Научная статья на тему 'ШРИ АУРОБИНДО ФАЛСАФАСИНИНГ XIX АCР МАЪНАВИЯТИДАГИ ЎРНИ'

ШРИ АУРОБИНДО ФАЛСАФАСИНИНГ XIX АCР МАЪНАВИЯТИДАГИ ЎРНИ Текст научной статьи по специальности «Философия, этика, религиоведение»

CC BY
8
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Ирода / шахс / жамият / ирода эркинлиги / илоҳий севги / маъшуқа / ёр / Тангри / Худо / туганмас энергияси / виталистика / Супермен / инсон “мен” и / комил инсон / ҳаёт ва материя / матириализм даври / Йога / тариқат / Нақшбандия / идеал шахс. / Will / man / society / free will / divine love / madam / companion / God / God / infinite energy / vitalistics / Superman / human "I" / perfect man / life and matter / age of materialism / Yoga / sect / Naqshbandi / ideal man.

Аннотация научной статьи по философии, этике, религиоведению, автор научной работы — Раматов, Ж.С., Валиев, Лочин Азаматович

Тақдим қилаётган мақоламиз Ауробиндо Гҳош фалсафасида инсоннинг олий онгини таъминловчи ирода ва унинг кучи тўғрисида ҳамда ирода эркинлиги ҳақида сўз боради. Бундан ташқари ҳақиқий “мен” одамзотнинг табиатини талқин қилувчи илоҳий моҳият эканлигини тушунтириб ўтганмиз. Шу билан бирга инсоннинг ғайритабиий қобилияти бу унинг юқори онгдан мукаммалликка қараб ўтиб кетганлиги ва янги руҳий куч инсоннинг ҳақиқий камолот йўли, чин бахти ва ҳаёт қонунидир.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE PLACE OF SRI AUROBINDO'S PHILOSOPHY IN XIX ACR SPIRITUALITY

In our article we are talking about the will and its power in the philosophy of Aurobindo Ghosh, which provides the higher consciousness of man, as well as free will. We have also explained that the true self is a divine entity that interprets human nature. At the same time, the supernatural ability of man lies in the fact that he has passed from the subconscious to perfection, and that the new spiritual power is the true path of man to perfection, true happiness and the law of life.

Текст научной работы на тему «ШРИ АУРОБИНДО ФАЛСАФАСИНИНГ XIX АCР МАЪНАВИЯТИДАГИ ЎРНИ»

ШРИ АУРОБИНДО ФАЛСАФАСИНИНГ XIX ACP МАЪНАВИЯТИДАГИ

УРНИ

РАМАТОВ Ж.С.

Тошкент давлат транспорт университети "Ижтимоий фанлар " кафедраси мудири ВАЛИЕВ Лочин Азаматович

Тошкент давлат транспорт университети "Ижтимоий фанлар " кафедраси таянч докторанти

d https://doi.org/10.24412/2181-2993-2023-2-191-196

Тацдим цилаёшган мацоламиз Ауробиндо Г%ош фалсафасида инсоннинг олий онгини таъминловчи ирода ва унинг кучи тугрисида %амда ирода эркинлиги уацида суз боради. Бундан ташцари уациций "мен" одамзотнинг табиатини талцин цилувчи ило%ий мощят эканлигини тушунтириб утганмиз. Шу билан бирга инсоннинг гайритабиий цобилияти бу унинг юцори онгдан мукаммалликка цараб утиб кетганлиги ва янги ру%ий куч инсоннинг %ациций камолот йули, чин бахти ва %аёт цонунидир.

АННОТАЦИЯ

Калит сузлар; Ирода, шахс, жамият, ирода эркинлиги, ило^ий севги, маъшуца, ёр, Тангри, Худо, туганмас энергияси, виталистика, Супермен, инсон "мен" и, комил инсон, уаёт ва материя, матириализм даври, Йога, тарицат, Нацшбандия, идеал шахс.

In our article we are talking about the will and its power in the philosophy of Aurobindo Ghosh, which provides the higher consciousness of man, as well as free will. We have also explained that the true self is a ABSTRACT divine entity that interprets human nature. At the same time, the supernatural ability of man lies in the fact that he has passed from the subconscious to perfection, and that the new spiritual power is the true path of man to perfection, true happiness and the law of life.

Keywords; Will, man, society, free will, divine love, madam, companion, God, God, infinite energy, vitalistics, Superman, human "I", perfect man, life and matter, age of materialism, Yoga, sect, Naqshbandi, ideal man.

В философии Ауробиндо Гоша в нашей статье речь идет о воле и ее силе, которая обеспечивает высшее сознание человека, а также свободу воли. Мы также объяснили, что истинное «я» — это божественная сущность, интерпретирующая человеческую природу. В то же время сверхъестественная способность человека заключается в том, что он перешел от подсознания к совершенству, и что новая духовная сила есть истинный путь человека к совершенству, истинному счастью и закону жизни.

АННОТАЦИЯ

Ключевые слова; Воля, человек, общество, свобода воли, божественная любовь, госпожа,

191

спутница, Бог, Бог, бесконечная энергия, виталистика, Сверхчеловек, человеческое «Я», совершенный человек, жизнь и материя, век материализма, Йога, секта, Накшбанди, идеальный человек.

КИРИШ

Файласуф Гхош XXI асрдаги маънавий босим ва рухий кийинчиликларни ирода кучи билан енгиб утишининг энг яхши усулларини курсатиб, инсонларга маънавий тарбия улашган психолог олимлардан биридир. У томонидан ташкил килин "Шри Ауробиндо Гхош Ашрами" ибодатхонаси хозир кунда Х,индистондаги инсонлар рухий титиклик олувчи, ички хотиржамликка эришувчи энг мукаммал марказларидан бири булиб келмокда. Гхош XX асрнинг кучли файласуфи, олими, ёзувчиси, шоири, Йогиси, сиёсий етакчиси, рухий тарбиячиси ва идеал муаллими хисобланади. Биз хозир XXI асрда барча деразалари очик булган уйда яшаймиз, шамол ва бурон очик деразага бемалол кирганидек бизнинг онгимизи тур хил ёд гоялар билан осонгина забт этиб этадиган вазиятдамиз. Аммо бундай вазиятни олдини олиш осон, факатгина биз уз ан - аналаримиз ва урф - одатларимизга содик холда хаёт кечирсак инсоний фазилатларимиз ва онгимизни соф холда ушлаб тураоламиз.

Биз хозирда келтирган фикрларимизни юкорида хам ухшаш фикрларимиз билан ёзиб утгандек аммо яъна шуни хам таъкидлашимиз мумкинки, Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев раислигида 19 январь куни маънавий - маърифий ишлар тизимини тубдан такомиллаштириш, бу борада давлат ва жамоат ташкилотларининг хамкорлигини кучайтириш масалалари буйича видеоселектор йигилишида "Агар жамият хаётининг танаси иктисодиёт булса, унинг жони ва рухи маънавиятдир" деб таъкидладилар. Шу билан бирга президинтимиз "Биз янги Узбекистонни барпо этишга карор килган эканмиз, иккита мустахкам устунга таянамиз. Биринчиси - бозор тамойилларига асосланган кучли иктисодиёт. Иккинчиси - аждодларимизнинг бой мероси ва миллий кадриятларга асосланган кучли маънавият" деган фикрларни хам кушимча килди. Бу фикрлар уз - узидан таъкидланмади, бу жамиятни ва халк мафаатларини кузлаб одамларимизни маънавий жихатдан бойитиш зарурлигини биринчи максад эканлигини курсатиб утди.

Компютер технолдогиялари ва ривожланган информацион ахборот асрида файласуфнинг маънавий - рухий фалсафининг урни канчалик ахамиятли? Агар одам бу дунёда тинчлик ва хотиржамлик ва маънавий юксалиш истаса Ауробиндо Гхошнинг рухий фалсафи жуда мухим ва ахамиятлидир. Сабаби бизнинг онгимизга хар сонияда ута катта босимда ахборот хужумига учраймиз,

192

бунга карши туриш учун инсонда рухий хотиржамлик кучли булмоги зарур, бу ички хотиржамлик файласуф таълмиотининг асосий боскичларида туради.

Мавзуга оид адабиётларнинг та^лили (Literature review). Адабиётларимизнинг куп кисми хориж адабиётларидан ташкил топган булиб, асосан маколамиз мавзуси асосида йигилган. Бундан ташкари узимизнинг шахсий маколаларимиздан хам иктибослар келтириб утилган. Хусусан Е.С. Крючованинг. "Шри Ауробиндо о духовной трансформации и ее необходимости для духовного возрождения человечества" номли макола мавзумизга мос холда уни очиб беришда фойдаланилган. Худди шунга мос адабиётларимиздан Булгаков С.Н., свящ. Тихие думы ва Ауробиндо Гхош. Человеческий цикл асарларида инсон хаётининг олий максади ва инсон онгининг Supermind даражалари курсатиб утилган. Бундан ташкари Шри Ауробиндо Гхошнинг айнан маколамиз асоси булган Синтез Йоги ва Ромахнинг О.В. Теория культуры асарлари урин олган. Буларда инсон онгининг устириш илмий ривожланиш оркали маънавий юксакликка эришиш йуллари хакида узимизнинг шахсий фикрларимизни киритиб утдек.

Тадкикот методологияси (Research Methodology). Гхошнинг фикрича "инсоният факат илмий тараккиёт оркали доимий тинчликка эришаолмайди" Буни биз йигирманчи асрда илм - фанни ривожига хаддан ташкари куп ахамият беришимиз натижасида дунёда иккита катта жахон урушини бошимиздан утказдек, аммо шу эътиборни одамларнинг маънавиятини юксалтиришга каратганимизда бунчалик хунрезликларни курмаган булар эдик. Хрзирда кайси бир жамият дунёнинг бирон бир ерида уруш олови очилса канчалик нафрат билан бокишини хаттоки давлатларнинг маълум бир санкциялар билан уз нафратини билдиришини курамиз. Инсон онгининг йилдан йилга ривожланиб бориши бир томондан ижобий булса, иккинчи томондан ута салбий хамдир. Буни биз юкоридаги фикрларимизда хам келтириб утдек.

Та^лил ва натижалар (Analysis and results). Ауробинда Гхошнинг фикрича "Илохий хакикат хар кандай нарсадан устундир, хох у давлат конституцияси булсин, хох у бирор бир диний акида". Файласуф гояларининг марказида асосан антропологик фикрлардан иборат булиб инсоннинг илохий хаёт эволюцияси ётар эди. Унинг таъкидлашича "Одамзод бу дунёнинг утиш даври мавжудодидир. Инсон тугалланувчи эмас. Инсоннинг энг катта ютукларидан бири бутун оламнинг инсондан суперменгача булган илохийликнинг бири томон якинлашиб бораётганлигидадир". Гхошнинг фикрига кура инсоният хозирга кадар куплаб хаёт йулларини босиб утган булсада маънавий ва илмий маданият боскичларини тулик узлаштираолгани

193

www.birunijournal .uz

fiyK. Ka^OH uhcoh hhm fiyguga $aKaT ogaM3ogHuHr MyaMMogupuHu xag Kugumga Ba HHCOHnap xaeTura eHrugguS oguS Kegca ymaHgaruHa ugMgaH MatHaBuaTra xaMga MagaHuaTraH epuma ogagu. HHcoHgap hhm fiyguga y3ra epgapHu эгaggaS ogum, SofiguK opTupum, y3ragapHu Kygra afigamupum Ba энг anuHapnucu y3HHH -y3H Kupuö roSopumra ^ofigagaHugaeTraHu hhmhh MagaHuaTu Tyga TyKuc maKggaHMaraHugaH gagogaT Sepagu. ffly caSaSgaH $afigacy$ hhm, MatHaBuaTBa ygap opKagu MagaHuaT tomoh uHTugum 3apypnuruHH KypcaraS yTMOKga. EyHgaH Tam^apu AypoSuHgo maMuaTHu $aKaT Moggufi SofiguKgap opKagu puBomgaHumHu Ky3garaH ugMufi TapaKKUeT xen KanoH gyHega aSagufi tuhh maMuaTHu KypaogMafigu, aMMo MatHaBufi SofiguKHuHr Sygumu эca gouMufi tuh^ukhu TatMuHgaS Sepagu. EyHuHr ucSotuhu AypoSuHgo rxom Kapamgapuga KegTupuS yTMoKgaMu3. YHuHr ^uKpuna Su3HuHr gaBpuMu3HuHr acocufi uKTucogufi Ba ^m^MouS MacaggapuHu FapSHuHr 3aMoHaBufi uKTucogu Ba MatHaBufi Ta^aKKypu SugaH SoFgaS xapaKaraaHMoKgaMro Sy кugмнmgapнмз KaHnaguK TyppunuruHu MagaHuaTu Ba Matpu^araHu ogufimaHoS nparnaTrouMra SoFgaraH xagKgap xaeTugaH KugupMoKgaMro, Sy xapaKaraapuMro KaHnaguK Tyrpu? EyHra Supop Sup maxc maBoS SepaogaguMu? HyK, aMMo uKTucogufi ^ofigacu xaKuga cy3gacaHru3 agSarra cu3ra MaTeMaraK muxaTgaH Sup KaHna xucoS - KuToSgapHu KagumTupuS Tamgafigu. FapS MagaHuaTu xap KaHgafi MuggaT MagaHuaTuHu Tar 3aMupugaH eMupuS, yHu xapoS Kugagu MuggaT emgapuHu эca xen KaHgafi BaTaHnapBapguK pyxu fiyK SygraH MaHKypT maxcra afigaHTupagu. EyHuHr ogguHu ogum ynyH KaguMru guHufi yp$ - ogaraap, aHtaHagap SugaH SofimugraH Muggufi MatHaBuaTHu emgap oHrura cuHrgupum KepaKguruHu TatKuggaraH. Oafigacy^ y3 ^uKpgapuHu gaBoM эттнpap экaн, uhcoh SopuguFuHuHr Sy gyHega yзгapнmgapн xaKuga ranupagu, ogaM3og xygK - aTBopuHu y3rapTupMacgaH y3 xaeTuHu TySgaH SomKa ToMoHra Sypum xaKuga yfigaS xaM KypMaca Sygagu. Hhcoh Sy gyHega y3rapumgap ugMufi Kam^ueTgap eKu xaeT SocKU^gapuHu Sypumu ynyH энг aBBago y3ugaH Somgamu KepaK. "3epo KaguMru Mhoh ^afigacy^u SeKopgaH SeKopra "Y3 - y3uHrHu aHrgaruH SugruH" geraH uSpaTgu uSopaHu TatKuggaMaraH". EyHuHr Tar 3aMupuga myga KaTTa cepMaxcyg ^uKpgap eTuSgu WKopugaru ^uKp Ba Mygoxa3agapuMu3gaH KypuHuS TypuSgu. fflyHuHrgeK y uhcoh pyxufi SupguKKa uHTugap экaн aBBago MatHaBufi эpкннgнккa эpнmмoFн go3uM 3epo yHuHr geSonacu atHu pyxufi эpкннgнкнннг SupuHnu gapBo3acu MatHaBuaTgup geS TymyHTupagu.

Eu3 arap Moggufi MaH^aaTgapHu MatHaBufi SaxTgaH ycTyH эмacgнгннн TymyHcaK, TaSuaTgaru xaeT тapзнмнзнн Hora Tap3ugeK y3rapTupMacaK xaM TamKu KypumuHu xaM KagS Ky3rycuHu xaM WKoTraH Kyp KaSu ropaMro. "fflpu

194

www.birunijournal .uz

AypoÖHHgoHHHr guHufi MyHocaSarnapgaru acocufi MaKcagu SygyH gyHega anoxuga aroHa guH TamKun Kunum eKu y3 ca^gomnapuHu fiuFumgaH uSopar эмaс, SanKu y3HHHHr ^anca^ufi Foanapu SunaH hhcoh MatHaBuaTuHu y3rapTHpumra KaparunraH co$ TatnuMoTg^". y uHcoHnapHu 6y gyHegaru MogguH SoönuKnapu caSaS y3 pyxuö xorap^aMnuruHu fiyKOTHÖ KyHMacgaH hhkh MatHaBuH xorap^aMnnuKKa эpнmтнpнm epgaM Sepagu. EyHHHr ynyH acocuH Hyn unM, aKn Ba MatHaBuaTgup.

PaccoM eKH xaÖKanrapom y3HHHHr KaHnanuK Maxppaira эгa экaнnнгннн HH3raH pacMuga eKH KypaeTraH xauKanuHuHr HaKagap ^03H6agopnHrugaH SunaguraH SyncaK, XygoHHHr apa^BnaHnuruHu OHa TaSuarnuHr iyBannuru Ba HHCOHuaTHHHr cвнnнзaцнanamyвнga KypumuMro MyMKHH. TaSuarnuHr ry3annuruga XygoHHHr H^ogKopnuruHH KypumuMro TaSuuH, aMMO 6u3HHHr cвнnнзaцнanamyвнga ^paryBHHHHHr H^ogKopnuruHH KaHgaö SunaMro? ^yga ypuHHH caBon, 6h3 WKopuga KenTupuS yTraHHMH3geK HHCOHra Xygo OHr, aKn Ba pyx Saxmuga этap экaн my yHTa cu^ar SunaH KymuS y3HHur H^ogKopnurugaH xaM aTO этagн. ^eMaK HHCOHHHHr H^ogKopnuruHH caSaSu WKopugaru ynana cu^aiTa öofhhk. fflaxc H^ogKopnuruHH Ba MatHaBHaTnunuruHH aKn Ba OHrgaH gaH onagu Hara^aga pyx MatHaBuH SapKaMonnuKKa эгa Synagu. Oaönacy^HuHr TatKugnamuna aparyBnaHnuK H®;ogKopnHK XygoHHHr ^unacugup. fflpu AypoÖHHgoHHHr энг MyxuM TatnuMoTu "aparunraH npugMeTnapHuHr Supnuru Xygogup geugu", caSaSu Sapna Hapcanap yHra Terumnu, yHuHr xoxumu SunaH aparunagu, arap y Supop Sup umHu Sa^apunumuHu xoxnaMaca Sy um yMyMaH aManra omMaögu. fflyHuHr ynyH xaM Sapna HapcanapHuHr Supnuru atHu TOMupu Xygora SoFnuKgup. EyHgaH TamKapu y uHcoHga uhcoh Xygoga, SyHuHr TatSupu myKu ^paryBHu y3uHuHr apaTyBHaHnurugaH Srora atTo этгaн, my caSaSnu xaM Su3 yHga y эca Srogagup.

XY^OCA

XynocaMu3 myHu KypcaTaguKu uhcoh TaSuaruHuHr энг nacTKu TypnapuHu WKopu SocKKHra onuS hukuS yHu SyHcyHgupumra SynraH Sapna xapaKarnap xo3uprana Supop Sup TaHuHnu Hara^aHu KypcaTMaaSrn Ey мyвa$aккнaтcнзnнкnapнннг acocufi caSaSu oHruMroHu Sapna guHnapra HucSaTaH MatHaBuH o3yKanu cu^aTuga KapaS Sy guHnapga uHcoHuaTHu uno^ufinamTupa onMaraHuMu3gaHgup geS Kapaögu. ^ap KaHgafi xonaT xaM TaHrpu ToMoHugaH wSopunaeTraH o^aT, Kyn^aT, SaxT Ba oMagHu uhcoh ToSnam Ba cuhobu экaнnнгннн arapga my cuHoBnapgaH XygoHuHr unoxufi ceBrucura eTumumu Ba энг MyxuMu uhku xoTu^aMnuruHu KaSyn Kunumu MyMKuH. ffly caSaSnu xap

195

www.birunijournal .uz

кандай азоб - укубатларда рухнинг чакирувига ички рухиятимиз билан тайёр турмогимиз шарт.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев раислигида 2021 йил 19 январь куни маънавий - маърифий ишлар тизимини тубдан такомиллаштириш, бу борада давлат ва жамоат ташкилотларининг хамкорлигини кучайтириш масалалари буйича видеоселектор йигилишидан

2. Ромах О.В. Теория культуры. М., 2006.

3. Валиев Л.А. Ауробиндо Гхош фалсафасининг маърифатпарварлик гоялари. Oreantal renaissance. Innovative educational, natural and social sciences journal. Тошкент, 2021 йил - №-4.Б 568-574

4. Е.С. Крючов. Шри Ауробиндо о духовной трансформации и ее необходимости для духовного возрождения человечества. М.Вестник ТГУ.2011.С.275-278

5. Rakibul Islam. Shri Aurobindo: Relevance of his spiritual philosophy in the 21st century. Asian Jornal of Science and Technology. Vol.08, Issue, 09, September,2017.pp.5830-5833.

6. Singh, M. K. Aurobindo Ghosh Life and His Philosophy. Aryan Publication. 2016. 352. P.

7. Ш.Н.Пулатов. Санкхя мактабининг детерминистик фалсафаси ва унинг ижтимоий мохияти. ТДШИ илмий журнали. 2018. 123.Б.

8. Л.А.Валиев. Гхош таълим концепциясининг шахс маънавиятидаги урни. ТДТрУ.2022. Б.522-526

196

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.