Научная статья на тему 'РОССИЯ ФЕДЕРАЦИЯСИ ҚУРОЛЛИ КУЧЛАРИДАГИ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИКНИНГ ПЕДАГОГИК ТАҲЛИЛИ'

РОССИЯ ФЕДЕРАЦИЯСИ ҚУРОЛЛИ КУЧЛАРИДАГИ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИКНИНГ ПЕДАГОГИК ТАҲЛИЛИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
160
37
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
Ключевые слова
ПРОФЕССИОНАЛЬНАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ / ФИЗИЧЕСКАЯ КУЛЬТУРА / ФИЗИЧЕСКАЯ ПОДГОТОВКА ВОЕННОСЛУЖАЩИХ / ОРГАНИЗАТОРСКО- МЕТОДИЧЕСКИЕ УМЕНИЯ / ВЫПОЛНЕНИЯ НОРМАТИВОВ / ВОЗРАСТНЫЕ ГРУППЫ ВОЕННОСЛУЖАЩИХ / ВОЕННО-УЧЕБНЫЕ ЗАВЕДЕНИЯ / ФОРМЫ ФИЗИЧЕСКОЙ ПОДГОТОВКИ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Бобомуратов И.Б.

Ушбу мақолада Россия Федерацияси Қуролли Кучларининг барча тоифадаги ҳарбий хизматчиларини замонавий жисмоний тайёргарлиги таҳлили келтирилган. Бундан ташқари, ретроспектив таҳлилни ҳисобга олган ҳолда, Ўзбекистон Республикаси Мудофаа Вазирлиги бўлинмаларида жисмоний тайёргарликни яхшилаш бўйича ўқув-услубий таклифлар тақдим этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «РОССИЯ ФЕДЕРАЦИЯСИ ҚУРОЛЛИ КУЧЛАРИДАГИ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИКНИНГ ПЕДАГОГИК ТАҲЛИЛИ»

Подготовка педагогических кадров

Литературы:

1. Постановление Президента Республики Узбекистан «О мерах по дальнейшему развитию физической культуры и массового спорта» г. Ташкент, 3 июня 2017г.

2. Пальтов А.Е. Инновационные образовательные технологии: Учебное пособие. - Владим. Гос. ун-т им. А.Г. Столетовых. - Владимир: Изд-во ВлГУ, 2018. - 119 с.

3. Ильин, Г. Л. Инновации в образовании [Текст]: учебное пособие / Г. Л. Ильин. М.: Прометей, 2015. - 426 с.

4. Лечебная физическая культура: учеб. для студ. высш. учеб. заведений / Т.С. Гарасева [и др.]; под ред. С.Н. Попова. - 3-е изд., стереотип. - М.: Изд. центр «Академия», 2006. - 416 с.

5. Мандель, Б. Р. Инновационные технологии педагогической

деятельности / учебное пособие для магистрантов // Б. Р. Мандель. М.: Берлин: Директ-Медиа, 2016. - 260 с.

6. Здоровье и физическая культура студента / Под ред. В.А. Бароненко: Учеб, пособие. // М.: Альфа-М: ИНФРА-М, 2006. - 352с.

7. Т.Т.Юнусов «Организация управления физкультурным движениям в Республике Узбекистан». / Учебное пособие // Ташкент 1995г.

8. Яхонтов Е.Р. Методология спортивно-педагогических исследований. Курс лекций / СПб ГАФК им. П,Ф. Лесгафта. 2002 - 151 с.

9. Методика оценки психологической атмосферы в коллективе (по А.Ф.Фидлеру) / Фетискин Н.П., Козлов В.В., Мануйлов Г.М. Социально-психологическая диагностика развития личности и малых групп. - М., Изд-во Института Психотерапии. 2002. С.190-191.

УУК (УДК, UDC):

Муаллиф билан богланиш учун. bobomurotov55@mail.ru

Мустакил изланувчи И.Б. БОБОМУРАТОВ1

1 Узбекистан Республикаси ^уролли Кучлари Академияси Тошкент шахар, Узбекистон

РОССИЯ ФЕДЕРАЦИЯСИ ЦУРОААИ КУЧЛАРИДАГИ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРАИКНИНГ ПЕДАГОГИК ТАХДИАИ

Аннотация

Annotation

В данной статье проводиться анализ современной физической подготовки в Вооруженных Силах Российской Федерации для всех категорий военнослужащих. Кроме того, с учетом проведенного ретроспективного анализа представлены учебно-методические предложения по совершенствованию физической подготовки в подразделения Министерства обороны Республики Узбекистан.

Ключевые слова: профессиональная деятельность; физическая культура; физическая подготовка военнослужащих; организаторско-методические умения; выполнения нормативов; возрастные группы военнослужащих; военно-учебные заведения; формы физической подготовки.

Россия Федерациясининг ^уролли Кучларида профессионал жисмоний тарбия жисмоний тайёр-гарлик тизимининг мухим йуналишларидан бири булиб, харбий хизматчиларнинг муваффакиятли касбий фаолиятга объектив тайёрланишига хисса кушадиган амалий билимлар, сифатлар, куникма ва малакалар хосил килиш учун мулжалланган. Бундан келиб чикадики, тайёргарлик даражаси мутахассис сифатида шаклланишнинг самарадорлигига бево-сита таъсир курсатадиган энг мухим курсаткичдир. Шунинг учун бизнинг кейинги тадкикотларимиз ^уролли Кучлар сафларида касбий сифатларни ри-вожлантириш учун касбий жисмоний тайёргарлик воситалари ва усулларидан фойдаланиш самара-дорлигини ва касбий куникмаларни куллашнинг истикболларини аниклаш эди. Касбий тайёргарлик узига хос сифатларни намоён этишни талаб килади. Муайян касбий сифатлар таълим фаолиятининг бар-ча турларида устивор таъсир курсатади. Уларнинг ривожланиш даражаси тингловчи(курсант)ларнинг Россия Федерацияси ^уролли Кучларида хизматга тайёргарлик даражасини белгилайди.

Ушбу маколада Россия Федерацияси Куролли Кучларининг барча тоифадаги дарбий хизматчиларини замонавий жисмоний тайёргарлиги тадлили келтирилган. Бундан ташкари. ретроспектив тадлилни дисобга олган долда, Узбекистан Республикаси Мудофаа Вазирлиги булинмаларида жисмоний тайёргарликни яхшилаш буйича укув-услубий таклифлар такдим этилган.

Калит сузлар: касбий фаолият; жисмоний тарбия; дарбий хизматчиларнинг жисмоний тайёргарлиги; ташкилий ва услубий мщорат; меъёрларни бажарилиши; дарбий хизматчиларнинг ёш гуруулари; уарбий-укув юртлари; жисмоний тайёргарлик шакллари

This article analyzes modern physical training in the armed Forces of the Russian Federation for all categories of military personnel. i addition, taking into account the conducted retrospective analysis. educational and methodological proposals for improving physical training in the units of the Ministry of defense of the Republic ofUzbekistan are presented.

Key words: professional activity; physical culture; physical training of military personnel; organizational and methodological skills; compliance with standards; age groups of military personnel; military educational institutions; forms of physical training.

Максад билан боглик холда биз касбий жисмоний тайёргарликнинг куйидаги умумий методологик ва махсус ёндашувларига асосланган тингловчилар тай-ёргарлигининг асосий сифатларини шакллантирдик:

- махсус билимларни, касбий куникмаларни шакллантириш;

- касбий мухим жисмоний сифатларни, психомотор кобилиятларни ва иродавий сифатларни ривожлантириш;

- жисмоний машкларга нисбатан онгли муноса-батни тарбиялаш;

- махсус билимлар ва касбий куникмаларни шакл-лантириш;

- восита ва функционал имкониятларни такомил-лаштириш буйича шахсий тажрибани урганиш;

- келажакда касб учун умумий ва касбий кулла-ниладиган жисмоний тайёргарликни таъминлаш;

- бутун укиш даврида психофизик курсаткичлар даражасини ошириш.

куролли Кучлардаги жисмоний тарбиянинг ахамияти, максади ва вазифалари. Жисмоний тайёргарлик- бу жанговар тайёргарликнинг асосий

№5-2020 e-mail: fan_sportga@uzdjtsu.uz 65

Подготовка педагогических кадров

о сч о сч ю

го

£ о о.

СО

фанларидан бири, харбий тайёргарлик ва Куролли Кучларнинг харбий хизматчиларни укитишнинг мухим ва ажралмас кисмидир. Куролли Кучлардаги жисмоний тайёргарлик таълим тизимининг ажралмас кисми булиб, унинг умумий тамойиллари асосида курилган. Шу билан бирга, унинг мазмуни, биринчи навбатда, жанговар вазифаларни бажариш учун бе-рилган вазифаларни самарали бажариш учун зарур булган кобилият ва куникмаларни шакллантиришга, харбий хизматчиларнинг жисмоний сифатларини ривожлантиришга каратилган. Юкоридагилардан ке-либ чикиб, улар шахсни хар томонлама ривожланиш ва ёшларни ватанпарварлик рухида тарбиялашда уз хиссаларини кушмокдалар.

Жисмоний тайёргарликнинг максади. Хар кандай вактда ва хар кандай шароитда харбий хизмат-чиларга узларининг жанговар вазифаларини бажариш учун берилган вазифаларни самарали бажариш учун зарур булган жисмоний тайёргарликни таъминлаш.

Жисмоний тайёргарликнинг умумий вазифа-лари куйидагилардан иборат:

- чидамлилик, кучлилик, тезлик ва чакконликни ривожлантириш ва тегишли даражада ушлаб туриш;

- табиий тусикларни пиёда ва чангида енгиш, кул жанги, харбий-амалий куникмаларни эгаллаш;

- рухий баркарорлик, узига булган ишонч, максад-га интилувчанлик ва катъиятлилик, ташаббускорлик ва зукколик, тиришкоклик ва кайсарлик, бардошлик ва узини-узи бошкариш кобилиятларини тарбиялаш;

- саломатликни яхшилаш, чиникиш ва тананининг жанговар фаолиятдаги салбий омиллар таъсирига чидамлилигини ошириш;

- соглом турмуш тарзи ва баркамол жисмоний ривожланишни шакллантириш.

- жисмоний тайёргарликнинг махсус вазифалари харбий хизматчиларнинг харбий-касбий фаолиятла-рининг хусусиятларига караб белгиланади.

Харбий хизматчиларнинг жисмоний тайёр-гарлиги:

1) Шартнома буйича харбий хизматни уташ, хар-бий хизмат, уни ташкил этиш ва утказиш талабларига мувофик жисмоний тайёргарликни керакли меъёрда саклаш;

2) Муддатли харбий хизмат ва Куролли Кучлар захирасида хизмат килиш- бу жанговар вазифалар-нинг узига хос хусусиятлари билан боглик умумий ва махсус вазифаларни хал этиш, юкори даражада-ги самарадорликни ошириш ва саклаш, мунтазам жисмоний машклар ва спортга эхтиёжни уйготиш;

3) Тингловчилар, харбий-укув юртлари талаба-лари- умумий ва махсус вазифаларни хал килиш, жисмоний тайёргарликнинг барча шакллари машгу-лотларини утказишда назарий билимларни, ташкилий ва услубий куникмаларни узлаштириш;

4) Шартнома буйича харбий хизматда булган аёл харбий хизматчиларни жисмоний тайёргарлиги-хиз-матнинг характери ва тананинг хусусиятларини хи-собга олган холда умумий жисмоний тайёргарликни ошириш, согликни мустахкамлаш.

Жисмоний тайёргарлик буйича машгулотларни утказиш ва меъёрларни бажариш учун шартнома асо-сида харбий хизматни утаётган харбий хизматчилар ёш гурухларига ажратилади (1-жадвал):

1-жадвал

Ёш гурухлари Эркаклар Аёллар

1- 25 ёшгача 25 ёшгача

2- 30 ёшгача 30 ёшгача

3- 35 ёшгача 35 ёшгача

4- 40 ёшгача 40 ёшгача

5- 45 ёшгача 45 ёшгача

6- 50 ёшгача 45 ёш ва ундан катта

7- 55 ёшгача йук

8- 55 ёш ва ундан катта йук

Шартнома буйича харбий хизматга келган фукаро-ларнинг жисмоний тайёргарлиги шартнома асосида харбий хизматга келган номзодларнинг жисмоний тайёргарлиги талабларига мувофик барча жисмоний машклар учун минимал талабларни бажариш нати-жалари ва шартларига кура бахоланади.

Харбий укув юртларига укишга киришга ном-зодлар жисмоний тайёргарлик сифатлари буйича 3-4 та машк оркали имтихондан утишади (турникда тортилиш, 100 м.га югуриш, 3 км югуриш, 100 м.га сузиш-имкон кадар).

Офицерлар таркибидан академияга укишга ки-риш учун номзодлар 3-4 та машк оркали (турникда тортилиш, 100 м.га югуриш, 1 км.га югуриш (4- ва ундан катта ёшдагилар учун) ёш гурухларига му-вофик жисмоний тайёргарлик буйича имтихондан утишади). 3 км.га югуриш (1-3- ёш гурухлари учун), 100 м.га сузиш- имкон кадар) [1].

Назорат текширувида жисмоний тайёргарлик даражаси буйича белгиланган талабларни бажарма-ган (жисмоний тайёргарлик назорати меъёрларни бажармаган) шартнома асосидаги хизматчилар учун жисмоний тайёргарликни текшириш ва кайта топши-риш учун беш ойлик муддат берилади. Кумондонлар (командирлар) жисмоний тайёргарлиги талабларини бажариш учун кушимча машгулотлар вакти белги-ланади.

Харбий хизматчиларнинг жисмоний тайёргарлиги даражаси тугрисидаги маълумотлар расмий тав-сифларда, аттестация варакаларида акс эттирилган.

Харбий хизматчилар, тиббий курикдан сунг уткир касалликлар ва жарохатлари булса 3 ёки 2-гу-рухга утказилиб тиббий ходимлар кузатувида булиб жисмоний тайёргарлик буйича текширишлардан озод килинади.

Харбий хизматчиларни жисмоний тайёргарлиги шакллари

Жисмоний тайёргарлик куйидаги шаклларда ташкил килинади ва утказилади:

- укув машгулотлари;

- эрталабки бадантарбия;

- спорт ва оммавий ишлар;

- укув-жанговар фаолият жараёнидаги жисмоний машгулот;

- мустакил жисмоний тайёргарлик.

Укув машгулотлари. Жисмоний тайёргарлик машклари харбий хизматчиларнинг умумий жанговар тайёргарлиги тизимида мухим урин тутади. Расмий равишда, жисмоний тайёргарлик кушинлар жан-говар тайёргарлигининг асосий фанларидан бири хисобланади.

Жисмоний тайёргарлик машгулотлари жисмоний сифатларни ривожлантириш ва доимий равишда такомиллаштиришга, харбий-амалий харакат куник-маларини шакллантириш ва такомиллаштиришга, жисмоний ривожланишни яхшилашга, саломатлик-

66 е-шай: fan_sportga@uzdjtsu.uz №5-2020

Подготовка педагогических кадров

ни мустахкамлашга ва харбий касбий фаолиятнинг салбий омиллари таъсирига каршилик курсатишга каратилган.

Машгулотлар куйидаги тартибда утказилади:

Куролли кучлар, кучма бригадалар, махсус кучлар биригадалари учун- хафтада 3-4 соат, шундан икки марта харбий кисмда бир соат, колганлари машгулот учун харбий кисмнинг укув йилига мулжалланган укув режасига мувофик.

Хаво кучлари ва хаво мудофааси кучлари учун-хафтасига 3 соат, шундан икки марта харбий кисм таркибидаги бир соат ва бир марта кушинларни тайёрлаш режасига мувофик.

Харбий укув юртларининг тингловчилари билан-хафтасига камида 4 соат утилиши лозим.

Машгулотларнинг давомийлиги ва вактини тар-тибга солиш:

Харбий кисм ва булинмаларда ишлаб чикилган кунлик тартиб, дарс жадвали ва бошка хужжатлар билан белгиланган соатларда утказилади. Харбий кисмларда машгулотлар давомийлиги 50 ёки 100 дакика, олий укув юртларида 45-90 дакика.

Укув машгулотларида ургатиш жараёниниг барча боскичлари намоён булади: таништириш, урганиш, мустахкамлаш, такомиллаштириш.

Бу янги жисмоний машкларни самарали ур-ганишни таъминлайди, харбий-амалий, харакат малакаларини шакллантиради, назарий билим ва ташкилий-назарий куникмалари сингдирилади, умумий ва махсус сифатлар ривожлантирилади. Жисмоний тайёргарлик машгулотлари назарий ва амалий утказилади.

Эрталабки бадантарбия. Эрталабки бадантар-бия харбий хизматчиларни мунтазам жисмоний тайёргарлиги максадида олиб борилади. Уйкудан кейин танани фаол холатга тезда етказиш, куп киррали жисмоний тайёргарликни ошириш, кун-далик жисмоний машкларни бажариш одатини шакллантириш, саломатликни мустахкамлаш ва танани чиниктиришга йуналтирилади. Эрталабки бадантарбия кун тартибининг ажралмас кисми-дир. Харбий хизматчилар уйкудан уйгонгандан 10 дакика утгач утказилади (давомийлиги 30 дан 50 дакикагача).

Эрталабки бадантарбия илгари урганилган жисмоний машклар ёрдамида кенг камровли машгулот шаклида олиб борилади.

Терма жамоа аъзоларига укув йигинлар чогида индивидуал режа асосида спорт кийимида шугулла-ниш учун рухсат берилади [2].

Оммавий-спорт ишлари харбий хизматчилар-нинг жисмоний тайёргарлиги ва спорт махоратини оширишга, шахсий таркибнинг буш вактини маз-мунли ташкил этишга каратилган. Бу харбий ирода ва катъиятлиликни максимал жисмоний машклар ва аклий зурикиш билан тарбиялашнинг самарали воситасидир.

Оммавий- спорт ишлари куйидаги шаклларда олиб борилади :

- спорт турлари буйича укув машгулотлари ва спорт йигинлари;

- юкори малакали спортчиларни тайёрлаш;

- спорт ва харбий спорт мусобакалари;

- харбий-оммавий ишлар куриги;

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

- спорт байрамлари.

Укув-жанговар тайёргарлик жараёнида жисмоний тайёргарлик.

Укув-жанговар тайёргарлик жараёнида жисмоний тайёргарликка жанговар навбатчилик олиб бориш жараёнида бажариладиган жисмоний машклар, йул босиб утиш давомидаги жисмоний тайёргарлик, кушинларни транспорт воситаларида харакатланиш пайтида бажариладиган жисмоний машклар, дала шароитдаги жисмоний тайёргарлик киради.

Навбатчилик жойи ва шартларига караб, навбат-чиликдан давомида, олдин ва ундан кейин жисмоний машклар тупламини бажариш мумкин.

Харбий кисмларнинг транспорт воситаларида харакатланиши пайтида жисмоний машклар хара-катларга доимий тайёр туриш, чарчокни олдини олиш учун амалга оширилади, кишда эса тана совук котиши олди олинади.

Харбий кисм машгулот майдончасига (лагерга) чикишда, жисмоний машклар учун жойлар (спорт мажмуаси, шпаллар, копток материаллардан тай-ёрланган спорт анжомлари), тусиклар ва кул жанги майдончалари жихозланадин [4].

Мустакил жисмоний машгулот. Бу харбий хизматчиларнинг харбий касбий фаолияти самара-дорлигини ошириш захираларидан биридир.

Тугри ташкил этилган мунтазам жисмоний машгулот тананинг салбий омилларга чидамлилиги-ни ошириш, асаб тизимини мустахкамлаш, харакат ва вегетатив функцияларни мувофиклаштиришга ёрдам беради.

Мустакил жисмоний машгулот таркибига куйида-гилар киради: югуриш ва пиёда юриш, чанги спорти, сузиш, гимнастика снарядларида, тренажёрларда, огирликлар билан бажариладиган машклар, спорт уйинлари ва яккакурашлар.

Агар харбий хизматчилар соглигининг холати коникарли булса (ёмонлашмаса), уйку ва иштаха нормал булса, машгулотдан 10 дакика кейин юрак уриши бир дакикада 90 мартадан кам булса, жисмо-ний юклама етарли деб хисобланади.

Агар соглигининг холати коникарсиз булса (ёмон-лашади, заифлик пайдо булади, юракдаги огрик, бош огриги), уйку ва иштаханинг ёмонлашиши (йук) ва машгулотдан 10 дакика кейин юрак уриши бир дакикада 90 уришдан ошса жисмоний юклама ортикча хисобланади.

Хулоса. Жисмоний тайёргарлик ва спорт нафакат инсоннинг жисмоний ривожланиши, соглигини мус-тахкамлаш ва химоя килишнинг самарали воситаси, алока сохаси ва одамларнинг ижтимоий фаоллиги, буш вактларини ташкил килиш ва сарфлашнинг окилона шакли хисобланиб, шу билан бирга улар шубхасиз инсон хаётининг бошка сохаларига хам таъсир килади.

Жисмоний тайёргарлик ва спорт маънавий бой-лик, ахлокий поклик, жисмоний баркамолликни уй-гунлаштирган, куп киррали шахсни шакллантиришга хисса кушадиган, шахсни тарбиялашнинг мухим воситаларидан бири хисобланади.

Жисмоний тайёргарлик ва спорт билан шугулла-ниш жараёнида ирода ва феъл-атвор, узини бошка-

о сч о сч ю

О!

го £

о о.

СО

№5-2020 е-шаП: fan_sportga@uzdjtsu.uz 67

Подготовка педагогических кадров

риш кобилияти, турли хил кийин вазиятларда тез ва тугри карор кабул килиш, окилона таваккал килиш ёки хавф-хатардан кочиш, жасорат, куч, тезлик, эхтиёткорлик ва таслим булмаслик кобилиятлари тобланади.

Адабиётлар:

1. Инструкция о порядке организации физической подготовки и спорта в Вооруженных Силах и транспортных войсках. - Мн. : МО РБ, 2001.

2. Наставление по физической подготовке в Вооруженных Си-

лах.- Мн. : МО РБ, 2009. № 200 «Об утверждении Наставления по физической подготовке в Вооруженных Силах Российской Федерации»

3. Положение по физической подготовке и спорту военнослужащих Вооруженных Сил. - Мн.: МО РБ, 2001.

4. Теория и методика физического воспитания /Под редакцией Б.А. Ашмарина. - М.: Просвещение, 1990.

5. Физическая подготовка военнослужащих: требования и нормы https://zen.yandex.ru/media/chelovekvpogonah/fizicheskaia-podgotovka-voennoslujascih-trebovaniia-i-normy-5bdad41ef7a35000aa01a223. (дата обращения: 06.03.2020г.)

УУК(УДК, UDC): 796.071.424.2

Мустакил изланувчи О.О. СИРОЖОВ1

:Навоий давлат педагогика института Навоий шадри, Узбекистон

Муаллиф билан богланиш учун: БУААЖАК ЖИСМОНИИ ТАРБИЯ

o.siro]ov@gmailcom w

УЦИТУВЧИААРИДА ВААЕОАОГИК ТАФАККУРНИ РИВОЖААНТИРИШ

Аннотация Annotation

Маколада булажак жисмоний тарбия укитувчиларининг валеологик тафаккурини ривожлантириш механизмлари тугрисида фикр юритилган булиб, унда талабаларда валеологик фикрлаш билан боглик масалаларни ечиш усулларини эгаллаганлик, муаммоларни дал этишнинг макбул восита ва усулларини излаб топиш, кузатиш ва тажриба натижаларини тизимлаштириш, уз устида мустакил ишлашни режалаштира олиш, уз иши натижасини назорат ва тадлил кила олиш, янги ахборот технологияларидан фойдаланиш малакасининг шаклланганлик даражалари билан боглик масалалар уз ифодасини топган.

Калит сузлар: жисмоний тарбия уцитувчилари, валеология, соглом тафаккур, механизм, уцув-тадцицот жараёни, тизимлаштириш, назорат, янги ахборот, юцори малакали кадр.

The article highlights the issues of training future teachers of physical culture, shows ways to improve the mechanisms of development of valeological thinking of this process associated with the assimilation of new knowledge, their application and systematization of methods in the training of highly qualified personnel.

Key words: valeological thinking, physical Education teachers, valeology, healthy thinking, mechanism, educational and search process, systematization, control, new information, highly qualified personnel.

В статье освещены вопросы подготовки будущих учителей физической культуры, указаны пути совершенствование механизмов развития валеологического мышления данного процесса, связанного с усвоением новых знаний, их применением и систематизацией методов в подготовке высококвалифицированных кадров.

Ключевые слова: валеологическое мышление, учителя физической культуры, валеология, здоровое мышление, механизм, учебно-поисковой процесс, систематизация, контроль, новая информация, высококвалифицированный кадр.

Долзарблиги. Бугунги кунда инсон саломатлиги ва унинг соглом турмуш тарзига риоя килиши ин-сонпарварлик тараккиёти ва унинг мезонлари учун энг мудим шарт булиб, оилавий-маиший, ижтимо-ий-коммуникатив фаолият билан тавсифланадиган мураккаб динамик тизимдир. Шунингдек, булажак жисмоний тарбия укитувчиларининг валеологик компетентлилигини ривожлантириш етук касбий салодиятга эга булган мутахасисларда соглом тафаккур ва юксак маънавий сифатларни ривожлантириш масалалари алодида долзарблик касб этади. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги "Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Х,аракатлар стратегияси тугрисида'ги ПФ4947сон Фармони жадонда таълим олувчиларнинг таълим ва тарбия олишларида тенг хукукларини таъминлаш, уларнинг ва фаровонликка

эга булишлари учун жамият доирасидаги мажбурият-ларини уз зиммасига тулик оладиган булишига эри-шиш, соглом тафаккур ва эътикод уйгунлиги асосида ижтимоий даётга мослаштириш масалалари буйича илмий-тадкикотларга эътибор каратилгандир [1]. Шунингдек, булажак мутахассисларнинг фаолиятини валеологик ташкил килиш оркали юксак салодиятли, ракобатбардош, дар томонлама тараккий этган кадрларни тайёрлашга оид тадкикотларни амалга ошириш бугунги куннинг талабидир.

Республикамизда сунгги йилларда дар бир фука-ронинг соглом булиши, маънавий жидатдан камол топишига катта эътибор каратилмокда. Айникса, жисмоний тарбия укитувчиларидан дар томонлама тараккий этган, валеологик тафаккурга эга булишни давр такозо этади. Шу билан бирга, техноген цивилизация шароитида талабаларда саноген фикрлашни

68 e-mail: fan_sportga@uzdjtsu.uz №5-2020

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.