Научная статья на тему 'СОҒЛОМ ТУРМУШ ТАРЗИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ МЕХАНИЗМЛАРИ'

СОҒЛОМ ТУРМУШ ТАРЗИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ МЕХАНИЗМЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
63
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
Ключевые слова
ЖИСМОНИЙ ФАОЛЛИК / ЖИСМОНИЙ ЮКЛАМА / ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ МАШқЛАРИ МАЖМУАСИ / ОММАВИЙ СПОРТ / СПОРТ ТАСНИФИ / СПОРТ ТАРғИБОТИ / СОғЛОМ ТУРМУШ ТАРЗИ / ҲАЁТИЙ КЎНИКМАЛАР

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Мусаев Б.Б.

Мақолада пандемия даврида ва бугунги кундаги уй шароитида аҳолига жисмоний тарбия ва спорт хизматини кўрсатиш уларни энг аввало юрак-қон томир ва нафас йўллари, кам ҳаракатлик, ортиқча вазн касалликларини олдини олиш ва профилактика ишларини кенг тарғиб қилиш стратегияси асосида уни амалга ошириш механизмларидан бири кўриб чиқилган.В статье рассматривается вопрос о профилактике и широкой пропаганде здорового образа жизни, профилактике и предупреждении заболеваний органов сердечно сосудистых и дыхательных путей, малоподвижности, избыточного веса а также, рассматривается спортивная программа как один из механизмов ее реализации на основе стратегии оказания физкультурно спортивных услуг населению в период пандемии и в современных условиях.The article considers the issue of prevention and wide promotion of a healthy lifestyle, prevention and prevention of diseases of the cardiovascular and respiratory tract, inactivity, overweight, and also considers the sports program as one of the mechanisms for its implementation based on the strategy of providing sports and sports services to the population during the pandemic and in modern conditions.В статье рассматривается вопрос о профилактике и широкой пропаганде здорового образа жизни, профилактике и предупреждении заболеваний органов сердечно сосудистых и дыхательных путей, малоподвижности, избыточного веса а также, рассматривается спортивная программа как один из механизмов ее реализации на основе стратегии оказания физкультурно спортивных услуг населению в период пандемии и в современных условиях.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «СОҒЛОМ ТУРМУШ ТАРЗИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ МЕХАНИЗМЛАРИ»

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

- 12 дан 13 ёшгача - тупни олиб юриш ва алдаб утиш, тупни тезкор ва юкорилатиб узатишлар, узок масофага узатишлар, дарвозага бош билан зарба бериш;

- 13 дан 14 ёшгача - тупни олиб юриш ва алдаб утиш, тупни узок масофага узатишлар, тупни хара-катланаётган уйинчига узатиш, тупни олиб куйиш, тупни тезкор узатиш, дарвозага бош ва оёк билан зарба бериш.

Утказилган тадкикотларнинг якуни куп йиллик техник тайёргарлик мазмунига узгартириш кири-тишни таклиф килиш имконини берди. Тажриба текширувида утказилаётган укув-машгулот жараёни тузилишини узгартириш оптималлаштирувнинг асоси булиб хизмат килиши мумкин.

Хулосалар. Амалдаги укув-дастурларида кайд этилган мавжуд коидаларнинг тахлили ёш футбол-чилар мусобака фаолиятини назорат килиш ва уни йиллар буйича тавсифномалар асосида яратиш зарур эканлигидан далолат беради; БУСМ ва ИОЗБУСМ учун амалдаги укув дастурнинг техник тайёргарлик булими хамда ёш футболчилар укув-машгулот жараёнининг мазмуни уларнинг мусобака фаолияти хусусиятларини тулик ифодаламайди;

Бу, биринчидан, устувор техник-тактик харакатлар тузилиши ёш хусусиятларининг хисобга олинмаган-лигида; иккинчидан, уйин техникасини бошлангич

ургатиш изчиллиги хозирги футбол уйини талабларига мувофик келмаслиги билан ифодаланади.

Адабиётлар:

1. Алабин В.Г. и др. Комплексный контроль в спорте. //Теория и

2. Железняк Ю.Д. Совершенствование системы подготовки спортивных резервов в игровых видах спорта: Автореф. д-ра пед. наук. М., 1981. - 48 с.

3. Жуков М.М., Абрамов М.С., Зеленова Н.М. Шкалы оценки функциональных показателей студентов-гандболистов. - Ташкент, 1979.-28 с.

4. Зациорский В.М. Основы спортивной метрологии. - М.: Физкультура и спорт, 1979. - 152 с.

5. Зеленцов А.С., Лобановский В.В., Разумовский Е.А. Технико-тактические действия футболистов. //Футбол. Ежегодник. -1982. /Сост. В.П.Климов, С.А.Савин. Редкол.: К.И.Бесков и др. - М.: Физическая культура и спорт, 1982. С.9-13.

6. Золотарев А.П. возрастная динамика ловкости и техники владения мячом в условиях скоростных передвижений у юных футболистов 9-17 лет: Автореф. дис. ... канд. пед. наук. -Малаховка, 1987. -22 с.

7. Золотарёв А.П. Некоторые особенности соревновательной деятельности юных футболистов 9-17 лет. //Методика совершенствования и контроля координационных способностей юных футболистов в условиях скоростных передвижений: Учебно-методисеское пособие. -Краснодар, 1991. - С.12-16.

8. Золотарёв А.П., Шамардин А.И. Структура основных компонентов соревновательной деятельности юных футболистов: Учебно-методическое пособие. /Под ред. Н.Д.Васильева. -Волгоград: ВГИФК, 1993. -33 с.

9. Зонин Г.С. Исследование физической, технической подготовленности и их совершенствование у футболистов: Автореф. дис. ... канд. пед. наук. - Л., 1974. 21 с.

10. Игнатьева В.Я. Исследование соревновательных нагрузок гандболистов высших разрядов. //Теория и практика физической культуры, 1980, №8. - С.15-17.

11. Иманалиев Т.Т. Сопряжённая физическая и технико-тактическая подготовка футболистов на этапе спортивного совершенствования: Автореф. дис. ... канд. пед. наук. - М., 1993. - 24 с.

Педагогика фанлари номзоди, доцент Б.Б. МУСАЕВ1

1 Узбекистан давлат жисмоний тарбия ва спорт университети Чирчик шахар, Узбекистон

Муаллиф билан богланиш учун:

b.b.musayev@gmail.com

COFAOM ТУРМУШ ТАРЗИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ МЕХАНИЗМААРИ

Аннотация

Annotation

В статье рассматривается вопрос о профилактике и широкой пропаганде здорового образа жизни, профилактике и предупреждении заболеваний органов сердечно-сосудистых и дыхательных путей, малоподвижности, избыточного веса а также, рассматривается спортивная программа как один из механизмов ее реализации на основе стратегии оказания физкультурно-спортивных услуг населению в период пандемии и в современных условиях.

Ключевые слова: двигательная активность, физическая нагрузка, комплекс физкультурных упражнений, массовый спорт, спортивная классификация, популяризация спорта, здоровый образ жизни, жизненные навыки.

Маколада пандемия даврида ва бугунги кундаги уй шароитида ахолига жисмоний тарбия ва спорт хизматини курсатиш уларни энг аввало юрак-кон томир ва нафас йуллари, кам харакатлик, ортикча вазн касалликларини олдини олиш ва профилактика ишларини кенг таргиб килиш стратегияси асосида уни амалга ошириш механизмларидан бири куриб чикилган.

Калит сузлар: жисмоний фаоллик, жисмоний юклама, жисмоний тарбия машцлари мажмуаси, оммавий спорт, спорт таснифи, спорт mapF^om^ соFлом турмуш тарзи, цаётий куникмалар

The article considers the issue of prevention and wide promotion of a healthy lifestyle, prevention and prevention of diseases of the cardiovascular and respiratory tract, inactivity, overweight, and also considers the sports program as one of the mechanisms for its implementation based on the strategy of providing sports and sports services to the population during the pandemic and in modern conditions.

Key words: motor activity, physical activity, complex of physical exercises, mass sports, sports classification, popularization of sports, healthy lifestyle, life skills.

Тадкикотнинг долзарблиги. Замонавий жамият шароитларида соглом турмуш тарзининг ахамияти то-бора ортиб бормокда. Бугун дунёда согликни саклаш ва шакллантириш, унинг асосий курсаткичларини

яхшилаш билан боглик тенденция кузатилмокда. Инсонларнинг аксарият купчилиги зарарли одатлар-дан воз кечиш, тугри овкатланишга хамда нафакат жисмоний, балки рухий саломатликни хам мухофаза

www.fansports.uz

6

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

килишга имкон берувчи хилма-хил спорт турлари билан шугулланишга интилмокдалар. Бу замонавий жамият эхтиёжи ва интилишими ёки буларнинг бар-часи таргибот натижасими деган савол бахсли булиб колмокда [1].

Дар холда айтиш мумкинки, замонавий жами-ятда соглом турмуш тарзига булган эхтиёж юкори даражада колмокда. Ушбу курсаткич кудрати буйича хозирги кундаги жамият онги билан тенг кела ола-диган хеч кандай тарихий дарв булмаган [2]. Турли даражада ташкил этилувчи жисмоний тарбия ва спорт машгулотлари билан мунтазам шугулланишни таргиб килиш, соглом турмуш тарзини таргиб килишда энг мухим компонент хисобланади [1].

Мамлакатимизда жисмоний тарбия ва спорт хизматини курсатиш ташкилотларининг ижтимоий самарадорлигини оширишга, ахолининг соглиги, жисмонан саломатлиги, соглом хаёт кечириш дара-жаси ва согломлаштириш мухитини оширишдаги механизмлардан бири булиб хизмат килада. Тадкико-тимиздан жамланган маълумотлар ва ишланмалар асосида ахолининг кенг камраб олиш имкониятига эга булган жисмоний машклар мажмуаси инсонларнинг жамиятдаги ижтимоий урни, уларнинг хизмат сохаси, касби, ёши, жинси, жисмоний фаоллиги ва х.к. буйича таснифланган ва меъёрланган машклар мажмуаси ишлаб чикилади ва амалиётга тавсия килинади.

Лойиха вазифалари:

1.Согломлаштирувчи жисмоний тарбияга нисба-тан ижобий муносабатларни шакллантириш, соглом турмуш тарзини одатлаштириш, жисмоний такомил-лашув, мунтазам согломлаштирувчи йуналишга эга жисмоний фаоллик эхтиёжларини кондириш;

2.Фаолият мажбуриятларини бажаришга нисбатан фойдаланиувчининг рухий-жисмоний тайёрлигини белгиловчи умумий ва касбий жисмоний тайёргар-ликни ривожлантириш;

3.Х,аётий ва касбий максадларга эришишни таъ-минловчи соглом турмуш тарзи тизимида соглом-лаштирувчи гимнастика воситаларидан кенг фойда-ланиш буйича амалий тажрибаларни орттириш;

Асосий мухокама мазмуни. Маълумки, одам саломатлигининг 10-15% тиббиётга, 15-20% ирсий омиллар, 20-25% атроф мухитнинг холати ва 50-55% турмуш тарзига богликдир [43]. Шундай килиб, соглом турмуш тарзи одамни согломлаштирувчи етакчи омил булиб хисобланади. Шунингдек, харакат фаоллиги жисмоний тарбия ва спорт тизимида асосий восита сифатида - соглом турмуш тарзининг энг мухим таркибий кисмидир. Унга согломлаштирувчи йуналиш берилган холатлардагина унинг инсон сог-лигини мухофаза килиш ва мустахкамлашга кушилган фойдаси ортади.

Бугунги кунда жуда хилма-хил согломлаштириш дастурлари мавжуд. Бирок улар билан танишиш шунга гувохлик берадики, жисмоний тарьия ва спорт соха-сида фаолият олиб бораётган назариётчилар, техно-логлар, ишлаб чикарувчилар ва амалиётчи ходимлар орасида жисмоний тарбия воситалари ва услубларига асосланган согломлаштириш дастурлари тузилмаси,

мазмуни ва тузилиш тартиби тугрисида етарлича аник ва ягона тушунча мавжуд эмас. Дастур дориасида машгулотларни тартибли тузилиши организмнинг функционал имокниятларини ошириш, согликни мустахкамлаш, уз кайфияти ва холатини бошкаришга имкон беради, бу эса уз навбатида мехнат фаолиятини оширишга тугридан-тугри ижобий таъсир курсатади.

Согломлаштириш дастурларни амалга оширилиши оралик вазифаларни хал этилиши, якуний боскичда эса - дастур максадларига эришилганлик даражаси буйича бахолашни назарда тутади (1-расм).

Согломлаштириш дастурларнинг услубий асоси, ушбу дастурда шакллантирилган максад ва куйилган вазифаларни хамда шугулланувчилар контингенти, танланган йуналишни инобатга олган холда жисмо-ний юкламаларга мослашиш конуниятларига мувофик равишда согломлаштириш дастурлари буйича машгулотларни таъминлаш билан боглик.

Согломлаштириш дастурларини амалга оши-ришнинг технологик асоси, дастур вазифаларини боскичма-боскич хал этиш ва унинг физиологик ва психолого-педагогик асосини хисобга олган холда максад сари интилишга йуналтирилган жисмоний тарбия-спорт машгулотлари тизимини куришни на-зарда тутади.

1.Организм мослашиши икки боскичда содир булади: бошлангич боскич тезкор, бирок мослашув доим хам мукаммал булмайди ва кейинги боскич му-каммал - узок муддатли мослашиш. Тезкор мослашиш боскичи организмга кузгатувчилар таъсири билан бошланади ва факат олдин шаклланишга улгурган физиологик механизмлар асосида амалга оширили-ши мумкин. Узок муддатли мослашиш атроф мухит шароитларида узгарган организмга стрессорнинг (кузгатувчи) мунтазам ва узок давом этувчи таъсир курастиши давомида содир булади. узок муддатли мослашишнинг асосий шартлари - экстремал омил таъсирининг кетма-кетлиги ва узлуксизлиги хисобла-нади. Умуман олганда у куп карра тезкор мослашиш асосида ривожланади ва узгаришларнинг доимий микдорини тупланиши натижасида организм янги сифатда - мослашувчанликка эга булиши билан тав-сифланади [4; 5].

Алока (машгулот

1-жад аллиги-дав о мийлиги)

Машгулот таъсирининг узига х>

Юкламаларни умумий таъсири

Жисмоний юкламаларнинг

1-расм. Согломлаштирувчи дастурларни амалга ошириш босцичлари

2. Факат куч, тезкорлик юкламаларидан сунг хамда чидамлилик ва харакатлар координациясига юклама-лардан кейинги организм функционал тизимларининг тикланиш давомийлиги узаро фаркланади, шунинг учун жисмоний тарбия-спорт согломлаштириш дас-

см см о см ю

го га

0 ^

ю

1

с го

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

турларини тузишда уларни инобатга олиш максадга мувофик (1-жадвал).

Машгулотлар орасидаги дам олиш оралиги (интервал) жисмоний юклама катталиги буйича аникла-нади. Улар ишчанлик кобилиятларини дастлабки даражагача ёки супер компенсация (тулдириш) (ута тикланиш) фазасигача тулик тикланишни таъмин-лаши керак. Согломлаштирувчи жисмоний тарбия билан шугулланувчилар учун охиригача тикланмаган фазасида машгулотларга рухсат берилади, чунки урта ёшли кишиларнинг мослашиш имкониятлари чегара-ланган. Машгулот юкламасининг катталиги канчалик куп булса, дам олиш оралиги шунчалик давомли булиши керак. Катталиги буйича урта юкламаларни (30-60дак.) куллаш билан 3 марталик машгулотларда 48 соат давом этувчи дам олиш вазифларни тулик тикланишини таъминлайди. Кичик юкламаларда (15-30 дак) ишчанликни тикланиши бир неча соат давомида якунланади, чунки машгулотлар хафтада 5-6 марта утказилиши мумкин.

1-жадвал

Катта машгулот юкламаларидан кейин тикланиш жараёнларининг давомийлиги

Жисмоний сифатларни ривожлантириш йуналиши Тизимларга таъсир куратиш Тикловчи юкламалар хажми Тикланиш муддати

Вегетатив Асаб-мушак аппарата

Даракатлар тезлиги кичик катта урта 24-36 соат

Тезкор чидамлилик (алактат) катта урта катта 48 соатгача

Максимал куч катта максимал катта 48 соат

Тезкор куч урта катта урта 24-48 соат

Чидамлилик (аэроб) максимал урта катта 48-72 соат

Чидамлилик (гликолитик) максимал урта максимал 48-96 соат

Даракатлар координацияси кичик кичик кичик 6 соат

СМ

см о см ю

го га t

0 Q. W

1

3. Согломлаштирувчи таъсирга эришиш учун жисмоний юклама етарли даражада давомли булиши керак. Бу хар бир алохида машклар, согломлаштиру-чи машгулотлар ва машгулот циклларига тегишли. Согломлаштирувчи юкламалар жадаллиги ва давомийлиги хамда согломлаштирувчи таъсир орасидаги узаро алока, хусусан кайси функционал тизим, жисмо-ний сифат устувор йуналишда ривожлантирилиши билан боглик. Демак, кунига бир марта бирнеча сония давомида максималга якин кискаришларнинг унча катта булмаган такрорланиш микдори мушак-лар кучини устиради. Бундай юклама хатто юкори жадалликда хам кислород ташлаш ва кислородни кайта ишлаб чикариш тизимлари имкониятларини оширишга етарлича таъсир курсата олмайди, шунинг учун чидамлиликни ривожланиш даражасини хам узгартира олмайди.

4. Жисмоний юкламанинг максимал давомийлиги унинг жадаллигига боглик. Демак, анча паст жадаллик билан юклама анча давомли булиши керак ёки аксин-ча. Жисмоний тарбия билан шугулланишда сезиларли машгулот таъсири намоён буладиган давомийликнинг умумий максимали аэроб (чидамлилик) машгулот учун 10-16 хафта, анаэроб (тезкор-куч) учун 8-10 хафтани ташкил килади. Жуда юкори функционал курсаткичларга (спорт натижаларига) эришиш учун машгулотнинг оптимал давомийлиги тугрисида факат одамларнинг турли гурухини киёсий тахлил маълу-мотлари буйича мухокама килиш мумкин, булар бир неча хафтадан бир неча йилгача шугулланиб келаётган хаваскор спортчилар ёки олий махоратли спортчилар булиши мумкин. Бундай таккослаш фарклар машгулот давомийлиги (ва тартиби) кай даражадалиги билан аникланади ва кандай даражада улар ирсий жихатдан олдиндан белгиланганлигини очиб беришга имкон бермайди [6].

5. Машгулотнинг турли максадларида ва машгулот турларида, одамларнинг турли гурухи билан согломлаштирувчи машгулотлар частотаси, уларнинг жа-даллиги ва давомийлиги орасидаги алока ахамиятли даражада фаркланади. Согломлаштириш дастурлари-ни амалга ошириш бир хил таъсир жавобини бериши мумкин: 1)кундалик нисбатан киска жадал машгулотларда; 2) паст жадаллик билан хафта давомидаги 2-3 марта машгулотларда [6].

6. Етакчи жисмоний сифатга нисбатан машгулот таъсирининг узига хос хусусияти. Ушбу ходисани намоён булишига мисол сифатида мушак кучини ривожланиши чидамлилик даражасига кам таъсир курсатиши ва аксинча эканлигини курсатиш мумкин. Тезкор-кучни шугуллантирилиши одамнинг айнан шу харакат кобилиятини катта даражада ривожлантиради ва унинг чидамлилигини белгиловчи функционал тизимларни кам ёки умуман ривожлантирмайди. Чидамлиликни шугуллантирилиши мушак кучини тартибга солувчи функционал тизимларга кам таъсир курсатиш билан факат унинг даражасини оширади. Ёки аксинча, мушаклар кучини шугуллантиришда чидамлилик деярли ривожланмайди. Шунинг учун ушбу жисмоний сифатни ривожлантириш учун унинг ривожланиш даражасига жавоб берувчи ва уни сама-рали ривожлантиришга ёрдам берадиган функционал тизимларни катта даражада юклантирувчи машклар ва тартиблардан фойдаланиш лозим. Дусусан, турли машкларни бажарилиши бир хил кулланилмайди ва мувофик равишда ишлаётган мушакларнинг учта асосий кувват тизимини юклантиради: фосфатли (алактат), лактат ва кислородли. Машклар жадал-лигини тартибга солиш уларнинг амплитудасини, элементлар, харакатларни бажарилиш суръати, юкори

8

www.fansports.uz

№6-2022

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

ва паст жадалликдаги харакатларни уигунлаштириш хисобига содир булади. Буларнинг барчаси машгулот жараёнини индивидуаллаштиришга имкон беради.

7. Урнатилишича, юкламаларни организмга (машгулотларнинг хафталик, оИлик цикли) курсата-диган умумиИ таъсири ва унинг тикланиш даражаси буИича объектив маълумотларни хар куни эрталаб уИкудан тургандан кеИин ётган холатда пульсни хисо-блаш билан олиш мумкин. Юрак кискариши 2-4 зарба/ дакдан ошмаганлиги унинг тебраниши юкламаларга яхши бардошлилилиги ва организм тулик тикланган-лиги тугрисида гувохлик беради. Катта курсаткичли тебранишлар эса ортикча зурикиш тугрисида хабар беради, бу уз навбатида дархол юкламаларни ка-маИтиришни талаб килади. Дастур ижобиИ натижа - дастурни камида 60% хажмини амалга оширишда назорат курсаткичлари буИича энг ками 20% усишга эга булиши керак.

Узбекистан Республикаси спортни ривожлантириш Вазирлиги маълумотларига кура, ахолининг атиги 32,4% спорт билан мунтазам шугулланади, фаол тур-муш тарзини олиб борадиган фукаролар сони етарли эмас, шу билан бирга мехнат фаолиятида куриш ва асаб зурикишлари кучаИмокда, компьютер олдида ишлаш, стресс, 8 соатдан ортик давом этувчи тартибсиз иш вакти устунлик килмокда, окибатда жамият ва давлат органлари томонидан уз самарадорлигини исботлаган согломлаштирувчи гимнастикани модернизациялаш ва жориИ этишга булган суровлар кузатилмокда.

ЖисмониИ тарбия ва спортнинг согломлаштирув-чи Иуналиши сохасидаги етакчи мутахассисларнинг таъкидлашича, ахоли саломатлик холатини ёмонла-шиши, жамиятдаги ижтимоиИ-иктисодиИ узгаришлар, жисмониИ тарбия билан мунтазам шугулланишга шаклланмаган эхтиёж, шунингдек, жисмониИ ишчан-лик даражасининг пастлиги мехнат унумдорлигига салбиИ таъсир курсатади. Бир томондан, жисмониИ машклар шугулланадиган ва шугулланмаИдиганлар мехнат унумдорлиги орасидаги фарк ахамиятсиз булиб, 3-4%ни ташкил килади. Бошка томондан, жисмониИ тарбия билан мунтазам шугулланувчиларда касалликлар сони, жисмониИ тарбия машгулотларига эътиборсиз кишиларга караганда 2-4 баробар кам. Тадкикотчиларнинг таъкидлашича, катта ёшли ахолининг 40-60%да таянч-харакат аппаратининг бузи-лиши, 40%да артериал босимнинг ошиши, мамлакат ахолисининг 25-50%да ортикча вазн кузатилган.

Согломлаштирувчи гимнастикани янгилаш, модернизациялаш, узгартириш зарурати куИидаги омилларга богликдир:

1)узининг мехнат шароитларига эга, саломатликка таъсир курсатувчи янги касбиИ фаолият турларининг паИдо булиши;

2)касбиИ фаолиятда жисмониИ зурикишларни ривожланиши;

3)мавжуд касбларда мехнат шароитларини узгари-ши, уларда янги касб билан боглик хавфларни паИдо булиши;

4)иктисодиИ фаолиятнинг янги Иуналишларини шаклланиши (фрилансер, масофадан ишлаш).

ЖисмониИ тарбия ва спортнинг асосиИ стратегик максадли Иуналишлари сифатида аникланган: ахолининг хафталик харакат фаоллиги хажмига эришиш (фукароларнинг ёши ва бошка хусусиятларидан келиб чикиб, биринчи боскичда - 6 дан 8 соатгача купи билан 2-3 марта ва иккинчи боскичда - 6-12 соат купи билан 3-4 марталик машгулотлар). Ушбу узгаришларнинг пировард максади, жисмониИ тарбия ва спортни инсон салохиятини ривожланишига, фукаролар саломатлигини асраш ва мустахкамлашга кушган хиссаси хисобланади.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

ШундаИ килиб, харакат фаолиятининг содда ва самарали шаклларини ишлаб чикиш ва мехнат ки-лаётган ахолининг барча катламлари учун кундалик мехнат тартибига жориИ этиш, мамлакат ахолиси соглигини асраш ва мустахкамлаш, жисмониИ тарбия ва спорт салохияти хисобига мехнат унум-дорлигини ошириш буИича давлат вазифаларини амалга ошириш учун кулаИ омил хисобланади. Х,озирги вазиятда мехнат фаолияти тартибига кири-тилган харакат фаоллигининг турли шакллари, шу жумладан согломлаштирувчи гимнастикадан фоИ-даланиш буИича тупланган мувоффкиятли тажри-баларни умумлаштириш, жисмониИ тарбия ва спорт билан мунтазам шугулланишга жалб этиш учун мехнат килаётган ахолининг барча гурухлари учун согломлаштирувчи гимнастика машгулотларини ташкил килиш ва жориИ этишга булган замонавиИ ёндошувларни (шу жумладан мильтимедедия воси-талари ва ракамли технологиялардан фоИдаланган холда) шакллантириш буИича илмиИ асосланган таклифларни ишлаб чикиш талаб килинмокда.

Адабиётлар:

1. Абрамова Т.С. Оценка физического состояния лиц пожилого возраста: методические рекомендации / Т.С.Абрамова, С.И.Изаак, П.В.Квашук-М.: Советский спорт, 2001. - 32 с.

2. Абрамова Т.Ф. Остеопороз и физическая активность: методические рекомендации / Т.Ф.Абрамова, Т.М.Никитина, Н.И.Кочеткова - М.: Советский спорт, 2001. - 32 с.

3. Карпман В.Л. Тестирование в спортивной медицине / В.Л.Карпман, З.Б.Белоцерковский, И.А.Гудков. - М.: ФИС, 1988. - 208 с.

4. Бальсевич В.К. Физическая культура для всех и для каждого / В.К.Бальсевич. - СПб.: СПбАФК им. П.Ф. Лесгафта, 1997. - 74 с.

5. Жигалова Я.В. Проектирование комплексных оздоровительных фитнес-программ для женщин 30-50 летнего возраста: дис. ... канд. пед. наук / Я.В.Жигалова. - М., 2003. - 166 с.

6. Гаврилов Д.Н. Программы оздоровительной физической культуры для людей старшего возраста / Д.Н.Гаврилов, А.В.Малинин // Первый международный науч. конгресс «Спорт и здоровье» 9-11 сентября 2003. - СПб, Россия: материалы конгр. - СПб, 2003. - Т. II. - С. 150-152.

СМ

см о см ю

го га

0 ^

ю

1

с го

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.