Screening for viral hepatitis c: new prospects for the use of new generation serological tests in the Republic of Kazakhstan Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

УДК 616-36-002/2

А.С. Садвакас1, А.В. Нерсесов2, М.Р. Рысулы1, Т.Н. Парманкулова3, С.Е. Келимханова1

1 С.Ж. Асфендияров атындагы Цазсщ ¥лттыц медицина университетi 2 Кардиология жэне immi аурулар гылыми зерттеу институты Щазсщ Медициналыц Y3ÖiKüi3 Бглм Беру Университетi

С ВИРУСТЬЩ ГЕПАТИТ1НЩ СКРИНИНГ1: КАЗАКСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ЖАНА БУЫНДАГЫ СЕРОЛОГИЯЛЫК ТЕСТ1ЛЕРД1 КОЛДАНУДЬЩ ЖАНА ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ

^азацстанда С вирустыц гепатитi элеуметтiк мацызы бар ауруларга жатады, ал оны емдеу 2011 жылдан бастап тегiн медициналыц квмектщ KenMeHdip^eH квлемiне (ТМККК) Kipedi. С гепаmиmiне скрининг ЖYргiзудiц 83eKmrn^i Дуниежузшк денсаулыц сацтау ¥йымыныц 2030 жылга царай Еуропа мен А^Ш-та HCV-инфекциясын элиминациялау цажеттыт туралы устанымына байланысты талцылануда. Скринингтщ аныцтамасы жэне оны ЖYpгiзу кpитepийлepi кeлтipiлгeн. %Р-да бурын ЖYpгiзiлгeн С гепатиттщ скринингтер нэтижeлepi талцылануда. Скрининг элемнщ квптеген eлдepiндe ЖYpгiзiлдi. Ол гепатитпен ауыратын науцастар Yшiн вирусца царсы терапияга жол ашатын мацызды цурал болып табылады. Скрининг дурыс уйымдастырылуы тшс, вйткeнi олай болмаган жагдайда ол тиiмсiз немесе вте шыгынды iс-шаpа болады. Скрининг Yшiн жалпы цабылданган влшемдер жуцтырудыц басым жолдарын ескере отырып, вцipдeгi эпидемиологиялыц жагдайга бeйiмдeлуi тшс. Уацыт вте келе взгepin отыратын эпидемиологиялыц жагдайга сай скрининг Yшiн nациeнттepдi ipiктeу кpитepийлepiн бeйiмдeу цажет. Серологиялыц тест1'леуд1'ц жаца эдiстepi усынылады.

TyrnHÖi свздер: С вирустыц гепатиту скрининг, иммунофepмeнттiк талдау

С гепатмч-бул С гепатитшщ (HCV) вирусынан туындайтын бауырдыц контагиозды ауруы. Вирус букш элем бойынша кец таралган, жуырда 117 елден 1217 зерттеулер журпзшдь элемдж популяцияныц 90% ;амтитын адамныц, ягни шамамен 180 миллион адам HCV-серопозитивт екенш керсетть Букш элемде HCV 1 генотиш 83.4 миллион жагдайды (барлы; HCV о;игаларыныц 46.2% - ы) ;амти отырып, ец кец таракан деп есептелдь олардыц шамамен уштен бiрi Шыгыс Азияга тиесшЦ1-сурет) 3 генотиш -элемде таралуы бойынша келеа (54.3 миллион, 30.1%); 2, 4 жэне 6 генотиптерi барлы; жагдайлардыц 22.8% улесше жауапты; 5 генотиптiц Yлесiне ;алган < 1% келедi. HCV-га скрининг кезец басталганга дейiн кец таралуда еиртмш кектамыр iшiне пайдалану, татуировка жэне гемодиализ жэне ;ан ;ую сия;ты медициналы; ем-шараларды ;олданганнан пайда болды. Бул бYкiл элем бойынша денсаулы; са;таудыц айтарлы;тай танымал мэселес болды [1]. HCV жу;пасыныц таралуы ^шт географиялы; алуын тYрлiлiктi керсетедь Шыгыс Азия елдерiнде, Латын Америкасында, Жерорта тецiзi жэне Африка мен Шыгыс Еуропаныц кейбiр аудандарында жш таралган. С гепатитi жаhанды; мэселе болып табылады. ДYниежYзiлiк таралуы бойынша деректер непзшен HCV серологиялы;

диагностикасы бойынша зерттеулердiц нэтижелерi негiзiнде аны;талады. Дегенмен, ДД¥ деректерi зерттеулердiц жарияланган нэтижелерiне негiзделедi, ал аппарат тYрлi елдер мен вцiрлерден келiп туседь HCV бYкiл элемде кец таралганымен , оныц эр тYрлi айма;тарында таралуында айтарлы;тай айырмашылы; бар (1-сурет). Таралудыц ец жогары кврсеткiштерi Африкамен Азияныц дамушы елдерiнде бай;алады, ал Еуропа мен Солтуслк Американыц дамыган индустриялы; елдерiнде HCV таралуы темен. Инфекцияныц таралу децгейi жогары елдер-К^ытай, Пэкiстан, Нигерия жэне Египет. Экшшке орай, Египет, Марокко жэне Оцтуслк Африканы ;оспаганда, Африка елдерi бойынша деректер тым сенiмдi емес. Бул елдерде НСТ шдетшщжугудыц басты жолы — 30 жылдан астам уа;ыт бойы бiрнеше рет ;олданылатын шыны шприцтер, Мысырдагы жагдай сия;ты парентеральды антишистосомозды; емдеудi уза; уа;ыт ;олдануына байланысты жу;тырылган. Созылмалы С гепатит цирроздыц ец жиi себебi жэне Еуропа, СолтYCтiк жэне Оцтуслк Америкада, Австралияда, Жапонияда бауыр трансплантациясы Yшiн ец жиi керсетiлiм болып табылады. Цирроздыц даму ;ауш 25-30 жыл кезецiнде 5% - дан 25% -га дешн езгередь

• .

Г }-3 9 тШоп

-авъхОО*

Пропорция генотипа HCV

Сурет 1 - С вирустыц гепатитi генотиптершщ жаhандык; таралуы ДД¥ 2017 жыл

Кептеген нау;астарда ;атты созылмалы бауыр ауруы бар екеш бай;алмайды. Вирусты ауруларды диагностикалау мен емдеудег1 заманауи жет1ст1ктерге ;арамастан, халы;тыц басым бел1п гепатит - буг1нг1 кун1 емделмейтш ауру деп санайды. Сонымен ;атар расталган диагноздыц болуы м1ндетт1 емес, емделуш1 ем алады жэне ол

;оздыргыштыц эрадикациясына экелед1. Дер кезшде аньщталмаган вирусты С гепатит1, емдеу процесше кедерг1 келт1ред1. Осыпан байланысты вирусты гепатитке скрининги жург1зу, елдщ денсаулы; са;тау саласыныц б1р1нш1 кезектег м1ндет1 болып табылады.

Вестник Ка^НЖУ №1-2019

Скрининг дегенiмiз [агыл. screening елеу)-халыкты немесе оныц жекелеген контингенттерiн жаппай тексеру процесшде тестiлеудi коса отырып, арнайы диагностикалык зерттеулердi колдануга негiзделген кандай да 6ip патологиясы немесе оныц даму ;ауш факторлары бар адамдардыжаппай тексеру(ДД¥, 2015).

Скринингтiц максаты-дер кезiнде емдеу-алдын алу квмегiн керсету Yшiн кажетт аурудыц немесе оган бейiмдiлiктiц ерте диагностикасы.

Егер скринингкелеа критерийлердi канагаттандырса, тиiмдi болып табылады:

1-Ауру денсаулык сактаудыц езект мэселеа;

2-танылган жагдайлар Yшiн емдеу эдiстерi эзiрлендi;

3-диагностика жэне емдеу куралдары оцай колданылады;

4-аурудыц бастапкы немесе латенттi тYрiн аныктау;

5-диагностика Yшiн колайлы тесттер бар;

6-аурудыц табиги агымы жеткiлiктi зерттелген;

7-наукастардыц емдеуге келiсiмi;

8-жагдайды аныктау жэне оны емдеу куныныц тецдестiгi;

9-аурудыц жагдайын табу максаты емес.

Вирустык гепатиттер КР Денсаулык сактау саласыныц езектi проблемасын бiлдiредi. Элемде шамамен 300 млн В

гепатитiмен жэне шамамен 150 млн С гепатмчмен ауыратындар бар [3,4]. Табиги агыс кезiнде жэне емделмеген жагдайдаг ауру бауыр циррозы [ЦП) жэне гепатоцеллюляр карциномага [ГЦК) экелiп соктырады, олар наукастардыц емiр CYPу узактыгын айтарлыктай шектейдi, ал оларды емдеу денсаулык сактау Yшiн, оныц iшiнде дамыган елдер Yшiн ауыр экономикалык ауыртпалык болып табылады. Цазiргi уакытта С гепатит терапиясыныц тиiмдiлiгi 100% - га жакындап келедi, бул тжелей эсер ететiн вируска карсы препараттардыц пайда болуына байланысты. Вируска карсы терапияныц жетiстiктерi Еуропа мен АКШ-та 2030 жылга карай С гепатитшщ элиминациясыныцтужырымдамасы TYрткi болды [5]. Келтршген критерийлерге сэйкес вирусты гепатитке скрининг утымды дэрежеге жаткызылуы тиiс. "SMART "тужырымдамасына сэйкес келетш" тамаша " биомаркер: S -specific and sensitive (ерекше жэне сезiмтал), M - measurable (елшенетш), A - available and affordable (колжетмд^, R -responsive and reproducible (жацгыртылатын), T - timely (нэтиже алу Yшiн бiраз уакытты талап ететш керсеткiш).

СКРИПИIII' (взрослое населенно)

Сурет 2 - Аурулар скрининпищ улттык багдарламасыныц нэтижелер1 КР-да [Слажнева Т. И., 2015 жыл).

Казакстан Республикасында 2008-2015 жылдары 12 ауруды камтитын улттык скринингтiк багдарлама шецбершде С гепатитi скринингi вткiзiлдi (сурет.2). Халыкаралык когамдастык iске асыратын кептеген жобалардан баска, казакстандык багдарлама жалпы мемлекеттiк сипатка ие жэне республиканыц бYкiл аумагында эрекет еттi, ол максаттар, мiндеттер жэне оны жетквдру бойынша езара Yйлестiрiлген 12 багытты камтыды (Т. И. Слажнева, 2015 жыл). С гепатиттерше скрининг 2011-2015 жылдары етизыдь 2013 жылы скрининг аркылы еткен 154 019 адамныц iшiнде 1288 НСТ(1.6%о) жуктырылган. ЦР-да профессор Нерсесов А. В. басшылыгымен ЖYргiзiлген кейiнгi зерттеулер С гепатитшщ эпидемиологиясы жогары серологиялык таралуын керсетт (4,6%).

Ец алдымен вирусты гепатитке тестшеу мен скринингтi шектеу керек едь Наукастарды гепатит маркерлерiне тестшеу, инфекцияны зертханалык алып тастау/растау Yдерiсi болып табылады. Скрининг келесi тестшеу (претест) Кажеттiлiгi туралы мэселенi шешудi кездейдi. Скрининг тиiсiнше барлык жерде етизшедь Ал элемнiц кептеген елдершде скринингтiц улттык багдарламалары жок немесе потенциальдi жуктыргандардыц аз гана популяциясын Камтиды(кебiнесе бул кан донорлары).

Скрининг Yшiн кебiнесе иммуноферменттiк талдау (ИФТ) эдiсiне негiзделген зертханалык тесттер колданылады. Олар жогары аналитикалык жэне клиникалык сезiмталдык пен ерекшелiкке ие, ал клиникалардыц кепшiлiгi осы зерттеулердi ЖYргiзуге арналган жабдыктармен камтамасыз

етiлген. Экономикалык дамуы темен елдерде, сондай-ак наукасты тез аныктау кажет болганда, жуктырган немесе жуктырмаган жагдайларда арнайы дайындыкты еткiзу жэне кандай да бiр жабдыкты талап етпейтiн ИХА-тестшертабысты пайдаланылады.

Зертханалык диагностика аурудыц ерте сатысында гепатиттi тануга мYмкiндiк береди ейткенi аурудыц клиникалык керiнiстерi бейспецификалык жэне кептеген жагдайларда гепатит жасырын тYPде етедi. Керсетiлген клиникалык ерекшелжтершщ аркасында С гепатитi "бквдртпей елтрушГ деген атауга ие болды, ейткеш дамыган ЦП немесе ГЦК бар наукастарда жиi диагностикаланды. Гепатиттер проблематикасын езектендiру жэне танымал ету аркасында халык бул ауру туралы жеткшжт дэрежеде хабардар, ал казiргi замангы ресурстар, ец алдымен Интернет гепатиттердi диагностикалау жэне емдеу туралы кажетт акпаратты алуга мYмкiндiк бередi, осылайша, пациенттер, тiптi дэр^ерге бiрiншi рет келген кезде де, оларга колданылуы мYмкiн диагностика жэне емдеу эдiстерi туралы эцгiмелесуге дайындалган болып табылады. Скринингтiц куны оныц тшмдшгше керi тэуелдi болады. Соцгысы скрининг процесiнде аньщталган ауру жагдайлары саныныц жэне егер скрининг жаппай ЖYргiзiлген болса, тексерiлген адамдардыц популяциясындагы жагдайлардыц жалпы саныныц аракатынасымен аныкталады. Гепатиттердiц таралуы жогары болтан сайын, скрининг шыгыны аз.

Парадокс жогары жуктыру, эдетте, скрининг мYмкiндiгi материалдык ресурстармен айтарлыктай шектелген дамушы елдерге тэн.

HCV инфекциясы иммуноферменттiк талдау (ELISA) кемепмен спецификалык антиденелердi зерттеу аркылы диагностикаланады. HCV карсы антиденелердщ болуы адам HCV-мен жуктырганын керсетедь бiрак инфекция жiтi, созылмалы немесе ол сиретшген тYPде еткенi белггаз. Антиденелер бастапкы инфекциядан кейiн алгашкы бiрнеше апта iшiнде 'узшст кезецшен" немесе наукас иммунды; прометирленгенде аныкталмайды. Контраст бойынша, А жэне В гепатит вирустарымен,жт инфекция диагнозы М (IgM) иммуноглобулинге антиденелердi аньщтауга непзделген, HCV серологиялык маркердiц жiтi инфекциясында сйкестiлiгi жок. HCV созылмалы

инфекцияныц скринингтiк сынактары иммуноферменттiк талдау (EIA) немесе anti-HCV Yшiн хемилюминисценттiк талдау (CIA), сондай — ак косымша, ерекше эдiспен верификация, мысалы, HCV RNA Yшiн нуклеин кышкылын талдау. Жт С гепатитiнiц диагнозы:

1-аланин аминотрансферазасы децгейiнiц айкын немесе орташа жогарылауы (АЛТ кейде нормадан 10 есе артык);

2-саргаюдыц болуы немесе болмауы;

3-аныкталатын HCV RNA Сарысу;

4-бiрнеше аптадан кейiн anti-HCV сероконверсиясыныц пайда болуы.

Егер anti-HCV жэне HCV RNA аурудыц басынан аныкталса, АЛТ инфекциясын кетерумен жедел жэне созылмалы арасында дифференциалды диагноз кою киындык тудыруы мYмкiн (кесте.1).

Кесте 1 - С вирусты гепатит! маркерлерщ тyciндiру

Anti-HCV HCV core Ag HCV RNA Жагдайы

+/- + + Клиникалык жагдайына байланысты: HCV жедел жэне созылмалы жукпалы ауруы

+ - - Темен децгейдеп HCV инфекция уакыты HCV жукпасыныц жедел тYрiн руксат етiлуi

+ + + HCV ерте пайда болтан жедел инфекция

- + + HCV созылмалы жукпалы ауруы иммуносупрессивт жагдайда

- - - HCV инфекциясы жок

Цаз1рп уакытта зертханалык технология саласындагы дамуга байланысты С гепатитiн диагностикалаудыц жаца эдiстерi пайда болды. Жаца бектлген тест, Standard Diagnostics, Inc ендiретiн SD Bioline HCV. (South Korea) - бул бастапкы диагностикалык эд^, бул оны зертханалар мен окытылган персоналдыц жетiспеуi мYмкiн ресурстары темен елдерде эаресе пайдалы етедi. ЖYKтiлiк туралы фармакологиялык сынакты еске сала отырып, оны еткiзу ауруханалык жагдайларды, электр ЖYЙесiне косылудыц болуын талап етпейдi жэне медицина кызметкерлерi арнайы бшмыз орындай алады. Тест 20 минут шшде нэтижесiн бередi. Булешм нэрестелер немесе кiшi жастагы

балалар Yшiн жарамсыз [6]. Скрининг жасы келген кiсiлер мен ерекше жас топтары Yшiн арналган — HCV инфекцияныцкауш факторлары эр тYрлi елдерде, сондай-ак эр тYрлi топтарда езгередь Егер тiзiмге сэйкес скрининг ЖYргiзiлсе, 2-кестеде iс ЖYзiнде кол жетiмдi емес (мысалы, пациенттер инъекция колданылган еккiштермен ЖYргiзiлгендiгiн бiле ме?), пациенттер медициналык кемекке алгашкы карау сэтшде аминотрансферазаныц жогары децгейiнiц фактiсi непзшде скринингтен етуi тиiс. АКШ-тагы Ауруларды бакылау орталыктары "бэби-бумерамдага" зерттеу ЖYргiзудi усынады, Еуропада мундай усыныстар жок.

Кесте 2

1 Осы елде туракты скрининг басталганга дейш кан немесе оныц компоненттерш кую ЖYргiзiлген адамдар

2 Осы елде туракты скрининг басталмас бурын хирургиялык рэсiмдер/операциялар ЖYргiзiлу тиiс тулгалар

3 Шыны немесе пайдаланылган шприцтермен инъекция алган кез келген адам

4 Стоматологиялык ем алган адамдар

5 Мурын немесе кулак аумагында пирсингi бар адамдар немесе татуировкасы бар адамдар

6 Денсаулык сактау кызметкерлерi

7 Инъекциялык нашакорлар

8 Талассемиясы немесе гемофилиясы жэне кептеген кан куюы бар пациенттер

9 Гемодиялиздегi пациенттер

10 HCV-жуктырган аналарда туган балалар

11 Трансаминаздыц жогары жэне тYсiнiксiз децгейi бар тулгалар

12 ТYрмелерде камаудагылар

13 Трансплантацияланган органдары бар пациенттер

14 АИТВ жуктыргандар

15 Шаштаразда кырынатын тулгалар

16 Акылы жыныстык кызмет керсететiн тулгалар

БYгiнгi тацда скрининг Еуропа мен AЦШ-та декреттелген контингенттершде катерлi топтыц (камаудагылар, нашакорлар, AИTВ жyктырFандар, гомосексуалистер) саны аякталуга жакын. Халык арасында жyктырFандарды iздеу тyжырымдамаcы кауiпciз. Зерттеушiлердiц кепшiлiгi мyндай тyжырымдаманы эзiрлеу кажеттiгiн талап етедь ейткенi керiciнше жагдайда амбициялык максат — ^рлыктагы HCV-инфекциялардыц элиминациясы 2030 жылга карай кол жеткiзуге болмайды. Бiрнеше зерттеулерде ВГС зертханалык маркерлершщ ец колайлы тYрiн табуга эрекет жасалды . Полимеразды тiзбектi реакцияныц, ИФT, иммуноблотингтщ (RIBA) AЛT аныктауымен Yйлеciмдiлiгiнiц эртYрлi нycкалары зерттелдi. Ец жаксы стратегия деп "ИФA + ПTР"комбинацияcы аныкталды. '^TP + ПTР" - ец жаксы cезiмталдык пен ерекшелжт аньщтауга, бiрак багасыете жогары. ИФA-ец жаксы рентабельдi

болганымен, бiрак сезiмталдыFыжеткiлiксiз. Цазiргi уакытта скринингтiц экономикалык тшмдшп Еуропа мен АЦШ-та гепатиттщ аньщталган бiр жагдайыныц куны Yнемi есiп келе жатканын ескере отырып, оныц басты сипаттамасы болып табылады.

Жаца ARCHITECT HCV Ag тесл HCV AG (антиген) аныктау Yшiн HCV-га сенсибилизацияланган моноклоналды антиденелердi пайдалана отырып, микробелшектердегi (CMIA) хемилюминесцентт иммуноанализм болып табылады. HCV Ag талдаулары c (HCV) вирусты гепатитшщ болжамды инфекциясын диагностикалау кезшде жэне инфекцияланган пациенттердiц жагдайын мониторингте кемекшi курал ретiнде пайдаланылады, ягни пациенттiц сауыгу жагдайында немесе вирус созылмалы сатыга кешкенiн аныктау (кесте.3). Емделушiлер Yшiн HCV жуктыру кауш жогары, мысалы, кектамыр iшiне еиртк кабылдайтын

Вестник Ка^НМУ №1-2019

немесе иммундык функциясы бузылган (гемодиализде немесе HIV-HCV коинфицирленген) емделушыер Yшiн HCV Ag HCV-ге ерекше антиденелердiц кейiнге калдырылган реакциясы салдарынан HCV жуктыруды аныктау Yшiн жалгыз серологиялык маркер болуы мYмкiн. Жiтi немесе

созылмалы гепатитт диагностикалау кезiнде HCV Ag реактивтшгш пациенттiц ауру тарихымен жэне С гепатитшщ бас;а серологиялы; маркерлерiнiц болуымен сэйкестендiру ;ажет.

Кесте 3 - ARCHITECT HCV Ag улгшершдеп реактивтыжтщ салыстырмалы сипаттамасы. ARCHITECT HCV Ag тестшщ реактивт1л1г1 донорлардыц, емдеуге жат;ызылган пациенттердщ, HCV инфекциясымен байланысты емес аурулары бар пациенттердщ ;ан улгшершде жэне ;урамында элеуетт1

Дэреже Тексершген IR(% жалпы RR(% Цосымша тестшеу нэтижесшде оц

Yлгiлердiц санынан) жалпы нэтижелер саны(% RR)

саны санынан)

Цан доноры

Цан сарысуы 2256 7 (0,31) 1 (0,04) 0 (0,00)

Цан плазмасы EDTA 411 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00)

Na цитратымен ;ан 1180 2 (0,17) 0 (0,00) 0 (0,00)

плазмасы

Гепаринмен ;ан 1180 3 (0,25) 0 (0,00) 0 (0,00)

плазмасы

Донорлардыц жалпы 5027 12(0,24) 1 (0,02) 0 (0,00)

саны

Емдеуге жаткызылган 250 4 (1,60) 4 (1,60) 4 (100,0)

пациенттер

HCV инфекциясымен 126 5 (3,97) 5 (3,97) 5 (100,0)

байланысты емес

аурулары бар тулгалар

жэне элеуетт

интерферациялаушы

заттары бар Yлгiлер

IR-бiрiншiлiк реактивталган, RR-кайталап реактивталган

Цазiргi уакытта С гепатитш скринингтiц уйымдастырылган багдарламалары 15 елде ЖYргiзiлуде. Жетi багдарлама улттык децгейде, алтауы вцiрлiк децгейде жэне Yш багдарлама баскарылушы ретiнде дамуда. С гепатит кезiнде влiм-жiтiмнiц тeмендеуi ерте аныктау жэне уактылы емнщ аркасында скрининг багдарламасыныц мYмкiн болатын нэтижесi ретiнде теориялык тургыдан багаланады. ЦР-да скринингтiк багдарламаларды ЖYргiзу нэтижесшде С гепатитiнiц таралуыныц алынган серологиялык деректерiн багалай отырып, скринингтi зертханалык технологиялар тургысынан жаца, негурлым тиiмдi эдiстермен жалгастыру кажеттшгше KYMЭн тудырмайды. Скрининг гепатитпен ауыратын наукастар Yшiн вируска карсы терапияга жэне

емдеуге жол ашатын ;урал болып табылады. Скрининг дурыс уйымдастырылуы тшс, ейткеш олай болмаган жагдайда ол тиiмдi немесе ете шыгынды iс-шара болмайды. Скрининг Yшiн жалпы кабылданган елшемдер жуктырудыц басым жолдарын ескере отырып, елдегi эпидемиологиялык жагдайга бейiмделуi тиiс. Скрининг Yшiн пациенттердi букаралык акпарат куралдары аркылы кайта буруга болады, бiрак медицина к;ызметкерлерi вткiзетiн iрiктеу негурлым тиiмдi болып кала бередi. Уакыт ете келе эпидемиологиялык жагдай езгеретiнiн жэне соган сэйкес скрининг стратегиясы кайта каралуга тиiс екендiгiн эрдайым есте сактаган жен.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Глобальные Практические Рекомендации Всемирной Гастроэнтерологической Организации. Диагноз, ведение и профилактика гепатита. - М.: 2017 год. - 38 с.

2 Зайцев И.А., Мирошниченко В.А. Скрининг на вирусные гепатиты: актуальность проблемы и пути совершенствования (обзор литературы) // Aktual'naya Infektologiya. - 2017. - №5. - С. 71-77.

3 Yehia B, Schranz A, Umscheid C, Lo Re III V. The Treatment Cascade for Chronic Hepatitis C Virus Infection in the United States // A Systematic Review and Meta-Analysis. - 2014. - №9(7). - Р. 86-94.

4 Ascione A, Tartaglione T, Giuseppe Di Costanzo G. Natural history of chronic hepatitis C virus infection // Dig Liver Dis. - 2007. - №39, Suppl 1. - Р. 4-7.

5 Combating hepatitis B and C to reach elimination by 2030. May 2016Advocacy brief. World Health Organization. - 2016. - 17 p.

6 World Health Organization. Essential medicines and health products. First WHO prequalified hepatitis C rapid test opens the door to expanded treatment. World Health Organization. - 2016 URL: http://www.who.int/medicines/news/prequal_hvc/en/.

7 Gane EJ, Stedman CA, Hyland RH, Ding X, Svarovskaia E, Symonds WT, et al. Nucleotide polymerase inhibitor sofosbuvir plus ribavirin for hepatitis C // N Engl J Med. - 2013. - №368(1). - Р. 34-44.

8 Fabrizi F, Lunghi G, Aucella F, et al. Novel assay using total hepatitis C virus (HCV) core antigen quantification for diagnosis of HCV infection in dialysis patients // J Clin Microbiol. - 2005. - №43. - Р. 414-420.

А.С. Садвакас1, А.В. Нерсесов2, М.Р. Рысулы1, Т.Н. Парманкулова3, С.Е. Келимханова1

1 Казахский Национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова 2НИИ кардиологии и внутренних болезней МЗ РК 3АО Казахский медицинский университет непрерывного образования

СКРИНИНГ ВИРУСНОГО ГЕПАТИТА С: НОВЫЕ ПЕРСПЕКТИВЫ ПРИМЕНЕНИЯ В РЕСПУБЛИКЕ КАЗАХСТАН СЕРОЛОГИЧЕСКИХ ТЕСТОВ НОВОГО ПОКОЛЕНИЯ

Резюме: В Казахстане вирусный гепатит С относится к социально значимым заболеваниям, а его лечение с 2011 года входит в гарантированный объем бесплатной медицинской помощи (ГОБМП). Актуальность проведения скрининга на гепатит С обсуждается в связи с позицией Всемирной организации здравоохранения о необходимости элиминации HCV-инфекции к 2030 году в Европе и США. Приведено определение скрининга и критерии его проведения. Обсуждаются результаты ранее проведенных скринингов гепатита С в РК. Скрининг проведен во многих странах мира. Он является важным инструментом, открывающим для больных гепатитом путь к противовирусной терапии. Скрининг должен быть правильно организован, т.к. в противном случае он будет неэффективным или чрезвычайно затратным мероприятием. Общепринятые критерии для скрининга должны быть адаптированы к эпидемиологической ситуации в регионе с учетом преобладающих путей инфицирования. Необходима адаптация критериев отбора пациентов для скрининга сообразно изменяющейся со временем эпидемиологической ситуации. Предлагаются новые методы серологического тестирования.

Ключевые слова: вирусный гепатит С, скрининг, иммуноферментный анализ.

A.S. Sadvakas1, A.V. Nersesov2, M.R. Rysuly1, T.N. Parmankulova3, S.E. Kelimhanova1

1 Asfendiyarov Kazakh National medical university 2Research Institute of Cardiology and Internal Diseases, Ministry of Health of the Republic of Kazakhstan 3Kazakh Medical University Of Continuing Education

SCREENING FOR VIRAL HEPATITIS C: NEW PROSPECTS FOR THE USE OF NEW GENERATION SEROLOGICAL

TESTS IN THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN

Resume: In Kazakhstan viral hepatitis C belongs to socially important diseases, and its treatment since 2011 is included into the guaranteed volume of free medical care (GVFMC). The relevance of carrying out screening on hepatitis C is discussed in connection with a position of World Health Organization about need of elimination of a HCV infection by 2030 in Europe and the USA. Definition of screening and criteria of its carrying out is given. Results of earlier carried out screenings of hepatitis C in RK are discussed. Screening is carried out in many countries of the world. It is the important tool opening a way to antiviral therapy for patients with hepatitis. Screening has to be correctly organized since otherwise it will be inefficient or extremely expensive action. The standard criteria for screening have to be adapted to an epidemiological situation in the region taking into account the prevailing ways of infection. Adaptation of selection criteria of patients is necessary for screening in compliance with the epidemiological situation changing over time. New methods of serological testing are offered. Keywords: viral hepatitis C, screening, enzyme linked immunosorbent assay

УДК 303.4:61

А.^. Садыкова1, Г.Т. Мещанов1, Д.Н. Маханбеткулова2

1«КДСЖМ» Цазсщстандъщ медициналъщ университетi 2 С.Ж. Асфендияров атындсгы Цазщ ¥лттъщ медицина университет1

АЛГАШКЫ МЕДИКО - САНИТАРЛЬЩ КвМЕК ДЕН,ГЕЙ1НДЕГ1 ЖАЛПЫ ТЭЖ1РИБЕЛ1К ДЭР1ГЕР РвЛ1

Алгашцы медициналыц - санитарлыц квмек de^seüiHde халыц денсаулыгын цоргау келеа npo^ccmepdi: алдын -алу багдарлармаларын жeтiлдiру, ауруларды ерте аныцтау, сапалы eмдiк - профилактикалыц квмектщ цолжeтiмдiлiгiн арттыру, денсаулыц сацтау ЖYйeсiнiн ресурстарын тиiмдi пайдалану нeгiзiндe жузеге асады. TyrnHÖi свздер: алгашцы медико - санитарлыц квмек, жалпы тэжiрибeлiк дэрiгeр

взекпшп. Алгашкы медико - санитарлык кемекл уйымдастырудыц непзп формасы жалпы дэр^ерлж (отбасылык) тэжiрибе, ал АМСК децгейшдеп медициналык кызмет керсетудщ басты фигурасы - жалпы тэжiрибелiк дэр^ер (ЖТД) болып табылады. Жалпы тэжiрибелiк дэр^ер - непзп дэр^ерлж мамандыктар бойынша кецшен багдарланган, жш кездесетш аурулар кезшде не тетенше жагдайлар кезшде амбулаторлы медициналык кемек керсете алатын кепсалалы маман. Цазакстан Республикасында алгашкы медико - санитарлык кемек когам, жануя, жеке адам децгейлершде дэр^ерге дейшп не тэулжтж кадагалауы жок бшкл медициналык кемек тYрiн керсететш колжетiмдi медициналык кызметтердщ жиынтыгы ретшде карастырылады.

Зерттеудщ мандаты. Шет ел тэжiрибесi непзшде алгашкы медико - санитарлык кемек децгейшдеп жалпы

тэжiрибелiк дэр^ер кызметш багалап, емханадагы керсетыетш медициналык кемекл жаксартуга багытталган усыныстарды эзiрлеу.

Kipicne. Жалпы тэжiрибе дэр^ершщ аныктамасы 1974 жылы Англияда берыген: «Жалпы тэжiрибе дэрiгерi - бул жасы, жынысы немесе аурудыц сипатына карамастан, жеке тулгаларга, отбасыларга жэне осы медициналык мекемеде тркелген тургындарга бастапкы жэне Yздiксiз медициналык кемек керсететш, дэр^ерлж кызметт ЖYзеге асыратын сертификаты бар дэр^ер. Бул функциялардыц синтезi осы угымныц бiрегейлiгi болып табылады. Ол наукастары ез кабинетiне кабылдап, кажет болса наукастыц Yйiне барып кемектеседi. Оныц максаты - алгашкы диагнозды кою. Кейбiр авторлардыц пiкiрi бойынша, кептеген дэр^ерлердщ бастапкы медициналык-санитарлык кемек ЖYЙесiнiц жалпы практика дэрiгерлерi (отбасылык