Научная статья на тему 'Роль упражнений системы в формировании метакогнитивной компетентности'

Роль упражнений системы в формировании метакогнитивной компетентности Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
37
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Общество и инновации
ВАК
Область наук
Ключевые слова
лексическая единица / система упражнений / метакогнитивная компетенция / рецептивный / продуктивный / lexical unit / exercise system / metacognitive competence / receptive / productive

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Вазирахон Очилова

В статье представлена ​​информация о роли системы упражнений в изучении лексических единиц иностранного языка, роли параметров в упражнении, требованиях к системе упражнений, направленных на обучение лексическим единицам, а также системе упражнений стимулирование интеллекта, укрепление памяти, развитие критического логического мышления, которое служит для оценки своих знаний и умений.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The role of exercise system in the formation of metacognitive competence

The article provides information on the role of the system of exercises in the study of lexical units of a foreign language, the role of parameters in the exercise, requirements for the system of exercises aimed at teaching lexical units, as well as the system of exercises stimulates intelligence, strengthens memory, develops critical, logical thinking, serves to assess their knowledge and skills.

Текст научной работы на тему «Роль упражнений системы в формировании метакогнитивной компетентности»

Жамият ва инновациялар -Общество и инновации -Society and innovations

Journal home page: https://inscience.uz/index.php/socinov/index

The role of exercise system in the formation of metacognitive competence

Vazirakhon OCHILOVA1

Uzbekistan State University of World Languages

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Article history:

Received July 2021 Received in revised form 20 July 2021

Accepted 15 August 2021 Available online 15 September 2021

Keywords:

lexical unit,

exercise system,

metacognitive competence,

receptive,

productive.

The article provides information on the role of the system of exercises in the study of lexical units of a foreign language, the role of parameters in the exercise, requirements for the system of exercises aimed at teaching lexical units, as well as the system of exercises - stimulates intelligence, strengthens memory, develops critical, logical thinking, serves to assess their knowledge and skills.

2181-1415/© 2021 in Science LLC.

This is an open access article under the Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) license (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru)

Метакогнитив компетенцияни шакллантиришда машцлар системасининг урни

_ АННОТАЦИЯ_

Калит сузлар:

лексик бирлик,

маш;лар системаси,

метакогнитив

компетенция,

рецептив,

продуктив.

Ушбу ма;олада хорижий тил лексик бирликларини урганишда маш;лар тизимининг урни, маш;ларга куйиладиган параметрларнинг урни, лексик бирликларни ургатишга йуналтирилган маш;лар тизимига куйиладиган талаблар х,а;ида маълумот берилган, шунингдек маш;лар тизими талабаларнинг уз интеллектуал фаолиятини амалга ошириш, муаммоли вазиятларда о;илона ечим топиш, уз урганиш стратегиясини танлаш, уз а;л-заковатини рагбатлантириш, уз хотирасини мустахкамлаш, тан;идий, манти;ий фикрлашини ривожлантириш, уз билим куникма-ларини бах,олашга х,измат ;илишидаги урни акс этган.

1 Basic doctoral student Uzbekistan State University of World Languages, Tashkent, Uzbekistan. E-mail: vazira.ochilova@gmail.com.

Роль упражнений системы в формировании метакогнитивной

АННОТАЦИЯ_

В статье представлена информация о роли системы упражнений в изучении лексических единиц иностранного языка, роли параметров в упражнении, требованиях к системе упражнений, направленных на обучение лексическим единицам, а также системе упражнений -стимулирование интеллекта, укрепление памяти, развитие критического логического мышления, которое служит для оценки своих знаний и умений.

Суз бойлигини такомиллаштириш буйича олиб борилган тад;и;отлар шуни курсатадики, янги суз бойлигини урганишнинг энг кенг таркалган стратегияси такрорлаш ва амалиётдир. Нэшин сузларнинг маъносини урганишни таъминлаш учун доимий такрорлаш зарурлигини таъкидлайди. Сузларни бирдан урганишдан кура, уларни мунтазам ва тез-тез такрорлаш самаралиро;. 0-18 сония орасидаги унутиш ми;дори буйича Петерсон томонидан утказилган экспериментда маълумот олинганидан кейин дархол аста-секин унутила бошланиши айтилган. Урганилган нарсаларнинг 62% уч сониядан кейин эсланса, ун саккиз сониядан кейин фа;ат 15% эсга олинади Сенемо^лу. Шу сабабли, урганилган маълумотларнинг хажмини максимал даражада ошириш учун мунтазам такрорлаш зарур. Шундай ;илиб, ;ис;а муддатли хотирадаги маълумотлар узо; муддатли хотирага утказилади. Биленнинг фикрича, маълумотни "маълум ва;т оралигида ва турли хил харакатлар билан" такрорлаш доимийликни янада оширади. 1968 йилда Аткинсон ва Шиффрин (Atkinson and Shiffrin) инсон хотираси бир ;атор са;лаш ;урилмаларидан ташкил топган тизим деган фикрни илгари сурдилар. Атроф-мухитдан олинган маълумотлар сенсорли хотирага кучирилади ва кейинчалик чекланган имкониятларга эга булган ;ис;а муддатли са;лашга утказилади. Ахборот ;ис;а муддатли са;лашда булганида, биз у билан турли хил бош;арув жараёнларидан фойдаланган холда ишлашимиз мумкин, масалан, маълумотни такрорлаш ёки уни мазмунли такомиллаштириш. Ушбу бош;арув жараёнлари метакогнитив хусусиятга эга. Цис;а муддатли са;лашдаги маълумотлар объект даражасидаги идрокдир ва мета даражадаги ишлов бериш бу холда маълумотларни узо; муддатли са;лашга утказиш эхтимолини оширадиган бош;арув жараёнларини куллаш ор;али ишлайди.

Талабаларга чет тилни укитишда маш;ларнинг роли бир ;атор тани;ли хорижий ва махаллий олимлар томонидан урганилган. Инглиз тилини укитишда кулланиладиган маш;лар типологияси Ж. Жалолов, Т. Сатторов, М.Джусупов, Л.Т. Ахмедова, В.И. Нормуродова, В.А. Бухбиндер, Е.И. Пассов, Н.И. Гез, Д. Нунан, Р. Эллис, С. Эдвардс ва Ж. Уиллис каби методист олимлар томонидан таклиф этилган турли хилдаги маш;лар тизими урганиб чи;илди ва маш;лар тизимини ишлаб чи;ишга багишланган илмий ишларини урганиб чи;илди ва маш;лар тизимини ишлаб чи;иш даврида маш;лар яратишнинг умумий дидактик тамойиллари билан бир каторда, талабаларнинг коммуникатив компетенция-

компетентности

Ключевые слова:

лексическая единица,

система упражнений,

метакогнитивная

компетенция,

рецептивный,

продуктивный.

ларини ва уларнинг мотивациясини ривожлантириш тамойилларига хам таяндик. Машцлар урганувчиларнинг инглиз тилида рецептив ва продуктив нутрий куникмаларини ривожлантиришга царатилган.

Хорижий тилнинг лексик бирликларини ургатишда ишлатиладиган машцлар маълум параметрлар билан тавсифланади. Ушбу параметрлар цуйидагилардан иборат:

1. машцлар лексик материални узлаштиришга, нутц фаолиятининг самарали ва ретсептив турларида ишлашига царатилган булади. Машцлар топширицлар ёрдамида талабаларнинг уцув фаолиятини рагбатлантириши керак.

2. Хар бир машцда нутц фаолиятининг хар хил турларининг лексик асосларини шакллантириш сохасида урганиш мацсадлари билан узаро боглиц булган аниц бир вазифа белгиланади.

3. Машц цилишда маълум бир нутц харакати (ёки бир нечта харакатлар) курсатилади, уни амалга ошириш шартлари аницланади. Машц цилиш - бу лингвистик материал ва у билан харакатларнинг бирлик шаклидир. Лексик жихатдан йуналтирилган машцларда, бир томондан, харакатлар репродуктив характерга эга булади, бошца томондан, улар ретсептив йуналиш билан тавсиф-ланади.

4. Машцларда харакат мавзуси белгиланади. Харакат предмета моддий ёки идеал булиши мумкин. Агар харакат предмети идеал булса, унда машцлар матннинг асосий гояси (овозли ёки визуал) урнатилган лексик воситаларни таниб олишга царатилган. Агар фаолият мавзуси моддий булса (фикрни шакллантириш зарур), унда бу холда лексик бирликларни танлаб, уларни маълум цоидаларга мувофиц бирлаштириш ва уларни баёнотга киритишни амалга ошириш керак.

5. машцларда нутц махсулоти хар доим башорат цилинади. Махсулот узини ифода этилган фикр шаклида ёки тингланган ёки уцилган матндан кейин хулоса шаклида очиб бериши мумкин.

6. Машц маълум бир огзаки ва огзаки булмаган материаллар асосида амалга оширилади: сузлар ва иборалар, нутц мацшлари, матн, расмлар, диаграммалар, хариталар ва бошцалар

7. Машцлар хар хил усулда ва турли хил ташкилий шаклларда амалга оширилади.

8. Хар бир машц бошца машцлар билан чамбарчас боглиц ва маълум бир жойни эгаллайди. Машцларнинг тартиби тилнинг купайиши ва операцион цийинчиликлар билан белгиланади. Бу нутц цобилиятларини шакллантириш хусусиятига мос келади.

Юцорида номланган параметрлар талабаларнинг хам уцув, хам билим фаолиятини белгилайди.

Хар цандай машцни бажариш жараёнида уцитувчи доимо эхтиёж-мотивацион сохага, мавжуд билимларга, илгари шаклланган куникма ва малакаларга мурожаат цилади. Муайян лексик материални билиш, улар асосида шаклланган куникма ва малакалар; талабаларнинг цизицишлари ва мотивлари машцлар учун моддий жихоз булиб хизмат цилади. Номланган таркибий цисмлар машцни уцув жараёнида аниц бажарилишини таъминлайди.

Тилни урганиш, одатда, машц цилиш йули билан амалга оширилади. Машцларнинг асосий мазмуни тил урганувчиларда нутц фаолияти турлари буйича

niiSfipnrp

Uli lv"'" Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - Society and innovations

Special Issue - 8 (2021) / ISSN 2181-1415

куникмаларни хосил ;илиш, шакллантириш ва ривожлантиришга ;аратилади. Маш;лар нут; фаолияти турларини эгалловчи, осонлаштирувчи ва тезлаштирувчи у;ув воситаси булиб, тил таълимида ;улланиладиган маш;лар, уларнинг типологияси масалалари методист олимлар, лингводидактлар ишларида кенг тад;и; этилган.

Башаран уз илмий ишида маш;лар куникмаларни мустахкамлаш ва уларни одатларга айлантириш функцияларига эга дея таърифлайди.

И.В. Рахманов эса маш;лар тизимини тил ва нут; маш;лари, рецептив ва репродуктив, аспектли ва комплекс маш;лар, у;ув ва соф коммуникатив маш;лар, тайёрлов ва назорат маш;лари;маш;ларни бажариш хусусиятига кура - огзаки ва ёзма, бир тилли ва икки тилли, механик ва ижодий, синф ва уй маш;лари, якка, жуфт, хур маш;лари; танланган материалига асосан - диалогик ва монологик нут; маш;лари деб таснифлашни таклиф этган.

А.Н. Щукин маш;лар тизимини ;уйидагича уч турга ажратган: таклиф этилишига кура (назорат, комплекс, рецептив); тавсифий характерига кура (диалогик ва монологик); бажарилиш усулига кура (огзаки / ёзма, синфда / уйда, якка / жамоа булиб) маш;лар.

Федотованинг таклифига кура чет тилларни у;итишга мулжалланган маш;-лар мохиятига кура муайян мезонларга эга булиши лозим:

а) ма;саднинг мавжудлиги;

б) нут;ий вазифа;

в) урганувчининг нут;ий фаолияти;

г) маш;лар тизимидаги мувофи; жойлашув;

д) бажариш учун белгиланган ва;т;

е) бажаришдан кутиладиган махсул (натижа);

ё) у;ув материали;

ж) бажариш усули;

з) бажаришни ташкиллаштириш шакли.

Австралиялик олим Род Элис тад;и;отида тил у;итишда фойдаланиладиган маш; ва вазифаларнинг маълум мезонларга эга булиши кераклиги ха;ида суз юритган. Унга кура, маш;лар узига хос ишчи режа шаклида булиб, урганувчи-ларнинг уни бажариш режасидан ташкил топади ва ;уйидаги мезонларга жавоб бериши лозим:

1) мазмунга ;аратилган булиши (урганувчиларни тилни намойиш ;илишдан кура купро; прагматик хусусиятларни англашларига чорлайди);

2) тулдириладиган бушли;;а эга булиши (етишмаётган маълумотни етказиб беришга, тушунтиришга ва / ёки уз фикрини билдириш эхтиёжини уйготади);

3) урганувчилар асосан узларининг вербал ва новербал билимларига таянишлари (тилнинг рецептив ва продуктив фаолиятини эгаллашда урганувчи-ларга керакли билимлар маш;да берилмайди. Лекин маш;ни бажаришда алохида ургу бериб утилиши мумкин);

4) ани; коммуникатив ма;садга эга булиши (урганувчилар тилдан тугри фойдаланганликлари учун эмас, балки муло;от ма;садига ;ай даражада эриша олганликлари учун бахоланадилар).

Маш;лар тизими борасида М. Джусупов хам масалага уз ну;таи назаридан ёндашган ва ;уйидаги турларни таклиф этган:

1) тил тизими хацидаги билимларни шакллантиришга царатилган;

2) тил динамикаси хацидаги билимларни шакллантиришга царатилган;

3) нутц фаолияти хацидаги билим ва куникмаларни шакллантиришга царатилган машцлар.

Нутц машцларини танлашда юцорида айтилган усул ва тамойилларига таяндик.

Лексик бирликларни ургатишга йуналтирилган машцлар тизими маълум цоидаларга асосланади ва инглиз тили лексикасини талабаларга етказиш цуйидаги босцичда амалга оширилади:

1. Фаол ва ретсептив лексик бирликларни узлаштириш талабаларнинг билими, эхтиёжи, билиш фаолияти ва билиш цобилиятларига асосланган булиши керак.

2. Фаол ва ретсептив лексик бирликларини узлаштириш жараёни лексик билимлар ва лексик бирликларни туплаш, сацлаш, цуллаш билан боглиц булган метакогнитив жараён сифатида царалиши керак.

3. Тизимга киритилган машцлар талабаларда чет тилини уцитиш мацсад-ларига мос келиши ва уцув жараёни ва тегишли куникма ва малакаларни шакллантириш жараёнига мос булиши керак.

4. Фаол ва цабул цилувчи характердаги лексик бирликларни ассимиляция цилиш уцувчиларнинг турли хил компетенцияларга (коммуникатив, лингвистик, социолингвистик, дискурсив, ижтимоий-маданий ва бошцалар) асосланган булиши керак.

5. Лексик бирликларни ургатишга йуналтирилган машцлар тизими ва унинг таркибий цисмлари талабаларнинг лексик компетентсиясини шакллантиришга царатилган булиши керак.

6. Уцитувчи билиши шарт булган методик жараён булиб, керак булган лексик бирлик танланади, методик тацсим цилинади, тасниф этилади ва уцув адабиётига киритилади. Бунда лексик куникмаларни шакллантиришни назарда тутилади. Лексиканинг сони дарс соатларига боглиц булади.

7. Чет тилини урганишнинг илгор усулларини яратишнинг мухимлиги ва лексик захирани интерактив методлар ёрдамида шакллантиришга эришиш керак.

Шунга кура инглиз тили нутцида учрайдиган энг фаол лексик бирликлар илмий методик тамойилларга асосланиб танлаб олинди. Жамол Жалолов "Хозирги замон хинд - европа тилларида лексика ярим миллионгача суздан ташкил топади. Тилда 400-500 та суз ёрдамида мулоцот яратиш мумкин. Маълумотли одам огзаки ва ёзма фикр баён этиш учун 3000-5000 та суз ишлатади.

Шунингдек, А.Х. Жураев уз илмий ишида талаба билимларни цабул цилиш цобилиятининг давомийлигини цуйидагича таъкидлаган.

3 соатдансунг 3 кундансунг

Огзаки (маъруза) 25% 10-20%

Ёзиш (у;иш) 72% 10%

Визуалваогзаки 80% 65%

Фаол ;атнашишни талаб ;илувчи роли уйинлар 90% 70%

Инглиз тили лексик бирликларини метакогнитив ёндашув асосида у;итиш-нинг асосий ма;сади талабани хорижий тилни урганишга булган ;изи;ишини пайдо ;илиш ва мутахассислиги буйича хал;аро ми;ёсдаги дунё;арашини шакллантиришга йуналтиришдан иборат. Бунда хорижий тилни урганувчи талаба-нинг ;изи;ишини пайдо ;илувчи асосий мезонлардан бири жуфт ёки гурух булиб ишлаш, фикр алмашув фаолиятини рагбатлантиришдир. Бу усул купинча интер-фаол усул ёки методдеб хам юритилади. Дидактикада метод у;итувчининг у;увчи-лар билан иш олиб бориш усули сифатида изохланади. Улар материални огзаки айтиб бериш (хикоя ;илиш, тушунтириш, маъруза), дарслик билан ишлаш, маш;-лар, ижодий ишлар ва бош;аларни уз ичига олади.

Интерфаол усуллар - у;итувчининг талабалар билан, талабанинг талаба билан, таълим жараёнининг барча субъектлари билан фаол узаро фикр алмашув-ларини кузда тутади. Интерфаоллик мултимедиали воситалар ор;али хам ташкил ;илиниши мумкин. Интерфаоллик даражаси ;анчалик ю;ори булса, таълим жараёни шунчалик натижали булади.

Демак, интерфаол усуллар таълим берувчи ва таълим олувчи уртасидаги узаро хамкорликдир, таълим олувчида муста;ил, тан;идий ва манти;ий фикр-лашни шакллантиришни таъминлайди.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Метакогнитив билим узо; муддатли хотирада са;ланадиган бош;а билим-лардан тубдан фар; ;илмайди. Шундай ;илиб, унинг бир ;исми хотирада онгли излаш, масалан, самарали стратегия натижасида фаоллаштирилиши мумкин. Талабалар метакогнитив ёндашув асосида инглиз тили лексик бирликларини самарали урганишлари ва урганган лексик бирликлари талаба хотирасида ;олиши учун бир нечта усуллардан фойдаландик.

1. Локус усули. (Loci)

2. Тасвирий-эшитиш усули (The Pictorial-Auditory)

3. Куп сенсорли расм чизиш усули (The Multi-Sensory Drawing)

4. Доира - айланиш усули (The Circle Rotation)

5. Хикоя ;илиш усули (The Storytelling)

Локус усули аслида энг ;адимги мнемоника техникасидир. Бу хотира саройи деб хам аталади ва ;адимги Рим ва Грецияда жорий ;илинган мнемоник мослама. Ушбу усул сузларнинг руйхатларини эслаб ;олиш ва визуализация ор;али суз бойлигини тиклашда ёрдам бериши мумкин. Локус усули фаол визуализация техникасини маълум тузилмалар ва тажрибалар билан бирлаштиради. Бош;ача ;илиб айтганда, сиз эсламо;чи булган суз бойликлари ёки ра;амлар, уларга ички хаётни расмлар билан берадиган тани;ли йул билан богланган. Ушбу усулдан фойдаланган холда биз узимиз яшайдиган уйни, у;иган мактабимизни, бизга ё;;ан маълум жойни тасаввур ;иламиз ва кейин сузларни ёдлаш учун хар бир янги сузни шу жойнинг турли ;исмлари билан боглашга харакат ;иламиз.

Тасвирий-эшитиш усули - бу мултимедиа урганишнинг когнитив назария-сига асосланиб таклиф ;илинган мултисенсорли усул. Ушбу усулда янги сузлар ва улар таърифининг ёзма шакли ва сузнинг огзаки талаффузи билан бирга визуал

воситалар (расм, видео, аниматсия) билан тацдим этилади. Талаба урганаётган лексик бирликлар визуал ва огзаки режимларда янги лексик бирликларни куриш учун тасвирий-эшитиш усули орцали ургатилади.

Куп сенсорли расм чизиш усули - бу усул талабаларга бир нечта хислар орцали маълумотларни цайта ишлашга ёрдам беради. Куп сенсорли расм чизиш усули орцали суз бойлигини ургатиш маълумотни хотирада цандай кодланганлиги сабабли яхшироц эсга туширишга олиб келади. Куп сенсорли расм чизиш усулидан фойдаланиш гурухга сузларни визуал равишда кодлашда ёрдам беради ва улар онгида расм чизишади. Талабалар ацлий тасвирни чизиш билан шугулланиши энг яхши эслаш курсаткичларини келтириб чицаради, чунки расм чизиш талабалар урганаётган лексик бирлик хасида маълумотни визуал, кинестетик ва семантик жихатдан бир неча усулда ишлашга мажбур цилади.

Доира - айланиш усули талабалар доира шаклида бир-бирлари олдида туриб, янги урганаётган лексик бирликлардан фойдаланган ёки дуч келган талаба билан цисца сухбатлашишлари керак, шундай цилиб бир-бирига царама-царши булган икки талаба урганаётган лексик бирликларини камида бештасини цисца сухбат давомидаишлатишлари керак. Кейин талабалар унг томонга бурилиб, жараённи бошца дуч келган янги талаба билан такрорлашлари керак эди. "Доира - айланиш" усулидан фойдаланганда талабаларни хам узаро сухбатга хам харакатларга жалб цилганлиги сабабли, суз бойлигини яхшироц урганишга ёрдам беради.

Х,икоя цилишусули - ушбу усул янги лексик бирлик урганаётган талабадан ижодкорликни талаб цилади. Х,икоя цилиш усулида гурухдаги талабаларни икки ёки уч кишилик гурухларга ажратилади ва хар бир гурухдан урганаётган янги лексик бирликлардан фойдаланиб хикоя ёзиш кераклиги айтилади ва кейинчалик улар узларининг хикояларини тузишади ва кейинроц бутун синф билан тузган хикояларини булишишади. Ушбу интерфаол усул талабалар суз бойликларини оширишда самаралидир, шу билан бирга талабалар янги мацсадлар учун янги сузларидан фойдаланиб хикоя яратадилар. Дархацицат, хикояларни яратиш орцали иштирокчилар узларининг маданияти ва тили орцали узларининг билимларини ривожлантириб борадилар.

Инглиз тили лексик бирликларини метакогнитив ёндашув орцали ургатишда уларнинг метакогнитив компетенциясини шакллантиришда машцлар системаси-нинг мацсади:

- уз интеллектуал фаолиятини амалга ошириш;

- муаммоливазиятларда оцилона ечим топиш;

- узурганишстратегиясинитанлаш;

- узацл-заковатинирагбатлантириш;

- уз хотирасини мустахкамлаш;

- танцидий, мантиций фикрлашини ривожлантириш;

- уз билим куникмаларини бахолашга хизмат цилади.

Хулоса урнида шуни айтиш мумкинки, инглиз тили лексик бирликларини метакогнитив ёндашув асосида урганган уцувчининг танцидий фикрлашга, царор цабул цилишга, муаммо ва вазифаларни хал цилишга, мулохаза юритишга, мацсадлар цуйишга, янги нарсаларни урганиш жараёнини бошцаришга, янги билим ва куникмаларни эгаллашлари учун самарали таълим стратегияларидан фойда-ланишга маълум даражада уз самарасини беради. Талабаларни ахборотни идрок

iMlSf 1РПГР

Ull lv"'" Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - Society and innovations

Special Issue - 8 (2021) / ISSN 2181-1415

этиш, тахлил ;илиш ва бахолаш, хулосалар чи;ариш, уз фаолиятларини атрофдаги ха;и;атнинг бош;а субъектлари ва объектлари томонидан етказиладиган хабар-ларга мос равишда ташкил этиш ;обилиятини шакллантиради.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ:

1. Atkinson R.C., & Shiffrin R.M. (1968). Human memory: A proposed system and its control processes. In Psychology of learning and motivation (Vol. 2, PP. 89-195). Academic Press.

2. Bilen M. (1999). Plandanuygulamayaogretim, Апкага: Ani Yaymahk.

3. Edwards C. and J. Willis (eds) 2005. Teachers Exploring Tasks in ELT. Palgrave Mac Millan. British Council ELT Innovations Award 2006.

4. Edwards C. and J. Willis (eds) 2005. Teachers Exploring Tasks in ELT. Palgrave Mac Millan. British Council ELT Innovations Award 2006.

5. Nation P. (2005). Teaching vocabulary, Asian EFL Journal, 7-3, 47-54.

6. Rod Ellis (2003) Task-based Language Learning and Teaching. Oxford University Press - 2003.

7. Senemoglu N. (1997). Geli^imogrenmeveogretim, Апкага: Spot МаШааакк.

8. Ахмедова Л.Т., Лагай Е.А. Современные технологии преподавания русского языка и литературы. - Т., "Фан ва технология". 2016. - С. 296.

9. Ахмедова Л.Т. Теория и практика обучения профессиональной русской речи студентов-филологов. - Т.: Фан ва технология, 2013.

10. Беляев Б.В. Очерки по психологии обучения иностранным языкам/ Б.В. Беляев. - М.: Просвещение, 1965. - С. 227.

11. Бим И.Л. Методика обучения иностранным языкам как наука и проб;лемы школьного учебника. - М.: Русский язык, 1977. - С. 288.

12. Бим И.Л. Методика обучения иностранныму языку в школе: Учебгое пособие. - М.: Просвещание 2003. - С. 156.

13. Бухбиндер В.А. О системе упражнений // Общая чения иностранным языкам: Хрестоматия. - М.: 1991.

14. Джусупов М. Звуковые системы русского и казахского языков. Слог. Интерференция. Обучение произношению. - Т.: Фан, 1991.

15. Ё;убов И. Амалий инглиз тили методикаси. - Т., 2009. - Б. 285.

16. Жалолов Ж. Чет тилу;итишметодикаси. - Т.: 2012.

17. Ибрагимов Х.И. Педагогик психология: Педагогика ва психология бакалаврият таълим йуналиши талабалари учун у;ув кулланма / УзР Олий ва урта махсус таълим вазирлиги. - Т., Узбекистон файласуфлари миллий жамият нашриёти. 2009. - Б. 400.

18. Ишмухаммедов Р., Абдукодиров А., Пардаев А. Таълимда инновацион технологиялар (таълим муассасалари педагог-укитувчилари учун амалий тавсиялар). - Т., Истеьдод. 2008. - Б. 180.

19. Конышева А.В. Современные методы обучения английскому языку. - М.: Тетра Системе, 2003. - С. 176.

20. Кучибоев А.К. Чет тиллар укитишнинг амалий методикаси (У;ув-услубий кулланма). Самарканд, СамДЧТИ. 2012. - Б. 6.

niiSfipnrp

Uli lv"'" Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - Society and innovations

Special Issue - 8 (2021) / ISSN 2181-1415

21. Миньяр-Белоручев Р.К. К проблеме формирования лексических навыков // Иностранные языки в высшей школе: Сб. научно-метод. Статей / Под ред. С.К. Фоломкиной. - Выпуск 22. - М.: МГПИИ им. В.И. Ленина,1989. - С. 3-9.

22. Нормуратова В.И. Формирование рецептивных лексических навыков к студентов-юристов: Автореф. дисс. ... канд. пед. наук - Т.: 2008.

23. Пассов Е.И. Основы методики обучения иностранным языкам. - М.: 1987.

24. Рогова Г.Б., Рабинович Ф.М., Сахарова Т.Е., Методика обучения иностранным языкам в средней школе. - М.: Просвещание, 1991. - С. 287.

25. Саттаров Т.К. Формирование профессиональных умений будущего учителя иностранного языка на практических занятиях по специальности (на материале английского языка): Автореф. дис... д-ра пед. наук. - Т.: 2000.

26. Хидоятова Д.А. Интерфаол таълим. — Т., "Абу матбуот крнсалт" нашриёти. 2016. - Б. 68.

27. Ходиев Б.Ю., Голиш Л.В., Рихсимбоев О.К. Кейс-стади - и;тисодий олий у;ув юртидаги замонавий таълим технологиялари: Илмий-услубий ;улланма. - Т.: ТДИУ, 2009. - Б. 87.

28. Шамов А.Н. Методика обучения иностранным языкам: практикум. -Ростов н/Д: Феникс, 2017. - С. 269.

29. Шатилов С.Ф. Методика обучения немецкому языку в средней школе. - М.: Просвещение, 1986. - С. 223.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.