Научная статья на тему 'СОЦИАЛЬНО-ПОЛИТИЧЕСКИЕ ГОСУДАРСТВА ФАКТОР ПОВЫШЕНИЯ УРОВНЯ ЖИЗНИ НАСЕЛЕНИЯ В УСЛОВИЯХ РАЗВИТИЯ РЫНОЧНЫЕ ОТНОШЕНИЯ'

СОЦИАЛЬНО-ПОЛИТИЧЕСКИЕ ГОСУДАРСТВА ФАКТОР ПОВЫШЕНИЯ УРОВНЯ ЖИЗНИ НАСЕЛЕНИЯ В УСЛОВИЯХ РАЗВИТИЯ РЫНОЧНЫЕ ОТНОШЕНИЯ Текст научной статьи по специальности «Социологические науки»

CC BY
7
3
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
СОЦИАЛЬНАЯ ПОЛИТИКА / БЛАГОСОСТОЯНИЕ / УРОВЕНЬ ЖИЗНИ / ЭКОНОМИЧЕСКИЕ УСЛОВИЯ / ИСТОЧНИКИ ДОХОДОВ / СОЦИАЛЬНЫЕ НЕРАВЕНСТВА / РАБОЧАЯ СИЛА / ПРОИЗВОДИТЕЛЬНОСТЬ ТРУДА / УРОВЕНЬ ОБРАЗОВАНИЯ / ПРОФЕССИОНАЛИЗМ / ТРУДОВЫЕ РЕСУРСЫ / КУЛЬТУРНАЯ ЖИЗНЬ И ДР

Аннотация научной статьи по социологическим наукам, автор научной работы — Самиева Мехрангез Бобоевна

Социальная политика является одним из важнейших направлений государственного регулирования экономики. Она является ключевым и основополагающим компонентом внутренней политики государства и направлена на обеспечение благополучия и всестороннего развития граждан и общества в целом. Республика Таджикистан является социальным государством в соответствии со статьей 1 Конституции Республики Таджикистан. В этом контексте автор статьи стремится объяснить формулировки социальной политики, предложенные модели экономистами в современных научных концепциях, роль государства в регулировании и улучшении социальной жизни населения Республики Таджикистан.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SOCIO-POLITICAL OF THE STATE IN THE FACTOR RISE LEVEL POPULATION DEVELOPMENT MARKET RELATIONS

Social policy is one of the most important areas of state regulation of the economy. It is a key and fundamental component of the internal policy of the state and is aimed at ensuring the well-being and comprehensive development of citizens and society as a whole. The Republic of Tajikistan is a social state in accordance with Article 1 of the Constitution of the Republic of Tajikistan. In this context, the author of the article seeks to explain the formulations of social policy, the models proposed by economists in modern scientific concepts, the role of the state in regulating and improving the social life of the population of the Republic of Tajikistan.

Текст научной работы на тему «СОЦИАЛЬНО-ПОЛИТИЧЕСКИЕ ГОСУДАРСТВА ФАКТОР ПОВЫШЕНИЯ УРОВНЯ ЖИЗНИ НАСЕЛЕНИЯ В УСЛОВИЯХ РАЗВИТИЯ РЫНОЧНЫЕ ОТНОШЕНИЯ»

STAFF SUPPORT OF HIGHER PROFESSIONAL EDUCATION INSTITUTIONS AND ITS USE IN THE MARKET OF EDUCATIONAL SERVICES OF THE

REPUBLIC OF TAJIKISTAN

The article discusses the issues o f the concept o f services and educational services, and also highlights the development features that characterize the state of the educational services market. The analysis is carried out and the characteristics o f the types o f educational services are given. It is revealed that in order to improve the quality o f education in institutions o f higher pro fessional education, it is necessary to undergo advanced training for the teaching staff. In addition, it has been established that research work, scientific articles, methodological developments are the main indicators for assessing the activities of the teaching staff in institutions of higher professional education.

Key words: indicators, sphere, higher education, human resources, resources of the institution, faculty.

Сведение об авторе:

Мумтоз Назири - соискатель кафедры менеджмента Таджикского государственного университета коммерции, 734061, Таджикистан, г.Душанбе, ул. Дехоти /< тел.: (+992) 919306348, E-mail:human.resources.tsuc.@mail.ru

About the author:

Mumtoz Naziri - Applicant_ for the Department of Management

Tajik State University of Commerce, 734061, Tajikistan, Dushanbe, st. Dehoti /, tel.: (+992) 919306348, e-mail: human.resources.tsuc. @ mail.ru

ТДУ 338.560+330.38 (577.3) СИЁСАТИ ИЧТИМОИИ ДАВЛАТ ОМИЛИ БОЛОРАВИИ САТХД ЗИНДАГИИ МАРДУМ ДАР ШАРОИТИ РУШДИ МУНОСИБАТ^ОИ БОЗОРГОНЙ

Самиева М.Б.

Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи Садриддин Айни

Содаи ичтимой на тандо раванддои бо кор таъмин намудани адолиро ба танзим медарорад, балки бевосита мудити татбики кувваи мехнат буда, дазорон нафар одамони мамлакатро бо кор таъмин менамояд.

Сиёсати ичтимоии давлат - ин амали дукумат мебошад, ки ба таксим ва аз нав таксимоти даромади аъзо ва гуруддои гуногуни чомеа равона шудааст. Ба ибораи дигар, ин яке аз самтдои танзими макроиктисодист, ки барои таъмини суботи ичтимоии чомеа ва фародам овардани як «шароити ибтидой» барои шадрвандони кишвар пешбинй шудааст. Шаклдои гуногуни татбики сиёсати ичтимой мавчуданд. Яке аз чунин шаклдои асосй расондани хизмати маишй мебошад. Объекти хизматрасонии ичтимой метавонад хам гуруддои алодидаи ичтимой (одатан дорои мушкилоти муайяни ичтимой), ки нисбат ба ондо идоракунии ичтимой амалй карда мешавад ва дам дар мачмуъ тамоми адолй бошад. Стратегияи сиёсати ичтимой далли умумии системаи масъаладои ичтимоии кишвар дар ин мардилаи мушаххаси таърихии рушди он мебошад.

Вобаста ба ин дар Паёми Асосгузори сулду ваддати миллй, Президенти Чумдурии Точикистон, Пешвои миллат Эмомалй Радмон «Дар бораи самтдои асосии сиёсати дохилй ва хоричии чумдурй» чунин иброз шудааст: «тавре ки бордо зикр намудам, дадафи олии давлат ва Хукумати мамлакат бедтар кардани шароити зист ва баланд бардоштани сатду сифати

зиндагии мардуми азизамон мебошад,.....мо талош дорем, ки барои дар як сокини мамлакат

шароити зиндагии шоистаро мудайё созем ва дамаи накшаву барномадоямон мадз ба хотири амалй гардонидани дамин дадафи олии давлат кабул ва амалй карда мешаванд».[11]

Аз ин ру, дангоми тартиб додан ва амалй гардондани сиёсати ичтимой вобаста ба зарурат дамеша масъалаи афзалиятдои ичтимой, яъне вазифадои ичтимоие, ки чамъият дар мардалаи нави тараккиёти чумдурй дамчун вазифаи мудимтарин эътироф карда, далли аввалиндарачаро талаб мекунанд, ба миён меояд.

Бояд кайд кард, ки сатду сифати сиёсати ичтимой дар самти баланд бардоштани сатди зиндагии адолй вобаста ба характери инкишофи истедсолоти чамъиятй ва худи инсон

мyнтазам таFЙиp меёбад. Ба вижа, бо инкишофи куввахои истехсолкунандаи чомеа, рушди сатхи фархангй-техникй талаботи нав пайдо шуда, доираи талаботи моддй, ичтимой, техникй ва маънавии одамон васеъ мегарданд. Дар навбати худ, конеъ кардани яке аз ин талабот дар хаёт, талаботи дигареро ба вучуд меоварад, ки мувофик ба он истехсолот доманаи худро васеъ карда, куввахои истехсолкунанда, муносибатхои истехсолию чамъиятй рушд мекунанд. Аз ин нуктаи назар, сатхи зиндагии ахолй аз як тараф, талаботи инсонро нисбат ба неъматхои гуногуни хаётй (махсулот, Fизо, либос, манзил, наклиёт, хизматрасонихои коммуналй ва маишй, тахсилот, тандурустй, чорабинихои фархангй-маърифатй ва Fайpа) муайян мекунад, аз тарафи дигар, дар таносуб бо тавсияхои бозории чунин махсулот ва хизматрасонихо, дар доираи бучети мушаххасшуда имконияти конеъ кардани онхоро таъмин менамояд. Бинобар ин, сатхи зиндагй бояд дарачаи таъминоти моддии одамон, ки имонияти конеъ кардани онхоро бо талаботи гуногун такозо медорад, нишон дихад.

Дар монографияи А.Н.Нуралиев [В] муносибати муназзам ба омузиши механизмхои амалй гардондани сиёсати ичтимой дар самти баланд бардоштани дарачаи некуахволии ахолй истифода бурда, тамоюлхои минтакавии инкишофи дарачаи некуахволии ахолй дида баромада шуданд.

Масъалахои накши гирехии хизматрасонихои бахши давлатй хамчун чузъи хизматрасонихои ичтимой ба ахолй дар татбики сиёсати ичтимоии давлат, бехтаргардонй ва таFЙиpоти сифатии полати иштирокчиёни муносибатхои иктисодй ва хаёти ичтимой-иктисодии чамъият тавассути пешниход намудани неъматхои чамъиятй (хамчун намуди неъмати иктисодй) дар корхои тадкикотии А.Б.Мирсаидов, Н.Куганов ва Ф.Шарифй [5,7] мавриди тахкик карор гирифтааст. Дар тахкикотхои онхо мафхуми давлати ичтимой хамчун намуди махсуси давлати мутараккй маънидод шудааст, ки фаъолияташ барои истехсолу пешниходи неъматхои чамъиятй, таъмини сатхи баланди хифзи ичтимоии аъзои чамъият равона карда шудааст.

Давлат барои амалисозии самараноки вазифахои танзимкунандаи худ чунин фишангхои тавонои таъсиррасонй дорад, ба мисли конунгузории кишвар, бучети миллй, низоми андозу бочхо. Тачрибаи аксари кишвархои чахон тасдик мекунад, ки сарфи назар аз вобастагии объективии халли масъалахои ичтимой аз вазъи иктисодй ва сиёсии кишвар, сиёсати ичтимой мустакил буда, бо воситахои худ метавонад ба баланд бардоштани сатхи некуахволии мардум мусоидат намояд, ба майлу хохиши шахрвандон чихати рушди ичтимой таъсири хавасмандкунанда расонад.

Моделхои муосири сиёсати ичтимой бо дарачаи дахолати давлат ба сохахои ичтимоию иктисодии чомеа, дарачаи хифзи ичтимоии шахрвандон, дар сатхи озодии интихоби ичтимой дар байни табакахои гуногуни ахолй ва таъсири равандхои ичтимой дар бораи тараккиёти иктисодиёти мамлакат, фарк мекунанд.

Идеяи асосии стратегияи умумии сиёсати ичтимой таъмини рушди иктисодй дар асоси болоравии сектори вокеии истехсолот тавассути фаъолсозй ва истифодаи воситахои сиёсати ичтимой мебошад. Бинобар ин, сиёсати ичтимой, аз як тараф, максади афзоиши иктисодиёт бошад, аз тарафи дигар, чузъи органикии хар як самти стратегияи бозсозии иктисодиёт мегардад.

Чй тавре тачрибаи чахонии кишвархои иктисодиёти бозориашон тараккикарда шаходат медиханд, на танхо дар мазмуни сиёсати ичтимой, балки дар васеъ намудани объектхои таъсирбахши он хам дигаргунихои чиддй ба амал меоянд. Таъсири он ба категорияхои муайяни ахолй (коргарон, инвалидон) махдуд намешавад. Шароити зиндагии кариб хамаи категорияхои демографй ва ичтимой хамчун объекти мустаким амал мекунанд.

Дар айни замон ба механизми ичтимоию иктисодии инкишоф додан ва ба амал баровардани сиёсати ичтимой таваччухи хосса дода мешавад. Дар навбати аввал чунин тадбирхо андешида мешаванд:

- фарохам овардани шароити иктисодй барои ахолии кобили мехнат, ки ба шахрвандон имкон медихад, ки аз хисоби даромади худ сатхи баланди истеъмоли ичтимой, аз чумла манзили барохат, сифати бехтарини хизматрасонй дар сохаи маориф ва тандурустй, дарачаи шоистаи зиндагй дар айёми пирй доштан;

- дар сохаи ичтимоию фархангй ташаккул додани ниходхое, ки имконияти пурратар сафарбар намудани маблаFи ахолй ва корхонахо, истифодаи самарабахши ин маблаFхоpо ба

вучуд меоваранд ва дар ин замина сифат ва имкониятдои интихоби васеи мадсулоти ичтимой, имтиёздо ва хизматрасонй ба адолиро таъмин менамоянд.

Х,амин тарик, афзалиятдои сиёсати ичтимой бо назардошти таъсири он ба рушди дарозмуддати иктисодй ва таъмини сохтори мутаносиби ичтимой муайян карда мешаванд. Ба ин муносибат ба тадбирхое, ки ба индо мусоидат мекунанд, диккати махсус дода мешавад:

- оид ба инкишоф додан ва истифодаи окилонаи неруи меднатии чомеа;

-доир ба давасмандгардонии фаъолияти иктисодй, дар даромаддои табакадои гуногуни адолй, аз чумла кормандони содаи бучетй бештар инъикос намудани нишондидандадои вокеии он;

- оид ба баробар кардани имкониятдои иктисодй ва баланд бардоштани даракати ичтимой тавассути дастрасй ба тадсилоти муосир, кори содибихтисос, музднок ва содибкорй;

-доир ба пурзур намудани дастгирии маъюбон, собикадорон ва дигар гуруддои аз чидати ичтимой осебпазир дамчун шарти зарурии дастгирии ичтимоии ислодоти ичтимоию иктисодй ва гайра;

Барои тартиб додан ва ба амал баровардани сиёсати максадноки нигод доштани таносуби окилонаи музди меднати категориядои алодидаи коргарон, хусусан таносуби музди корй дар содадои илм, маориф, фаъолияти лоидакашию чустучуй, коркунони мудандисй-техникй ва музди кори дигар гуруддои дар хочагии халк коркунанда. Максади нидоии тадия ва татбики сиёсати ичтимой баланд бардоштани сатд ва сифати зиндагии мардум мебошад.

АДАБИЁТ

1. Жеребин В.М. Уровень жизни населения. / В.М. Жеребин, А.Н.Романов - М.: ЮНИТИ - ДАНА, 2002. -с.592.

2. Институциональные проблемы эффективного государства / Под ред. В.В. Дементьева, Р.М. Нуреева. -Донецк: Дон НТУ, 2011. - 372 с.

3. Кадырова "Доходы населения как фактор роста благосостояния", / Кадырова г. Воронеж, 2004 - 220с.

4. Конститутсияи Ч,умхурии Точикистон. - Душанбе, «Нашриёти Ганч», 2016. - 135с. - С.4.

5. Куганов Н.К. Специфика функционирования общественного сектора в региональной экономике»//Вестник Таджикского национального университета. - Душанбе: «Сино», 2013, 2/7 (123), С.179-184.

6. Мирсаидов А.Б. Основные тенденции развитие социального сектора и параметры становление социального государства в Республики Таджикистан / А.Б. Мирсаидов // Таджикистан и современный мир, 2016, № 3 (53), с.262-269.

7. Мирсаидов А.Б., Ф.Шарифй. Государственные услуги: экономическое содержание, типология / А.Б. Мирсаидов // Таджикистан и современный мир // Вестник ЦСИ при Президенте РТ. - Душанбе, 2016-№2 (52) -С.197-208.

8. Мирсаидова Ф.А. Государственное регулирование уровня жизни населения в Республики Таджикистан. Автореферат на соискание к.э.н.- Душанбе, 2020, 27 с.

9. Модели социального государства //http://studopedia.su/10_17147_modeli-sotsialnogo-gosudarstva.html.

10. Нуралиев А.Н. Уровень жизни населения: теория, мониторинг и пути повышения. / А.Н. Нуралиев -Душанбе, 2011 - 180 с.

11. Паёми Президента Ч,умхурии Точикистон, Пешвои миллат мудтарам Эмомалй Радмон ба Мачлиси Олии Ч,умхурии Точикистон «Дар бораи самтдои асосии сиёсати дохилй ва хоричии чумхурй». - Душанбе, аз 26.01.2021.

СОЦИАЛЬНО-ПОЛИТИЧЕСКИЕ ГОСУДАРСТВА ФАКТОР ПОВЫШЕНИЯ УРОВНЯ ЖИЗНИ НАСЕЛЕНИЯ В УСЛОВИЯХ РАЗВИТИЯ РЫНОЧНЫЕ ОТНОШЕНИЯ

Социальная политика является одним из важнейших направлений государственного регулирования экономики. Она является ключевым и основополагающим компонентом внутренней политики государства и направлена на обеспечение благополучия и всестороннего развития граждан и общества в целом. Республика Таджикистан является социальным государством в соответствии со статьей 1 Конституции Республики Таджикистан.

В этом контексте автор статьи стремится объяснить формулировки социальной политики, предложенные модели экономистами в современных научных концепциях, роль государства в регулировании и улучшении социальной жизни населения Республики Таджикистан.

Ключевые слова: социальная политика, благосостояние, уровень жизни, экономические условия, источники доходов, социальные неравенства, рабочая сила, производительность труда, уровень образования, профессионализм, трудовые ресурсы, культурная жизнь и др.

SOCIO-POLITICAL OF THE STATE IN THE FACTOR RISE LEVEL POPULATION

DEVELOPMENT MARKET RELATIONS

Social policy is one of the most important areas of state regulation of the economy. It is a key and fundamental component of the internal policy of the state and is aimed at ensuring the well-being and comprehensive development of citizens and society as a whole. The Republic of Tajikistan is a social state in accordance with Article 1 of the Constitution of the Republic of Tajikistan.

In this context, the author of the article seeks to explain the formulations of social policy, the models proposed by economists in modern scientific concepts, the role of the state in regulating and improving the social life of the population of the Republic of Tajikistan.

Keywords: social policy, welfare, standard of living, economic conditions, sources of income, social inequalities, labor force, labor productivity, level of education, professionalism, labor resources, cultural life, etc.

Сведения об авторе:

Самиева Мехрангез Бобоевна - соискатель кафедры экономической теории Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, Тел: (+992) 888830120.

About the author:

Samieva Mehrangez Boboevna - Applicant for the Department of Economic Theory, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini. Phone: (+992) 888830120.

ХУСУСИЯТХОИ АСОСИ НИЗОМИ СОДДАКАРДАШУДАИ АНДОЗБАНДИ БАРОИ СУБЪЕКТХОИ СОХИБКОРИИ ХУРД

Мирзоев С.Д., Шахнозаи Ш.

Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С. Айни

Мутобики он субъектхои сохибкории хурд андоз аз фоидаи шахсони хукукй ё андоз аз даромад барои сохибкоронии инфиродиро ба тартиби соддакардашуда пардохт меномоянд. Субъектхои сохибкории хурде, ки даромади умумии бо усули кассавй хисобшудаи онхо дар соли пешнаи таквимй бе дарназардошти андози аксизй, андоз аз фуруш (нахи пахта ва алюминийи аввалия) аз 500 хазор сомонй зиёд намебошад, аз андози низоми соддакардашуда истифода мебарандГ1, е.23-251.

Аз супоридани андозхои зерин озод мебошад:

> андоз аз фоида, ба истиснои даромадхое, ки аз онхо андоз дар манбаи пардохт ситонида мешавад:

> андоз аз истифодабарандагони роххои автомабилгард:

> андоз аз даромад аз даромадхои бевоситаи сохибкории инфиродии тибки шохадотнома фаъолияткунанда:

Объекти андозбандии андози соддокардашуда даромади умумй, аз чумла даромад аз тахвили молхо, ичрои корхо ва хизматросонихо, инчунин даромади дигари бадастомада, ба истиснои даромадхое, ки дар манбаи пардохт андозбандй карда шуданд.

Даромади умумй бо усули кассавй хисоб карда шуда, андози аксизй ва андоз аз фурушро дар бар намегирад.

Имтиёзхои дар андози аз фоида ба андози низоми соддокардашуда татбик карда мешаванд.

Меъёри андози низоми соддокардашуда барои фаъолият оид ба истехсоли молхо-5 фоиз, барои намудхои дигар фаъолият-6 фоиз.

Хусусиятхои низоми соддокардашудаи андозбандй барои истехсолкунандагони махсулоти кишоварзй (андози ягона).

Андози ягона аз чониби хочагихои дехконй (фермерй) ва дигар

Истифода карда мешавад, ки барои онхо замин воситаи асосии фаъолияти сохибкорй мебошад.

Супорондаи андози ягона аз пардохти андозхои зерин озод мебошанд:

> - андоз аз фоида:

> - андоз аз арзиши иловашуда:

> - андоз аз истифодобарандогани роххои овтомобилгард:

^ - андози замин:

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.