Научная статья на тему 'ШИРИНШОҲ ШОҲТЕМУР ВА САҲМИ ДАР ҲИМОЯИ МАНФИАТҲОИ МИЛЛИИ ТОҶИКОН'

ШИРИНШОҲ ШОҲТЕМУР ВА САҲМИ ДАР ҲИМОЯИ МАНФИАТҲОИ МИЛЛИИ ТОҶИКОН Текст научной статьи по специальности «История и археология»

CC BY
283
91
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЭМОМАЛИ РАХМОН / ШИРИНШО ШОТЕМУР / ТАДЖИКИСТАН / ТАДЖИКИ / ПРАВА ТАДЖИКОВ / НАЦИОНАЛЬНОЕ САМОСОЗНАНИЕ / НАЦИОНАЛЬНЫЙ ИНТЕРЕС / ПАТРИОТИЗМ / EMOMALI RAHMON / SHIRINSHO SHOTEMUR / TAJIKISTAN / TAJIKS / RIGHTS OF TAJIKS / NATIONAL IDENTITY / NATIONAL INTEREST / PATRIOTISM

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Раҳмонзода А.А.

В статье изучению подвергается неоценимый вклад Героя Таджикистана Шириншо Шотемура в деле защиты национальных интересов таджикского народа. На основе первоисточников и исторически фактов показан процесс и результат активной деятельности Шириншо Шотемура за исконные права своей нации. Отмечается роль Шириншо Шотмемура в основании новой столицы таджикской государственности, его организаторские способности в деле социального и культурного развития Таджикистана. Подчеркивается, что за свое великое служение на благо возрождения страны -Президент Республики Таджикистан, Лидер нации Эмомали Рахмон в 2006 году присвоил Шириншо Шотемуру высокое звание Героя Таджикистан.The article examines the invaluable contribution of the Hero of Tajikistan Shirinsho Shotemur in protecting the national interests of the Tajik people. On the basis of primary sources and historical facts, the process and result of Shirinsho Shotemur's activity for the ancestral rights of his nation is shown. The author notes the role of Shirinsho Shotmemur in the Foundation of the new capital of the Tajik state, his organizational skills in the social and cultural development of Tajikistan. It is emphasized that in 2006, President of the Republic of Tajikistan, Leader of the nation Emomali Rahmon awarded Shirinsho Shotemur the high title of Hero of Tajikistan for his great service for the revival of the country.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SHIRINSHO SHOTEMUR AND HIS CONTRIBUTION TO PROTECTING THE NATIONAL INTERESTS OF TAJIKS

The article examines the invaluable contribution of the Hero of Tajikistan Shirinsho Shotemur in protecting the national interests of the Tajik people. On the basis of primary sources and historical facts, the process and result of Shirinsho Shotemur's activity for the ancestral rights of his nation is shown. The author notes the role of Shirinsho Shotmemur in the Foundation of the new capital of the Tajik state, his organizational skills in the social and cultural development of Tajikistan. It is emphasized that in 2006, President of the Republic of Tajikistan, Leader of the nation Emomali Rahmon awarded Shirinsho Shotemur the high title of Hero of Tajikistan for his great service for the revival of the country.

Текст научной работы на тему «ШИРИНШОҲ ШОҲТЕМУР ВА САҲМИ ДАР ҲИМОЯИ МАНФИАТҲОИ МИЛЛИИ ТОҶИКОН»

ТАЪРИХ ВА АРХЕОЛОГИЯ I ИСТОРИЯ И АРХЕОЛОГИЯ

ШИРИНШО^ ШО^ТЕМУР ВА СА^МИ У ДАР ^ИМОЯИ МАНФИАТ^ОИ МИЛЛИИ ТОЦИКОН

Рахмонзода А. А.

Донишгощ миллии Точикистон

Дap тaъpиxи ^ap як xa^y миллaт aфpоди xидмaтгyзоp apзи двсти мeнaмоянд, ки коpномaдояшонpо ^e^ год пacояндaгон фapомyш нaмeкyнaнд. Хялки точик низ бо ин гуня фapзaндони фapзонaaш ифтиxоp нaмyдa, xотиpaи ондоpо дaмeшa пос мeдоpaд вa 6a ному пaйкоpи шоиcтaи ондо ap4 мeгyзоpaд.

Ин кaбил одaмон нa тяндо бapои номуси вaтaндоpй тялош мeкyнaнд, бялки дap тядкиму пойдоpии дaвлaтy миллaт диссяи caзовоp гyзоштa, yмpи бобapaкaти xeшpо 6axpM дифзу димояи aнъaнaдои тaъpиxивy фapдaнгии xaлкaшон capф мeнaмоянд. Мaxcycaн, дap солдои aввaли caдaи ХХ як KaTOp фapзaндони дaктaлошy бонaнгy номус бapои содиби истиклолияти миллй rapA^na™ xan^ точик тялош кapдaнд вa 6a мукобили гypyддо вa дapaкaтдои xaтapноки пaнтypкиcтон мyбоpизa бypдa, чони xyдpо дap xaтap гyзоштa, бо иpодaи кaвй вa кобилияти бaлaнди тaшкилотчигй ч^дяти тaъcиc додaни дaвлaти миллй коpдои бyзypгpо бa aнчом pacонидaнд вa бap ивязи сяддо кypбонй вa мyбоpизaдои шaдиди инкилобй бa мaкcaди олии xyд ноил гapдидaнд.

Шиpиншод Шодтeмyp бa кaтоpи чунин aфpоди вятя^^с! шомил шyдa, зиндaгй вa фaъолияти чaмъиятивy сдасии y нaмyнaи олии xyдшиноcй вa xyдогодй бapои дap як фapди точик бa шyмоp мepaвaд. Вaй бapобapи устод Сaдpиддин Айнй, Aбдyлкодиp Мудиддинов, Нycpaтyлло Мaxcyм, Чиноp Имомов, Aббоc Aлиeв, Сaидpизо Aлизодa вя дигapон бapои бeдоpии шyypи мeднaткaшони точик коpдои шоиcтaepо aнчом додaacт. У вa дaмcaфонaш чидaти тaъcиc ëфтaни Чyмдypии Шypaвии Сотсивлистии Точикистон мyбоpизaи шaдид бypдa, дap caprax^ aввaлин фидоиëни pоди двкиквт кapоp доштянд.

Доиp бя някшу мякоми Шиpиншод Шодтeмyp дap тaъpиxи xan^ точик -Acоcгyзоpи сулду Ввддвти миллй, Шшвои миллят, Пpeзидeнти Чyмдypии Точикистон, мyдтapaм Эмомялй Рядмон бapдaк тяъкид нaмyдaaнд: «Шиpиншод Шодтeмyp яз чумляи cиëcaтмaдоpон вя xодимони бapчacтaи дaвлaтиe буд, ки тямоми куввяту дониш вя нepyи мaънaвиaшpо бapои поягyзоpй вя бyнëди дaвлaти миллии точикон paвонa cоxтaacт. У яз pyзгоpи пypтaзодy пypиxтилоф сябяк aндyxтa, дaмчyн шaxcи мaтиниpодaвy донишмянд, инсони окилу дypaндeш, cиëcaтмaдоpи бapчacтaвy тяшкилотчии мод^ бя кямол pacидaacт»[3, с.321].

Дap двкиквт, Шиpиншод Шодтeмyp тямоми мaдоpaт вя иcтeъдоди фитpии xyдpо бapои тяшкили дявляти миллй paвонa кapдa, бя xотиpи бapкapоp нямудяни ядоляти ичтимоиву cиëcии xan^ точик, ^pycr муйян кapдaни мaвкeи он дap миëни xaлкдои Оcиëи Миëнa вя кaдимa будяни ин милляти кудянбушд кушиш бя xapч додяяст. Вяй дap бapобapи двммвслвкони xeш бя мукобили куввядои тyндpaв мyбоpизaи бeaмон бypдa, двстии xaлкaшpо capбaлaндонa дифоъ кapдaacт. Хдмин чонниcоpй вя двктвлошии y вя двмсвфонвш имкон додянд, ки Точикистон яввял бя сифяти чyмдypии xyдмyxтоp вя сипяс, бя сифяти чyмдypии мустякил дap двйвти собик Иттидоди Шypaвй тяъсис ëбaд вя xan^ точик nac яз дaзоp сол содиби дявляти миллй гapдaд.

Шиpиншод Шодтeмyp yмpи кутод, вaлe пypбapaкaт дидя, дap як дaвpaи нидоят мypaккaбy сянгин зиндягй кapдa, бо дониши вяссъ, дисси вятящ^^, мaдоpaти мaxcycи тяшкилотчигй вя фapдaнги бялянди cиëcй миëни дямсяфони xyд шоистяи эдтиpом вя кaдpдонии зиëд гapдидa, то оxиpин лядзядои дaëтaш бя xaлкy Вятяни xyд содик мондяяст.

Вяй соли 1889 дap нодияи Шугаон чяшм бя олями дястй кутодяяст. У дap aйëми кудякй яз пaдapy модap ятим мондя, бя xypдcолии xyд нигод нaкapдa, бя xотиpи боpи зиндaгиpо пeш бypдaн бя отpяди capдaдчиëни pyc бя коp мeдapояд вя дap он чо зябони pycиpо омyxтa, бо aфкоpи тозя шинос мeгapдaд. Соли 1914 бя шaдpи Тошкянд paфтa, бо мудити няв ошной пяйдо мeнaмояд. Боздиди Шиpиншоди чявон яз шaдpи сяноятй вя пeшpaфтa бя чядони мaънaвиaш тaъcиpи бyзypг мepacонaд. Мядз дap дямин чо Шиpиншод Шодтeмyp бо гypyди

тешкддами ^prap^ ки pyдияи озодaндeшй ва инкилобй доштанд, ошно гapдидa, дамчун мyбоpизи xaëra нав ба камол мepacaд. Новобacтa ба дyшвоpидои зиндагй y дap Тошканд тадотл кapдa, забони pycиpо ëд мeгиpaд ва acapx^ зиëдpо мутолиа мeнaмояд.

Ширтншоди чавон ва мyбоpиз аз имтидони тaъpиx гузашта, ба дайш якс аз аввалин бapкapоpкyнaндaгони cоxти шypaвй ба Ватани xyд -Точикистон фиpиcтодa мeшaвaд. Вай нaxycтии cyпоpиши докимияти нaвpо оид ба ташкили мaъpaкaи Faллaтaйëpкyий дap yeзди Хучанд ва Дилвapзин бо capи баланд ичpо кapдa, ба дайати есгонаи дapбй-cиëcй ба Вилояти Мyxтоpи Кудистони Бaдaxшон фиpиcтодa мeшaвaд ва баъдан paиcи есгонаи дapбй-cиëcй интиxоб мeгapдaд. Ин дaвpaи нидоят вазнину мypaккaби фаъолияти Ширтншод Шодтeмyp ба шyмоp мepaфт, зepо y вaзифaдоp гapдидa буд, ки дap ин кудистони ду^аст cоxти нaвpо бapкapоp намояд, ба мукобили боcмaчигapй мyбоpизa бapaд, ячсй^дои дизбй ва мактабдои нaвpо такта намояд ва xaлкpо ба тapaфдоpии давлати шypодо чалб cозaд.

Соли 1921 Ширтншод Шодтeмyp коppо аз истод оти замин OFOЗ кapдa, ба мapдyми дсдкон зaмиидоpо такшм мсшмояд ва acоедои докимияти нaвpо дap кудистон бapкapоp мeкyнaд. Вай бо iypyx^ xyд aкcapи нодиядои Бaдaxшонpо пиëдaвy caвоpa тай мeкyнaд. Ондо дap дap як дeдa ва макони адолинишин бо cокинон мулокот кapдa, докимияти шypодоpо мyappифй мсшмоянд ва ячeйкaдои мадаллй ва ^pcx^ мадви бecaводиpо ташкил мeкyнaнд. HyxycraH омyзгоpонpо аз миëни мapдyми мадаллда, ки caвод доштанд, иитиxоб мсшмоянд.

Соли 1923 Шиpиншод Шодтeмyp ба Тошканд даъват шуда, ба дайш ииcтpyктоpи шуъбаи акаллиятдои миллй ба rap OFOЗ мeкyиaд. Дap ин дaвpa дap Оcиëи Миëнa cacara тащимо™ милливу дудудй шypyъ мeгapдaд ва дap гyзapонидaни он Шиpиншод Шодтeмyp фаъолона шиpкaт вapзидa, аз манфиатдои миллати точик чacypонa дифоъ мeкyнaд ва бapои тaъcиcи чyмдypии xyдмyxтоp якчо бо дaммacлaконaш талош намуда, дap нидоят онpо шли 1924 тaъcиc мeдидaнд. То ба чунин пиpyзй pacидaн боpдо Шиpиншод Шодтeмyp ва дамакидадои y дакталошй кapдa, акидадои пaнтypкиcтон, пaнэpониcтон ва пaниcломиcтдоpо ботил бapовapдa, бо дaлeл ва миcолдои paднaшaвaндa мавчудияти xaлки точило иcбот кapдaнд, бapои xyдмyxтоpият талош намуданд ва номадои ато^ок омода кapдa, pодбapияти дамонвактаи докимияти шypодоpо бовap кунонданд, ки xaлки точик дap Оcиëи Мapкaзй дукуки бapобap ва болотap аз дамаи кавму миллaтдоpо доpо буда, apзaндaи xyдмyxтоpй мeбошaд. Мyбоpизaдои cиëcй нидоят шиддатнок мeгyзaшт, монeaдо xeло здад буданд, aфpоди боcaводи озодшод кам буд, вaлe акаллияти дyшëpy з^ак, ватажоду ватандуст, домии забону тaъpиx миcли айнидо, aлиeвдо, шиpиишоддо новобаста ба дучуми нобapобapи иpтичоъпapacтон пиpyз гapдидaнд ва xyдмyxтоpиpо нacиб шуда, бapои pacидaн ба чyмдypии иттифокй як кадам псш гузоштанд. Ин пиpyзй мacъyлияти вaтaиxодонaи Шиpиишод Шодтeмyp ва дигapонpо зиëд намуд ва ондоpо вaзифaдоp кapд, ки боз дам фаъол гapдaнд, зиpaкии cиëcиpо аз дacт надиданд ва бapои pacидaн ба ма^ди нидой carn,ny дaлeл чамъ овapдa, миëни адолй коp бapaнд ва шyypи cиëcии точиконpо баланд бapдоштa, адолати тaъpиxиpо бapкapоp намоянд.

Бо дамин аз шли 1924 то cоли 1929 бapои Шиpиншод Шодтeмyp ва дамакидадояш дaвpи мyбоpизaи нав шypyъ мeгapдaд. Ондо бapои мустакилияти xaлкaшон кушиш кapдa, миëни адолй коpдои здади тaблиFOтиpо OFOЗ мeкyиaнд ва бapои бeдоpии шyypи миллй нaxycтии pyзномaи «Овози точик» -po тaъcиc дода, коpдои cиëcй ва иcтиклолиятxодиpо боз дам бeштap ба pод мсмошнд.

Соли 1926 Шиpиишод Шодтeмyp ба мукобили naKiyp^cTOH, ки ниcбaт ба xaлки точик cиëcaти шовиниcтй мeгyзapонидaнд, бapомaд кapдa, дap мактубаш ба номи КМ ВКП (б) ва бюpои оcиëимиëнaгии КМ ВКП (б) тадти уивони <^ap боpaи мав^и мaдaнй-cоциaлй ва иктжодии точикон дap xоки Рecпyбликaи Узбeкиcтон» чуиии мeнaвиcaд:

«Баъди аз p^ нишонадои миллй ва тeppитоpиявй чудо кapдaни Оcиëи Миëнa дap xоки pecпyбликaи yy^e^croH кaтоpи дигap миллатдо тaxмииaн даштсад дaзоp нaфap точикон бокй монданд, ки бо xaлкдиятдои Узбeкиcтон алокамандии наздик доpaнд. Дap замони мавчудияти pecпyбликaи cотcиaлиcтй ва дacтypдои мутобики Пapтияи Коммyниcтй оид ба маоъалаи миллй, шояд ба ëд овapдaни мacъaлaи мaзкyp ва талаб кapдaни диккати acоcй ниcбaт ба ин Typyx^ адолии точик ачиб намояд, вaлe ин чизpо мав^и имpyзaи ондо такозо доpaд. Ман

вазифаи xyд мeшyмоpaм, ки дap ин гунна гyзоpиш диккати Комитсти Мapкaзии ВК^б^^о ба як ^TOp чидатдои мacъaлa чалб намоям» [2, с.18].

Ин мактуби тaъpиxии Шиpиншод Шодтeмyp, ки вазъияти во^ии xaлки точило тaчaccyм мeкapд ба далли биcëp мacъaлaдои cиëcй ва ичтимой мycоидaт намуд ва бapои тaъcиc ëфтaни чyмдypии мустакили Точикистон acoc гузошт. Баъд аз ин комиееияи алодида тaъcиc ëфт ва мacъaлaи ташкили чyмдypии мустакили Точикиcтон чиддй огоз ëфт.

Дap ин миëн устод Айнй ва дамфи^они y бо маколадои шyълaбоpи xyд мapдyмpо бeдоp намуда, кадимияти xaлки точикpо табот мeкapдaнд ва зиëиëни вaтaндycтpо дap aтpофи xyд чамъ намуда, бapои бeдоpии шyypи xaлки точик талош мeнaмyдaнд.

Шиpиншод Шодтeмyp ва дигap pодбapони дамонвакта бошад, дap ин шл^о ба коpдои ташкилй мaшFyл шуда, бapои тадкими поядои чумхурти xyдмyxтоp ва тaъcиcи cоxтоpдои он талош мeвapзидaнд.

Тадти pодбapии Ширтишох Шодтeмyp чихати интиxоби пойтaxти чумдурти мустакил як ^pyx тaъcиc ëфтa, якчанд мapотибa ба Дyшaнбe caфap мeнaмоянд ва дap чойи xолй аввалин xишти мyaееиcaдои чyмдypиявиpо гузошта, бapои бyнëди пойтaxти ояндаи точикон caнги acoc мeгyзоpaнд. Оидо бо acny apобa аз Сaмapкaндy Тошканд лавозимоти коpиpо овapдa, бapои бушди иншоотхои давлатй икдом мeгиpaнд. Х,амзамон чопи pyзномaвy мaчaллaдоpо нaзоpaт кapдa, дap тадия ва чопи маколадои озодaндeшонa мycоидaт мeнaмyдaнд. Ба Faйp аз ин миëни адолй таблетот бypдa, бо мaъpyзaдои инкилобй ва ватандустона бapомaд мeкapдaнд ва бapои боcaвод кapдaни адолй чихати такиш мактабдои мадви бecaводй кушиш ба xapч мeдодaнд.

Бeшaк, xидмaти Ширтишох Шодтeмyp дap дамон дaвpa фapоx ва домaнaдоp буда, y ташкилотчии бомaдоpaт ба диcоб мepaфт ва дap далли мacъaлaдои дyшвоpтapин мутоидат мeнaмyд. Доиp ба ин падлуи шaxcияти Шиpиншод Шодтeмyp Пpeзидeнти Чумдурти Точикистон, Псшвои миллат мyдтapaм Эмомалй Радмон кайд мeкyнaнд:

«Мaдоpaти баланди ташкилотчигии Шиpиншод Шодтeмyp дангоми адои вазифадои дyшвоp дap чоpй намудани apзишдои нави дaëти ичтимой, бapдaм додани бecaводии омма, начот додани адолй аз iypycmrä, тapбияи кадодои чавон, pyшди заминадои фapдaнги миллй, тадкими макому манзалати зан дap чомea, бyнëди cоxтоpи мaоpиф, pyшди xизмaтpacонии тиббй ва монанди индо бapъaло зодиp мeгapдид» [3, с.323].

Дap воксъ, caдми Шиpиншод Шодтeмyp бapобapи ташкил намудани Чум^урти Шypaвии Сотcиaлиcтии Точикиcтон инчунин дap поягyзоpии матбуоти точик 6снихоят бyзypг буда, мадз бо кушиши y ва дш^ зиëиëни бeдоpдили точик HaxycrnH pyзномaвy мачалладои точикй -«Шуълаи инкилоб», «Овози точик», «Бeдоpии точикй», «Рaxбapи дониш» тaъcиc ëфтaaнд.

Хидмати Шиpиншоx Шодтeмyp дамзамон дap нaшpи acapи мондaгоpи ycтод Айнй «Намунаи адабдати точик», ки дap димояи манфиатхои милливу фapдaнгии точикон адаммияти далкунанда бозид, низ нaзappac мeбошaд. Мадз бо гашниходи Шиpиншод Шодтeмyp устод Айнй ба ин коpи нихоят caнгин, вaлe пypифтиxоp дacт зада, дap як муддати кутод бapои иcботи кадимияти xaлки точик ва тодиби дсвону дaфтap будан ин тазк^аи apзишмaндpо таълиф мeкyнaд ва paкибони cиëcии зaмонpо дyшдоp мecозaд, ки точикон кавми бумй буда, забои, фapдaнг ва aдaбиëти кудан доpaд ва тайи дaзоpcолaдо ба xaлкaш xидмaт мeнaмояд. Ин acapи комилан пypaдaммият acoc гapдид, ки хастии xaлки точик тaъpиxaн добот шавад ва талошдои Fapaзноки гypyxxои миллaтчиëни дaнгомaxод бapбод paвaд. Тазк^аи мaзкyp инчунин acолaти мавчудияти забони точикй ва xaлки точикpо paвшaн cоxт ва дaвpaдои ташаккули OHxopo дap чapaëни тaъpиxй дap мжни кавму миллатхои Оcиëи Миëнa capexy ошкоp гapдонид.

Шиpиншод Шодтeмyp ба тaъpиx, caнъaт, фapдaнг ва адабжти xaлкaш эдтиpоми xoca дошт ва дap ин caмт коpдои шоиcтaepо ба анчом pacонидa, ба бузу^ни гузаштаи aдaбиëтy caнъaт apч метузошт.

Соли 1934 бо тaшaббycи Ширтишох Шодтeмyp чашни 1000 -cолaгии Х,аким Фиpдaвcй дap шaдpи Дyшaнбe тачлил гapдид. Дap чyмдypй якчанд pиcолaдои илмй чоп шуда, маколадои зжд дap боpaи шaxcияти Фиpдaвcй ва дaмacpони y интишоp шуданд. Бо ин вошта мapдyми точик бeштap ба мазмуну мyндapичaи доcтоидои «Шоднома» ошной пайдо кapдaнд ва мадбубияти y миëни xaлк бeштap гapдид. Уcтод Айнй якс аз аввалиидо шуда, бapои мyappифии шaxcияти Фиpдaвcй pиcолaи «Дap боpaи Фиpдaвcй ва «Шоднома»-и y» -po эчод

нямуд вя някши ин ядиби вaтaндycтpо дap зиндя нигод доштяни тaъpиx вя оcоpи кaдимaи xan^ точик бeнaзиp донист.

Дap зaмонe ки номи точик яз дaфтapy дeвон вя дятто зябондо яфтодя буд вя aкcapи точикон тядти тяъкиби шядид кapоp доштянд, Шиpиншод Шодтeмyp бapин фapзaндони нотapcy дaлep xyдpо боифтиxоp точик эълон кapдaнд вя милляту зaбонaшонpо дифзу димоя нямудянд. Вяй дap дямя долят як rocyx дошт: <^ap кyчоe бошям, бо точикон бошям».

Ин шиоpи вaтaндycтонa то лядзядои оxиpини yмp дaмpод вя дaмкaдaми y буд вя дястивш бо дястии милляту зябоняш пяйвянд гapдидa, кйлбяш мисли дили Дянко бapои xaлкy Вятян мeтaпид.

Вокeaн, Шиpиншод Шодтeмyp ягоня шaxce буд, ки пяс яз пиpyзии болшeвикон дap Бyxоpо бapои дифои дукуки точикон яз чониби Кумитяи инкилобии шypaвй вaколaтдоp гapдид вя дямчун мyдиpи бaxши точикии Шуъбяи aкaллиятд,ои миллии Кумитяи инкилобии Тошкянд дap шapоити caxти тaбapтaкcими дудуди миллй бо мятоняту чacоpaт бapои тяъсиси дявляти точикон мyбоpизa бypд.

Шиpиншод Шодтeмyp инсони мaтинpодa, capcyпypдaи Вятян вя домии pоди озодй бя дисоб paфтa, xизмaтxои apзaндaepо бapои xaлкaш бя янчом pacонидaacт. Гapчaндe дacaдxypонy кинaчyëн ypо бя миллятчигй гyнaдгоp кapдa, кypбони тудмяти нодяк гapдонидaнд, вaлe y нaдapоcидa, то бя оxиp дap якидвяш ycтyвоp монд вя номи точик вя зябони точикиpо чун гaвдapaки чяшм дифз нямуд.

Оxиpи солдои пянчодум Шиpиншод Шодтeмyppо «caфeд» мeкyнaнд вя y мисли дaзоpдо тян capcyпypдaгони pоди озодй вя иcтикполиятxодон яз бядномй paдо мeëбaд. Боз яз capи няв rapy пaйкоpи ондо виpди зябондо мeгapдaд. Мyтaaccифонa, то фapо pacидaни дaвpони истикдолият бapои xотиpaи нeки y тяндо як чоpaбинй доиp шудя буду xaлоc.

Хyшбaxтонa, xидмaтдои шоистяи Шиpиншод Шодтeмyp вя биcëpe яз дямсяфони y тяндо бяъди бя дяст омядяни Истикдолияти дявлятй кaдp мeгapдaнд вя бя коpy фяъолият вя зaдмaтдои кяшидяи ондо бядои вокeй додя мeшaвaд.

Мaxcycaн, бо тяшяббус вя ибтикоpи бeвоcитaи Пpeзидeнти Чyмдypии Точикистон, Пeшвои миллят мyxтapaм Эмомялй Рядмон мякоми ин rnaxc^ra тaъpиxй бялянд бapдоштa шуд вя коpномaи тaъpиxии y яз няв мyappифй гapдид. Бя ин xотиp дap чyмдypй дap сятди бялянд 100 -солягии Шиpиншод Шодтeмyp чяшн гиpифтa шуд вя xидмaтдои вяй бя оpдeни «Дустй» кaдpдонй гapдид. Сapвapи дявлят чидяти иштиpок дap ин чоpaбинй бя шaдpи ХоpyF caфap нямудя, дap миëни фяъолон вя сокинони Вилояти Мyxтоpи Кудистони Бaдaxшон cyxaнpонй кapдaнд вя яз някши бyзypги ин чeдpaи сдасй дap тяъсису бyнëди Чyмдypии Шypaвии Сотсиялистии Точикистон издоpи нaзap нямудянд. Дap ин cyxaнpонй эълон кapдaнд, ки бapои пос доштяну aбaдй гapдонидaни xотиpaи Шиpиншод Шодтeмyp Донишгоди aгpapии Точикистон бя номи ин rnaxc^™ тaъpиxй гузоштя шявяд. Пясон, дap мapоcими пapдaбapдоpй яз пaйкapaи Шиpиншод Шодтeмyp дap БоFи мapкaзии шaдpи ХоpyF иштиpок кapдa, дap нязди он гyлчaнбap гузоштянд.

Соли 2006 бошяд, бо дapнaзapдошти xидмaтдои тaъpиxй вя чонниcоpии ин фapзaнди бapyмaнди xялки точик дap кaтоpи дигap aбapмapдон Пeшвои миллят бя Шиpиншод Шодтeмyp унвони олии Вятян -^aдpaмони Точикиcтонpо кaдp кapдaнд.

Бо икдоми бyзypгвоpонaи Пpeзидeнти Чуидурти Точикистон, Шшвои миллят мyxтapaм Эмомялй Рядмон ня тяндо xизмaтдои шоистяи Шиpиншод Шодтeмyp кaдpдонй гapдидaнд, бялки apмондои ношикястяи y ямялй шудянд.

Соли 2019 Сapвapи дявлят тяшяббуси pодбapияти вилоятpо дacтгиpй кapдa, някшяи чоpaбинидоpо бя муносибяти 120 -солягии ^aдpaмони Точикистон -Шиpиншод Шодтeмyp дacтгиpй кapдaнд вя дap чyмдypй вя шaдpy нодиядои вилоят якчянд мaъpaкaдои мудим pодaндозй шудянд. Бяйни мaктaббaчaгони вилоят озмуни иншои бeдтapин доиp бя шиноxти ин шaxcияти тaъpиxй доиp гapдид. Тeaтpи шaдpи ХоpyF нaмоишномapо дap боpaи коpнaмоии Шиpиншод Шодтeмyp омодя кapдa, дap мapкaзи нодиядои вилоят онpо бя мaъpaзи тямошо гузошт. Инчунин доиp бя rnaxc^™ Шиpиншод Шодтeмyp pиcолaдои илмй вя мяколядо дap pyзномaвy мaчaллaдои чyмдypиявй вя вилоятй интишоp шудя, дap шaдpи ХоpyF конфepeнcияи чyмдypиявй оид бя мякоми бapчacтaи Шиpиншод Шодтeмyp дap бyнëди дaвлaтдоpии точикон доиp гapдид. Дap ин конфepeнcия боpи дигap тяъкид шуд, ки xидмaтxои Шиpиншод

Шодтемур дар таъсиси Чумдурии Шуравии Сотсиалистии Точикистон беназир буда, кору пайкори шоистаи у деч год аз хотираи халки точик дур находад шуд.

Бешак, Шириншод Шодтемур намунаи барчастаи фарзандони диловари точик мебошад, ки дар солдои муддиштарину сахттарин чонбозидо карда, номуси ватандорй ва парчами миллиро баланд бардошт, халкашро димоя намуд ва бо дастгирии дамсафону дамфикронаш адолати таърихиву сиёсиро баркарор кард. Храмин андешадо дар мисраъдои шеърии Ато Мирхоча боз дам самимона садо медиданд:

На зиндааш талаби цасру хур кард зи халц,

На мурдааш талаби чубу гур кард зи халц.

Барои зиндаи мо по фишурд Шириншох,

Барои мурдаи мо цон супурд Шириншох [1, c.15].

Умедворем, ки зиндагиномаи ин марди таърихй барои насли имрузу фардо намунаи олии мактаби бузурги хештаншиносй, ватанпарварй ва чавонмардй бокй ходад монд.

АДАБИЁТ

1. Ато Мирхоча. Ишк ва ашк. -Душанбе: Нодир, 2003. -200 с.

2. Шириншо Шодтемур. Сарбози дакикат / Дарси хештаншиносй. Дафтари дуюм. -Душанбе: Ирфон, 1991. -400 с.

3. Эмомалй Радмон. Чедрадои мондагор. -Душанбе: «ЭР-граф», 2016. -364 с.

ШИРИНШО ШОТЕМУР И ЕГО ВКЛАД В ЗАЩИТЕ НАЦИОНАЛЬНЫХ ИНТЕРЕСОВ ТАДЖИКОВ

В статье изучению подвергается неоценимый вклад Героя Таджикистана Шириншо Шотемура в деле защиты национальных интересов таджикского народа. На основе первоисточников и исторически фактов показан процесс и результат активной деятельности Шириншо Шотемура за исконные права своей нации. Отмечается роль Шириншо Шотмемура в основании новой столицы таджикской государственности, его организаторские способности в деле социального и культурного развития Таджикистана. Подчеркивается, что за свое великое служение на благо возрождения страны -Президент Республики Таджикистан, Лидер нации Эмомали Рахмон в 2006 году присвоил Шириншо Шотемуру высокое звание Героя Таджикистан.

Ключевые слова: Эмомали Рахмон, Шириншо Шотемур, Таджикистан, таджики, права таджиков, национальное самосознание, национальный интерес, патриотизм

SHIRINSHO SHOTEMUR AND HIS CONTRIBUTION TO PROTECTING THE NATIONAL INTERESTS OF TAJIKS

The article examines the invaluable contribution of the Hero of Tajikistan Shirinsho Shotemur in protecting the national interests of the Tajik people. On the basis of primary sources and historical facts, the process and result of Shirinsho Shotemur's activity for the ancestral rights of his nation is shown. The author notes the role of Shirinsho Shotmemur in the Foundation of the new capital of the Tajik state, his organizational skills in the social and cultural development of Tajikistan. It is emphasized that in 2006, President of the Republic of Tajikistan, Leader of the nation Emomali Rahmon awarded Shirinsho Shotemur the high title of Hero of Tajikistan for his great service for the revival of the country.

Keywords: Emomali Rahmon, Shirinsho Shotemur, Tajikistan, Tajiks, rights of Tajiks, national identity, national interest, patriotism

Сведения об авторе:

Рахмонзода Абдуджаббор Азиз -академик Национальный академии наук Республики Таджикистан, доктор филологических наук, профессор кафедры теории и современной таджикско-персидской литературы Таджикского национального университета. Тел.: (+992 37) 2216500; rahmonov_a@mail.ru

About the author:

Rakhmonzoda Abdujabbor Aziz -academician of the National Academy of Sciences of the Republic of Tajikistan, doctor of Philology, Professor of the Department of theory and modern Tajik-Persian literature of the Tajik National University. Phone: (+992 37) 2216500; rahmonov_a@mail.ru

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.