Научная статья на тему 'АУРОБИНДО ГҲОШ ТАЛҚИНИДА ИНСОН БОРЛИҒИНИНГ АНТРОПОЛОГИК ЖИҲАТЛАРИ'

АУРОБИНДО ГҲОШ ТАЛҚИНИДА ИНСОН БОРЛИҒИНИНГ АНТРОПОЛОГИК ЖИҲАТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Философия, этика, религиоведение»

30
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Ирода / шахс / жамият / ирода эркинлиги / илоҳий севги / маъшуқа / ѐр / Тангри / Худо / туганмас энергияси / виталистика / Супермен / инсон “мен” и / комил инсон / ҳаѐт ва материя / матириализм даври / Йога / тариқат / Нақшбандия / идеал шахс / Will / man / society / free will / divine love / madam / companion / God / God / infinite energy / vitalistics / Superman / human "I" / perfect man / life and matter / age of materialism / Yoga / sect / Naqshbandi / ideal man

Аннотация научной статьи по философии, этике, религиоведению, автор научной работы — Ж. С. Раматов, Л. А. Валиев, М. Н. Хасанов

Ушбу мақолада Ауробиндо Гҳош фалсафасида инсоннинг олий онгини таъминловчи ирода ва унинг кучи тўғрисида ҳамда ирода эркинлиги ҳақида сўз боради. Бундан ташқари ҳақиқий “мен” одамзотнинг табиатини талқин қилувчи илоҳий моҳият эканлигини тушунтириб ўтганмиз. Шу билан бирга инсоннинг ғайритабиий қобилияти бу унинг юқори онгдан мукаммалликка қараб ўтиб кетганлиги ва янги руҳий куч инсоннинг ҳақиқий камолот йўли, чин бахти ва ҳаѐт қонунидир.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

In our article we are talking about the will and its power in the philosophy of Aurobindo Ghosh, which provides the higher consciousness of man, as well as free will. We have also explained that the true self is a divine entity that interprets human nature. At the same time, the supernatural ability of man lies in the fact that he has passed from the subconscious to perfection, and that the new spiritual power is the true path of man to perfection, true happiness and the law of life.

Текст научной работы на тему «АУРОБИНДО ГҲОШ ТАЛҚИНИДА ИНСОН БОРЛИҒИНИНГ АНТРОПОЛОГИК ЖИҲАТЛАРИ»

АУРОБИНДО Г^ОШ ТАЛЦИНИДА ИНСОН БОРЛИГИНИНГ АНТРОПОЛОГИК ЖИХДТЛАРИ

Ж. С. Раматов

Тошкент давлат транспорт университети "Ижтимоий фанлар" кафедраси

мудири

Л. А. Валиев

Тошкент давлат транспорт университети таянч докторанти

valiyevl3 3@gmail. com

Ушбу маколада Ауробиндо Гхош фалсафасида инсоннинг олий онгини таъминловчи ирода ва унинг кучи тугрисида хамда ирода эркинлиги хакида суз боради. Бундан ташкари хакикий "мен" одамзотнинг табиатини талкин килувчи илохий мохият эканлигини тушунтириб утганмиз. Шу билан бирга инсоннинг гайритабиий кобилияти бу унинг юкори онгдан мукаммалликка караб утиб кетганлиги ва янги рухий куч инсоннинг хакикий камолот йули, чин бахти ва хает конунидир.

Калит сузлар; Ирода, шахс, жамият, ирода эркинлиги, илохий севги, маъшука, ер, Тангри, Худо, туганмас энергияси, виталистика, Супермен, инсон "мен" и, комил инсон, хает ва материя, матириализм даври, Йога, тарикат, Накшбандия, идеал шахс.

In our article we are talking about the will and its power in the philosophy of Aurobindo Ghosh, which provides the higher consciousness of man, as well as free will. We have also explained that the true self is a divine entity that interprets human nature. At the same time, the supernatural ability of man lies in the fact that he has passed from the subconscious to perfection, and that the new spiritual power is the true path of man to perfection, true happiness and the law of life.

Keywords; Will, man, society, free will, divine love,

М. Н. Хасанов

Тошкент давлат транспорт университети ассистенти

АННОТАЦИЯ

ABSTRACT

madam, companion, God, God, infinite energy, vitalistics,

June, 2022

Superman, human "I", perfect man, life and matter, age of materialism, Yoga, sect, Naqshbandi, ideal man.

КИРИШ

Инсон хаёти одатда узининг ехтиёжлари ва истакларининг усишини кондиришдан хамда жамият олдида узини эътироф этишга ва хар сохада мукаммаллик томон харакат килишдан иборат булиб колмокда. "Бундан сунг эса ирода эркинлиги шахсни тур хил завланишларга чорлайди. Хдйвонот ва усимлик дунёсида шуни эътироф этамизки она табиатнинг турли хил тириклик шакллари битмас - туганмас энергияси кандай килиб узи - узидан инстинктив тарзда намоён булиши, уни автоматик импулсга канчалик буйсунишини куришимиз мумкин" Бу позициядан тугри сабабиятни танлаб олиш мушкулдир аммо, Ауробиндо Гхош бунинг талкинини тугри очиб берган файласуфлардан биридир. Аслида инсоннинг бундай чалкашликларга дуч келиши унинг барча муаммоларнинг асл мохитини тушунмаслигидадур. Бунга мисол тарикасида немис файласуфи Фридрих Нетшининг "виталистик" фалсафасини мисол килиб келтиримиз мумкин. Унинг таликинига карасак, вазифа узининг асл ва хакикий "мен"ини топаолмаган ва хозирда аник мохияти булмиш инсоний холатидан суперменини ривожлантиришгача булган сабабиятдир.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДЛАР

Адабиётларимизнинг барчаси хориж адабиётларидан ташкил топган булиб, асосан маколамиз мавзуси асосида йигилган. Мана шу адабиётларимиздан Булгаков С.Н., свящ. Тихие думы ва Ауробиндо Гхош. Человеческий цикл асарларида инсон хаётининг олий максади ва инсон онгининг Supermind даражалари курсатиб утилган. Бундан ташкари Cooper J. The ancient teaching of Yoga and the spiritual evolution of man. L. ва H.Chaudhuri нинг Sri Aurobindo: the prophet of life divine. Calcutta адабиётларида кадимги Х,индистон динларидаги табакаланиш масаласи кенг ёритилиб, бундай ижтимоий табакаланиш хинд хукуматида хозирда хам сакланиш сабаблари айтиб утилган хамда бу манбаларимиздаги маълумотларда шахсий тахлилларимиз хам киритилиб утилган.

НАТИЖАЛАР

Гхош узидан кейин жуда катта мерос колдиргани ва бу меросни ундан кейин унинг шогирдлари ва хозирги авлодлар чукур урганаётгани келтирилди. Бундан ташкари Гхош

June, 2022

689

килган ишлари натижаси уларок 1972 йилда Хдндистон хукумат ва Юнеско карори билан мутаффаккир ижодининг 100 йиллигини таваллудини кенг нишонлади. Шу муносабат билан буюк файласуф ижодининг 30 йиллик "Асарлар туплами" ни нашрдан чикариб илм ахлига такдим килингани айтиб утилди. Гхош асарлари оддий назария эмас балки амалий фанларни уз ичига олган улкан меърос хисобланади. Файласуф гоялари улкан савияга эга куп киррали фикрлардан ташкил топган булиб, метафизика, тарих, фалсафа, социология, психологиянинг купгина саволларини ечимини узида акс эттирган эди. Бундан ташкари Шри Ауробиндо ажойиб адабиёт танкидчиси, оммавий матнларнинг таржимони, маънавий ва маърифий шеърлар муаллифи хамда шеърий назариётчи хисобланади. Унинг асарларида баён килинган барча назарий хулосалар узининг тадкикод ишланмаларининг натижаси хисобланади. Унинг буюук хизматлари бутун жахон фалсафаси ривожига улкан хисса кушди. Урта асрлардан буён Беруний, Фаробий, Ибн Сино каби буюк комусий олимлар етишиб чикмаган Марказий Осиёда Гхош уларнинг давомчиси эди. Х,инд диёрининг узида хам купгина сохаларни мужассамлаштирган етук олимларнинг топиш мушкул.

МУ^ОКАМА

Нобел мукофоти совриндори машхур езувчи файласуф Робиндранат Тагорнинг айтишича Шри Ауробиндо Х,индистон юрагининг сехрли овозидир. Раин Роланд эса "у бизнинг замонамизнинг энг буюк мутафаккири" деб атади. Гхош аслида Х,индистонда инкилобий, миллий озодлик харакати ташкилоти аъзоси сифатида фаолият юритиб келган. Мутафаккир шунингдек юкори эъстидодли шоир ва эпик шеърий тупламлар яъни, "Савитри" муаллифидир. Унинг билимлари Европа таълим тарбияси билан сугорилган, она юрти ан -аъналари, маданияти тугрисида кам тасаввурга эга эмасди. Шунингдек юкорида езганимиздек уз ота - онасини хам унча яхши билмас эди. У ватан, кариндош -уруг ва ватанининг урф - отадларидан йирокда мустакил равишда униб - усди. Бу мустакиллик - эркин рух эди. Шри Ауробиндонинг бизга берган дарсларидан энг мухими эркинликдир. Файласуф бу мустакилликни Эвропада 14 йил давомида яшаб урганди.

Жахон тарихида Христианлик ва будпарастлик таълимотларида рухий кучларнинг булиниши ва кутбланиши янгича тарзда кузга ташланмокда. Сергий Николаевич Булгаковнинг таъкидлашича "хозирги кунга кадар сакланиб колган насроний булмаган динлар узларининг олдинги холатини йукотиб Христианлик дини

June, 2022

690

билaн aдовaтгa келиб дyшмaнлик холaтигa туши6 колишди"[1 - 136]. Бу эсa бошкд динлaр yртaсидa xaM дyшмaнлик белгилaрини пaйдо килди. Гхош эсa ara шу динлaр фaдсaфaсини бирлaштиришгa хaрaкaт килди. Улaр неоплaтонизм, христиaнлик Ba ведaнтизм. Бyлaр орaсигa Интегрaд Йоганинг йуклиги бу унинг одaтий бyдпaрaст диний фaдсaфa 6Ули6 к;олмокдa. Бу Брaхмaннинг тaълимоти 6ули6, шaхсиз рухий тaмойил яъни бошисиз бошлaниш таби мaвжyд фaзо хaмдa УЗИ Ba бaрчa нaрсaнинг сaбaби сифaтидa мaвжyддир. "Ду^ УЗИНИНГ дaстлaбки принцип эволюцияси жaрaëнидa пaйдо бyлaди Ba бу эсa тyFри XOлaтдa пaнтиезимгa олиб келaди. Кейин фaзо узининг келиб чикдшига кaйтaди. Бу жaрaëндa уз - yзидaн шyндaй сaвол тyFилaди, шу yриндa инсон кaндaй жaрaëндa бyлaди? Унинг фикричa бу жaрaëн Брaхмaннинг фaол кисми бyлгaн олий хокимият кучи билaн aмaдгa оширилaди. Бyндaн тaшк;aри, бу холaт нaфaк;aт рухий Ba хaëтий тaбиaтнинг куриниши бaдки, инсон жисмоний тaнaсининг сyперментaл холaтигa yзгaриши хaмдир"[2 - 122]. Бyндaй рухий yзгaришли инсон тaнaсидa хеч кдчон кaсaдлик бyлмaйди хaтто aдомaтлaри кyзгa тaшлaнмaйди Ba yлимдaн кейин одaмлaрнинг тирилиши Ba янги иркий гностик сyперментaдининг бошлaниши деб тyшyнилaди.

Бир yйлaб кyрaйлигa Гхош нега уз олдигa бyндaй кийин вaзифaни куйди? Дaрхaкдкaт, "тaрихдa бу мaсaлa бир нечa минг йиллaр олдин хaд к;илингaнини Исо Мaсих тимсоли фaдсaфaсидa куришимиз мумкин. У yлимдaн тирилиб уз черквини ярaтди"[3 - 810]. Бyндa Гхош хеч кдчон хижолaт тортмaйди. Мyтaфaккир хaр кдчон нaсронийлик динининг мaFлyбияти тyFрисидa yйлaйди хaмдa узининг тирилиш Ba узгариш дaстyрини илгaри сyрaди. Охир окдбaт бу aсосий мaсaдaдa бyтпaрaстлик нaсронийликкa якднлaшaди Ba тирилиш FOясини кдбул килaди.

Гхош фaдсaфaсидa диний тyшyнчa инсонгa тaъсир килaдигaн Ba шaхс орк^и нaмоëн бyлaдигaн, зaрyр бyлсa, унинг тузулиши Ba технaлогиясини Ургaниш, фaдсaфий мaтнини тyшyнишдa герменевтик хaрaкaт кдлишга ëрдaм берaди. Фaйлaсyф узининг диний к;aрaшлaрини дaвом эттирaр экaн у шyндaй дейди: Инсон бaрчa нaрсaгa кодир чунки, хaр бир инсондa худо бор у ишлaрнинг рyëбини aмaдгa оширyвчи Ba илохий хaëтнинг мaк;сaдидyр.

Гхош бутун тaрихни догмaтик тaрздa колишни хохлaйди Ba yлaрни кисмлaргa булишни хохлaмaйди Ba Шлрк Гегили сифaтидa a^ конyнлaридaн хaëт келиб чикиш фикрини бироз инкор этмaгaнгaн холдa Faрб Гегилидaн aжрaдиб тyрaди Ba онгнинг хaр кaндaй типигa кaрaгaндa хaëтнинг нисбий мyстaк;иллиги хaкддa фикр юритишни aфзaд кyрaди. Юкоридa келлтирилгaн Шлрк Ba Faрб Гегили деб

June, 2022

б91

ëзгaнимиз бироз бизни чaдкayтириши табиий xол аслида, асосий кaxромонимизни кyпгинa фaйлaсyфлaр "Шарк Гегили" дея эътироф этади. Фaйлaсyф фикрларини ижодий таярирлаб Уз фикрламизни берар эканмиз xaр бир давр мобайнида биз тарихий даврларнинг узига хос хyсyсиятлaри била оламиз ва шу билан бирга айрим элиментларни сояга ухшаб куришимиз мумкин бошкалари эса, xaëтнинг ëрyFлиги тмон xaрaкaтлaниб, даврнинг умумий куриниши xaмдa унинг асосий оxaнгини белгилайди. Аммо буларнинг xaммaсининг ортида факат инсон аклининг ривожи ëтaди ва шунинг учун xaм Гхош таъбири билан айтганда акл xaëтни ривожлантиради.

Файласуфнинг онгнинг кучига шунчалик куп ишончи пайдо булишига антик давр фалсафининг таъсири ва урни катта булиб Гхош юнон фалсафаси билан яхшигина танишиб чикканидан далолат беради. Лекин юкоридаги инсон онгини очиб берувчи бешта психик боскичлардан учтасини тушунтириш учун кадимги Ведалар фалсафасига мурожаат килади. "Гхош фалсафаси жамият ривожининг биринчи боскичини анънавий рамзийлик сифатида тушунтиради. Юнонларда табиат худоларига курбонликлар келтириш ва инсонларни бундай алдовларга ишонтириш савдогарчиликнинг ривожига сабаб булган"[4 - 220].

Юкоридаги кадимий рамзийликнинг моxияти нимада деб уйлашимиз мумкин? Белгилар xaр вакт ниманидир ифодалайди. Гхош фалсафасига назар ташласак Х,индистондаги кастачиликни aлоxидa тартибга солишга xaрaкaт килиш ва бу тизимни ривожлантириш жамиятнинг иктисодий усишидан вужудга келмаган дея таъкидлайди. Хдкикатан ривжланган давлатларни иксодий курсатгичларига эътибор каратадиган булсак, ривожланиш узининг оркасидан истамаган xолaтимиздa жамиятда табакаланишни вужудга келтиради. Яъни давлатнинг иктисодий усиши маълум бир инсонларни xaддaн зиëд бой булишига ва маълум бирларни ута кашшоклашиб кетишига сабаб булади. Файласуф xyдди мана шу xолaтни назарда тутиб ëзмокдa, xинд жамиятининг касталашуви кадимдан инсонлар уртасида диний тушунчалар ва аънаналар окибатида юзага келганини алам билан ëзмокдa.

Гхош уз фикларини давом эттирар экан, ижтимоий табакаланиш бу динда илоxий xaкдкaт яъни Худо узининг танасидан туртта кастани чикариб бизга такдим этди ва бу фалсафага кура "Худо инсоният жамиятига билим ва донолик, куч - кудрат, илоxий yЙFyнлик ва xaлол меxнaт тимсолини одамлар тимсолида такдим этди. Худо брахманларни илмли ва аклли килиб яратди сабаби, брахманлар Худони билмларини одамларга ургатади, конун коидаларни тузади ва жамиятда яратган коунун коидлари билан одамлар орасида тартиб интизомнига риоя

June, 2022

692

KHnnmHHH KypcaraS Sepagu"[5 - 65]. KmaTpuñgap эса SpaxMaHgap apaTraH KoHyH Kougagapra uHcoHgapHu SyncyHumuHu TatMuHgangu SyHgaH Tamsapu ygap XOkhmh^t ogaMgapu SyguS SpaxMaHgap SyñcyHagu. "Banmungap ^aMuaTgaru umgaS HHKapnrn Ba eTKa3uS Sepum ynyH aparagraH ogaMgap xucoSgaHagu Ba oxupru KacTagap Sy mygpagap 6kh xroMareopgap, añpuM agaSueraapHMroga Kyggap eKH x,a3ap KuguHraHgap geS aTagagu geKuH rxom TatKuggamuna rosopuga SepugraH Tatpu^gap x,aro agSaara Sy y3uMHuHr maxcuñ ^uKpuM caSaSu, Xygo x,ap KacTara Tatgysgu uHcoHgapHu y3 Basu^acu Ba xroMarn Sop SecaS ygapHu y3 -y3ugaH apamaraH geS Ha3apga TyTagu"[6 - 872].

TxofflHuHr Sy ^uKpgapura KaparaHga KacTanuguK ugoxuñ HetMaT Ba yHu TaHrpu uHCOHnapra Tyx^a этгaн. Msopugaru ^uKpgapuMroga xuHg xyKyMaragaru u^tumoum TaSasagaHum xpnaraHu Supo3 KopagaraHuMro aKKog HaMoeH Sygagu geKuH xo3upga e3ugraH $añgacy$uM3 ^uKpgapu SyHra Kapmu hukuS KograHgeK SygMosga Ba y Sy ^apaeHHu esgaraHu SuguHuS TypuSgu. Acguga $añgacy$ Sy ^apaeH guHun TatnuMoTnuru Ba Sy ^agca^a uHcoHgap oHru myypura cuHruS xyggu ToMupuga okuS TypraH koh cuHrapu MyxuM axaMuaT KacS этнmн Ba yHu nusapuS TamgarygeK Sygca x,aeT TyxTaS KogrygeK SyguS KograHuHu эtтнpoк эtтagн. ^eKuH ^aMuaTgaru KacTanuguKKa raHgu, Tarop x,aMga xosupgaru xyKyMaT cuHrapu rxom x,aM Kapmu SygraHuHu acapgapuga Kyn Sopa ynparaMro.

Myra^aKKup SyHgañ TatguMoTHu KaguMru XuHgucTOH TapuxugaH SomgaS y3rapTumra KupuramMacgaH casgaHuS KeguHraHguru, ogaMgap ysgapuHu EpaxMaH TaHacuHuHuHr Sup kucmu cu^arnga Kapamu Ba Sy SugaH ^axpgaHumu atHu "EpaxMa xygocuHuHr SomugaH EpaxMaHgap, KyggapugaH ^aHrnugap, coHgapugaH Bañmuñgap, oesgapugaH mygpagap aparagraMuru ygap ynyH rypyp Ba u^Tuxop TyrgupuS KegraH. .HeKuH ^aMuaTHuHr xarocu uHcoHgap Tyrpu ñyHagum KypcaTMaraHu"[7-] geñgu $añgacy$, myHuHr ynyH x,agu x,aM Sy KacTanuguK atHu u^tumoum TaSasagaHum ogaMgapHuHr opacuga hu^ok coguS KegMosga. "rxom ^uKpuna Sy ^apaeHHuHr my KyHrana y3rapumgapcu3 casgaHuS Kogumu KoHcepBaTuB t^umhu nañgo KugraH Ba my ypuHga uHcoHgap xaeTuga SupuHnu ypuHra HUKUS MatHaBuñ guHun эgeмeнтgapнн xaM y3 unura ograH" [8]. AMMO Somsa ^MxaTgaH usTucoguñ, cuecuñ Ba axgoKuñ ToMoHgapgaH ogaMgap xaeTuga y3uHu - y3u TatMuHgañ ogMaraHu caSaSgu SyñcyHyBHu Ba Tacaggu SepyBnu вaзн$acннн Sa^apagu. AñHaH my gaBpga Kagp - KuMMaT, op - HoMyc Ba BaraHnapBapguK KaSu u^tumoum roagap maKKgaHagu. "XycycaH EpaxMaHgapga noKguK, TaKBogopguK, MatHaBuñ KagpuaT xaMga SuguMra xypMaT ugeacu, KmaTpuñgapga ®;acopaT, Kyn - KygpaT, xygK -aTBopHuHr oguñ^aHoS ^asugarn, Bañmuñgapga ogoSguHguK,

June, 2022

693

хушмуомилалик, ишбилармонлик, соглом ишлаб чикариш, холол тижорат гоялари, шудраларда эса итоаткорлик, фидокорона мехнат килиш хамда буйсуниш туйгулари пайдо була бошлайди"[9]. Аста секинлик билан бундай жонли психологик инсон келиб чикиш гояларини аъанавий кадириятларга яъни инсон узининг ижтимоий ролини шахсий эъстидотларга эмас балки оилавий урф одатлар ва диний маросимларга хос равишда бушатиб беради. "Файласуф бу фикрлари билан хинд жамиятидаги кастачиликнинг асл мохияти хозирга кадар умуман бошкача талкин килиниб уз асл мохияти батамом юколиб кетганини тушунтииб утмокда" [11]. "Юкорида ёзганимиздек ижтимоий табакалаиниш уруг аймокчилик ёки аждодларининг келиб чикишига эмас балки уз кулидаги касб - хунар ва махоратига караб барча касталар уз ишининг мохирлари сифатида каралган, бора - бора "каста" сузини "табакланиш" сузига нотугри кулланиши инсонлар онгига батамом узга фикр тугдира бошлаган" [12] шу билан жамиятда инсонларнинг уртасида айирмачилик юзага келганини айтиб утмокда.

антропологиясида инсоннинг келиб чикиши ва инсон онгининг кандай кучга эга эканлиги тасвирланади. Бунда мутафаккир хинд жамиятининг енг огир нуктаси булган табакалинишни умуман рад этадиган усуллардан фойдаланиб, одамлар онгига барча инсонлар бирдек хукукка ва бирдек насл - насабга тенглигини хамда Худонинг олдида бир хил мавкега егалигини курсатиб утади. Бундай таълимотлар хинд файласуфларининг купгина карашларида учрайди яъни табакаланишга карши гоялар, файласуф хам инсонлар хар кандай насл насабидан катъий назар оллох олдида хамда хаттоки жамиятда тенглигини исботлашга харакат килади. Лекин хануз хинд жамиятининг энг огрикди нуктаси булиб келаётган ва Х,индистонни ривожида тусикка айланиб колган бу холат хинд хукуматини ташвишга солиб келмокда.

REFERENCES

1. Булгаков С.Н. свящ. Тихие думы. - М.:, 1996. - С. 136

2. Chaudhuri H. Sri Aurobindo: the prophet of life divine. Calcutta.: 1951. - P 122

3. Валиев Л.А. Ауробиндо Гхошнинг ижтимоий - фалсафий карашларида инсон акли. Academic research in educational sciences. Scientific

ХУЛОСА

Хулосаларимиз шуни курсатадики, Гхошнинг фалсафий

Journal. ^шкет1, 2021 феврал. № 2. 808 - 815

June, 2022

4. Cooper J. The ancient teaching of Yoga and the spiritual evolution of man. L.:, 1979. - P 220

5. Гумилев Л.Н. Этногенез и биосфера земли. - М.:, 1990. - С. 65.

6. Валиев Л.А. Ауробиндо Гхош фалсафасининг маърифатпарварлик гоялари. Oreantal renaissance. Innovative educational, natural and social sciences journal. Тошкент, 2021 йил - №-4.Б 568-574

7. Бродов В .В. Интегральная веданта Ауробиндо Гхоша // Общественно -политическая и общественная жизнь в Индии. М.: 1962. С.163

8. Л.А.Валиев. Гхош таълим концепциясининг шахс маънавиятидаги урни. ТДТрУ.2022. Б.522-526

9. Интегральная йога Шри Ауробиндо. М.: 1992. С.265

10. LA.Valiyev. The philosophy of ancient religious teachings in Ghosh's views. International Scientific Journal. November АКЩ. Volume: 103. 2021 йил P. 683686 ISSN: 2308-4944 SOI: 1.1/TAS DOI: 10.15863/TAS.

11. Parrinder, E.G, "Sri Aurobindo on Incarnation and The Love of God", Numen, Vol. 11, Fasc. 2 (Jun., 1964), pp. 147-160.

12. Е.С. Крючов. Шри Ауробиндо о духовной трансформации и ее необходимости для духовного возрождения человечества. М.Вестник ТГУ.2011.С.275-278

June, 2022

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.