CC BY
45
УДК 8 (2т) ББК 83.3. (2т)
Цаюмова Дилбар Рафуровна,
унвонцуи кафедраи адабиёти муосири тоцики Донишгоуи давлатии Хуцанд ба номи академик Бобоцон Гафуров (Тоцикистон, Хуцанд)
Каюмова Дилбар Гафуровна,
соискатель кафедры современной таджикской литературы ХГУ им. акад. Б. Гафурова (Таджикистан, Худжанд)
Kayumova Dilbar Gafurovna, claimant for candidate degree of the department of Modern Tajik literature under Khujand State University named after academician B. Gafurov (Tajikistan, Khujand) E-MAIL: husravjon_1997@mail.ru
Ключевые слова: Сорбон, психологическая проза, рассказ, проза, социальный психологизм, лирическое отступление, описание внутреннего мира
Статья посвящена исследованию психологического начала в прозе известного таджикского писателя Сорбона. В статье подвергаются анализу и научному осмыслению рассказы писателя с точки зрения тематики и способов изображения внутреннего мира героев и их нравственных исканий. Автор в ходе анализа психологизма рассказов Сорбона рассматривает также факторы и предпосылки усиления психологического начала в современной таджикской литературе, в частности в творчестве Джалола Икроми, Хакима Карима, Пулода Толиса, Сотима Улуг-заде, Фазлиддина Мухам-мадиева, Саттора Турсуна, Уруна Кухзода и Сорбона. В статье уделяется внимание анализу способов психологического раскрытия духовного богатства личности, скрытых мотивов человеческого поведения, а также изображению эмоционального мира персонажей, их внутренних монологов и идейно-нравственных исканий.
Key words: Sorbon, psychological prose, short story, social psychology, lyrical digression, inner world depiction
The article dwells on psychological inception in the prose of the famous Tajik writer Sorbon. The writer's stories are subjected to analysis and scientific comprehension from the point of view of thematics and ways of depiction of characters' inner world and their moral quests. In the course of analysis of psychological short stories the author also touches upon factors and prerequisites of intensified psychological inception in Modern Tajik literature. Here refer, in particular, the creations of such writers as Djalol Ikromi, Khakim Karim, Pulod Tolis, Sotim Ulugzade, Fazliddin Mukhammadiyev, Sattor Tursun, Urun Kukhzoda and Sorbon. The author of the article pays attention to psychological revelation of individual's spiritual wealth, concealed motives of human behavior, depiction of characters' emotional world, their inner monologues and moral-ideal quests.
СОРБОН - УСТОДИ ТАСВИР^ОИ ПСИХОЛОГИ
СОРБОН - МАСТЕР ПСИХОЛОГИЧЕСКОГО ПОРТРЕТА
SORBON AS A MASTER OF PSYCHOLOGICAL PORTRAIT
Дар насри муосири точик зухури нигоришхои психологиро ба осори Ч,алол Икромй ва Пулод Толис пайванд медиханд. Ба вучуд омадани романи Ч,алол Икромй «Ман гунахкорам» ва повести Пулод Толис «Тобистон» намунаи равшани чунин тозакорихо ва тозапардозихои хунармандона дар насри муосири точик аст, ки кулли суханшиносон ин матлабро таъкид ва тасдик кардаанд.
Адабиётшинос Атахон Сайфуллоев бар ин назар аст, ки бунёдгузори психологизми ичтимой дар адабиёт устод Садриддин Айнй ба шумор меравад, зеро у дар заминаи повести «Марги судхур» дар рушди ин чанбаи суханварй ва кайфияту рухияи кахрамон муваффак гардидааст (4, с. 105).
Ин мухдккик дар китоби хеш «Х,аким Карим» дар боби «Тадкики рухи инсон» нависандаи хамноми китобро сохиби равиши баёни психологй мехисобад ва баррасихои илмии хешро бо овардани намунахо аз хикоёти адиби мазкур собит месозад (4, с. 105-114).
Аз мулохизахои профессор А.Сайфуллоев ба ин натича расидан мумкин аст, ки заминахои вокеии равиши баёни психологй хануз дар адабиёти солхои 20-30-юм асри гузашта пайрезй шуда буд. Дертар ин чараёни адабй дар насри охири солхои 50-ум ва минбаъд ру ба тараккй овард.
Зимнан бо пайдоиши чунин чараён дарунмояи адабиёт тагйир пазируфт ва ганоманд гардид. Адибон кушиш намуданд, ки ба тасвири чахони фикрии кахрамон, олами андеша, шуур, чахонбинй, орзую омол, хаёлот ва дигар садамахои рухии у майл намоянд.
Адабиётшинос Абдухолик Набиев, ки худ аз мухдккикони варзидаи ин сохаи насри муосир мебошад, мегуяд: «Дар эчодиёти нависандагони чавони солхои охир (манзур адибони солхо 60-80-ум- ^.Д.) хамон тамоюли инсоншиносие, ки бо эчодиёти Х,аким Карим огоз шуда, Пулод Толис хеле такмил дод, инкишоф ёфт. Нависандагони ин тамоюл бештар ба мавзуи ахлокй ичтимой, ба шахсияти инсон диккат дода, олами рухии вайро бевосита нишон додан мехоханд» (2, с. 86).
Барои исботи андешаи хеш А.Набиев ба ному осори М.Хочаев, Сорбон ва нависандагони дар он солхо нисбатан чавон А. Самадов ва А. Рабиев ишора менамояд, ки бештар ба тасвиркории рухия эътибор медиханд ва ба воситаи амалиёту рафтор чунбишхои ботиниро ифода мекунанд (2, с. 86).
Дар идомаи баррасихои хеш А.Набиев, дар радифи нависандагони дигар, ба тахлили осори Сорбон амиктар мулохиза меронад: «Дар эчодиёти Сорбон тахлили рухияи инсон хело тафсил ёфта, хатто чорчубаи асархои вайро муайян месозад ва дар айни замон, барои офаридани характерхои кавирух имкон медихад.
Сорбон протсессхои психологиро тадкик мекунад ва кудрату тавоноии шахсият-ро дар шароити мураккаб, вазъиятхои мушкилу нокулай санчиданй мешавад» (2, с. 86).
Академик М.Шукуров дар маколаю асархои хеш ба масъалаи тасвири рухия ва олами ботинии кахрамон хамчун як методи махсуси адабй таваччухи хос дорад. Масалан, агар у дар осори нахустини Пулод Толис «чузъиётбандии психологй»-ро хамчун воситаи канорагирию даст кашидан аз накли махз хисобад, ин вижагиро дар эчодиёти Сорбон дар «чузъиёту тафсилоти психологй» дарёфтааст (7, с. 65; 78).
Адабиётшинос М.Хочаева, ки дар канори эчодиёти нависандагони муосир ба тадкики густурдатари услуби мухтаво ва мундаричаи осори Сорбон низ пардохтааст, доир ба ботиннигарии адиби мазкур чунин мулохиза меронад: «Барои Сорбон мухим нест, ки кахрамонаш дар шароити рузмарраву мукаррарй амал мекунад ва ё дар вазъияти фавкулодда. Мухим он аст, ки олами андешахои у чй ранг дорад, чй часпу
талошхо ва чи маншаву низоъхо дар ботини у сар мезананд ва кадом нерухо голибият дорад» (6, с. 98).
Аз баррасихои зикршуда маълум мегардад, ки Сорбон дар тасвирхои психологи ва офаридани олами андешахои кахрамонони хикояю повест ва романхои худ истеъдоди баланд дорад. Чунин тасвирпардозихои Сорбон дар офаридани манзарахои чолиб, баёни холатхои мухталифи равонии кахрамонон, киёфа, хобу руъёхо, андешамандии персонажно, монологхои ботинИ ва ручуъхои лирики зохир гардидааст.
Мо ин вижагии эчодиёти Сорбонро дар заминаи чанд намунаи хикояхои у мавриди баррасИ карор додем. Маълум гардид, ки бештари хикояхои адиб хачман хурду мухтасар буда, аксари вакт нигоранда фахми нихоии мавзуи тасвиршавандаро ба андешаю зарфияти хонанда вогузор менамояд. Дар мавриди ин тарзи баёни нависанда академик М.Шукуров мегуяд: «Сорбон низ мухтасаргуй аст. Вале ин хунари у бештар дар истифодаи эхтиёткоронаи чузъиёти хаётИ зохир мегардад. Вай бо як-ду ишора, бо чанд чузъиёти хурд, бо як ва баъзан ду-се ташбехи том (ки ба он майли махсусе дорад) образ ба вучуд овардан, манзараеро тасвир кардан ва холатеро нишон додан мехохад» (7, с. 75).
Адабиётшинос Ч,.Бакозода дар фасли «Тасвири инсон дар хикоя» менигорад, ки «аз нимаи солхои панчохум дар натичаи ба арсаи адабиёт омадани як зумра сохибкаламони чавони боистеъдод, жанри хикоя дар адабиёти точик аз нав чон гирифт, чустучухои эчодИ, кашфи имкониятхои жанрии он шуруъ шуд, ки ин протсесс холо хам давом дорад» (1, с. 98).
Дар идомаи ин баррасихо мухаккики ёдшуда менависад, ки агар дар фазои адабии давр повест ё романи нав руи когаз ояд, албатта мунаккидон ба накду баррасии он мепардозанд, вале суханшиносон перомуни хусну кубхи хикояи имруз маколаю андешахои мухимме надоранд. Вай барои тасдики андешаи хеш хикояхои бехтарини насри муосир, амсоли «Сози Мунаввар», «Рузи дафни усто Окил», «Даъво»-и Фазлиддин Мухаммадиев, «Марги хофиз»-и Сотим Улугзода, баъзе хикояхои Саттор Турсун, Сорбон, Урун Кухзод, Бурхон FанИ ва офаридахои бадеии суханварони дигарро ёдовар мешавад.
Баъди андешахои фавк Ч,.Бакозода ба тавзехи хусусиятхои жанрии хикоя пар-дохта, менависад: «Вокеан дар хикоя «вокиаи конкрет», саргузашти хурд, як лавхаи хаёти кахрамон дар конфликти тезу тунди ботинИ инъикос меёбад. Ягонагии дохилИ ва мухтасарбаёнии зохирии хикояро алокаи зичи ходисахои тасвиршаванда муайян мекунад. Яке аз хусусиятхои жанрии хикоя иборат аз он аст, ки характер дар он хама-чониба ва бо чузъиёташ тасвир намеёбад. Мохияти характер дар як рафтору амалиёт ва вокиаи мухим кушода мешавад, ки он дар хаёти инсон гардиши катъист» (1, с. 98).
Х,икояи «Хоб» акидаи мазкурро ба таври равшан собит месозад. Дар ин асари хачман хурд нависанда вазъи зиндагии мардумро дар солхои вазнини баъди Ч,анги Бузурги ВатанИ дар мисоли захматкашии ду кахрамон тасвир менамояд. Падари кахрамони хикоя марди кухистонИ дар баробари касбу кори дигар сохиби шугли чамъ овардану фурухтани хезум аст. Дар ин кор ёвари у писари навраси у мебошад, ки хануз чону мадори кумаки зиёд намудан ба падарро надорад. Вале бо ин хама тифлию каммадорИ у хамроху хамсафари падари орому бовикори худ аст. Тасвири лахзаи душвори дар нишебИ бор кардани хезум, чое ки маркабро магас мегазад ва кудак неруи доштани банди хезумро надорад, басо чолибу риккатангез руи когаз оварда шудааст: «Пойи ман хам мелагжад. Падарам маро бардошта сарзаниш
мекунад. Ба чашмонаш ашк медавад. Лабони ларзонашро зери дандон гирифта, чигот меандозад ва ба уФуки дури назарфиреб чашм медyзад.
Чй нигохе, чй осори хирадест, ки дар симои падари ман падид меояд, хамчун гули зери буттахо 6уй мебарораду рух нишон надихад. Агар ман наккош мебудам, хамин холати падарамро, ки як китоб маънй дорад, дар сангу чубхо тарошида, дар куллаи кух мегузоштам» (5, с. 5).
Адиб ба василаи накли ровй ё ручуи лирикй танхо бори гарони ба сари як мард афтодаро не, балки азоби як халкро тасвир менамояд. Ин мард инсони богурурест, ки хезумашро бо вучуди арзон харидорй кардани Одина ном чойхоначии шиносаш ба вай мефурушад. Ба хотири дуста бо Одина азобу ранчи дар кух барои хезум чаши-даашро фаромуш месозад. Сипас, аз бозор магзу мавизу чизхои зиёд харида, барои писари калонияш, ки дар мусофират аст, мефиристад: «...Ситорахо мисли ашки чашмони падари ман пинхон мешаванд. Похои падарам акнун акиб не, пеш мераванд, кадамхояш басолоранд» (5, с. 7).
Аз кисааш хатти чигда-чигдаи писари калонияшро гирифта, ба писари хамро-хашбуда амр медихад, ки дар куттии маводи гизой сурога ва раками кисми харбии акояшро дуруст нависад. Аз охири хикоя маълум мегардад, ки ин вокеахоро замоне ровй аз сар гузаронидааст. Агар замоне уро падар бо дастони шахшул аз хоб бедор карда, ба кух барои хезум овардану ба шахр бурда фурухтани он аз хоб мехезонид, холо сояи дасти писарчаи хандидаистодааш болои сараш пайдо мегардад. Ин паёми зиндагисоз уро дар рузгори осоишта пайи корхои фардонигарона равона месозад.
Нависанда дар рафтор, харакатхо, рохравй, чунбучул ва муносибату муоширати кахрамони хикоя - падар олами ботинии марди точики кухистонии босабру тахаммулро тасвир менамояд, ки субхи барвакт хезумро ба шахр оварда мефурушад, аз маблаги он кисмеро барои фарзанди мусофираш сарф мекунад ва бо кисмати бозмондааш ба ахли хонадонаш нон мехарад. Инчунин ачиб он аст, ки хамаи ин корхоро вай зуд анчом медихад, то ба кори хочагй дер намонад. Нависанда дар зимни яъсу навмедихо ва ранчу азоби шабонарузии падар умеди уро зиндагонии шоистаи оянда басо мувофик руйи когаз овардааст.
Дар хикояи «Бодбарак» персонажи марказй Мачид ном кудакест, ки бо махрумиятхои ичтимой ру ба ру гардидааст. Нависанда хаёлоту фикрхои кудакро дар орзуи бодбарак доштани y ифода менамояд. Вай аз модараш, ки барои рафъи мушкилихои рузгор калобаресй мекунад, дархост менамояд, ки барои бодбаракаш ришта дихад. Модар намехохад, ки риштаи силсилабофтаашро аз хам гусаста намояд ва, аз ин ру, аз кандаю порахои он кадре ба y медихад, вале писарча мегуяд, ки бо инхо намешавад.
Х,амин гуна, аз баёни нависанда равшан мегардад, ки тадричан модар мадору куввати калобахояшро бурда фурухтанро аз даст медихад. Бо ин хатти сужети хикоя якбора тагйир меёбад. Маълум мегардад, ки модар мурдаасту писари нозпарвараш охирин бизоати зиндагии худро ба дукон барои иваз кардан бо кафан мебарад.
Сорбон хангоми тасвири чунин такдирхои замонаи нобасомон андешамандй, орзупарварй, котеият ва сабру суботи мардуми точикро хеле равшан намоён месозад. Инро рафтори Мачиди наврас, ки модарашро аз даст додаасту аз омадани падараш умеде нест, ба хубй аён месозад. Бо ин хама, Махиди наврас боз ба хаво бодбаракхоро сар медихад, то ба воситаи он ба падараш пайгоми зинда будани худу хохарашро расонад.
Бархе аз хикояхои Сорбонро сирф психологй номидан мумкин аст. Нависанда аз огоз то анчоми он хонандаро дар баробари кахрамонон барои ба Фикру андешахои амик Фуру рафтан водор менамояд. Дар ин навъ асархо мухити ичтимоие тасвир мегардад, ки бо тамоми чузъиёташ ба мушкилоти маънавие гирифтор шудааст. Ин холатро характеристикаи психологии кахрамонон, бapхypдхoи фикрии онхо, конуну коидахо, меъёрхою колабхои замонй, урфу таомул, хурофот ва дигар омилхо пурратар месозанд.
Х,икояи «Накши руйи барф» аз ин навъи хикояхост, ки нависанда хассостарин лахзаи умри инсонро барои казоват ва худшиносй пешopyи хонанда мегузорад. Аз мухтавои он бармеояд, ки Азим ном чавонмарде аз дунё гузаштаасту аз y зани чавон ва писарчае ёдгор мондаанд. Мардуми деха ва хешу акрабо ба хотири он ки бародари Азим - Азиз саробони оилаи бе сарпанохмондаи y бошад, хамсари вай - Зуфунунро ба никохи бародари хурдй дароварданй мешаванд. Туй ва никох баргузор мегардад ва Азизу Зуфунун зохиран ба амри сарнавишт тан медиханд, вале шуруи зиндагию идома бахшидани он барои хардуи онхо басо гаронй мекунад. Ин акди никох хатто як шаб тул намекашад.
Нависанда дар монологхои холату мухокимаи кахрамонон муаммохои хастй, гаризахои инсонй, бастаи коидаю колаб будани одамон, бемехрию бетараххумй нисбат ба сарнавишти чавонон ва шиор кардани сухани «Зарур бошад, раво бошад»-ро халлу фасл менамояд. Нависанда тавассути андешамандии кахрамонон гуфтанист, ки дар мухити ичтимоии мо «конунхо»-е амал мекунанд, ки мустакилияту мухторияти шахс аз миён меравад.
Тасвири риккатангези кудаки чахорсола ва гирумонхоЬ одамон дар хикоя чолиб аст: «Кудак дар лаби марза меистод. Ба хар кас нигох мекард. Касеро мечуст. Каси аз хама махбуб, каси аз хама азизро, аммо дар байни онхое, ки сар афшонда, ё захрханда карда ва ё афсус хурда, ё худ аз оши хурдаашон пушаймон шуд^ охирин бокимондахои гуштрезаро аз байни дандонхо бо хилоле гирифта мепартофтанд ва баъд туф мекарданд, он касро пайдо карда натавонист, факат шунид, ки мардум як харфро такрор карда мерафтанд: «Раво будааст, раво будааст...» (5, с. 68).
Чунин тарзи баён ба нависанда имкон медихад, ки мохияту маънои зиндагии мардуми моро бо тамоми нозукихояш бозгу намояд.
Дар хикояи «Гулзамон» дар заминаи муносибати ду одами марбут ба мухиту синну соли гуногун масъалаи муаммогунаи сарнавишти печидаеро тасвир менамояд. Персонажхо директори нави мактаб Сагир Ятимов ва посбони он пирамарди чигасдоранд. Х,икоя ифодагари вокеахои баъди солхои Ч,анги Бузурги Baтaнй аст. Директори мактабро нависанда бо чехраи махзуну гирифта офарида, кору зиндагии уро дар мактаби деха ачиб тасвир менамояд. Baй бе ягон хиссиёти шарм худро Сагир меномад, вале аз асли худ бехабар аст, ки у аслан аз кучосту фарзанди кист. Ин холро пирамарди посбони мактаб тадричан эхсос менамояд ва якин менамояд, ки вай зодаи хамин деха аст.
Сорбон дар зимни сухбати кахрамонхои хикоя ба торхои руху равони одами захматдидаю ранчу ситами рузгор кашида нохун мезанад. Baкте пирамард аз ходисаи ба чанг рафтани чавонмардеро, ки аз он пас хамсараш мурдаю фарзандонашро ба ятимхона мебаранд, сухан ба миён меорад, вазъи равонии директори мактаб дигаргун мешавад.
Нависанда дар ин чо раванди худшиносии инсонро хеле хуб нишон медихад. Гуё хофизаи таърихии у аз нав эхё мешавад ва дари хотироти кухнаю губоролуди кудакии
Сагир Ятимов боз мешавад. Муйсафед аз шабохати директори мактаб ба чавонмарди дар чанг фавтида ва монандии писарчаи вай - Фируз бо хамон кудаки айёми чанг ба ким-кадом ятимхона рафта харф мезанад. Накли ин хаводис на танхо чони пирамард, балки чисми мачрухи уро ба дард меоварад. Чунин менамояд, ки баробари ёдоварй аз ин киссаи риккатовар чисми y низ ба дард меояд, аламхояш тоза мешаванд, зеро ба тахмини вай директори мактаб бародарзодааш буд.
Нависанда таъсири ин наклу ин холатро дар шахси Сагир Ятимов чунин нишон медихад: «Директор сар хам кард. Гуё дарди пойи пирамард ба y гузашт ва руйхояш турш шуданд ва миёнаш мисли сухтаи донаи гугирд каме ба пеш хам гашт. Баъд охиста аз димог нафаси дарозе бароварда рост шуд. Ба ток нигарист, ки танаи карахташ таровати бахор гирад» (5, с. 164).
Хикояи ёдшуда дорои психологизми кавист. Нависанда аз ниходи инсонхое, ки гардиши айём ва рангомезихои ходисот онхоро матину устувор сохтааст, садо баланд мекунад ва аз умки хазорон гирифторихои ичтимой, зухури падидахо, тагйир ёфтани авзои рузгор, иваз шудани мухит боз хамон гавхари киматбахои башарият- асолатро мечуяд.
Дар миёни хикоёти Сорбон хикоя-монолог хам вучуд дорад. Нависанда дар ин гуна навиштахои бадей ба баёни эхсосоту хаячон, мехру мухаббат, завку орзу, рахму шафкат ва дигар тахаррукоти отифии инсонй мепардозад.
«Мехри фарзанд» аз шумори чунин хикояхост. Он аз зикри бузургдошти модар ва макоми маънавию кудсии y иборат аст. Сорбон як-як аз захматхои паёпайи модар сухан гуфта, дар муколамаи ифодакунандаи бузургию арчмандии аз модар ходисахои ичтимоии такдирсози асру замон ёдовар мешавад. Тасвирпардозихои шоиронаи нависанда дар ин хикоя аз он чолиб аст, ки вай дар хар мархалаи умр модарро бениёз мебинаду мешиносад. Модар аз захмати хамл, таваллуд, тарбияву камолоти фарзанд, парвариши кудак, беминнату озор калон кардани y, ранчу азоби зиндагй ва дигар мушкилоту монеахо ба касе харфе намезанад. Додгоху фарёдраси y Парвардигор аст. Хатто дар поёни хикоя писари рахдуре, ки ба суроги вай омада, аз камбуду норасой мепурсад, модар хамоно богурур аз чизе шиква наменамояд.
Монологи тулонии хикояро Сорбон бо ин гуфтугуи кутох ба поён мерасонад:
«-Модар, ягон камбудй надорй, то буд карда равам?
- Не баччачон, дар як сари танхо чй камбудй шавад? Хукумат нафакапулй дихад, хамонро хам сарф карда натонам, барои гуру чубам низ пасандоз кунам... Факат зуд-зуд хабар бигир...
Ин чо дили ман нола кунад...
курбони иродаат, курбони матонатат, курбони чашмони камнурат, ки як умр рохи маро бонй кунанд» (5, с. 170).
Хикояи «Сайёд» тасвири чолиби хунари шикоргарии марде аст, ки умре ба шикори кабк машгул мебошад. Нависанда тарзхои сайди кабки хушхон ва чучахои онро бо як равиши хос баён менамояд. Тасвирхои вай тавре сурат мегиранд, ки хонанда худро дар огуши кухистон мебинад ва аз усули шикори зеботарин мурги вахшй огох мешавад. Сайёд кабки ромкардаи худро дар кафаси симине гузошта, ба ин васила мургакони дигари хамзоти уро ба чела ё доми худ меафтонд. Дар ин хангоми корбасти санъати сайёдй шикорчии дигаре кафаси симинро надида, кабки дустдоштаи уро мепаронад. Баъди ин вокеа сайёд гамгин мешавад ва аввалин маротиба аз кух холй ба деха бармегардад.
Нависанда манзараи шикори кабкро бо тасвири садамае ба охир мерасонад. Хулосаи мантикии хикоя дар он зохир мешавад, ки харчанд сайёд дар сайди кабк тамоми нозукихои шикорро медонад, вале боз хам зухуроти дигаре ба ин «хунар»-и у латма мезанад. Ба таъбири дигар, дидани вокеият маънои ба таври мукаммал донистани онро надорад. Дар хаёти одамй ходисахое рух медиханд, ки мохияти амалу хохишхо ва самти олами андешахои уро тагйир медиханд, одамро худшиносу худогох месозанд ва аз поёни хар кору кирдоре хабар мерасонанд.
Сорбон гохо ба тасвири холат чунон мепардозад, ки амал дар зери баёни он пинхон мешавад, вале бо якбора гардиш додани хатти сужети хикоя аслу чавхари холоти зиндагиро тавзех медихад.
Аз мундаричаи хикояхои Сорбон бармеояд, ки нерумандии чанбаи психологй ба киссаю асархои калонхачми у таъсир гузоштааст. Адабиётшинос А.Сайфуллоев дар китоби «Уфукхои тозаи наср», ки ба баррасии осори даврони истиклолият бахшида шудааст, услуби якчанд киссахои Сорбон, аз кабили «Пиндор», «Марди танхо», «Кушиш» ва гайраро психологй маънидод кардааст (3, с. 155; 164).
Х,амин тавр, метавон гуфт, ки Сорбон бархак устоди нигоришоти психологй буда, ба василаи ин равиши эчодй асрори нухуфтаи дунёи ботинии инсонро хамачониба руйи когаз овардааст. Нависанда бо тасвири олами моддиёт махдуд нагардида, охангу харфхои дили инсонхоро бо сужетхои чолиб ва сарнавиштхои рангоранг ифода намудааст. У комёб шудааст, ки он хама шавку хавас, майлу рагбат, садокату мухаббат ё нафрату адовате, ки одамон нисбати падидахои мухталифи чахони хастй доранду аз гуфтани он худдорй менамоянд, ошкору хамачониба дар перояи бадеияти баланд ба намоиш гузорад. Дар баробари он, одамонро ба шинохти кимату арзишхои маънавй рагбат мебахшад, ки дар сару дунболи хар коре сабру шикебой, адлу адолат, мехру шафкатро пеша карда, мухимтарин конунхои башариро риоя намоянд.
Калидвожа^о: Сорбон, наср, насри психологй, психологизми ицтимой, уикоя, руцуи лирики, ботиннигарй
Пайнавишт:
1. Бацозода, Цура. Цустуцууои эцодй дар насри тоцик. - Душанбе: Ирфон, 1982. - 144 с.
2. Набиев А. Тасвири олами ботинии инсон нависанда ва замон. -Душанбе: Адиб, 1987. - 160 с.
3. Сайфуллоев А. Уфущои тозаи наср. -Душанбе: Адиб, 2006. - 768 с.
4. Сайфуллоев А. Хаким Карим. - Хуцанд: Хуросон, 2005. - 300 с.
5. Сорбон. Куллиёт. Цилди Х1. -Душанбе: Истеъдод, 2010.- 448 с.
6. Хоцаева М. Масъалауои сабкшиносй. - Хуцанд: Омор, 1994. - 224 с.
7. Шукуров М. Таърихи адабиёти советии тоцик. Инкишофи жанруо. Насри солуои 1945-1974. Иборат аз шаш цилд. Ц.4. - Душанбе: Дониш, 1980. - 382 с.
Reference Literature:
1. Baqozoda Jura. Research works in Tajik prose - Dushanbe: Cognition, 1982. -144 pp.
2. Nabiev А. Inner Descritprtion of Man, Writer and Time. - Dushanbe: Man-of-Letters, 1987. - 160pp.
3. Sayfulloev А. New Horizons of Prose. - Dushanbe: Man-of-Lettes,r 2006. - 768 pp.
4. Sayfulloev А. Hakim Karim. - Khujand: Khuroson, 2005. - 300pp.
5. Sorbon. Collections. PartXI. - Dushanbe: Istedod, 2010.- 448 pp.
6. Hojaeva М. Stylistic issues. - Khujand: Omor, 1994. - 224 pp.
7. Shukurov M. The History of Tajik Soviet Literature. Development of Genres. Prose of 1945-1974. Consisting of 6 parts. Part 4. - Dushanbe: Knowledge, 1980. - 382 pp.
