Научная статья на тему 'ҚИШЛОқ ХЎЖАЛИГИДА ЭНЕРГИЯ ФАОЛИЯТИНИ ОқИЛОНА ВА ТЭЖАМКОР БОШқАРИШДА ТАЛАБ қИЛИНАДИГАН МАЪЛУМОТЛАР ТЎПЛАМИ ЎРГАНИШ'

ҚИШЛОқ ХЎЖАЛИГИДА ЭНЕРГИЯ ФАОЛИЯТИНИ ОқИЛОНА ВА ТЭЖАМКОР БОШқАРИШДА ТАЛАБ қИЛИНАДИГАН МАЪЛУМОТЛАР ТЎПЛАМИ ЎРГАНИШ Текст научной статьи по специальности «Технологии материалов»

CC BY
53
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по технологиям материалов, автор научной работы — Нуров Х.И., Жумаев А.А., Сирожев Ж.Ж., Ғойипов А.Ш., Ҳамроев И.Ф.

Қишлоқ хўжалиги бош энергетик бўлимида қишлоқ хўжалиги энергия хўжалигини тавсифловчи маълумотлар базасини яратиш ва шу асосда қишлоқ хўжалигида энергия истеъмоли бўйича электр таъминоти тизимининг барча босқичларида таҳлилий маълумотлар олиш имконини берувчи дастурлар яратиш энергия тежаш имкониятларини аниқлаб беради.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

STUDY OF THE SET OF DATA REQUIRED FOR RATIONAL AND ECONOMICAL MANAGEMENT OF ENERGY ACTIVITIES IN AGRICULTURE

The creation of a database describing the agricultural energy sector in the main energy department of agriculture and, on this basis, the creation of programs that allow to obtain analytical data on energy consumption in agriculture at all stages of the power supply system will identify energy saving opportunities.

Текст научной работы на тему «ҚИШЛОқ ХЎЖАЛИГИДА ЭНЕРГИЯ ФАОЛИЯТИНИ ОқИЛОНА ВА ТЭЖАМКОР БОШқАРИШДА ТАЛАБ қИЛИНАДИГАН МАЪЛУМОТЛАР ТЎПЛАМИ ЎРГАНИШ»

УДК: 621.303

Нуров Х.И. Жумаев А. А.

Тошкент иригация ва кишлоц хужалигини механизациялаш мухандислар институты Бухоро филиали Кишлоц ва сув хужалиги энергия таъминоти кафедраси уцитувчиси

Сирожев Ж.Ж. Гойипов А.Ш. Хамроев И. Ф. Тошкент иригация ва кишлоц хужалигини механизациялаш мухандислар института Бухоро филиали талабаси

КИШЛОК ХУЖАЛИГИДА ЭНЕРГИЯ ФАОЛИЯТИНИ ОКДЛОНА ВА ТЭЖАМКОР БОШКАРИШДА ТАЛАБ КИЛИНАДИГАН МАЪЛУМОТЛАР ТУПЛАМИ УРГАНИШ

Аннотация: Кишлоц хужалиги бош энергетик булимида цишлоц хужалиги энергия хужалигини тавсифловчи маълумотлар базасини яратиш ва шу асосда цишлоц хужалигида энергия истеъмоли буйича электр таъминоти тизимининг барча босцичларида таулилий маълумотлар олиш имконини берувчи дастурлар яратиш энергия тежаш имкониятларини аницлаб беради.

Nurov H.I. Jumaev A.A.

теаеквг of the department of agriculture and water resources energy supply tashkent Institute of Irrigation and Agricultural Mechanization Engineers

Bukhara branch Khusanov H.Kh.

Goipov A.Sh. Khamroyev I.F. student

Bukhara branch of the Tashkent Institute of Irrigation and Agricultural

Mechanization Engineers

STUDY OF THE SET OF DATA REQUIRED FOR RATIONAL AND ECONOMICAL MANAGEMENT OF ENERGY ACTIVITIES IN

AGRICULTURE

Annotation: The creation of a database describing the agricultural energy sector in the main energy department of agriculture and, on this basis, the creation

of programs that allow to obtain analytical data on energy consumption in agriculture at all stages of the power supply system will identify energy saving opportunities.

Маълумки, электр энергиясининг асосий истеъмолчиси кишлок хужалиги хдсобланади. Бу йуналишдаги дастлабки кадамни кишлок хужалигидаги электр энергияси истеъмоли буйича маълумотлар базасини яратишдан бошлаш максадга мувофикдир. Кишлок хужалиги бош энергетик булимида кишло; хужалиги энергияхужалигини тавсифловчи маълумотлар базасини яратиш ва шу асосда кишлок хужалигида энергия истеъмоли буйича электр таъминоти тизимининг барча боскичларида тахлилий маълумотлар олиш имконини берувчи дастурлар яратиш энергия тежаш имкониятларини аниклаб беради . Албатта, бундай ахборот тизими замонавий ракамли электрон хисоблагичларга асосланган техник кайдлов тизими урнини боса олмайди. Аммо, ахборот-тахлилий тизимни техник кайдлов тизими булмаган к кишлок хужалигида куллаш энергия тежаш тадбирларини самаралирок ташкил этиш имкониятини яратади. Энергиятежаш буйича тадбирлар учун энергоаудитор кишлок хужалиги электр таъминоти буйича туликрок маълумотни олиши керак, электр энергиясини истеъмол графиклари, кувватлар окимини куйилиш нуктасига таксимланиши буйича, технологик ва энергетик ускуналарни тула руйхати булиши лозим. Ишлаб чикарилган махсулот буйича тула маълумот охирги йил буйича булиши лозим. Бу каби маълумотлар ташкил этилган ахборот тизимидан олинади ва энергия аудити текширувларини самаралирок ташкил этиш имконини беради. Бундай маълумотлар базасига куйиладиган асосий талаблар куйидагилар,жорий вакт буйича энергиядан фойдаланиш самарадорлик курсаткичларни тезкор олиш имконияти,электр таъминоти тизими барча боскичлари буйича энергия балансларини аниклаб бериши,саноат корхонаси электр таъминоти тизимининг барча элементлари буйича ёйилма маълумотларни такдим этмоги лозим. Маълумотлар базасини электрон куринишда яратилиши бундай имкониятларни яратади. Бунинг учун у куйидаги таркибий кисмларга эга булиши лозим. 1. Кишлок хужалиги электр таъминоти тизими барча элементлари ва технологик ускуналарнинг электр истеъмолчилари буйича маълумотлар базасига эга булиши. 2. Жорий вакт буйича энергиядан фойдаланиш самарадорлик курсаткичларини хисоблаш дастурини уз ичига олиши. 3. Маълумотлар ташки дастурлар томонидан укилиши ва олинган натижалар маълумотлар базасига кайтарилиш имконияти. Маълумотлар базаси электротехник хисоблашлари буйича куйидаги талаблар куйилади: энергия сарфи ва исрофлар буйича хдсоблашлар электр таъминоти боскичлари буйича катъий изчилликда бажарилиши лозим,электр энергия сарфи ва исрофи электр ускуналарни технологик жараёндаги иштироки асосий технологик, ёрдамчи ишлаб чикариш, уз эхтиёж буйича алохида электр таъминоти боскичлари буйича хисобланиши лозим,бир хил шартлар асосида бажарилган бир неча вариант натижаларини бир вактда чикариш ва тахлилий маълумотлар жадвалларини шакллантириш; -маълумотлар базаси

жадваллари уртасидаги богланишларни таъминловчи дастурлардан фойдаланиш. Юкорида белгиланган талаблар маълумотлар базасини структурасини, таркибий кисмларини ва хисоблаш услубиётини аниклаб беради. Энергия ва ресурслардан окилона фойдаланиш учун энергия хужалиги рахбарига кандай маълумотлар зарур булади: -хар бир цех ёки йирик истеъмолчи буйича суткалик кувват истеъмоли графиклари; -энергия истеъмолчилари гурухлари буйича (технологик, ёрдамчи, коммунал -маиший, уз эхтиёж) энергия истеъмоли буйича маълумотлар; -электр энергияси сифати курсаткичлари буйича маълумотлар; - кишлок хужалиги буйича умумий истеъмол графиклари ва энергетик курсаткичлар; -махсулот бирлигига сарфланаётган технологик, цех ва кишлок хужалиги буйича энергия сарфлари; -энергиядан фойдаланиш самарадорлигини белгиловчи тахлилий маълумотлар ва услубий курсатмалар. Бундай тизимларни жорий этиш юкори самарадорликни таъминлашига карамасдан Республикамизда бундай автоматлаштирилган узлуксиз назорат тизимлари хали жуда кам кишлок хужаликларда кулланилмокда. Бунинг асосий сабаби, бундай тизимларни жорий килиш жуда катта сарф -харажатларни талаб килади. Шунинг учун, аксарият кишлок хужаликларда энергия тежаш тадбирлари учун тахлилий маълумотларни берувчи ахборот тизими ташкил этилмаган. Энергия ресурслар сарфини камайтиришга йуналтирилган бирламчи маълумотлар базасини хосил килиш ва ундан энергиядан фойдаланиш самарадорлигини тахлил ва назорат килиш учун зарурий маълумотларни хосил килувчи алгоритмлари ишлаб чикишни хамда энергия тежаш буйича карорларни кабул килишда бу маълумотлардан фойдаланишни кузда тутади. Ахборот келиб чикиш манбаига кура ташки ва ички ахборотга булинади. Ташки ахборотга бошкарувнинг турли бугинларидан келувчи йурикномалар, меъёрий катталиклар, режалар, туловлар ва ш .у. киради. Бу маълумотлар энергия тежаш буйича максад ва вазифаларни аниклаштириб беради. Ички ахборотга кишлок хужалиги буйича маълумотлар киради. Булар, энергия истеъмоли буйича курсаткичлар, технология ва энергетик ускуналар буйича, ускуналарни холати буйича маълумотлар киради. Маълумотларга куйиладиган асосий талаблар, унинг тукислиги, аниклиги, хакконийлиги, оний кийматга эгалиги, ишончлиги хисобланади.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Хашимов А.А., Имомназаров А.Т. Электромеханик тизимларда энергия тежамкорлик. Ташкент: 2005.

2. Каххоров С.К., Мирзоев Д.П. ИЗУЧЕНИЕ КОММУТАТСИОННЙХ УСТРОЙСТВ эуропеан сшетее № 2 (51). Парт ИИ [6].

3. Дубровский В.С., Виестур У.Е. Метановое сбраживание селскохозяйственных отходов. - Рига: Зинатие, 1988. 204 с. [4.55]

4. Имомов Ш.Ж., ХвангСангГу., Усмонов К.Е., Шодиев Э.Б., Каюмов Т.Х., «Алтернативное топливо на основе органики» Т., 2013 гг. 160 стр.[7.45]

5. KHamroyev G.F, To'ayev S.S. Efficient use of preparation aggregates for planting lands in a single pass with a straightening torsion work // матерiали

мiжнародноi науково1 конференщ! (Т. 1), 12 червня, 2020 piK. Кшв, Украша: МЦНД. 119-121 б.

6. Nurov KH, KHamroyev.G.F, Sirojev.J, Zayniyev.O, Mardonov.M, Преимущества технологии применения посевных машин универсал в бухарской области // The Way of Science. 2019. № 12 (70). Vol. II. - c. 62-64.

7. Г.Ф Хамроев, С.С Тураев. Выбор рабочего оборудования гидроцилиндра, установленного в комбинированном агрегате // Электронный журнал «Столица Науки» 2020. №3 МАЙ 5(22). https: //ftp. scientific -capital.ru/may2020/40052020.pdf

8. FU Zhurayev, GF Khamrayev, AN Zhurayev. Technology of reclamation machines application in the conditions of irrigated agriculture // The Way of Science, 2014. №3. c. 32.

9. KN Sabirov, NS Hamroev, GF Khamroyev Prospects for the development of tourism animation activities // Экономика и социум, 2020. №11. - с. 335-338.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.