3766Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions
Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar
SHIFOKOR VA BEMOR O'RTASIDAGI MULOQOT PSIXOLOGIYASI
Ziynat Bobomurod qizi Olimjonoya
Toshkent tibbiyot akademiyasi o'qituvchisi
Iskandar Abdivali o'g'li Yo'ldoshev, Dilobar Asqar qizi Komilova
Toshkent tibbiyot akademiyasi talabalari
ANNOTATSIYA
Ushbu maqolada shifokor va bemor o'rtasidagi muloqot madaniyati haqida so'z yurutiladi. Shuningdek shifokor bemor bilan muloqot jarayonida qanday psixologik yondashish kerakligi maqolaning asosiy mazmunini tashkil etadi. Barcha davolash muassasalarida bemorlarning shifokor bilan o'zaro munosabatini o'ziga xos xususiyatlarini bilish kabi masalalarni ko'rib chiqamiz.
Kalit so'zlar: Muomala, bemor, so'zlash odobi, deontologiya, parvarish, ruhiy parvarish.
АННОТАЦИЯ
В этой статье рассказывается о культуре общения врача и пациента. Также основное содержание статьи-как следует психологически подходить к процессу общения врача с пациентом. Рассмотрим такие вопросы, как знание особенностей взаимодействия пациентов с врачом во всех лечебных учреждениях.
Ключевые слова: обращение, пациент, разговорный этикет, деонтология, уход, психиатрическая помощь.
ABSTRACT
This article talks about the culture of communication between the doctor and the patient. Also, what psychological approach the doctor should take in the process of communicating with the patient forms the main content of the article. In all treatment institutions, we will consider such issues as knowing the peculiarities of the interaction of patients with a doctor.
Keywords: treatment, patient, speech etiquette, deontology, care, mental care.
May 6
823
Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions
Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar
Zamonaviy sog'liqni saqlashda tizimida shifokorning tibbiyotga oid bilim, ko'nikmalarini psixologiya sohasi bilan birlashtirish tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda. Tibbiy faoliyatda tibbiyot xodimlari va bemorlar o'rtasida nafaqat bemorning psixologik, balki jismoniy holatini yaxshilashda hal qiluvchi ahamiyatga ega bo'lgan alohida munosabatlar shakllanadi. Shuning uchun tibbiyot xodimi va bemor o'rtasidagi muloqot psixologiyasini o'rganish hech qachon o'z ahamiyatini yo'qotmaydi. Shifokor kasbi ma'lum psixologik xususiyatlarga ega. Uning oldida har doim tibbiyot xodimi va bemor o'rtasidagi muloqot psixologiyasi bilan bog'liq bo'lgan turli xil vazifalar mavjud.
Bemor muammolarni hal qilish uchun asosiy muloqot qobiliyatlari va ko'nikmalariga ega bo'lish muhimdir. Ular, birinchi navbatda, bemor bilan suhbatlashish, uning ichki dunyosiga kirib borish, bemorning individual psixologik xususiyatlarini yetarli darajada tushunish va boshqalarni o'z ichiga oladi. Har bir tibbiyot xodimi har daqiqada duch keladigan ushbu va boshqa ko'plab qiyinchiliklarni yengib o'tish qobiliyati shifokor va bemor o'rtasidagi muloqot psixologiyasining asosiy xususiyatidir. Ular o'rtasidagi muloqotlarning maqsadi muloqot ishtirokchilaridan biri tomonidan boshqasiga nisbatan ko'rsatiladigan tibbiy yordamdir. Shifokor bilan yaxshi muloqotda bo'lgan holda, qo'llaniladigan davolash yaxshi ta'sirga ega, yon ta'siri va asoratlari ancha kam. Bemor bilan muomalaga kirishishning o'ziga yarasha shartlari bor, albatta. Shifokor bemor xastaligining taxminiy diagnozini, shaxsini, kasbini, ijtimoiy sharoitini, saviyasini, dunyoqarashini, bilim darajasini, tashqi psixik belgilarini o'rganganidan so'ng, o'zini ham bu muloqotga ruhan tayyorlaganidan keyingina u bilan muloqot qilish uchun ma'naviy haqqi paydo bo'ladi. Bemor va shifokor muloqoti (shartli ravishda) ikki doirada kechadi:
• Birinchi, tashqi doira zanjirida yuqorida aytilgandek, shifokorning bemor bilan muloqotga tayyorlanish bosqichidagi amallar kiradi.
• Ikkinchi, ichki doirani esa bemor shaxsini, uning kasallik sabablarini begilovchi dalillar zanjiri tashkil etadi Birinchi doira sohibining mahorat darajasi qay darajada yuksakligi uning ikkinchi doiraga «ko'prik» sola olish san'ati bilan belgilanadi. Aynan shu «ko'prik» solinganidan so'ng bemor shifokorga ishonch va umid ko'zi bilan qaray boshlaydi.
Shifokor bemor bilan muloqotning avvalidayoq uning saviyasiga mos ravishda suhbatlashishi muhim. Bemor hunarmand bo'lsa, shunga 1
maqomda, akademik bo'lsa, albatta, uning yuqori saviyas
Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions
Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar
y
yarasha muomala qila olishi asosiy talablardandir. Shifokor beixtiyor bu holatning aksini qilsa, u holda o'zining tuzatib bo'lmas xato qilganini bir umr afsus bilan eslab yurishiga to'g'ri keladi. Shifokor bemorni o'rab turgan atrof-muhitga katta e'tibor bermog'i lozim. Uning botiniy va zohiriy ko'rinishi bemor bilan kechadigan muloqotiga bevosita ta'sir o 'tkazishi mumkin. Xususan, bemor yotgan xona shinam, ozoda, havosi toza bo'lishi, albatta, uning ruhiyatiga ijobiy ta'sir ko'rsatadi. Bu -botiniy ta'sirdir. Zohiriy ta'sir esa bemor atrofida kechadigan ijtimoiy hayot: boshqa bemorlarning, kichik tibbiy xodimlarning yoki tashrif buyuruvchilarning salbiy xatti-harakatida ko'rinadi. Bu ta'sirga, atrofdagi shovqin-suronlar, qo'shni bemorlarning muloqoti, hatto, shifokorning yoqimli bo'Iib tuyulgantovushi,mimikasi, hamkiradi. Shifokor, bemor bilan muloqotga kirishar ekan, uning ko'z o'ngida ma'lum ma'noda kamchiliklardan holi, yuksak axloqli inson sifatida gavdalanishi zarur. O'z axloq normalarini to'g'ri belgilay olmagan shifokor bemor ko'z o'ngida obro'sizlanadi. Obro'sini yo'qotgan shifokorning esa, tabiiyki, o'z bemori bilan talab qilingan saviyada muloqot qilishga ma'naviy haqqi bo'Imaydi. Shifokor ma'naviyati deganda, ma'nili fikrlashi, so'zlashi, shuningdek shaxsiyatidagi, tarbiya va odobidagi hamda amaliyotidagi barcha ijobiy xatti-harakatlar majmuasi tushuniladi. Allomalar aytadilar-ku, yer yuzida uzoq muddat qamal qo'yishga eng muhtoj narsa tildir, deb. Shifokor aynan shu qoidadan holi sub'ekt bo'lmog'i kerak. Shuningdek, bemor bilan muloqotda uning diqqati va ixtiyorini shifokor suiste'mol qilmasligi, ya'ni so'zda me'yorni saqlay bilishi muhim. Aytar so'zni ayt, aytmas so'zdan qayt, deydilar. Shifokor bemor bilan muloqotda unga ayni zarur gaplardan so'zlamog'i uning amaliyoti uchun juda foydalidir. Ibn Burayda aytadi:«... Yaxshi so'zlarni so'zlagin, foyda topgaysan, yomon so'zni aytishdan o'zingni tiygin, salomat bo'lgaysan...» Zero, «Inson a'zolari ichida eng harakatchan va juda yengil harakat qiladigani til bo'Iib, shu bilan birga insonga eng zararlisi ham udir». Bemor shifokor bilan muloqotdan so'ng o'zini ruhan tetik va yengil his etishi kerak, dedik. Mohir shifokor haqida aytish mumkinki, yaxshi suhbatdosh atirfurushga o'xshaydi, garchi u senga atridan bermasa ham xushbo'y hidi yetib turadi.
Shifokor bemor bilan ma'lum mantiqiy ketma-ketlikda savol-javob qilishi kerak. Bu suhbat (dialog)da fikrning tushunarli bo'lishi uchun marom, urg'u va takror to'g'ri belgilanishi, mazmun va ohangdorlikning uyg'unlashuvi, so'zlaraniq hamda to'g'ri talaffuz qilinishi muhimdir. Tibbiyotda shunday bir ibora bor: «Yaxshi parvarishlangan bemor». Bunda bemorlarning yaxshi jismo: ' gigiyenik parvarishigina (yaxshi ovqatlantirish, joylashtirish, x
Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions
Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar
y
havosini o 'zgartirish, kiyim-kechak va choyshablarining tozaligi va h.k.) emas, avvalo mohirlik bilan olib borilgan «ruhiy parvarish»: bemorga to'g'ri ma'lumot berilgani, ruhiy ahvoli yaxshiligi, asta-sekin tiklanayotganligi, hamshira bilan yaxshi munosabatda ekanligi tushuniladi. Ish kunining boshi va oxirida hamshiralarning bemorxonalarga qisqa muddatli tashrifi davolash muassasalarida «iliq ruhiy iqlimni» yaratishga asos bo'ladi.
REFEERENCES
1. Karimovna, N. Y. (2022). AUTISM AND THE IMPORTANCE OF COMMUNICATION WITH PATIENTS OF THIS DISEASE. Gospodarka i Innowacje., 23, 8-10.
2. Нарметова, Ю. (2016). Тиббиёт муассасаларида психологик диагностика ишларини ташкил этишга тизимли ёндашув. Scienceweb academic papers collection.
3. Karimovna, N. Y. (2022). YOSHLARDA INTERNETGA TOBELIK MUAMMOLARI. TA'LIM VA RIVOJLANISH TAHLILI ONLAYN ILMIY JURNALI, 2(12), 96-99.
4. Нарметова, Ю. (2014). Депрессия-психосоматик касалликларнинг предиктори сифатида. Scienceweb academic papers collection.
5. Xudoynazarovich, E. A., & Ulug'bekovich, X. O. (2023). BEMORLARDAGI JARROHLIK OPERATSIYASIDAN OLDINGI VA KEYINGI PSIXOEMOTSIONAL HOLATLAR. ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 75(1), 89-92.
6. Rustamovna, A. S. (2023). XOTIRA BILAN BOG'LIQ KASALLIKLARNI DAVOLASHDA PSIXOLOGIYANING O'RNI. Journal of new century innovations, 26(2), 17-19.
7. Baxtiyor o'g'li, M. R. (2023). TIBBIYOT SOHASIDA KONFLIKTLARNI OLDINI OLISHGA QARATILGAN STRATEGIYALAR. Journal of new century innovations, 26(2), 20-21.
8. Ravshanovna, R. Z. (2023). PSIXOLOGIK KASALLIKLAR. Journal of new century innovations, 26(2), 22-24.
9. Akramovich, A. A. (2023). KASALLIKLARNI DAVOLASHDA PSIXOLOGIK YONDASHUVCNING AHAMIYATI. ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 77(5), 33-35.
Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions
Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar
y
10. Abdunasimovich, I. S. (2022). KONFLIKTOLOGIYADA TANA ZABONI. Scientific Impulse, 7(2), 633-637.
11. Daughter, S. A. I. S. (2022). FORMING QUALITIES OF PATIENCE WITH THE HELP OF HADITHS. PEDAGOGICAL SCIENCES AND TEACHING METHODS, 2(18), 233-236.
12. Baxtiyarovna, S. D., & Ziynat, O. (2023). PSIXOSOMATIK KASALLIKLARIDA QO'LLANILADIGAN PSIXOPROFILLAKTIK USULLAR. Scientific Impulse, 1(8), 861-864.
13. Ziynat, O., & Nafosat, S. (2023). PSIXOLOGIYADA ONG VA ONG HAQIDAGI NAZARIYALAR. Scientific Impulse, 1(8), 857-860.
14. Karimovna, N. Y., & Shuhrat O'g'li, R. S. (2023). SHIFOKOR VA BEMOR O'RTASIDAGI SHAXSLARARO MUNSOBATNING O'ZIGA XOSLIGI. Scientific Impulse, 1(8), 695-700.
15. MennöaeBa, P. (2018). TA.ftAEA.ftAP TAOAKKYPHHH PHBO^AHTHPHmHHHT ncHxo.ftoraK mexahh3M^APH.
