Научная статья на тему 'САБАБУ ОМИЛЊОИ ПАЙДОИШИ САВДОИ ОДАМОН ДАР ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН ВА САМТЊОИ АФЗАЛИЯТНОКИ ТАШКИЛИ МУЌОВИМАТ БА ОН'

САБАБУ ОМИЛЊОИ ПАЙДОИШИ САВДОИ ОДАМОН ДАР ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН ВА САМТЊОИ АФЗАЛИЯТНОКИ ТАШКИЛИ МУЌОВИМАТ БА ОН Текст научной статьи по специальности «Право»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
савдои одамон / љањонишавї / љанги шањрвандї / муњољират / коррупсия / никоњ / талоќ / муќовимат / маќомоти корњои дохилї / маќомоти њифзи њуќуќ. / торговля людьми / глобализация / гражданская война / миграция / коррупция / брак / развод / противодействие / органы внутренних дел / правоохранительные органы.

Аннотация научной статьи по праву, автор научной работы — Њайдарзода З. П.

Дар маќола тавсифи муфассали мушкилоти баррасишавандаи њифзи њуќуќ бо маќсади дарёфти роњњои њалли он тавассути ташаккул додани механизми мувофиќи ташкилї-њуќуќї дода мешавад. Дар асоси тањлили вазъи љиноятї дар Љумњурии Тољикистон ва дар як ќатор давлатњо, ки асосан бо љањонишавї ва бо равандњои таѓйирёбии тањдидњо ба љомеа ва давлат алоќаманд мебошанд ва дар шакли афзоиши таваљљуњи синдикатњои љиноятї ба савдои одамон њамчун яке аз намудњои сердаромади соњибкории ѓайриќонунї зоњир мешаванд, тавсифи асосии ин падидаи манфии иљтимої шарњ дода шудаст. Инчунин, сабабњои иљтимоии пањншавии савдои одамон тањлил гардида, сабабњои инкишофи сусти низоми њифз аз таљовузњои љиноятї ва омилњое, ки барои расонидани кўмак ба љабрдидагон душворињоро ба миён меоранд, муайян карда шудаанд.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

CAUSES AND FACTORS OF HUMAN TRAFFICKING IN THE REPUBLIC OF TAJIKISTAN AND PRIORITY AREAS FOR ORGANIZING COUNTERACTION TO IT

В статье дается развернутая характеристика рассматриваемой правоохранительной про-блемы с целью поиска путей ее решения посредством формирования адекватного органи-зационно-правового механизма. На основе анализа сложившейся в Республике Таджики-стан и в ряде других государств криминальной обстановки, во многом детерминирован-ной глобализацией, процессами трансформации угроз обществу и государству, проявля-ющихся в том числе в виде повышенного внимания преступных синдикатов к торговле людьми как одному из высокодоходных видов незаконного бизнеса, иллюстрируются ос-новные характеристики данного негативного социального явления. Анализируются соци-альные причины распространенности торговли людьми и определены причины неразви-тости системы защиты от преступных посягательств, факторы, затрудняющие оказание помощи потерпевшим.

Текст научной работы на тему «САБАБУ ОМИЛЊОИ ПАЙДОИШИ САВДОИ ОДАМОН ДАР ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН ВА САМТЊОИ АФЗАЛИЯТНОКИ ТАШКИЛИ МУЌОВИМАТ БА ОН»

Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон

ТДУ 351.74/.76:343.431

САБАБУ ОМИЛ^ОИ ПАЙДОИШИ САВДОИ ОДАМОН ДАР ЧУМХУРИИ ТОЧИКИСТОН ВА САМТ^ОИ АФЗАЛИЯТНОКИ ТАШКИЛИ МУЦОВИМАТ БА ОН

ПРИЧИНЫ И ФАКТОРЫ ВОЗНИКНОВЕНИЯ ТОРГОВЛИ ЛЮДЬМИ В РЕСПУБЛИКЕ ТАДЖИКИСТАН И ПРИОРИТЕТНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ ОРГАНИЗАЦИИ ПРОТИВОДЕЙСТВИЯ ЕЙ

CAUSES AND FACTORS OF HUMAN TRAFFICKING IN THE REPUBLIC OF TAJIKISTAN AND PRIORITY AREAS FOR ORGANIZING COUNTERACTION TO IT

Хдйдарзода З. П.

Khaidarzoda Z. P.

Сардори кафедраи пешгирии циноятуои террористы ва таъмини бехатарии цамъиятии факултети № 6 Академияи

ВКД Цум^урии Тоцикистон, номзади илмуои ^уцуцшиносй,

подполковники милиитсия Начальник кафедры предупреждения террористических

преступлений и обеспечения общественной безопасности факультета № 6 Академии МВД Республики Таджикистан, кандидат юридических наук, подполковник милиции Head of the Department of Suppression of Terrorist Crimes and

Ensuring Public Safety of Faculty No. 6 of the Academy of the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Tajikistan, candidate of law, lieutenant colonel of the militia

Ихтисоси илми: 12.00.11 - Фаъолияти судй; фаъолияти прокурорй; фаъолияти химояи хукук ва фаъолияти хифзи хукук (5.1.2. Илмхои хукукй-оммавй (хукукй-давлатй)).

Научная специальность: 12.00.11 - Судебная деятельность; прокурорская деятельность, правоохранительная деятельность и правозащитная деятельность (5.1.2. Публично-правовые (государственно-правовые) науки).

Scientific specialty: 12.00.11 - Judicial activity; prosecutorial activity, law enforcement activity and human rights activities (5.1.2. Public law (state-legal) sciences).

Тацризди^анда: Бухоризода Б.Р. - ваколатдори оперативии калон оид ба корхои мах-сусан мухимми Раёсати мубориза бар зидди чинояткории муташаккилонаи ВКД Чумхурии Точикистон, номзади илмхои хукукшиносй.

Рецензент: Бухоризода Б.Р. - старший оперативный уполномоченный по особо важным делам Управления по борьбе с организованной преступностью МВД Республики Таджикистан, кандидат юридических наук.

Reviewer: Buchorizoda B.R. - Senior Operational Commissioner for Particularly Important Cases of the Directorate for Combating Organized Crime of the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Tajikistan, Candidate of Legal Sciences.

Аннотатсия: Дар макола тавсифи муфассали мушкилоти баррасишавандаи хифзи хукук бо максади дарёфти роххои халли он тавассути ташаккул додани механизми мувофики ташкилй-хукукй дода мешавад. Дар асоси тахлили вазъи чиноятй дар Чумхурии Точикистон ва дар як катор давлатхо, ки асосан бо чахонишавй ва бо равандхои тагйирёбии тахдидхо ба чомеа ва давлат алокаманд мебошанд ва дар шакли афзоиши таваччухи синдикатхои чиноятй ба савдои одамон хамчун яке аз намудхои сердаромади сохибкории гайриконунй зохир мешаванд, тавсифи асосии ин падидаи манфии ичтимой шарх дода шудаст. Инчунин, сабабхои ичтимоии пахншавии савдои одамон тахлил гардида, сабабхои

Осори Академияи ВКД Ч,умдурии Точикистон

инкишофи сусти низоми хифз аз тачовузхои чиноятй ва омилхое, ки барои расонидани кумак ба чабрдидагон душворихоро ба миён меоранд, муайян карда шудаанд.

Вожауои калиди: савдои одамон, чахонишавй, чанги шахрвандй, мухочират, коррупсия, никох, талок, муковимат, макомоти корхои дохилй, макомоти хифзи хукук.

Аннотация: В статье дается развернутая характеристика рассматриваемой правоохранительной проблемы с целью поиска путей ее решения посредством формирования адекватного организационно-правового механизма. На основе анализа сложившейся в Республике Таджикистан и в ряде других государств криминальной обстановки, во многом детерминированной глобализацией, процессами трансформации угроз обществу и государству, проявляющихся в том числе в виде повышенного внимания преступных синдикатов к торговле людьми как одному из высокодоходных видов незаконного бизнеса, иллюстрируются основные характеристики данного негативного социального явления. Анализируются социальные причины распространенности торговли людьми и определены причины неразвитости системы защиты от преступных посягательств, факторы, затрудняющие оказание помощи потерпевшим.

Ключевые слова: торговля людьми, глобализация, гражданская война, миграция, коррупция, брак, развод, противодействие, органы внутренних дел, правоохранительные органы.

Annotation: The article provides a detailed description of the law enforcement problem under consideration in order to find ways to solve it through the formation of an adequate organizational and legal mechanism. Based on an analysis of the criminal situation that has developed in the Republic of Tajikistan and in a number of other states, largely determined by globalization, the processes of transformation of threats to society and the state, manifested, among other things, in the form of increased attention of criminal syndicates to human trafficking as one of the highly profitable types of illegal business, the main characteristics of this negative social phenomenon. The social reasons for the prevalence of human trafficking are analyzed and the reasons for the underdevelopment of the system of protection against criminal attacks and factors that complicate the provision of assistance to victims are identified.

Key words: human trafficking, globalization, civil war, migration, corruption, marriage, divorce, counteraction, internal affairs agencies, law enforcement agencies.

Раванди чахонишавй ва куллан тагйир ёфтани вазъи иктисодй, ичтимой ва холати геополитикии чахони имруза ба он оварда расонидааст, ки ходисахои дар як китъаи кураи замин бавучудомада, метавонад ба дигар китъахои он таъсир расонанд. Чунончи, ходисахои охири соли 2019 ва аввали соли 2020 - бемории сироятии КОВИД-19, хуручи низомиёни Илоёти Муттахидаи Амрико (минбаъд - ИМА) ва Созмони Ахдномаи Атлантикаи Шимолй - ба сари кудрат омадани ташкилоти экстремистй-террористии «Толибон» дар хоки Афгонистон, низоъхои мусаллахонаи Исроил бар зидди Фаластин ва Россия бар зидди Украина тасдики гуфтахои болост.

Васеъ гардидани тахдидхои замони муосир хамгироии фаъолияти давлатхои минтака ва ташкилотхои байналмилалиро

такозо менамояд. Болоравии проблемахои миллию минтакавй ба мушкилоти умумичахонй оварда мерасонад, ки тамоми самтхои хаёти ичтимоиро дар бар мегирад ва сохаи муковимат бо чинояткорй, алалхусус савдои одамон, ки хусусияти трансмиллй дорад, истисно буда наметавонад.

Дар шароити чахонишавй яке аз тичоратхои гайриконунии сердаромад-тарин ва маъмултарин намуди чинояткории муташаккил ин савдои одамон гардидааст. Бо вучуди он ки дар назари аввал амалхои гайриконунии ба чамъият хавфноки зиддихукукии барои урфу одатхои ба давраи аввали рушди тамаддуни башарй хос аст, дар чомеаи имрузаи мо низ ин тахаввулоти номатлуб ривоч ёфта, хусусияти трансмиллиро касб кардааст. Тахдиди савдои одамон ба

Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон

ахолии давлатхое, ки дар онхо проблемахои чиддии ичтимою иктисодй чой доранд ба вокеияти руз табдил ёфтааст. Чунин кирдори хавфноки чамъиятй на танхо ба махдудкунии хукукхои асосй ва озодии одамон зарар меоварад, балки ба амният ва нуфузи байналмилалии давлатхо иснод меорад.

Мушкилоти ин зухуроти номатлуб дар он аст, ки «савдои одамон» яке аз намудхои чинояткории муташаккили трансмиллии ру ба инкишоф буда, доимо дар шаклхои гуногун тагйири сифат менамояд, ки ин боиси табдил ёфтани ин навъи чинояткорй ба яке аз намудхои сердаромадтарини фаъолияти

чинояткории муташаккили трансмиллй дар арсаи байналмилалй гардидааст.

Бояд кайд кард, ки хар як шахс, новобаста аз синну сол ва чинс, метавонад курбонии савдои одамон гардад. Аммо, чун коида, такрибан 80 % курбониёни савдои одамон занону духтарон мебошанд, ки нисф зиёди онхоро ноболигон дар бар мегиранд. Илова бар ин, зиёда аз 70 % шумораи умумии курбониёни хукуквайронкунихои сохаи мазкурро - истисмори шахвонй бо интикол ба хоричи кишвар ташкил медихад [20].

Аксарияти курбониён чи дар Федератсияи Россия ва чи дар Чумхурии Точикистон, хангоми содир гардидани хукуквайронкунй нисбат ба онхо, дар ягон чой кор намекарданд, манбаи асосии даромад надоштанд ё вазъи оилавии номусоид доштанд (талокёфта ё бешавхар буданд), камсавод монда буданд [3, с. 4651; 13].

Дар баъзе минтакахои Чумхурии Точикистон савдои одамон,

мутаассифона, ба як падидаи маъмулии ичтимой табдил ёфтааст, ки дар чомеа нафратро ба бор намеоварад, ин бевосита ба мушкилоти иктисодй ва ичтимой, аз чумла, ба мушкилоти оилахои ноустувор алокаманд аст [23, с. 107]. Сабаби ин дар собик давлатхои Иттиходи Чумхурихои Шуравии Сотсиолистй (ИЧШС) - бекорй, камбизоатй, коррупсия, мунокишахои кавмию минтакавй арзёбй мегардад [17, с. 19; 22, с. 11].

Точикистон чун дигар кишвархои собик ИЧШС, бо ин навъи чиноят дар се дахсолаи охир ру ба ру гардид. Раванди демократикунонй ва баркароршавии чомеаи шахрвандй дар холатхои бисёр вазнин гузашт. Дигаргунсозихои сиёсй дар Точикистон ба зиддиятхои хассоси ичтимой оварда расонид, ки боиси мушкил гардидани вазъи ичтимоию сиёсй ва криминогенй, ки он ба сар задани чанги бародаркуши солхои 1992-1997 оварда расонид.

Дар холати чанги шахрвандй на танхо чараёни чинояткорй шиддат гирифт, балки муташаккилшавию мусаллахгардии он низ афзоиш ёфт. Дар баробари ин макомоти хифзи хукук, аз чумла макомоти корхои дохилй, на хамеша ба мурочиати шахрвандон ва далелхои ошкорои амалхои зиддихукукй саривактй вокуниш нишон медоданд, ки ахолй ба чунин колаби зиндагй мутобик шуд, ки дар натича холати лотентии чинояткорй афзоиш ёфт. Болоравии устувори чинояткории ретсидивй, гурухй ва касбй мушохида мегардид.

Хавфнокии проблемахои

чойдоштаро ба назар гирифта, Дукумати Чумхурии Точикистон бо максади муътадил гардонидани холат дар ин самт якчанд чорахоро андешид, аз чумла:

а) дар чойхо баркароркунии макомоти хокимияти давлатй, идоракунй ва таъминсозии фаъолияти пурсамари онхо - пурзур намудани фаъолияти минбаъда, мубориза бар зидди чинояткорй ва тахкими хамкорихои байналмилалии Чумхурии Точикистон вобаста ба масъалахои хифзи хукук, макомоти судй, прокуратура, корхои дохилй, гумрук, андоз ва дигар макомотхои хифзи хукук аз унсурхои чиноятй ва ашхоси тасодуфй, тоза карда шуданд;

б) баргардонидани гурезагон ва мухочирони ичборй ба Ватан;

в) таъмини кафолати бехатарии шахсии шахрвандон, аз чумла, гурезагон ва мухочирони ичбории ба Ватан баргардонидашуда;

г) расонидани ёрии моддй ва мукарар намудани имтиёзхои гуногун ба

Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон

камбизоатон, аз чумла, гурезагон ва мухочирони ичбории ба Ватан баргардонидашуда;

д)кабули Крнун дар бораи авфи шахсоне, ки дар задухурдхои мусаллахона даст доштанд ва дар як маврид бесилохгардонии онхо.

Дар баробари ин, Чумхурии Точикистон ба тадбики амалигардонии барномахои мачмуии ислохоти сохторй доир ба таъмини рушди иктисодиёт, ташкили чойхои нави корй ва паст кардани сатхи камбизоатй шуруъ намуд. Бекорй, омили асосии мухочирати ахолии кобили мехнат ба хоричи кишвар номида шуд ва сатхи пасти рушди ичтимоию иктисодии Точикистон, хамчун тахдид ба амнияти миллй эътироф гардид [22, с. 11].

Сарфи назар аз чорахои андешидашуда дар кишвар, дар самти рушди ичтимоию иктисодй ва бехтар намудани сатхи зисти ахолй, амиктар гардидани падидахои бухронй аз соли 2001, инчониб имкон надод, ки сатхи камбизоатии ахолии кишвар ва бекорй, кохиш ёбад. Вазъияти кунунй раванди мухочиратро дар кишвар новобаста аз манфй будани он муайян намуда ба натичахои мусбат оварда расонидааст. Бо шарофати ба кор таъминкунии шахрвандони Чумхурии Точикистон ва мухочират ба хоричй кишвар, давоми солхои 1999-2017, сатхи камбизоатй ба 2,5 маротиб кохиш ёфта аз 80 % то ба 30 % омада расидааст, ки ин, сатхи паст кардани камбизоатй дар чахон, босуръат эътироф карда шудааст [19].

Дар баробари таъсири мусбати иктисодй доштани мухочирати мехнатй, он ба муносибатхои оилавй таъсири манфй расонида, набудани сардорони оила яке аз омилхои пошхурии оилахо махсуб меёбад. Еайр аз ин, мухочирони чавон дар фазои иттилоотии давлатхои бегона аз урфу одатхо ва дигар арзишхои миллй дур монда, бисёри онхо дар таълиму тарбияи фарзандони хеш иштирок намеварзанд. Хдмзамон, ин раванд зарари баркарорнашаванда дар шаклдигаркунии холати демографии ки-швар мерасонад. Мардони мухочир, за-

нону фарзандони ноболиги худро дар Ватан танхо мегузоранд. Занхо бошанд, дар чунин вазъият ба хиссиёти рухй-равонй дучор мегарданд. Бештари аз онхо камсаводанд ва якчанд фарзанд доранд, ки барои нигохубини онхо имконияти моливй надоранд.

Тахлили омор нишон медихад, ки солхои охир шумораи талок дар кишвар сол то сол дар холи афзоиш мебошад. Дар баробари афзоиши шумораи талокхо, шумораи акди никох кам гардида истодааст. Чунончи, соли 2008 дар чумхурй хамагй 106 388 акди никох ба кайд гирифта шудааст, ки дар соли 2020 ин шумора ба 67 100 адад рост меояд, ки ин 36,93 % назар ба соли 2008 [24] камтар аст. Дар баробари ин, соли 2020 (10532 чуфт) назар ба соли 2008 (5 178 чуфт) шумораи талокхо 5354 чуфт (50,84 % ) зиёд бакайд гирифта шудааст [25].

Бешубха, гуфтан мумкин аст, ки аксар холат хангоми бархам хурдани оилахо, занону кудакон аз чихати рухию равонй осеб мебинанд. Вазъияти вазнини оилавй, мавчуд набудани манбаи даромад ва фарзандони хурдсол доштан ба афзоиш ёфтани худкушй, чинояткорию танфурушй миёни занон оварда мерасонад. Занону кудакон хамчун объекти чалби нашъачалобон,

савдогарони одамон, инчунин гуруххои экстремистию террористй ва дигар чиноятхо карор мегиранд [21].

Теъдоди зиёди шумораи мардон, дучори курбонии истисмори мехнатй мегарданд, чунки талабот нисбат ба мехнати вазнини беихтисос зиёд мебошад. Мардон бо максади нигохубини оила мачбур мешаванд ба машгулиятхои шубхабор даст зананд. Бояд кайд намуд, ки мехнати мачбурии шахсоне, ки холати онхо аз корфармо вобастагй дорад, яке аз намудхои серталаби савдои одамон мебошад [4, с. 9].

Аз руйи баходихии мутахассисон, зиёда аз 20 % мухочирони мехнатй, ки аксарияти онхоро чавонон ташкил медиханд ба доми синдикатхое, ки ба савдои одамон машгуланд меафтанд ва рохи дигар рахой аз онро надоранд [9, с. 268].

Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон

Хдмин тавр, хак ба чониби олими рус О. П. Левченко мебошад, ки у мегуяд, курбониёни савдои одамон - ин 95 % дар 100 % шахрвандоне, мебошанд, ки дар давлатхои таъинотй хамчун шахрвандони хоричй ва ё ашхоси бе шахрванде, ки гайриконунй карор доранд, дониста мешаванд [11, с. 130].

Тасдики гуфтахои боло маълумоти омории омухташуда дар Чумхурии Точикистон мебошад, ки аз 100 чабрдидагони парвандахои чиноятии бо моддахои 130(1) ва 132 [10] Кодекси чиноятии Чумхурии Точикистон (минбаъд - КЧ ЧТ) дар солхои 2010-2018 огоз гардида, 96 нафари он дар хоричи кишвар истисмор гардидааст.

Дар нихояти кор, чунонки олимону [12, с. 105-110; 14, с. 263-278; с. 114-116] сиёсатмадорон [6] мепиндоранд, мухочирати идоранашаванда хавфи бахамоии гуруххои чиноятиро бо иттиходияхои чиноятии муташаккили байналмилалй, содир намудани кирдорхои хусусияти экстремистй ва террористидошта [8, с. 155-157], болоравии кочоки маводди нашъадор, савдои одамон ва дигар чиноятхои трансмиллиро ба бор меорад.

Гуфтахои боло моро ба он водор месозанд, ки дар самти таквияти муковимат ба савдои одамон ба чунин равандхо таваччухи бештар зохир намоем:

а) фаъолноккунонии фаъолияти якчояи хукукмухофизавии макомоти хифзи хукуки Федератсияи Россия, дигар давлатхои ИДМ, инчунин, давлатхое, ки шахрвандони Чумхурии Точикистон ба хайси мухочири мехнатй сафар мекунанд;

б) вазифахои зарурии нихой, ки чорахои хамохангсозиву хукукй ва ташкилиро талаб менамояд, фаъол карда шаванд;

в) хамкории сохторхои макомоти хифзи хукуки чонибхои манфиатдор доир ба мубодилаи маълумотхо ва бевосита хукуктатбиккунй ривоч дода шаванд;

г) хусусияти трансмиллй доштани савдои одамон талаб менамояд, ки хамохангсозй ва хамкорй бо макомоти хифзи хукуки давлатхои хоричй ба рох мононда шавад.

Илова бар ин, бояд кайд кард, ки омори расмии вазъи чинояткории мухочирон пурра инъикос намегардад, зеро чинояткории шахрвандони хоричй яке аз рупушкардашудатарин (латентй) ба хисоб меравад. Он хамчун чинояткории шахрвандони хоричй танхо дар сурати ошкор шудани чиноят ва муайян гардидани чинояткорон-шахрвандони хоричй сабт карда мешаванд.

Кандашавии шумора миёни чиноятхои ошкоргардида дар самти савдои одамон ва шумораи курбониёни он, ин натичаи баланди латентй будани ин самти чинояткорй мебошад. Самаранокии берун овардани чиноятхои мазкур аз холати латентй, мутаассифона, чи дар Чумхурии Точикистон ва чи дар Иттиходи Давлатхои Мустакил (минбаъд - ИДМ) бехбудиро талаб менамояд.

Масалан, дар ИДМ, аз чумла ЧумхурииТочикистон, чунин сабабхо боиси дар холати латентй мондани кирдорхои зиддихукукии ба савдои одамон алокаманд мегарданд:

1. Онхое, ки курбонии савдои одамон гардидаанд, дар аксар холатхо аз чониби макомоти дахлдор бакайд гирифта намешаванд.

2. Номукаммалии низоми бахисобгирй-бакайдгирй дар макомоти корхои дохилй вобаста ба чиноятхои мазкур;

3. Чамъоварии маълумоти оморй дар самти савдои одамон дар бисёр кишвархо, аз чумла, давлатхои аъзои ИДМ, номунтазам ва нокифоя амалй карда мешаванд.

4. Латентй будани хукуквайронкунихои сохаи мазкур аз холати виктимологй ва рафтори нихонии худи курбониён вобаста аст. ^урбониён дар бисёр холат ба давлатхои таъинотй гайриконунй ворид мегарданд ва бинобар тахдиди берункунй аз сархад, чавобгарихои хукукй барои вайрон кардани конунгузории мехнат, мухочират ва дигар конунгузорихо, одатан кушиши мурочиат ба макомоти дахлдорро надоранд. Fайр аз ин, курбониёни истисмори шахвонй, бинобар сабабхои фошшавии онхо дар васоити ахбори омма,

Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон

байни хешовандон ва шиносон ба макомоти хифзи хукук, мурочиат намекунанд. Ин омилхо ба латентнокии ин навъи чиноят таъсири калон мерасонанд.

5. Тадкикоти сотсиологй аз чумла, мониторинги вазъият дар самти савдои одамон ва муковимат ба он, амалан гузаронида намешаванд, агар гузаронида шаванд хам, натичахои бадастомада дар чунин тадкикот наметавонанд кифоя бошанд, зеро минтакахои алохидаро ё ин ки кисми алохидаи ин самтро дар бар мегиранд.

6. Гуруххои чиноятй дар Чумхурии Точикистон дар бисёр холатхо курбониёни худро мачбур месозанд, ки ба хайси чалбкунандагони дигар шахсон ва ё барои чалбкунии хешовандонашон мусоидат кунанд, ки дар натича курбониро водор месозад вобаста ба чиноятхои содиршуда шикояд накунад.

7. Мураккаб будани ошкоркунй, хуччатноккунй, кушодан ва тафтиш намудани чиноятхои мазкур;

8. Барои ба таври самаранок ошкор намудан ва кушодани чиноятхои баррасишаванда сатхи пасти ихтисосмандй ва камсалохиятии хайати шахсии чузъу томхои оперативй-чустучуй ва тафтишотй имконият намедиханд;

9. Сатхи баланди коррупсия дар байни шахсони мансабдори макомоти хифзи хукук, ки амаликунанда ва таъминкунандаи муковимат бо чинояткории алокаманд ба савдои одамон мебошанд.

Ноошкор мондани чиноятхои категорияи мазкур ба он оварда мерасонад, ки ашхоси чинояткор бечазо монданро хис менамоянд ва курбониён бошанд, баръакс ба имкониятхои макомоти хифзи хукук вобаста ба химояи хукукхои онхо нобоварй зохир менамоянд, ки окибат ба содиршавии чиноятхои нав, вазнин, пайдошавии гуруххои муташаккили чиноятй ва иттиходи чиноятии тахассусй оварда мерасонад.

Аз ин ру, зарурати амалй намудани чустучуи роххои ташаккули механизми самарабахши хамкории тамоми макомоти

хокимияти давлатй, чй дар сатхи миллй ва чй дар сатхи минтака ва байналмилалй, доир ба тахияи усулхои нави муковимат бо савдои одамон, зарур хисобида мешавад.

Ин ба миён гузоштани саволро на танхо доир ба огохсозй ва фошнамоии ин навъи чиноятхо, балки пурзур намудани муайянкунй, ошкорсозй, бакайдгирй ва бахисобгирии худи далелхои содиршавии ин чинояхоро ба миён мегузорад, ки барои дар як вакт мувофикан андешидани чорахои зарурии саривактии огохсозй, пешгирй, ошкорсозй, бартарафсозй, фошнамой, маъмурй, оперативй-чустучуй, мурофиавй-чиноятй ва дигар чорахои хукукхифзнамой имкон медиханд.

Дар асоси гуфтахои боло максаднок мешуморем, ки якчанд омилхои монеашавандаро вобаста ба самаранокии фаъолияти макомоти корхои дохилй ва дигар макомоти хифзи хукуки Чумхурии Точикистон, макомоти хукукмухофизавии давлатхои кабулкунандаи мухочиронро оид ба муковимат ба савдои одамон нигаронидашударо дарч намоем:

- курбониёни савдои одамон бо максади истисмори шахвонй асосан аз хисоби духтарону занони чавон мегарданд, ки бо сабабхои дар боло зикргардида намехоханд ба макомоти хифзи хукук барои химояи хукукхои хеш мурочиат намоянд, ки ин бамаротиб имкониятхои расонидани кумак ба курбониёнро поён фароварда, ба дур мондани гунахгорон аз чавобгарй оварда мерасонад;

- кисмати зиёди курбониёни савдои одамон ва шахсоне, ки мехнати онхо мачбуран истифода мегарданд, бо конунгузории мухочират шинос нестанд, забони давлати кабулкунандаро намедонанд ва малакаи махсуси касбй надоранд. Бисёрии аз онхо ба давлатхои таъинотй гайриконунй бо хуччатхои сохтакоришуда ворид мегарданд, ки окибат зери таъсири гуруххои чиноятпеша ё ба муомилаи гайриконунй бо корфармо карор мегирад. Ин тафрика курбониён хохиши мурочиат ба макомоти хифзи хукукро доир ба мустахкам кардани вазъи (статус) мухочири мехнатй ё ин ки

Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон

баркарор намудани хукукхои худро аз тарси ба чавобгарй чалб гардидан барои вайрон кардани конунгузории мехнат, мухочират ва дигар сохахои конунгузорй надоранд;

- таксимоти шадиди чараёни тичорати гайриконунии алокаманд ба савдои одамон бештар аз чониби ташкилотхои муташаккили чиноятй амалй карда мешаванд [1, С. 129], ки то 95 % дар 100 % ингуна далелхоро дар бар мегиранд [23, С. 110]. Бинобар ин, дар ин навъи чиноят, аксаран чабрдидагон аз як минтака ба минтакаи дигар интикол дода мешаванд, ки дар натича боиси саривакт мурочиат накардан ба макомоти хифзи хукук мегардад.

- дар Чумхурии Точикистон касб кардани савдои одамон, хамчун «тичорати гайриконунии оилавй» [23, С. 108], ба макомоти дахлдори хифзи хукук имконият намедихад, ки аз аъзоёни гуруххои чиноятй, ки алокаи наздики хешутаборй доранд ва «халкаи даст ба даст (занчира)»-ро ташкил медиханд, вобаста ба холати савдои одамон нишондоди ба хакикат наздикро гиранд. Инчунин, ин водор менамояд, ки бештари курбониёни савдои одамон ва наздикони онхо барои чалби нафарони дигар мусоидат намоянд;

- хусусияти коррупсионидоштани савдои одамон [2, С. 89-92] - амалхои ггайриконунии баъзе шахсони мансабдори макомоти хифзи хукук, ширкатхои сайёхй ва ширкатхои таъминкунандаи кор дар хоричи кишвар, ки хусусиятхои коррупсионй доранд, ба транзити курбониёни савдои одамон мусоидат менамоянд ва маълумоти оперативиро доир ба ин чинояти гайриконунй руйпуш мекунанд [15].

- хусусияти трансмиллй доштани чиноятхои алокаманд ба савдои одамон ба он дучор месозад, ки гузаронидани чорабинихои оперативй-чустучуй ва харакатхои тафтишотй тадбирхои иловагии характери хукукию ташкилиро талаб намуда, ба афзудани харочоти иловагй оварда мерасонад;

- интизорихои аз хад зиёди чомеаи чахонй ба имконияти муковимат (решакан кардан, кам кардани шумораи далелхо) ба

савдои одамон танхо ба гузаронидани тахаввулоти ичтимоию иктисодй ва чорабинихои фархангию маърифатй равона мебошад. Кушишхои нокифояи давлат оид ба расонидани кумак ба чабрдидагон, инкишоф наёфтани низоми хифзи ичтимоию хукукй ва дифоъ аз тачовузи чиноятй низ ба хайси мушкилоти ин самт арзёбй мегардад;

- дар сохтори ВКД Чумхурии Точикистон мавчуд набудани субъекти ягонаи махсусгардонидашуда, ки метавонад вазифахои оперативй-чустучуй, огохонй-профилактикй, тафтишотй, маъмурй-амалиро ичро намуда, хамзамон, дастгирии тахлилии фаъолиятро оид ба муковимат ба савдои одамон, инчунин, таъсири психологй-педагогй ва дигар таъсирро ба хукуквайронкунандагон амалй намояд;

- норасоихо дар сиёсати хифзи хукуки давлат (аз чумла чиноятй), ба монанди: а) мавчуд набудани низоми таъмини хукукии фаъолияти макомоти корхои дохилй, ки ба муковимат ба савдои одамон равона шудааст ва кушишхои макомоти хифзи хукук ва институтхои чомеаи шахрвандиро дар ин самт хамоханг созанд; б) дониши нокифоя дар бораи усулхои муосири муковимат ва омода набудани кормандони макомоти корхои дохилй ва дигар субъектхои давлатй барои муковимат ба савдои одамон, барои хамохангсозии амалхои худ бо дигар макомоти хифзи хукук ва институтхои чомеаи шахрвандй; в) мавчуд набудани стратегияи ягонаи муковимат ба савдои одамон ва расмиятчигии робитахои кормандони макомоти тафтиши пешакй ва вохидхои оперативй-чустучуй дар сатхи идоравй ва байниидоравй дар ин самт; г) такрори вазифахо дар ин соха ё аз як субъект ба субъекти дигар гузаштани масъулият, барои он ки ангезаи анику аён барои фаъолият оид ба муковимат ба савдои одамон ва низоми бахогузории он вучуд надорад, ки дар натича ин самаранокии кушишхои макомоти хифзи хукук кохиш меёбад;

- номуайянии салохияти мурофиавии чиноятй, ки дар натича ба

Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон

нокобилии шахсони вазифадори макомоти хифзи хукук барои дар сатхи зарурй тафтиш кардани чиноятхо аз руи далелхои савдои одамон оварда мерасонад, инчунин набудани усулхои самараноки тафтиши ин чиноятхо ва набудани ихтисоси зарурии муфаттишону тахкикгарон.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Якчанд сабабхои вазъияти бавучудомадаро кайд намудан зарур меояд: нокифоя донистани усулхои муосири муковимат бо ин гуна чиноятхо; набудани тахассуси зарурй дар кормандони вохидхои оперативию тафтишотй; набудани вохидхои махсус оид ба муковимат ба савдои одамон дар аксарияти макомоти хифзи хукук; набудани стратегияи ягонаи ин фаъолият; муносибати расмй ба ташкили хамкории макомоти тафтиши пешакй бо вохидхои оперативй-чустучуй дар сатхи идоравй ва байниидоравй; сарбории аз хад зиёди кормандони онхо, ки хамзамон, вазифахои дигар шуъбахоро ичро мекунанд ва гайра. Хулоса, бе коркарди тадбирхои мушаххасе, ки ба такмили фаъолияти муштараки вохидхои тафтишотй ва оперативй-чустучуй дар самти муковимат ба савдои одамон ва чиноятхои ба он алокаманд нигаронида шудаанд, муборизаро бо чинояткории категорияи мазкур пурзур кардан гайриимкон мебошад.

Хдмин тарик, ба хулосае омадан мумкин аст, ки савдои одамон дарачаи баланди латентнокиро дорад, бинобар ин, муайянкунй, ошкоркунй ва тафтиши чиноятхои мазкур, дар хакикат равиши комплексиро, аз чумла, чорахои мачбуркунй ва пешгирикунандаро талаб мекунад. Дарачаи баланди латентнокии савдои одамон зарурияти пеш аз хама, кабули чорахои хусусияти оперативй-чустучуиро, яъне мавчуд будани кормандони баландихтисоси хам сохаи оперативй ва хам сохаи тафтишотиро талаб менамояд.

Барои муковимат ба ин гуна намуди чиноятхо танхо кушиши макомоти корхои дохилй кифоягй намекунад. Аз ин лихоз, фаъолияти якчояи мувофикшудаи хамаи макомоти хифзи хукуки Чумхурии

Точикистон, хамкории онхо бо дигар макомоти хокимияти давлатй, макомоти худидоракунии махаллй, шахрвандон, иттиходияхои чамъиятй ва ташкилотхои байналмилалй манфиатпазир мебошад.

Муковимат бо савдои одамон хамчун як самти фаъолияти хифзи хукукии макомоти корхои дохилии Чумхурии Точикистон - дар заминаи конунхо ва санадхои зерконунй, ки дар якчоягй бо дигар макомоти давлатй, чамъиятй, ташкилотхои байналмилалй ва фаъолияти макомоти хифзи хукуки давлатхои хоричй, амалй мегардад, дар худ мачмуи чорахои хукукй, ташкилй,

хукуктатбиккунй ва дигар чорабинихо, ки ба самтхои зерин равона шудаанд, дар бар мегирад: а) огохсозй, пешгирй, ошкорсозй, рафъ, фошнамой, тафтиши чиноятхо ва дигар хукуквайронкунихои алокаманд ба савдои одамон;

б) муайянкунии саривактй ва бартарафсозии омилхои кирдорхои зиддихукукй, кохиш додани окибатхои он;

в) расонидани ёрй ба чабрдидагони ин навъи хукуквайронкунй, инчунин, расонидани таъсири пешгирии профилактики ба шахсони майли содиркунии ин навъи чинояткориро доранд ва ба курбониёни эхтимолии савдои одамон.

Набудани субъекти махсуси хифзи хукук, ки он тавонад хамачониба бо таври системавй ичрои вазифахои оперативй-чустучуй, профилактики, тафтишотй, амалияи маъмурй ва дар як маврид амалй гардонидани таъмини фаъолияти тахлилй вобаста ба муковимат бо савдои одамон, инчунин, ташкили мушоияти психологй-педогогй ва огохсозй-пешгирй, ки окибат ба пастшавии самаранокии чорахои кабулгардида доир ба ин самт оварда мерасонад.

Муковимат ба савдои одамон ин мачмуи чорахои хукукй-ташкилй, хукуктатбикнамой ва дигар чорахоро вобаста ба огохсозй, пешгирй, ошкорсозй, тафтиши чиноятхо ва дигар хукуквайронкунихои алокаманд ба савдои одамон, муайян ва бартарафсозии саривактии омилхои зиддихукукии ба савдои одамон алокаманд, аз чумла,

Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон

кохиш додани окибатхои он, кумак ба майли содир намудани онро доранд, аз

шахсоне, ки аз ин хукуквайронкунихо чумла, ба курбониёни эхтимолии савдои

зарар дидаанд, расонидани таъсири одамон мебошад. огохонй-профилактикй ба шахсоне, ки

Адабиёти истифодашуда

1. Бухориев, Б. Р. Уголовно-правовые меры предупреждения торговли людьми (по материалам Республики Таджикистан): дис. ... канд. юрид. наук: 12.00.08 / Бехруз Рустамович Бухориев. -М., 2018. - 242 с.

2. Ванюшева, Я. В. Коррупционные факторы, способствующие торговле людьми _ Я.В. Ва-нюшева // Евразийская адвокатура. - 2017. - № 5 (30). - С. 89-92.

3. Винокуров, С. И., Жердева, Н. И., Коимшиди, Г. Ф. и др. Борьба с торговлей людьми в России: практическое пособие. - М.: Академия Генеральной прокуратуры Российской Федерации, 2010. - 126 с.

4. Винокуров, С. И. Противодействие торговле людьми: теоретические, правовые и организационные основы: моногравия / С.И. Винокуров. - М.: Юрлитинформ, 2016. - 280 с.

5. Выступление Президента Республики Таджикистан на Международной конференции Европейского Союза и ряда стран соседей и партнеров по укреплению границ и усилению борьбы с наркотиками от 21.10.2008 г. // [Электронный ресурс] - Режим доступа: http://www.President.tj/ru (дата обращения: 04.03.2018).

6. Выступление Президента Республики Таджикистан на международной сессии по борьбе с терроризмом. - Иран, 26.06.2011 г. // [Электронный ресурс] - Режим доступа: http://www.president.tj/ru (дата обращения: 04.03.2018).

7. Демидова, Т.К., Лапук, В.Е. Незаконная миграция как один из факторов распространения терроризма // International Journal of Humanities and Natural Sciences. - 2022. - Том 1-2 (64). - С. 114116.

8. Иванов, Д.А., Панина, Е.Н. Европейская интеграция на современном этапе: перспективы дальнейшего развития и проблемные аспекты функционирования / Д.А. Иванова, Е.Н. Панина // Права человека и глобализация: материалы IV-ой международной научнотеоретической конференции, посвященной Дню прав человека // Под общ. ред. к.ю.н., доцента Ф. Р. Шарифзода. - Душанбе: Типография МВД Республики Таджикистан, 2022. - С. 155-157.

9. Коваленко, В.И. Теоретические и прикладные проблемы противодействия криминальной эксплуатации человека (криминологическое исследование): дис. ... докт. юрид. наук: 12.00.08 / Вера Ивановна Коваленко. - М., 2017. - 515 с.

10. ^онуни Чумхурии Точикистон «Дар бораи ворид намудани тагйироту иловахо ба Ко-декси чиноятии Чумхурии Точикистон» аз 2 январи соли 2019, тахти № 1554.

11. Левченко, О.П. Противодействие торговле людьми и эксплуатации человека: правовой, организационный, криминалистический аспекты: монография / О.П. Левченко. - М.: Академия изучения проблем национальной безопасности, 2006. - 256 с.

12. Маркарян, А.О. Интеллектуальная система оценки местонахождения нелегальных мигрантов / А.О. Маркарян // Труды Академии управления МВД России. - 2017. - № 3 (43). - С. 105110.

13. Назарзода, Х. Н. курбониёни савдои одамон кихоанд ва чй хукук доранд? // Садои мар-дум: нашрияи Мачлиси Олии Чумхурии Тачикистан аз 12 июли соли 2018, тахти № 86 (3880) // [За-хираи электронй] - Речаи воридшавй: http://sadoimardum.tj/i-tisod/i-timoiyot /urboniyoni-savdoi-odamon-ki-oand-va-ch-u-u-dorand (санаи мурочиат: 14.07.2018).

14. Нечевин, Д.К. Незаконная миграция населения: причины и условия / Д.К. Нечевин // Юридическая наука в Китае и России. - 2017. - № 1. - С. 263-278.

15. Паёми Президенти Чумхурии Точикистон ба Мачлиси Олии Чумхурии Точикистон. Душанбе, 22 декабри соли 2017 // [Захираи электронй] - Речаи воридшавй: http://www.president.tj/ru (санаи мурочиат: 27.06.2018).

16. Протокол заседания Правительственной комиссии по профилактике правонарушений (г. Москва) от 28.03.2014 г. № 1 // [Электронный ресурс] - Режим доступа: https://мвд.рф/up-load/site1/documentfile/ 1vrFm8S6pc.doc. (дата обращения: 06.06.2018).

Осори Академияи ВКД Чумдурии Точикистон

17. Раимбердиев, Р.Р. Управление подразделениями МВД Кыргызской Республики, осуществляющими борьбу с организованной преступностью: дис. ... канд. юрид. наук: 12.00.11 / Расул-берди Раимбердиевич Раимбердиев. - М., 2009. - 219 с.

18. Рахмонов, А.С., Рахмонов, Б.Ш. Роль и место Республики Таджикистан в системе безопасности и противодействие современным нетрадиционным угрозам в ЦАР / А.С. Рахмонов, Б.Ш. Рахмонов // Вестник Таджикского государственного университета права, бизнеса и политики. Сер. обществ. наук. - 2016. - № 2 (67). - С. 107-116.

19. Таджикистан: трудовые мигранты - двигатели экономики // [Электронный ресурс] - Режим доступа: https://rian.com.ua/abroad/20180423/1034507942/Tajikistan-migranty-dvigateli-ekonomika.html (дата обращения: 11.06.2018).

20. Такрибан сеяки курбониёни савдои одамон кудакон мебошанд: гузориши Раёсати СММ оид ба маводи мудаддир ва чинояткорй аз 21 декабри соли 2016 // [Манбаи электронй] - Речаи во-ридшавй: http://www.unodc.org/unodc/ru/frontpage /2016/December/almost-a-third-of-trafficking-victims-are-children-unodc-report.html (санаи мурочиат: 19.10.2017).

21. Точикистон дар ракамдо: мачмуаи оморй: Агентии омори назди Президенти Чумдурии Точикистон. 2017. - 157 с. // [Захираи электоронй] - Речаи воридшавй: http://oldstat.wtj/ru/img/e37b548394b7b88961c832850b 3835391508737865.pdf (санаи мурочиат: 08.04.2019).

22. Шарипова, К.С. Национальная безопасность Республики Таджикистан в контексте региональных и международных вызовов: дис. ... канд. полит. наук: 23.00.04 / Камилла Сухробовна Шарипова. - Душанбе, 2017. - 150 с.

23. Шарипов, Т.Ш., Рауфов, Ф.Х., Сафарзода, А.И., Радматчонов, Б.Н. Муковимат ба савдои одамон: воситаи илмй-амалй. Нашри 2-юм, такмилдодашуда. - Душанбе, 2017. - 254 с.

24. Шумораи никоддои ба кайд гирифташуда дар солдои 2000-2020. Агентии омори назди Президенти Чумдурии Точикистон // [Захираи электронй] - Речаи воридшавй: https:/view.office-apps.live.com/op/view. (санаи мурочиат: 15.08.2023).

25. Шумораи талокдои ба кайд гирифташуда дар солдои 2000-2020. Агентии омори назди Президенти Чумдурии Точикистон // [Захираи электоронй] - Речаи воридшавй: http://stat.ww.tj/li-brary/ru/number_of_ registered_divorces.xls (санаи мурочиат: 15.08.2023).

References

1. Bukhoriev, B. R. Criminal legal measures to prevent human trafficking (based on materials from the Republic of Tajikistan): dis. ...cand. legal Sciences: 12.00.08 / Behruz Rustamovich Bukhoriev. - M., 2018. - 242 p.

2. Vanyusheva, Ya.V. Corruption factors contributing to human trafficking _ Ya.V. Vanyusheva // Eurasian advocacy. - 2017. - No. 5 (30). - Pp. 89-92.

3. Vinokurov, S.I., Zherdeva, N.I., Koimshidi, G.F. et al. Combating human trafficking in Russia: a practical guide. - M.: Academy of the Prosecutor General's Office of the Russian Federation, 2010. - 126 p.

4. Vinokurov, S.I. Counteracting human trafficking: theoretical, legal and organizational foundations: monogravia / S.I. Vinokurov. - M.: Yurlitinform, 2016. - 280 p.

5. Speech by the President of the Republic of Tajikistan at the International Conference of the European Union and a number of neighboring countries and partners on strengthening borders and strengthening the fight against drugs from October 21, 2008 // [Electronic resource] - Access mode: http://www.Pres-ident.tj /ru (date of access: 03/04/2018).

6. Speech by the President of the Republic of Tajikistan at the international session on combating terrorism. - Iran, 06/26/2011 // [Electronic resource] - Access mode: http://www.president.tj/ru (access date: 03/04/2018).

7. Demidova, T.K., Lapuk, V.E. Illegal migration as one of the factors in the spread of terrorism // International Journal of Humanities and Natural Sciences. - 2022. - Volume 1-2 (64). - Pp. 114-116.

8. Ivanov, D.A., Panina, E.N. European integration at the present stage: prospects for further development and problematic aspects of functioning / D.A. Ivanova, E.N. Panina // Human rights and globalization: materials of the IV international scientific and theoretical conference dedicated to Human Rights Day // Pod general. ed. Candidate of Law, Associate Professor F. R. Sharifzoda. - Dushanbe: Printing house of the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Tajikistan, 2022. - Pр. 155-157.

Осори Академияи ВКД Чумдурии Точикистон

9. Kovalenko, V.I. Theoretical and applied problems of combating criminal exploitation of humans (criminological research): dis. ... doc. legal Sciences: 12.00.08 / Vera Ivanovna Kovalenko. - M., 2017. - 515 p.

10. Law of the Republic of Tajikistan "On Amendments to the Criminal Code of the Republic of Tajikistan" dated January 2, 2019, under No. 1554.

11. Levchenko, O.P. Combating human trafficking and human exploitation: legal, organizational, forensic aspects: monograph / O.P. Levchenko. - M.: Academy for the Study of National Security Problems, 2006. - 256 p.

12. Markaryan, A.O. Intelligent system for assessing the location of illegal migrants / A.O. Markar-yan // Proceedings of the Academy of Management of the Ministry of Internal Affairs of Russia. - 2017. -No. 3 (43). - Pp. 105-110.

13. Nazarzoda, Kh. N. Who are the victims of human trafficking and what are their rights? // Voice of the people: publication of the Supreme Assembly of the Republic of Tajikistan dated July 12, 2018, under No. 86 (3880) // [Electronic resource] - Access mode: http://sadoimardum.tj/i-tisod/i-timoiyot /urboniyoni-savodai-odamon-ki-oand-va-ch-u-u-dorand (date of application: 14.07.2018).

14. Nechevin, D.K. Illegal migration of the population: causes and conditions / D.K. Nechevin // Legal science in China and Russia. - 2017. - No. 1. - Pp. 263-278.

15. Message of the President of the Republic of Tajikistan to the Supreme Assembly of the Republic of Tajikistan. Dushanbe, December 22, 2017 // [Electronic resource] - Access mode: http://www.presi-dent.tj/ru (access date: 06/27/2018).

16. Minutes of the meeting of the Government Commission for Crime Prevention (Moscow) dated March 28, 2014 No. 1 // [Electronic resource] - Access mode: https://MVD.RF/upload/site1/document-file/1 vrFm8S6pc.doc. (date of access: 06/06/2018).

17. Raimberdiev, R.R. Management of units of the Ministry of Internal Affairs of the Kyrgyz Republic fighting organized crime: dis. ...cand. legal Sciences: 12.00.11 / Rasulberdi Raimberdievich Raimberdiev. - M., 2009. - 219 p.

18. Rakhmonov, A.S., Rakhmonov, B.Sh. The role and place of the Republic of Tajikistan in the security system and countering modern non-traditional threats in the Central African Republic / A.S. Rakh-monov, B.Sh. Rakhmonov // Bulletin of the Tajik State University of Law, Business and Politics. Ser. society Sci. - 2016. - No. 2 (67). - Pp. 107-116.

19. Tajikistan: labor migrants are the engines of the economy // [Electronic resource] - Access mode: https://rian.com.ua/abroad/20180423/1034507942/Tajikistan-migranty-dvigateli-ekonomika.html (access date: 11.06. 2018).

20. About a third of the victims of human trafficking are children: report of the UN Office on Drugs and Crime of December 21, 2016 // [Electronic resource] - Access mode: http://www.unodc. org/unodc/ru/frontpage / 2016/December/almost-a-third-of-trafficking-victims-are-chil-dren-unodc-report.html (access date: 19.10.2017).

21. Tajikistan in numbers: statistical collection: Statistical Agency under the President of the Republic of Tajikistan. 2017. - 157 p. // [Electronic resource] - Access mode: http://old-stat.wtj/ru/img/e37b548394b7b88961c832850b 3835391508737865.pdf (access date: 04/08/2019).

22. Sharipova, K.S. National security of the Republic of Tajikistan in the context of regional and international challenges: dis. ...cand. watered Sciences: 23.00.04 / Kamilla Sukhrobovna Sharipova. - Dushanbe, 2017. - 150 p.

23. Sharipov, T.Sh., Raufov, F.H., Safarzoda, A.I., Rakhmatjonov, B.N. Resistance to human trafficking: a scientific-practical tool. 2nd Edition, Revised. - Dushanbe, 2017. - 254 p.

24. The number of registered marriages in 2000-2020. Statistical Agency under the President of the Republic of Tajikistan // [Electronic resource] - Login mode: https:/view.officeapps.live.com/op/view. (date of application: 15.08.2023).

25. The number of registered divorces in 2000-2020. Statistical Agency under the President of the Republic of Tajikistan // [Electronic database] - Access mode: http://stat.ww.tj/library/ru/number_of_ reg-istered_divorces.xls (date of application: 15.08.2023).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.