Научная статья на тему 'СОТРУДНИЧЕСТВО РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН С РЕСПУБЛИКОЙ КАЗАХСТАН ПОСЛЕ РАСПАДА СОВЕТСКОГО СОЮЗА'

СОТРУДНИЧЕСТВО РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН С РЕСПУБЛИКОЙ КАЗАХСТАН ПОСЛЕ РАСПАДА СОВЕТСКОГО СОЮЗА Текст научной статьи по специальности «История и археология»

CC BY
64
19
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ТАДЖИКИСТАН / КАЗАХСТАН / МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ / СОВЕТСКИЙ СОЮЗ / ВНЕШНЯЯ ПОЛИТИКА / СОТРУДНИЧЕСТВО / СТРАТЕГИЧЕСКИЙ / ДИПЛОМАТИЧЕСКИЙ ПАРТНЕР

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Комилов Насим

Республика Казахстан - страна, имеющая исторические, духовные и религиозные связи с нашей республикой. Принимая во внимание этот основополагающий фактор, Республика Таджикистан установила дипломатические и политические отношения с этим молодым государством с момента приобретения независимости. В условиях самостоятельного развития своих стран таджики и казахи изучают творчество друг друга и используют его плоды. Такая ситуация требует от представителей науки и культуры не только глубокого изучения истории культуры друг друга, но и уровня их общности и взаимного обогащения. Кроме того, процесс становления и развития отношений между Таджикистаном и Казахстаном имеет особое научное и практическое значение с учетом вышеперечисленных факторов и моментов, изучение и реализация которых необходимы и своевременны для обеспечения экономической и политической безопасности обеих стран.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

COOPERATION OF THE REPUBLIC OF TAJIKISTAN WITH THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN AFTER THE COLLAPSE OF THE SOVIET UNION

The Republic of Kazakhstan is a country that has historical, spiritual and religious ties with our republic. Taking into account this fundamental factor, the Republic of Tajikistan has established diplomatic and political relations with this young state since gaining independence. In the conditions of independent development of their countries, Tajiks and Kazakhs study each other's creativity and use its fruits. This situation requires from representatives of science and culture not only a deep study of the history of each other's culture, but also the level of their community and mutual enrichment. In addition, the process of formation and development of relations between Tajikistan and Kazakhstan is of particular scientific and practical importance, taking into account the above factors, the study and implementation of which are necessary and timely to ensure the economic and political security of both countries.

Текст научной работы на тему «СОТРУДНИЧЕСТВО РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН С РЕСПУБЛИКОЙ КАЗАХСТАН ПОСЛЕ РАСПАДА СОВЕТСКОГО СОЮЗА»

Наряду с научным значением, научные поездки сблизили страны и укрепили взаимопонимание между населением.

Ключевые слова: рыхла, научное путешествие, халифат, город, медресе, книга, ученик, учитель, ученый, Саманиды.

RIKHLA OR JOURNEY FOR ACQUISITION OF KNOWLEDGE DURING

THE SOMONID PERIOD

The article provides information on one of the most popular ways of gaining knowledge in the Middle Ages - the choice of students to leave the country and emigrate. The introduction of general security on the vast territory of the Muslim caliphate, the unity of religion and a single scientific language made it possible to carry out a nationwide revival of literacy from Central Asia to Spain and from Kipchak desert to the Indian Ocean. The existence of charitable foundations providedfinancial support for such institutions. The most important cities that attracted students from all over the world were Baghdad, Medina, Cairo, Damascus, Nishapur, Bukhara, Marv, Balkh, Herat, Rey. The Samanids are one of the dynasties that played an important role in terms of attraction of students from all over the world as well. All scientists of the 9th-12th centuries spread their knowledge and experience far from home. Richla has allowed science and knowledge to be published all over the world, not just in one country or region. Along with the scientific value, scientific trips have brought countries closer together and strengthened mutual understanding between the populations.

Keywords: rikhla, scientific travel, caliphate, city, madrasah, book, student, teacher, scientist, Samanids.

Сведения об авторе:

Абдуджаббор Аминзода - старший преподаватель кафедры гуманитарных наук Таджикского финансово-экономического университета

About the autor:

Abdujabbor Aminzoda - Senior Lecturer, Department of Humanities, Tajik University of Finance and Economics

ХДМКОРИИ ЧУМ^УРИИ ТОЧИКИСТОН БО ЧУМ^УРИИ КАЗОЦИСТОН БАЪДИ

ПОШХУРИИ ИТТЩОДИ ШУРАВЙ

Комилов Н.И.

Донишгощ давлатии Кулоб ба номи А. Рудакй

Бо дарёфти истиклолият ба Точикистон зарур буд, ки барои касби макоми шоиста дар даврони нихоят мураккаби таърихи башар ва тахаввулоти бунёдй дар муносибатхои байналхалкй талош намояд. Яке аз заруратхои таъхирнопазири даврони исгиклолият ин ташаккул ва инкишофи муносибатхо бо давлатхои дигар, кабл аз хама бо кишвархои Осиёи Марказй буд. Зеро, чун Чумхурии Точикистон аз нигохи чугрофй дар бунбасти комуникатсионй карор дошт, ин омил такозо мекард, то хамкорй ва муносибатхо бо кишвархои хоричи дуру наздик алалхусус, бо давлатхои хамчавор баркарор ва густариш ёбанд.

Чумхурии ^азокистон давлатест, ки бо чумхурии мо пайванди таърихй, маънавй ва динй дорад. Х,амзамон, зиндагии 70-сола дар низоми сиёсй ва ягонаи хочагидории Иттиходи Шуравй, вобастагии мутакобилаи сохахои иктисодй, энергетикй, саноат ва хочагии кишлок зарурати баркарор намудани муносибатхои дипломатиро бо ин кишвари дусту хамсоя пеш овард. Бо назардошти ин омили бунёдй Чумхурии Точикистон аз огози истиклол бо ин давлати чавон муносибатхои дипломатй ва сиёсиро баркарор намуд.

Муносибатхои дипломатии Точикистону ^азокистон 7-уми январи соли 1993 тавассути табодули нотахои дипломатй баркарор гаштанд. Аз огози муносибатхои дипломатй хамкорихои дучониба дар сохахои сиёсй, иктисодй, илмй-техникй ва маънавй-фархангй чараён гирифтанд, ки асоси онро хамкорихои мутакобилан судманд дар бисёр масоили мухими байналхалкй ташкил медиханд, ки аз манфиатхои тарафайн бармеоянд.

Дар баробари ин хукумати Чумхурии Точикистон бо дарки мухимияти муносибат ва хамкорихои мутакобила бо ^азокистон аз мохи июни хамон сол намояндагии дипломатии хешро ба сифати миссия таъсис дод, ки он аз мохи январи соли 1994 ба сафорат табдил дода шуд. [6]

Тавре маълум аст, баъди фурупошии давлати Шуравй чумхурихои тозаистиклол бо хатархои нави чахонй рубару гаштанд. Масъалаи хассоси муносибатхои байни кишвархо дар ин давра

масъалаи сархадхои чанубии ИДМ махсуб меёфт. Аз ин ру сарварони кишвархои Точикистон, ^азокисгон, Русия, Узбекисгон ва ^иргизисгон 7-уми авгусги соли 1993 «Эъломияи дахлнопазирии сархадхои чанубии ИДМ-ро имзо имзо намуданд. [4, с. 372]

24-уми сентябри соли 1993 мутобики карори мулокоти сарони кишвархои ИДМ нерухои дасгачамъонаи хофизи сулх дар Чумхурии Точикистон таъсис ёфт, ки дар хайати он як баталиён аз ^азокисгон низ амал менамуд. Намояндагони хукумати ^азокисгон аз рузи аввали музокираи точикон дар Маскав аз 6-уми апрели соли 1994 то 27-уми июни соли 1997 (Маскав) дар гуфтушунидхо хамчун намоянда иштирок намуда, баъди анчоми музокирот хамчун кафили сулхи точикон дар катори Русия, Узбекисгон, Эрон, Афгонисгон ва Туркманисгон баромад карданд. Мардуми казок гурезахои ичбории точикро панох дода, хангоми вазъи бухронии кишвар ёрии башардусгонаи хешро низ аз мо дарег надоштанд. Набояд фаромуш намуд, ки аз соли 1993 то 2001 дар худуди Чумхурии Точикистон 5 хаз. намояндагони куввахои мусаллахи Чумхурии ^азокисгон адои хизмат намуда, аз онхо 35 нафарашон бахри ичрои карзи харбии хеш дар марзи кишвари мо халок гардиданд [3, с. 5].

Тахаввули муносиботи кишвархо дар ин давра ин фармони Президента Чумхурии ^азокисгон Н.Назарбоев оиди ифтигохи сафорагхонаи Чумхурии ^азокисгон дар Чумхурии Точикистон дар таърихи 4-уми октябри соли 2000 мебошад. Намояндагии дипломатии Чумхурии ^азокисгон дар Чумхурии Точикистон, ки аз соли 1997 ба хайси миссия фаъолият менамуд, ба сафорат табдил дода шуд. Дайати сафорат дар чорабинихои сиёсй, икгисодй ва фархангии кишвари мо ишгироки фаъол намуда, дар густариши муносиботи кишвархо накши мухим бозидаасг[10, с. 4].

^азокисгон вобасга ба мавкеи хуби чугрофй, захирахои бойи табии, иклими мусоиди сармоягузорй ба натичахои назаррас дар сохаи икгисодй-тичоратй ноил гардидаасг. Агар ба нишондодхои чалби сармояхои мустакими хоричй назар афканем, афзалияти баръалои Чумхурии ^азокисгон ба назар мерасад. Агар Чумхурии Точикистон аз соли 1992 то соли 2001 -157 миллион доллар сармояи мустакими хоричй чалб намуда, хачми он ба хар сари ахолии кишвар 34 доллар -ро ташкил намояд, Чумхурии ^азокисгон тули давраи мазкур 7 миллиарду 650 миллион доллар сармояи мустакими хоричй чалб намудаасг [9, с.375].

Агар аз як чониб монеъахои сармоягузорй дар кишвари мо дар он давра нооромихои сиёсии солхои 90- уми карни гузашта, хурду махдуд будани бозори дохилй, мавкеъи душвори чугрофй набудани роххои бахрй, дур будан аз бозорхои асосии байналмиллалй бошад, аз чониби дигар ин исгифода набурдан аз васоиги ахбори муосир мебошад. Масалан Чумхурии ^азокисгон оиди лоихахои сармоягузориии хеш дар шабакаи байналмиллалии Internet маълумоти пурра пешниход намудаасг. [12, с. 175]

Умуман тафовуки кушишхои сиёсати хоричии кишвархо дар асоси бисёрчониба дар чахорчубаи созмонхои байналхалкиву минтакавй аз кабили СММ, ИДМ, СДШ, Созмони икгисодии Авруосиё, САДА, СААД сурат мегирад. Сохахои хамкорихо дар ин созмонхо фарох буда, аз коркарду мутобикати амалхои сиёсати хоричй бахри халли масъалахои мухими байналхалкй ва минтакавй то батанзимдарории фазои густурдаи хамкорихо дар сохаи тичорату икгисод, амнияту хамгироиро дар бар мегирад. Тахлили натоичи ишгироки кишвархо дар созмонхои мазкур аз наздикй ва мувофикати мавкеъи тарафайн оиди масоили мухими минтакавй ва байналхалкй ба мисли афзоиши равандхои хамгирой, таъмини амнияти минткавию байналхалкй, муборизаи муштарак бар зидди терроризм, экстремизм, гардиши маводи мухаддар ва гайра шаходат медиханд. [5, с. 52]

Аз замони баркарор намудани муносибатхои дипломатй робитахои дучонибаи Точикистону ^азокисгон чун анъана дар фазои якдигарфахмй, хамкорихои мутакобилан судманд чараён гирифта, дар сохахои сиёсй, тичоратй - иктисодй, илмй - техникй, фархангй ва дигар самтхо бомувафаккият рушд меёбанд. Дар ин муносибагхо рухияи эътимоди тарафайн, мувофикати пурра ё наздикии мавкеъхо оид ба бисёр масъалахои байналмилалй ва минтакавии кобили таваччухи чонибхо хамеша чой дорад. Сафархои сарони давлатхо ба руйдодхои мухимтарини рушди муносибатхо ва тахким бахшидан ба пойгохи шартномавию хукукии хамкорихо табдил ёфтаанд. Дангоми сафари Рохбари давлати Точикистон Эмомалй Рахмон ба пойгахти ^азокисгон дар мохи январи соли 1993 хуччати асосй - Ахднома дар бораи асосхои муносибатхои байни Чумхурии Точикистон ва Чумхурии ^азокисгон ба имзо расида буд. Дар натичаи сафари кории хайати Дукумати Чумхурии Точикистон тахти рохбарии Президенти Чумхурии Точикистон Эмомалй Рахмон ба Чумхурии ^азокистон дар мохи ноябри соли 1995 мачмуи хуччатхое ба имзо расид, ки ба хамкорихои ду давлат дар сохаи иктисодиёт тааллук доранд. Баъдтар, дар рафти сафархои расмии Президенти Чумхурии Точикистон Эмомалй Рахмон ба Чумхурии ^азокисгон дар мохи майи соли 2006 ва мохи майи соли 2007 боз 15 хуччат ба имзо расид.[1, с. 59-60].

Асоси шартномавию хукукии муносибагхои дучонибаи Точикисгону ^азокисгонро зиёда аз 80 хуччати байнихукуматй, байнисохавй ва байниидоравй ташкил медихад, ки дар давраи аз соли 1993

го шли 2008 ба имзо pacидaaнд. Хуччатхои кабулшудаи байни ду давлаг ба caмгхои мухимгарини хамкорихо таалук дошга, бешубха, барои рушду тахкими минбаъдаи робигахои дучонибаи Точикистону Казокистон дар шхахои cиëcaт, икгиcодиëг, capмоягyзоpй, aндозcитонй, бонкй ва гумрук, хамкорихои харбй ва харбй - техникй заминаи зарурй ба вучуд овардаанд.

Тaмоcхои cиëcй миёни Чумхурии Точикистон ва Чумхурии Казокистон аз рузхои аввали cохибиcгиклолии харду давлат дар он aœc меёбанд, ки факат cyлх ва оcоиштaгй дар минтака метавонанд барои тараккиёгу пешрафти минбаъдаи давлатхо шароити мycоид фарохам оранд. Aвлaвияти робитахои cиëcии ду давлат дар каринаи чунин вазифахои умумй, ба миcли тахкими амният ва cyбот дар мингакка, мycоидaт намудан ба рушди равандхои хамгирой, кабули чорахои муштаракона дар caмги мyттaхидcозии кишвархои Оcиëи Марказй арзёбй мешаванд.[2, c. 62].

Точикистон ва Казокистон бо ма^ди халли caмapaбaхши масталахои аввалиндарача ва таъмини минбаъдаи хамкории дучониба, тaхкypcии инcтитyтcионaлии ycгyвоp - Шурои Х,амохангсозии байнидавлатии Чумхурии Точикистон ва Чумхурии Казоккистон, Шурои Вазирони корхои хоричии Чумхурии Точикиcгон ва Чумхурии Казокистонро тaъcиc доданд.

Ча^ахои Комиccияи байнихукуматй оид ба хамкорихои тичорию и^г^од^ ки cолхои 1998, 2001, 2004, 2006, 2007, 2008, 2009, 2011, 2012,2014,2015,2016,218,2019 доир шуданд, холати мyноcибaтхо ва амалишавии caнaдхои каблан имзошударо бappacй намуда, caмтхои равобити дучонибаро боз хам вагеътар гардониданд.

Aлхол acоcи шартномавию хукукии мyноcибaтхои дучонибаи Точикиcтонy Казокистонро caнaдхои байнидавлатй ташкил медихад. Санадхои мазкур acоcaн фарогири caмгхои мухими хамкорихо, аз чумла, cиëcию икгишдй, capмоягyзоpию андозбандй, бонкй ва гумрукй, инчунин харбй ва харбию техникй буда, гycгapиши фаъолонаи мyноcибaтхои минбаъдаро таъмин менамоянд.

Созишномахое, ки дар чахорчубаи мулокоти capвapони кишвархо ва хукуматхо 24 cентябpи cоли 1993 дар шахри Моcквa ба имзо pacидaнд, ахамияти хоcca доштанд. Банди 5-уми Aхдномa оид ба бунёди Иттиходи икгишдй ба cиëcaти ичгимой бахшида шyдaacг. Мacaлaн, дар моддаи 19 омадааст: Чонибхои Aхдкyнaндa низоми рафтуомади бераводид ва харакати шахрвандонро дар каламрави Иттиходи иктиcодй таъмин менамоянд. Дар моддаи 21 Чонибхои Aхдкyнaндa ухдадор шуданд, ки ниcбaти шахрвандон вобacгa ба тааллукияти миллй ва дигар нишонахо ба хукукпоймолкунй дар caмти пешниходи чойи корй, пардохти музди мехнат, таъмини шароигхои дигари мехнат, пешниходи кафолати ичгимой рох надиханд. Х,амчунин чонибхо ухдадор шуданд, ки ашоди таодиккунандаи маълумот ва тaхaccycи

шахрвандони якдигарро бе таодщи иловагй эътироф намоянд, (мод.22) шзишномахои мaхcyc ба тacвиб pacонaнд, ки мухочирати кувваи кориро танзим намуда, ухдадорихои мутакобиларо дар caмти cyFypтaнaмоии ичгимой, таъминоти нафакавй таъмин шзад. (мод.24) [8, c. 70].

Дар шароити рушди мустакилонаи кишвархои худ точикону казокхо эчодиёти якдигарро омухта, аз caмapaи он иcгифодa мебаранд. Х,олати мазкур аз намояндагони илму фарханг на танхо омузиши амики таърихи фарханги якдигар, балки caтх,и умумияти онхо ва Faновaти мутакобилаи онхоро такозо менамояд.

Дурнамои хамкорихои бжёрчонибаи мо на танхо эхёи алокахои мавчуда, балки ташаккули caмгхои навро талаб меcозaд. Зеро алокахои фархангй заминаи бехтарини хамкории икгишдй ва cиëcй мебошанд . Вале дар ин давра хамкории чонибхо, arnca^ дар caмги ичгимой чараён мегирифтанд. Вобacтa ба низои шахрвандй дар Точикиcгон вазъи ичгимоии ахолй нихояг бад гардид. Бо эхёи хокимияги конунй Казокистон ба мардуми мо кумаки башардустона намуд. Aллaкaй дар нимcолaи аввали cоли 1993 ба чумхурй аз Казокистон 360 хаз. тонна Faллa ворид гардид [7, c. 221]

Aхдномa оид ба шарики стратега миёни Чумхурии Точикистон ва Чумхурии Казокистон аз чониби Президенгони ду кишвар ба имзо рашнида шуд.

Дар баробари Aхдномaи мазкур боз панч caнaди хамкорихои дучониба ба имзо рашнида шуд, ки миёни онхо:

- Созишнома байни Хукумати Чумхурии Точикистон ва Хукумати Чумхурии Казокистон оид ба хамкорй дар cохaи химояи техникии игтилоaг;

- Барномаи хамкорй байни Вазорати корхои хоричии Чумхурии Точикистон ва Вазорати корхои хоричии Чумхурии Казокистон;

- Протокол оид ба ворид намудани таFЙиpy иловахо ба Созишнома байни Хукумати ЧТ ва Хукумати ЧК оил ба фаъолияти мехнатй ва хифзи хукуки мухочирони мехнатй - шахрвандони Точикистон ва Казоккистон, ки муваккатан дар худуди ду кишвар кор мекунанд (аз 4 майи cоли 2006);

- Протокол оид ба ворид намудани тaFЙиpy иловахо ба Созишнома байни Хукумати ЧТ ва Хукумати ЧК оид ба хамкорй дар шхаи маориф (аз 13 июни шли 2000);

- Созишнома байни Кумитаи чавонон, варзиш ва сайёхии назди Хукумати Чумхурии Точикистон ва Вазорати сайёхй ва варзиши Чумхурии ^азокистон оид ба хамкорй дар сохаи варзиш ва тарбияи чисмонй.

Зимни нишасти матбуотй сарони ду давлат аз натичахои мулокоту музокирот изхори каноат карда, ба дурнамои муносиботи дустй ва хамкории судбахши ду кишвар, бахусус дар робита ба эълони шарики стратегии Точикистону ^азокистон, бахои баланд доданд.

Э. Рахмон аз Н. Назарбоев барои таваччухи хоса зохир намуданаш ба рушди хамкорихои дучониба сипосгузорй намуда, изхори боварй кард, ки сафари мазкур ба муносибатх,ои дучониба такони чиддй хохад бахшид.

Нурсултон Назарбоев Точикистонро «шарики мухими стратегии ^азокистон» номида, изхор дошт, ки барои тахким ва густариши минбаъдаи чунин шарикй аз тамоми имкону захирахои мавчуда пурсамар истифода хохад кард. У хамчунин кайд намуд, ки ^азокистону Точикистонро бо хам муносибатх,ои дустии анъанавй, эхтироми тарафайн ва боварй мепайвандад. Миёни кишвархо ихтилоф, чй дар сохаи сиёсат ва иктисодиёт вучуд надорад. Сарвари ^азокистон Точикистонро кишвари бародар номида, таъкид намуд, ки кишвараш барои рушди устувори хамкорй бо Точикистон манфиатдор мебошад. [11, с. 46]

^азокистон дар байни кишвархои ИДМ оиди хачми гардиши мол бо Точикистон дар чойи дуюм карор дорад. Дар ин бора Президента Точикистон Эмомалй Рахмон дар вохурии васеъи хайати вакилони расмии ду кишвар иброз дошт. Тавре, ки хабарнигори «Авасто» иттилоъ дод, Эмомалй Рахмон ба инкишофи муносибатхои давлатй ахамияти калон дод.

«Точикистон дар рушди муносибатхо бо ^азокистон дар чунин сохахои афзалиятнок, ба монанди саноати истихрочи маъдан, истехсоли маводхои сохтмонй ва гидроэнергетика манфиатдор аст», - кайд кард Президента Чумхурии Точикистон. Аз руи суханхои Эмомалй Рахмон афзалиятхои асосии хамкории Точикистону ^азокистон дар вакти кори комиссияи байнихукуматй дар Остона муаян шудаанд.

«^азокистон ба татбики лоихахои инвеститсионй дар Точикистон чалб карда шудааст, ва мо умед дорем, ки вохурии имрузаи хайати васеи вакилони чонибхо ба он мусоидат менамояд, ки муносибатхои мутакобилаи мо ба сатхи нисбатан сифатнок гузаранд», - кайд намуд Президенти Точикистон.

АДАБИЁТ

1. Зарифй Х. Дипломатияи Точикистон- дируз ва имруз. Душанбе. Ирфон 2009. Сах 59-60

2. А. Зарифй Дипломатияи Точикистон- дируз ва имруз. Душанбе. Ирфон 2009. Сах -61

3. Бобович О. В Душанбе открыли мемориал казахским воинам//Вечерний Душанбе 20 декабря 2007 года. Стр 5.

4. Назриев Д. Саттаров И. «Республика Таджикистан: история независимости». Год 1993-й том З.Душанбе. «Ирфон», 2006. 903 с. С. 372.

5. Казахстан- Таджикистан: дружба на века. Душанбе .2006 стр. 52 .

6. Отношения Таджикистана и Казахстан, хронология.// ЬНр://тс^^1а]атЬка7.^ЛМех.рЬр?ор1юп=сот_ content&task=view&id=26&Itemid=14 (Сайт посольства РТ в РК).

7. Нуралиев А. Таджикско-казахские культурно-литературные связи конца XIX начало ХХ вв./ А. Нуралиев. -Душанбе, 2001. -С.221, 223.

8. Назриев Д. Республика Таджикистан: история независимости. Год 1993-й / Д. Назриев, И. Саттаров. - Душанбе, 2006. -С. 70, 695, 698, 702, 714.

9. Сармояи мустакими хоричй.// Точикистон № 9 (375) 3- Марти соли 2005 .

10. Таджикистан-Казахстан: для дружбы нет расстояний. (Издание посольства РК в РТ совместно с УИ МИД РТ) 74 с. стр. 4.

11. Жаксибаева М. Прямые иностранные инвестиции //Центральная Азия и Кавказ. №6 (12 ) стр 175 .

12. Таджикистан-Казахстан: для дружбы нет расстояний. (Издание посольства РК в РТ совместно с УИ МИД РТ) 74 с. стр. 46.

СОТРУДНИЧЕСТВО РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН С РЕСПУБЛИКОЙ КАЗАХСТАН ПОСЛЕ РАСПАДА СОВЕТСКОГО СОЮЗА

Республика Казахстан - страна, имеющая исторические, духовные и религиозные связи с нашей республикой. Принимая во внимание этот основополагающий фактор, Республика Таджикистан установила дипломатические и политические отношения с этим молодым государством с момента приобретения независимости.

В условиях самостоятельного развития своих стран таджики и казахи изучают творчество друг друга и используют его плоды. Такая ситуация требует от представителей науки и культуры

не только глубокого изучения истории культуры друг друга, но и уровня их общности и взаимного обогащения.

Кроме того, процесс становления и развития отношений между Таджикистаном и Казахстаном имеет особое научное и практическое значение с учетом вышеперечисленных факторов и моментов, изучение и реализация которых необходимы и своевременны для обеспечения экономической и политической безопасности обеих стран.

Ключевые слова: Таджикистан, Казахстан, международные отношения, Советский Союз, внешняя политика, сотрудничество, стратегический, дипломатический партнер.

COOPERATION OF THE REPUBLIC OF TAJIKISTAN WITH THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN AFTER THE COLLAPSE OF THE SOVIET UNION

The Republic of Kazakhstan is a country that has historical, spiritual and religious ties with our republic. Taking into account this fundamentalfactor, the Republic of Tajikistan has established diplomatic andpolitical relations with this young state since gaining independence.

In the conditions of independent development of their countries, Tajiks and Kazakhs study each other's creativity and use its fruits. This situation requires from representatives of science and culture not only a deep study of the history of each other's culture, but also the level of their community and mutual enrichment.

In addition, the process offormation and development of relations between Tajikistan and Kazakhstan is of particular scientific and practical importance, taking into account the above factors, the study and implementation of which are necessary and timely to ensure the economic and political security of both countries.

Keywords: Tajikistan, Kazakhstan, international relations, the Soviet Union, foreign policy, cooperation, strategic, diplomatic partner.

Сведения об авторе:

Комилов Насим - ассистент кафедры права и международных отношений Кулябского государственного университета имени Абуабдуллох Рудаки. Адрес: 734065, г. Куляб, улица С. Сафаров 16. E-mail: nasim.komilov.93@mail.ru; тел: (+992)985415193

About the author:

Nasim Komilov — Assistant, Department of Law and International Relations, Kulyab State University named by Abuabdulloh Rudaki. Address: 734065, Kulyab, S. Safarov Street 16. Email: nasim.komilov.93@mail.ru; tell: (+992)985415193

РУШДИ ИЧТИМОЙ, ЩТИСОДЙ ВА ФАРХДНГИИ НОДИЯИ ДИСОР ДАР СОЛДОИ 50-80 АСРИ XX

Хрйдарова Г.Ё.

Донишгохц давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С. Айни

Огози солхои 50-ум хичрат намудани ягнобиён ба водии Дисор, махсусан шахри Душанбе ва атрофу акнофи он ва зиндагй ихтиёр кардани онхо дар ин водии зархезу хушобу хаво ба якборагй боло гирифт, ки онхо имрузхо дехахои Курлаи (н. Рудакй), Чоряккорон, назди Зарафшон (собик Гарбаняи н. Рудакй) Мавлончари Боло, Бешбулок, Наврузбулок, Тутака, Туда, Келитош, Чагатаи Дисор, Багара, Чептура (нохияи Шахринав) ва Чабалой (н. Исмоили Сомонй) зиндагй доранд [1, с.119-120]. Тараккии хочагии дехот ба солхои панчохум рост меояд. Соли 1953 колхозхои калон ва солхои 60-70 хочагихои давлати (совхозхо) ташкил карда мешаванд. Шуъбахои техникаи хочагии дехот дар нохияхо таъсис меёбанд.

Дар солхои 70 ва 80 нохияи Дисор яке аз нохияхои калон ва аз чихати иктисоди пуркуввати чумихури ба хисоб мерафт. Махз дар хамон давра 11 феврали соли 1979 Мурочиатномаи фаъолони нохия доир ба баланд бардоштани маданияти дехот ба тамоми халки чумхурй кабул карда мешавад. Дар ин кор ташаббуси рохбари аввали нохия Аловиддинов Урок Азимович ва раиси кумитаи ичроияи Шурои депутатхои мехнаткашони (баъдан халкии) нохия ^аюмов Нуриддин калон буд. Дар хамин давра кучахои худуди нохия сангфаршу мумпуш карда шуданд.

Соли 1956 расадхонаи Дисор, 1968 заводи «Гидростроматериали», 1971 заводи пуст ба кор ошз намуда, соли 1956 истирохатгохи «Шохамбарй», аввалин мизочонро кабул карда, чандин хонахои бисёрошёна сохта ба истифода дода шуданд.

Соли 1980, дар соли 1 миллион тонна пахта руёнидани Чумхурии Точикистон нохияи Дисор 38450 тонна «тилои сафед» ба даст овард. Накшаи панчсолаи нухум оид ба истехсоли галла, 121%, гушт 104%, шир 106%, пашм 105%, тухм 107% ичро гардид. Корхонахои саноати накшаи умумии

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.