Научная статья на тему 'СИНХРОН МАШИНАЛАРДА ДИНАМИК ЖАРАЁНЛАРНИ ТАДҚИҚ ЭТИШ МУАММОЛАРИ'

СИНХРОН МАШИНАЛАРДА ДИНАМИК ЖАРАЁНЛАРНИ ТАДҚИҚ ЭТИШ МУАММОЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Прочие сельскохозяйственные науки»

CC BY
7
1
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ДИНАМИК ЖАРАЁН / SIMULINK / ПАКЕТ / МОДЕЛЛАШ / МОТОР / АКТИВ қАРШИЛИК / СТАТОР / РОТОР / ЮКЛАМА / МЕХАНИК ТАВСИФИ

Аннотация научной статьи по прочим сельскохозяйственным наукам, автор научной работы — Ачилов Х. Д., Ҳамроев И. Ф.

Электр машиналари асосан динамик жараёнларда шикастланади. Динамик жараёнларни тадқиқ этиш уларни оптималлаш ва динамик зўриқишларни камайтириш имконини беради. Метематик моделда тадыиы этиш вақт ва харажатларни кисқартириш имконини беради. электр машиналарни динамик жараёнларини оний қийматларда тадқиқ қилиш имконини берувчи математик моделлар яратиш ва тадқиқотда қўллаш.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PROBLEMS OF DYNAMIC PROCESS RESEARCH IN SYNCHRONOUS MACHINES

Electrical machines are mostly damaged in dynamic processes. The study of dynamic processes allows you to optimize them and reduce dynamic stresses. Learning a mathematical model can save you time and costs. creation and application in research of mathematical models that allow to study the dynamic processes of electrical machines at instantaneous values.

Текст научной работы на тему «СИНХРОН МАШИНАЛАРДА ДИНАМИК ЖАРАЁНЛАРНИ ТАДҚИҚ ЭТИШ МУАММОЛАРИ»

УДК 004.02:004.5:004.9

Ачилов Х.Д.

Тошкент иригация ва цишлоц хужалигини механизациялаш мухандислари институты Бухоро филиали Кцшлоц ва сув хужалиги

энергия таъминоти кафедраси ассистенти

Хамроев И.Ф. студент

TIQXMMI Бухарский филиал

СИНХРОН МАШИНАЛАРДА ДИНАМИК ЖАРАЁНЛАРНИ ТАДЦЩ ЭТИШ МУАММОЛАРИ

Аннотация: Электр машиналари асосан динамик жараёнларда шикастланади. Динамик жараёнларни тадциц этишуларни оптималлаш ва динамик зурицишларни камайтириш имконини беради. Метематик моделда тадыиы этиш вацт ва харажатларни кисцартириш имконини беради. электр машиналарни динамик жараёнларини оний цийматларда тадциц цилиш имконини берувчи математик моделлар яратиш ва тадцицотда цуллаш.

Таянч сузлар: динамик жараён, Simulink, пакет, моделлаш, мотор, актив царшилик, статор, ротор, юклама, механик тавсифи.

Achilov H.D.

Assistant of the Department of Energy Supply of Agriculture and

Water Management

of the Bukhara Branch of Tashkent Institute of Irrigation and

Agricultural Mechanization Engineers

Hamroyev I.F. student

of the Bukhara branch of TIQXMMI

PROBLEMS OF DYNAMIC PROCESS RESEARCH IN SYNCHRONOUS MACHINES

Abstract: Electrical machines are mostly damaged in dynamic processes. The study of dynamic processes allows you to optimize them and reduce dynamic stresses. Learning a mathematical model can save you time and costs. creation and application in research of mathematical models that allow to study the dynamic processes of electrical machines at instantaneous values.

Keywords: dynamic process, Simulink, package, simulation, motor, resistance, stator, rotor, load, mechanical description.

Электр машиналарни динамик иш режимларига асосан моторларни юргизиш, реверслаш, тезликни ростлаш ва тормозлаш жараёни киради. Динамик жараёнлар одатда мейёрдан ортиы зурикишлар билан утади. Шунинг учун бу жараёнларни иложи борича кискартириш ва мейёрдан ортик катталикларни камайтириш керак булади. Бу динамик жараёнлар куйидаги катталиклар билан тавсифланади:

1. Динамик жараённи утиш вакти: 2 та баркарор хрлат орасидаги вакт.

2. Утиш жараёнидаги тебранишлар сони: мейёрий ёки номинал кийматдан ошиб камайишлар сони.

3. Тебранишларни суниш декременти: навбатлашиб келаётган сунаётган теранишларни амплитудалари нисбати. [1]

Динамик жараёнларни тадкик этишда ушбу катталиклар аникланади ва бу жараёнларни оптималлаш буйича чора-тадбирлар утказилади. Бу жараёнлар электромагнит моментни ростлаш оркали оптималлатирилади. Момент жараённи утиш вактини белгилаб зурикишларни аниклаш имконини беради. Моторни моменти тиристорли частота узгарткичлари ёрдамида ростлаб турилади. Момент киймати дастлаб электр машинанинг математик моделида тадкик этилади.[4,8,9,10] Бунинг учун хрзирги кунда "Матлаб" пакетига кирувчи '^тиНпк" дастурий таъминотидан фойдаланилади. _

IV * Е- ---- —-

11 тмтт чмттл гтлпмт

1-расм. Элект машинадаги утиш жараёни эгриликлари

Бунда электр машиналардаги динамик жараёнларни тавсифловчи куйидаги дифференциаль тенгламлардан фойдаланилади. Статордаги динамик жараёнлар:

и а = Ча • Я + д%а / дг; ихъ = Чь ■ Я + д%ь / дг; = 11с ■ Я1 +д%с /дг;

1с "1с "1 1 ^ Мс (1)

Ротордаги динамик жараёнлар:

U2a = ?2a R2 +S^2a ' ^

U'2b = ?2b R'2 +S^2b / St;

U '21c = ?2c -R2 +S^2c / St;

ифодaлaр билж aниклaнaди. [5]

Бу ердa гоким илaшyви, aктив кдршилик, кyчлaниш, ток. 1 рaк;aмли кaттaликлaр стaторгa Ba 2 рaк;aмли пaрaметрлaр роторгa тегишли.

У sa = Lsisa + M cos в ira + M sin в irby

(З)

Vsß = Lsisß + M cos 6 irb — M sin в ira; У ra = Lrira + M cos в isa —M sin в isß; УгЬ = Lrirb + M cos 6 iSß — M sin в isa;} Бу ердa, Ls Ba Lr - стaтор Ba ротор чyлFaмлaри индуктив кдршиликтари; M- стaтор Ba ротор чyлFaмлaри орaсидaги yзaро индуктивлик.

AMc

A©i

<

2-расм. Электр машинанинг структуравий модели.

Корхона электр истемолини асосий ыисмини электр машиналари истемол ыилади. АМ даги исрофнинг 43,6% статор чулгамида, 12,7 % ротор чулгамида, 43,7% моторнинг магнит тизимида булади [6]. Шундай килиб, электр моторлардаги исрофлар электр энергиясини узатиш ва таксимлашдаги умумий исрофлар билан тенглашади. Шунинг учун, корхона микёсида режалаштирилган моторларда электр энергиясини тежаш тадбирлари катта иктисодий самара бериши мумкин. Бундай ташкил этувчиларга ажратиб тахлил килиш элктр энергиясини тежаш имкониятларини оширади.

Адабиётлар:

1.Аллаев К.Р. Энергетика мира и Узбекистана. Тошкент. Молия 2007, 386 с.

2.Аллаев К.Р. Электроэнергетика Узбекистана и мира. Тошкент. Молия 2009, 465 с.

3.Бойзоков А., ^аюмов Ш. Х,исоблаш математикаси асослари. Тошкент, 2000, 166 б.

4. Ачилов Х.Дж., Иноятов М.Б., Комилов Д.И., Холмурзаев М.Ш. Прямой контроль крутящего момента двигателя // Путь науки Международный научный журнал, № 12 (70), 2019, Том 2 - с. 11-13.

5. Ачилов Х.Д., Абдиев О.Р. , Бешимов Ш.Д.Синхронная работа фаз роторных асинхронных двигателей меры по увеличению коэффициента

передачи мощности Путь науки Международный научный журнал, № 11 (69), 2019, 32-35

6. Нуров X,., Тураев. С. Корхоналарида энергетик аудит утказиш оркали электр энергиядан рационал фойдаланиш буйича тавсиялар ишлаб чикиш// Эффективность применения инновационных технологий и техники в сельском и водном хозяйстве, — 2020, — С. 127-129 .

7. Тураев С.Д., Хамроев Г.Ф., Джураев А.Н. Компания промышленных предприятий через управление Питанием разработки энергоэффективных мероприятий// Путь науки. — 2019 — № 12. — С. 40. — 41.

8. Хамроев Гиёсжон Файзулло угли, Тураев Саидали Сохиб угли. Выбор Рабочего Оборудования Гидроцилиндра, Установленного В Комбинированном Агрегате // Столица Науки статья в журнале - научная статья 2020. - №5 (22). - c. 96 - 104.

9. Хамроев Гиёсжон Файзулло угли, Тураев Саидали Сохиб угли. ЭФФИСИЕНТ УСЕ ОФ ПРЕПАРАТИОН АГГРЕГАТЕС ФОР ПЛАНТИНГ ЛАНДС ИН А СИНГЛЕ ПАСС WKrX А СТРАИГХТЕНИНГ ТОРСИОН WОРК // МАТЕР1АЛИ М1ЖНАРОДНО1 НАУКОВО1 КОНФЕРЕНЦП. (Т. 1), 12 червня, 2020 рк. Кшв, Украша: МЦНД. - c. 119-121.

10. Х Нуров, ГФ Хамроев, Ж Сирожев, О Зайниев, М Мардонов, С Асадов ПРЕИМУЩЕСТВА ТЕХНОЛОГИИ ПРИМЕНЕНИЯ ПОСЕВНЫХ МАШИН УНИВЕРСАЛ В БУХАРСКОЙ ОБЛАСТИ // The Way of Science. 2019. № 12 (70). Vol. II. - c. 62-64.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.