Научная статья на тему 'SIROJIDDIN SAYYID IJODIDA MUMTOZ MUSHTARAKLIKLAR'

SIROJIDDIN SAYYID IJODIDA MUMTOZ MUSHTARAKLIKLAR Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
227
67
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
muxammas / mumtoz adabiyot / milliylik / zamonaviy adabiyot / muxammas / classic literature / nationality / modern literature

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Oripova, Gulnoza, Ibrohimova, Gulchiroy

Mazkur tadqiqot jarayonida Sirojiddin Sayyid ijodiga mumtoz adabiyotning ta’siri va ijodkorning badiiy mahorati tahlilga tortilgan.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SIROJIDDIN SAYID'S CREATION OF CLASSIC COMPOUNDS

The article analyzes the influence of classical literature on the work of Sirojiddin Sayyid, the artist’s artistic skills

Текст научной работы на тему «SIROJIDDIN SAYYID IJODIDA MUMTOZ MUSHTARAKLIKLAR»

SIROJIDDIN SAYYID IJODIDA MUMTOZ MUSHTARAKLIKLAR

ORIPOVA Gulnoza,

FarDUkatta o'qituvchisi, filoloiya fanlari bo'yicha falsafa doktari (PhD) IBROHIMOVA Gulchiroy,

FarDU2-kurs magistranti

d https://doi.org/10.24412/2181-2993-2022-2-251-255

Mazkur tadqiqot jarayonida Sirojiddin Sayyid ijodiga mumtoz adabiyotning ta'siri va ijodkorning badiiy mahorati tahlilga tortilgan.

Kalit so'zlar: muxammas, mumtoz adabiyot, milliylik, zamonaviy adabiyot

f

\ i -.1 Ii /

ABSTRACT The article analyzes the influence of classical literature on the work of

Sirojiddin Sayyid, the artist's artistic skills Key words: muxammas, classic literature, nationality, modern literature

KIRISH (Introduction)

Zamonaviy adabiyot degani qadimiy, ajdodlarimiz yaratgan yuksak meroslardan voz kechish emas, balki undan ijodiy foydalangan holda yanada taraqqiy ettirishdir. D.Qur'onov ta'biri bilan aytganda:«Adabiyot taraqqiyotininig uzluksiz jarayonida har bir davr o'zidan oldingi davrlardan eng yaxshi jihatlarni o'ziga singdiradi,ularni sayqallaydi,maromiga yetkazadi, ayni choqda, o'zidanda nedir yangilik qo'shishga intiladi. Shu tariqa adabiyotning uzluksiz taraqqiyoti ta'minlanadi. Adabiyotdagi vorisiylik, an'analarga sodiqlik har bir milliy adabiyotdagi o'ziga xoslik' milliy qiyofaning yo'qotilmasligini kafolatlaydi» .1

ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODLAR

Deyarli har bir ijodkor adabiyot maydoniga kirdimi, albatta, o'zidan avvalgi ijod namunalarini, mumtoz manbalarni o'rganadi, yoinki, ularga muhabbat sabab qo'liga qalam oladi. Biz buni A. Oripov, E. Vohidov, R. Parfi va boshqa ijodkorlarda juda ko'p kuzatamiz. Shunday ijodkorlardan biri Sirojiddin Sayyiddir. Ijodkor tom ma'noda milliy shoirdir. She'rlari o'ynoqi ohangi, sodda va samimiyligi bilan ajralib turadi. Shu bilan bir qatorda, mumtoz adabiyot ta'sirini ham ko'ramizki, bu shoirning muxammaslarida, o'tmish shoirlarga murojaatlarida yanada namoyon bo'ladi.

1.Oripova G. Mustaqillik davri o'zbek she'riyatining g'oyaviy-badiiy xususiyatlari.-Farg'ona,2021

251

www.birunijournal.uz

«Sirojiddin Sayyid ijodida ham sharq mumtoz so'z san'ati namoyondalari Umar Xayyom, Jaloliddin Rumiy, Zahiriddin Muhammad Bobur asarlarining ta'siri alohida o'rin tutadi. Buni shoirning o'zi ham bir to'plamida e'tirof etib, uni» Xayyomdan bir kosa,Rumiydan bir jom » deb nomlaydi.»2

NATIJALAR

Sirojiddin Sayyid Navoiyning g'azaliga muxammasini bitgan: Qoshu ko'zing savolidin dil ichra ohu zor, Zulfi kajing shamolidin bag'rim aro bahor, Belu qo'ling visolidin yo'q menda bir qaror, Xolu xating xayolidin, ey sarvi gul'uzor, Gohi ko'zimga xol tushubtur, gahi g'ubor.

Ushbu muxammasdagi "zulf, kaj, xat,xol,sarv," kabi so'zlar ishlatiladiki, ular o'zida tasavvuf adabiyotiga oid ishq, yorning sochi ya'ni Ollohga yetkazuvchi vosita kabi mazmunlarni o'zida ifoda etadi. Yohud: Navoiy senga har bir tun kerak bo'lgay, Agar shodsan va yo mahzun-kerak bo'lgay.

Agar oshiq erursan lolazoringdir, Agar Laylosanu Majnun kerak bo'lgay.3

Ushbu baytlarda biz asl mumtoz asarlar jilosini ko'ramiz. She'r tili, uslubi, vazni bizni o'rta asrlar adabiyoti muhitiga olib kiradi. Ayniqsa , uning talmeh, tazod she'riy san'atlari ustiga qurilishi badiiy jihatdan pishiq bo'lishini ta'minlagan.

Keyingi misralarda esa:

Agar ummon bilan suhbat quray dersan, Agar o'zni desang Jayhun-kerak bo'lgay.

Bilay dersan nadir ko'ngil binosi ham Nadir odam, nadir ochun -kerak bo'lgay.

Deya davom etiladiki, Navoiyning ulkan shaxsligi, uning dunyosi naqadar go'zalligi va unga bu dunyo munosib emasligi ifoda etiladi: Sening bu olaming -fisqu fasod birlan, U bir olamdurur gulgun-kerak bo'lgay.

2 Oripova G. Mustaqillik davri o'zbek she'riyatining g'oyaviy-badiiy xususiyatlari-Farg'ona,2021

3 Sirojiddin Sayyid she'rlari telegram kanali-2022

252

www.birunijournal.uz

MUHOKAMA

Ko'rinib turibdiki, shoir Navoiyni juda avaylaydi, uning pokiza, nozik qalbini juda yorqin tasvirlaydiki, uni dunyoning chirkinliklaridan ancha yuqori qo'yadi. Zahiriddin Muhammad Boburga atalgan she'rida esa anchayin achchiq til bilan o'z fikrlarini bayon etadi:

Buncha uzun oh tortdingiz, oh Bobur, Muttahamlar dunyosida shoh Bobur.

Andijon-u,Hind-u -yetti iqlimda Topilmadi sizga bir dodxoh Bobur. Ushbu misralarda Bobur shaxsiyati, uning qiyinchilik, darbadarlikdagi butun hayoti, unga bo'lgan sotqinliklar, fisq-u fasodlar va bu zotning "oh" tortgan qalbi ifoda etilganki,ijodkor Bobur dushmanlariga nafratini "Muttahamlar dunyosida shoh Bobur" deya ifoda etadi. Aynan ushbu misrada ijodkorning ziyrak so'z tanlovini ko'ramiz. Ya'ni:"Muttahamlar dunyosiga shoh Bobur"bo'lganida "dunyosida" "ga"tarzida ifoda etilganida ma'no tamoman boshqacha bo'lar edi. Ya'ni, Bobur ham ularning qatoriga kirib qolardiki, bittagina qo'shimcha bilan mazlumga aylanganini ko'ramiz.

XULOSA (Conclusion)

Xulosa shuki, Sirojiddin Sayyid mumtoz va zamonaviy adabiyotni uyg'unlashtira olgan, ulug' shoirlarimizga munosib izdosh bo'la olgan va ularga ijodiy ergasha olgan ijodkordir. Biz shoir she'rlarida Navoiyni anglaymiz, Bobur, Umar Xayyomni his qilgan holda yangi zamon shoirini ham ko'ramiz.

REFERENCES

1. Mukhammadjonova, G. (2020, December). ARTISTIC INTERPRETATION OF THE CREATIVE CONCEPT IN WORLD LITERATURE. In Конференции.

2. Abdurashidovich K. A. Motivation and National Character of Foolishness in Uzbek Literature //ANGLISTICUM. Journal of the Association-Institute for English Language and American Studies. - 2018. - Т. 7. - №. 4. - С. 47-51.

3. Qayumov A. CREATING OF A NATIONAL CHARACTER THROUGH MEANS OF LITERATURE //Theoretical & Applied Science. - 2018. - №. 1. - С. 235-240.

4. Джураева, М. А. (2020). THE CONCEPT OF A NEW HUMAN-BEING IN MODERN UZBEK STORIES. Ученые записки Худжандского государственного университета им. академика Б. Гафурова. Серия гуманитарно-общественных наук, (2), 85-89.

253

www.birunijournal.uz

5. Oripova, G. (2019). UZBEK POETRY AND THE WORLD LITERATURE IN THE YEARS OF INDEPENDENCE. Scientific Journal of Polonia University, 32(1), 116-120.

6. Oripova Gulnoza Murodilovna. (2019). THE PECULIARITIES OF VAZN METER IN UZBEK POETRY OF THE INDEPENDENCE PERIOD. International Journal of Anglisticum. Literature, Linguisitcs and Interdisciplinary Studies. Volume: 8 /Issue:2/. - Macedonia, 2019. -P.33-39.

7. Akhmadjonova O. A. Symbolic And Figurative Images Used In The Novel "Chinar" //The American Journal of Social Science and Education Innovations. -2021. - Т. 3. - №. 03. - С. 389-392.

8. Ahmadjonova, O. (2020, December). THE ARTISTIC SKILL OF THE CREATOR. In Конференции.6. Oripova G. M., Tolibova M. T. Q. Composition Of Modern Uzbek Stories //The American Journal of Social Science and Education Innovations. - 2021. - Т. 3. - №. 03. - С. 245-249.

9. Xasanova, X. (2020, December). THE MISSION AND LITERATURE OF LETTERS IN STORIES AESTHETIC FUNCTION. In Конференции.

10. Makhmidjonov, S. (2021). ARTISTIC INTERPRETATIONS OF THE EDGES OF THE HUMAN PSYCHE. Интернаука, (15-3), 75-76.

11. Yulchiyev, Q. (2019). The development of lyric chronotop in Uzbek poetry. Scientific journal of the Fergana State University, 2(2), 77-81.

12. Юлчиев, К. В. (2020). ЛИРИК ШЕЪРДА БАДИИЙ МАКОН МУАММОСИ. МЕЖДУНАРОДНЫЙ ЖУРНАЛ ИСКУССТВО СЛОВА, 3(5).

13. Azimovich, R. Z. Chronotope Image in the Novel" Ulugbek Treasure" by Odil Yakubov. International Journal on Integrated Education, 3(11), 183-186.

14. Rahimov, Z., & Gulomov, D. (2020, December). RETROSPECTIVE STRUCTURE IN FICTION. In Конференции.

15. Dehkonova, M. S. (2020). OYBEK'S POETRY THROUGH ANALYSES OF REPRESENTATIVES OF OYBEK STUDIES SCHOOL. Theoretical & Applied Science, (2), 13-17.

16. Gafurovich, S. A. (2021). Analysis Of The Poem" Autumn Dreams" By Abdulla Oripov. The American Journal of Social Science and Education Innovations, 3(01), 556-559.

17. Sabirdinov, A. (2021). ASKAR KASIMOV IN THE UZBEK POETRY OF THE XX CENTURY THE ROLE AND IMPORTANCE OF CREATION. Конференции, 7(2).

254

www.birunijournal.uz

18. Mukhammadjonova Guzalkhan. The image of a creative person in the poetry of Erkin Vohidov. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal. Volume : 10, Issue : 11, November. - India, 2020.

19. Hamidov, M. (2020, December). ARTISTIC FEATURES OF SHUKHRAT'S NOVEL" MASHRAB". In Конференции.

20. UMURZAKOV, R. (2018). Social environment and spiritual world of teenager in narrative "Saraton" by N. Fozilov. Scientific journal of the Fergana State University, 7(4), 104-105.

21. Umurzakov, R. (2021). ERA AND SPIRIT IN THE STORY "TWICE TWO IS FIVE". Journal of Central Asian Social Studies, 2(02), 26-35.

22. Kasimov, A. Albert Camus in Uzbekistan.

23. Kasimov, A. A. (2020). PECULIARITIES AND SIMILARITIES OF SYMBOLIC EXPRESSION IN THE NOVELS "THE PICTURE OF DORIAN GRAY" AND "THE MAN AT THE MIRROR". Theoretical & Applied Science, (5), 590-592.

24. JURAYEV, H., & ABDURAHIMOVA, J. (2018). Semantic layers of the expression in the Babur lyric. Scientific journal of the Fergana State University, 1(3),

25. Sabirdinov, A. (2019). Sketches to the novel "Night and day" by Chulpan. Scientific journal of the Fergana State University, 1(6), 119-120.

26. Sabirdinov, A. G. (2021). Interpretation of Characters in Utkir Hoshimov's Story "Yanga". International Journal of Multicultural and Multireligious Understanding, 8(6), 196-200.

27. Murodilovna, O. G. (2020). Melody and musicality in Lirycs. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 10(11), 656-664.

28. Oripova, G. M. (2021). Genesis And Essence Of Genre Concept. The American Journal of Social Science and Education Innovations, 3(12), 90-94.

111-112.

255

www.birunijournal.uz

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.