Научная статья на тему 'САВДО ХИЗМАТЛАРИНИНГ РИВОЖЛАНИШИГА НАЗАРИЙ ҚАРАШЛАР'

САВДО ХИЗМАТЛАРИНИНГ РИВОЖЛАНИШИГА НАЗАРИЙ ҚАРАШЛАР Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
17
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
савдо / иқтисодиёт / ривожланиш жараёнлари / хизмат кшрсатиш соҳаси. / торговля / экономика / процессы развития / сфера услуг.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Саттарова Наргиз Тохировна

Ушбу мақолада бугунги кунда мамлакатимизнинг кўплаб соҳалари сингари савдо соҳасининг ўрни ва аҳамияти, савдо корхонасининг ривожланиш жараёнлари тўғрисида муаллиф томонидан илмий изланишлар олиб борилган ва ёритиб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

В данной статье автором проведена роль и значение сферы торговли, как и многих других отраслей нашей страны, процессы развития торгового предприятия.

Текст научной работы на тему «САВДО ХИЗМАТЛАРИНИНГ РИВОЖЛАНИШИГА НАЗАРИЙ ҚАРАШЛАР»

САВДО ХИЗМАТЛАРИНИНГ РИВОЖЛАНИШИГА НАЗАРИЙ

КАРАШЛАР

Саттарова Наргиз Тохировна

Самарканд иктисодиёт ва сервис институти "Менежмент" кафедраси ассистенти e-mail: nargiza19844@icloud.com

Аннотация. Ушбу маколада бугунги кунда мамлакатимизнинг куплаб сохалари сингари савдо сохасининг урни ва ахамияти, савдо корхонасининг ривожланиш жараёнлари тугрисида муаллиф томонидан илмий изланишлар олиб борилган ва ёритиб берилган.

Калит сузлар: савдо, иктисодиёт, ривожланиш жараёнлари, хизмат кшрсатиш сохаси.

Аннотация. В данной статье автором проведена роль и значение сферы торговли, как и многих других отраслей нашей страны, процессы развития торгового предприятия.

Ключевые слова: торговля, экономика, процессы развития, сфера услуг.

Хизмат курсатиш сохаси тармокларининг кенгайиб бориши ривожланган бозор иктисодиётига эга мамлакатларнинг ялпи ички махсулот таркибини хам узгаришига уз таъсирини курсатмокда. Бугунги кунда муайян давлатни ривожланган давлатлар каторига кушиш учун унинг ялпи ички махсулот таркибида хизмат курсатиш сохасининг улуши 65-70 фоиздан юкори булиши асосий мезон хисобланади. Республикамиз иктисодиёти ривожланишининг бугунги кундаги боскичида сервис хизматлари сони ва сифатига куйилаётган талаблар ошиб бормокда. Айникса, савдо хизматларининг усиб бориши мамлакат иктисодиётининг асосий савдо айланмасини баркарорлаштириш имкониятларини очиб беради.

Савдо фаолияти бугунги кундаги энг мухим тармок сифатида каралиши ишлаб чикарилаётган махсулотлар, хом ашё ва бошка товарларнинг охирги истеъмолчига ётиб боришини таъминлаб беришдаги роли катта булмокда.

Миллий иктисодиётни ислох килиш борасида ташки савдо, солик ва молия сиёсатини либераллаштириш, тадбиркорликни куллаб-кувватлаш ва хусусий мулк дахлсизлигини кафолатлаш, кишлок хужалиги махсулотларини чукур кайта ишлашни ташкил этиш хамда худудларни жадал ривожлантиришни таъминлаш буйича таъсирчан чоралар курилди.

Шу уринда Узбекистон Республикаси Президенти 2022 йил 28 январдаги "2022 — 2026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистоннинг тараккиёт стратегияси тугрисида" ги ПФ-60-сонли Карорида хам айнан савдо сохасига оид бирмунча вазифалар белгилаб берилган. Яъни, миллий иктисодиётни ислох килиш борасида ташки савдо, солик ва молия сиёсатини либераллаштириш, тадбиркорликни куллаб-кувватлаш ва хусусий мулк дахлсизлигини

кафолатлаш, кишлок хужалиги махсулотларини чукур кайта ишлашни ташкил этиш хамда худудларни жадал ривожлантиришни таъминлаш буйича таъсирчан чоралар куриш имкониятлари белгиланди. Колаверса, ушбу карорнинг 28-максадида: Республиканинг экспорт салохиятини ошириш оркали 2026 йилда республика экспорт хажмларини 30 миллиард А^Ш долларига етказиш вазифаси акс этган. Кушни давлатлар билан чегара худудларда эркин савдо зоналари фаолиятини йулга куйиш оркали савдо хажмини ошириш масалалари белгиланган.

Бугунги кунда амалга оширилаётган иктисодий ислохотлар республикамиз

иктисодиётини баркарор ва самарали ривожланишига каратилиши зарур. Бунда хизмат курсатиш сохасининг мухим тармоги сифатида чакана савдо хизматларини ривожлантириш оркали истеъмолчиларга курсатиладиган чакана савдо хизматлари сифати ва ракобатбардошлигини ошириш хамда уларнинг турли хил товарларга булган талабларини тулик кондиришни назарда тутади.

Республикамизда амалга оширилаётган ислохотлар негизида чакана савдо сохасини ривожлантириш, ахолини чакана хизматларига булган талабини тулик кондириш, курсатилаётган хизматларнинг замонавий турларини кенгайтириш ва сифатини ошириш мухим йуналишлардан бири хисобланади.

Илмий адабиётларда сервис иктисодиётида хизмат курсатишнинг мохияти мохияти, мазмуни, чакана савдо хизматлари сохасининг ривожланиши ва ахолига курсатилаётган чакана савдо хизматлари сифати ва ракобатбардошлигини ошириш, хужалик юритувчи субъектларнинг самарадорлигини бахолаш, хизмат курсатиш жараёнларини ташкил этиш ва истеъмолчиларнинг хизматларга булган турли хил талабларини кондиришнинг айрим жихатлари илмий-назарий хамда услубий жихатдан тадкик этилган.

Замонавий иктисодиётда хизмат курсатиш сохасининг ривожланиши жуда катта рол уйнайди. Хизмат курсатишда илмий билимлар, жамгаришнинг номоддий шакллари, ахборот технологиялари, шунингдек, тадбиркорлик фаолиятининг интеграцияси каби иктисодий усишнинг асосий омиллари шаклланади.

Иктисодиётнинг ушбу сектори махсулдорлик ва ишлаб чикариш самарадорлигини оширишга ёрдам берадиган турли тадбирларни уз ичига олади. Унинг якуний натижаси тайёр махсулот емас, балки нафакат корхоналар, балки жисмоний шахслар - пировард истеъмолчиларга хам курсатилиши мумкин булган хизматларни курсатишдир.

Хизмат курсатиш сохаси жуда хилма-хилдир. У етказиб берувчидан мижозга товарларни ташиш ва етказиб беришни, масалан, кунгилочар тадбирларни утказишни уз ичига олиши мумкин. Бу, шунингдек, сартарошхоналар, ресторанлар, таъмирлаш устахоналари, спорт клублари, сайёхлик агентликлари ва бошкаларни уз ичига олади.

Савдо - бу бир нарсани бошкасига алмаштириш жараёни; товарлар ва махсулотларни сотиб олиш ва сотиш бизнеси.

Савдо одамларга уз мамлакатларида ишлаб чикарилмайдиган товарлар ва хизматларни сотиб олиш имконини беради. Бундан ташкари, товарлар ва хизматлар експортидан олинадиган даромад импортга сарфланиши мумкин булган микдорни, шунингдек, мамлакатларнинг чет ел кредитлари микдорини аниклашга ёрдам беради.

Савдо мамлакатнинг ривожланишини ва унинг иктисодий усишини рагбатлантириши мумкин. Бу янги иш уринлари яратиш, турмуш даражасини яхшилаш ва одамларга уз хаётини бошкариш имконини беради.

Тарифлар, квоталар ва давлат субсидиялари куринишидаги тусикларсиз халкаро савдо ривожланган ва ривожланаётган барча мамлакатлардаги одамларга фойда келтириши мумкин.

Хизматлар турларини таснифлашнинг асосий хусусиятларидан бири кондириладиган эхтиёжларнинг хусусияти, бунда чакана савдо корхоналарининг хизматлари товарларни сотиш буйича асосий хамда харидорга харид килиш буйича кумаклашиш ва улардан фойдаланиш; ахборот ва маслахат хизматлари курсатиш; харидорларга товарларни харид килиш, сотиб олишда кулайликлар яратиш буйича кушимча хизматлардан ташкил топади.

Савдо хизматларини ривожлантиришда унинг асосий хусусиятлари эътиборга олиниши лозим. Айрим таснифлаш гурухлари кесишмасида намоён буладиган хизмат курсатиш тизимининг пайдо булишини таъкидлаш керак, унда бир хил хизматлар турли гурухларга ажратилиши мумкин. Масалан, товарларни чакана сотиш буйича хизматлар куйидаги мезонларга кура бир нечта гурухларга киради: мухимлик даражаси, махсулот, товарлар билан узаро таъсири буйича; мижознинг мавжудлигига булган эхтиёж даражасига кура; сезувчанлик даражасига кура; тайинлаш буйича ва хоказо. Ушбу холат муайян турдаги фаолиятни бахолаш учун мос булган бундай белгиларни танлаш имконини беради, бу эса хизматларни таснифлаш тизимининг мослашувчан хусусиятини таъминлайди.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати.

1. Абдукаримов Б.А. Ички савдо иктисодиёти фанидан марузалар матни I кисм. Самарканд. СИСИ, 2007-Б 128.

2. Антонова Н.В. Психология управления. - М.: Высшая школа экономики, 2010. - С. 12.

3. Батраева Э.А. Изучение спроса в общественном питании: теория и практика: монография / Э.А.Батраева; Краснояр. гос. торг.-экон. ин-т. -Красноярск: КрасГУ, 2002. - 236 с.

4. Кейнс Дж.М. Общая теория занятости, процента и денег / Пер. сангл. проф. Н.Н.Любимова, под. ред. д.э.н., проф. Л.П.Куракова. - Москва: МИЭМП, 2010.

5. Котлер Ф. Основы маркетинга. - Литрес, 2021. - 698 с.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.