз ичига олган озик-овкатларни, шунингдек менюда мева ва сабзавотларни катъий назорат килиш керак. Рацион канчалик хилма-хил булса, болада маълум бир витамин ёки минерал етишмаслиги шунчалик кам булади [3,5,6]. Фарзандларингиз анемия каби муаммога дуч келадими ёки йукми, хар кандай холатда хам боланинг тулик ривожланиши учун фаол уйин ва жисмоний фаолиятни раFбатлантириш керак, хатто бунинг учун телевизор, турли уйин ва интернетга киришни чеклашингиз керак. Куп ота -оналар болани видео уйинлар банд болани ушлаб колиш учун осон йул куринади, лекин технология ривожланиши туфайли, замонавий болалар хакида 30% харакатсиз хаёт тарзи олиб келади. Бу нафакат анемия, балки ортикча вазн олиш, жисмоний ривожланишни секинлаштириш, умуртка п0F0наси, куриш ва кон айланиши билан боFлик муаммолар билан хам боFлик [1,2,4].

Тадкикотнинг максади. Темир танкислиги анемиясини даволашда замонавий ёндашувни урганиш ва тахлил килиш.

Тадкикот материаллари ва усуллари: 94 ёш ТТА 5 ойликдан 17 ёшгача булган болалар кузатув остига олинди, жумладан: 16 ёшгача булган

болалар (17,0%) 1, 64 ёшгача булган болалар (68,1%) 1-3, 4 kishi (4,3%) 4-12 ва 10 ёшдан катта булган усмирлар 12 (10,6%).

Тадкикот натижалари. Кузатилган болаларда анте ва ингранатал сабабларини тахлил ТТА, у хомиладор аёл ва гестосис гипосидероз мос равишда 51,6 ва 59,4%, хомиладорлик кузатилган - 48,4%, кесар кесиш -31,3%, хайз куп келиши - 23,4%, она ортик 5 хомиладорлик мавжудлиги -14,1%, хомиладорлик уртасидаги танаффус кам 3 йил - 20,3%, спорт -12,5%%, сурункали инфекциялари - 10,9%, бир неча хомиладорлик 6,3%, вегетарианлик - 6,3% ва совFа - 6,3%.

Болаларнинг 31.0% муддатидан олдин туFилган, кейинчалик ортикча вазнга ега булган, бу эса темир учун тана эхтиёжининг ошишига олиб келган, болаларнинг 24.1% баланссиз овкатланиш натижасида катта вазн, алиментар темир танкислиги (эрта сунъий озиклантириш, шу жумладан суциз аралашмалар, кеч кириш ёки гушт махсулотларининг йуклиги) аникланди) болаларнинг 39.1% да. Болаларнинг 1/3 кисмидан купроFи моддий бойлиги кам булган яхши оилалардан булиб, 100% кизларда хайз цикли бузилишлари аникланган.

Интенсив усиш усмирларнинг 40% да кайд этилди, спорт - 20% да алиментар омил 20% ТТА генезисида барча беморларда юкоридаги сабабларнинг бир нечтаси комбинацияси кузатилди.

Утказилган тадкикот ТТА ёш болаларда хомиладорлик ва туFилишнинг нокулай кечиши, акушерлик-гинекологик ва ижтимоий тарихнинг юкланиши ва алиментар омил ва боланинг интенсив усиш даврида темирдан ортиб бораётган эхтиёжлари каби сабаблар мажмуасидан далолат беради.

Озиклантириш нуксонлари болаларнинг ярмидан камрок кисмида кайд этилган, бу куплаб махаллий тадкикотчиларнинг оналар саломатлиги, хомиладорликнинг патологик курси ва хомиладор аёлларнинг анемияси ТТА ривожланишида чакалокларда ва ёш болаларда алиментар етишмовчиликдан кура мухим рол уйнаши хакида фикрларга кушилишга имкон беради. Усмирларда, ТТА ривожланиш сабаблари юкори усиш суръатлари, sport, шунингдек, киз болаларда хайз бузилишлари хисобланади.

ТТА клиник куринишларини тахлил килиш шуни курсатдики, болаларда турли хил анемик ва сидеропеник белгилар мавжуд булиб, уларнинг частотаси ва зуравонлиги беморларнинг ёшига, камконликнинг OFирлиги ва давомийлигига боFлик.

Барча текширилган болаларнинг клиник куринишида биз курган ягона аломат тери ва шиллик пардаларнинг окариши эди. Купгина беморларда аникланган яна бир аломат бушашиш ёки ланжлик эди. Ушбу камконлик белгилари тукималарга кам кислород етказиб бериш билан боFлик, уйку бузилиши ва хиссий бефарклик текширилган болаларнинг яримида топилган. Боланинг мия темир танкислигига жуда сезгир ва

аникланган клиник белгиларга касалликлар сидеропениа учун биринчи навбатда, 10 нафар болалар уртача жисмоний ривожланиш холати булган.

Хдётнинг дастлабки уч йилида болаларда сидеропениянинг одатда намоён булиши камайди ва/ёки иштаха узгариши, тахикардия ва функционал систолик шовкин, ичак диспепсияси, мушак гипотензияси, шу жумладан корин бушл^и мушаклари ва диафрагма гипотензияси кузатилди. Бундан ташкари жигар ва талокнинг нисбатан паст жойлашишига олиб келди ва баъзи холларда уларнинг купайиши хакида нотуFри таассурот колдирди. Болаларнинг ярмидан купида биз томонимиздан аникланган гепатомегали ва спленомегалия бу ёш гурухининг узига хос белгилари эди.

Беморларнинг ярми курук тери, сочлар, уларнинг хиралашиши ва йуколиши, камрок бурчакли стоматит ва глоссит булди. Ошкозон-ичак тракти, тери, унинг ортиклари, шунингдек миокард, шу жумладан, мушак заифлиги, трофик узгаришлар хужайраларида метаболик касалликлар учун етакчи, тукима темир танкислиги сабаб булди.

Хулосалар. Темир танкислиги анемияси темир танкислиги натижасида гемоглобин синтезининг бузилиши, турли патологик (физиологик) жараёнлар фонида ривожланиб, анемия ва сидеропения белгилари билан намоён булган клиник ва гематологик синдромдир.

Даволаш учун темир препаратлари суюк шакллари чакалокларда темир танкислигини олдини олиш учун ишлатилади: бу темир сулфат (Астиферрин), темир (Ш)-гидроксид полималтосат (Малтофер, Феррум Лек), темир, марганец, мис (Totem), (Ферлатум) глюконат уз ичига олган OFиз оркали юбориш учун еритмалар ёки томчилар булиши мумкин; шу дорилар сироп (Астиферрин, Малтофер, Феррум Лек) шаклида мавжуд. парентарал ферропрепаратлар темир танкислигининг олдини олиш учун ишлатилмайди.

Адабиётлар руйхати:

1.Азимжанова М.М. Особенности эритроцитарной системы и развития детей, рожденных от матерей с ЖДА Ташкент,2013.

2. Железодефицитная анемия в педиатрической практики. СПВ// Журнал Медикал экспресс. 2014.

3. Таточенко В.К. педиатру на каждый день. Справочник по лекарственной терапии. Москва 2013

4. Новый подход к лечению анемии у новорожденных // Информационное письмо. МЗ РУз УМС. Отдел научной медицинской информации ГНМБ 2014.

5.Детские болезни Под.ред. Н.П.Шабалов Л.2008

6.Новые педагогические технологии в подготовке врача общей практики. Методическая рекомендация. Ташкент 2012 г.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.