Научная статья на тему 'РОҶЕЪ БА БАЪЗЕ МАСЪАЛАҲОИ ТАШАККУЛИ ФАРҲАНГИ ЗЕБОИПАРАСТИИ ДОНИШҶУЁНИ КОЛЛЕҶҲОИ ТЕХНИКӢ'

РОҶЕЪ БА БАЪЗЕ МАСЪАЛАҲОИ ТАШАККУЛИ ФАРҲАНГИ ЗЕБОИПАРАСТИИ ДОНИШҶУЁНИ КОЛЛЕҶҲОИ ТЕХНИКӢ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
57
15
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ФАРҲАНГИ ЭСТЕТИКӢ / РУШДИ КОМИЛИ ШАХС / ОМОДАГИИ КАСБӢ / ФАЪОЛИЯТИ ЭСТЕТИКӢ-ТАРБИЯВӢ / МУАССИСАҲОИ ФАРҲАНГ ВА САНЪАТ / АНЪАНАҲОИ БАДЕӢ / ШАРОИТҲОИ ПЕДАГОГИИ ТАШАККУЛИ ФАРҲАНГИ ЗЕБОИПАРАСТӢ / ҲИССИ ЭСТЕТИКӢ / МАЪРИФАТИ ЭСТЕТИКӢ / ФАЪОЛИЯТИ ЭСТЕТИКӢ / АНЪАНАҲОИ МИЛЛИИ МАҲАЛ / МАҲФИЛҲОИ ХУДФАЪОЛИЯТӢ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Усмонов З.Ҷ.

Дар мақола дар заминаи таҳлили мабаҳои адабиёти фалсафӣ, психологию педагогӣ, моҳияти истилоҳи фарҳанги зебоипарастӣ муайян карда шудааст, ки он натиҷаи тарбияи эстетикӣ ва инкишофи эстетикӣ мебошад; ҷойгоҳ ва нақши коллеҷҳои техникӣ дар рушди эстетикии донишҷӯён муайян карда шудааст; хусусиятҳои ташаккули фарҳанги эстетикии ин қишри донишҷӯён дар раванди фаъолияти таълимию тарбиявӣ дар шароити омодагии касбӣ дар муассисаи таҳсилоти миёнаи касбӣ баррасӣ гардидааст. Муаллиф пешгӯйӣ менамояд, ки шарти ташаккули фарҳанги эстетикии донишҷӯён ҳамкории мутақобилаи коллеҷҳо ва муассисаҳои фарҳанг дар мегополиси шаҳрӣ, такя ба анъанаҳои фарҳангию бадеии минтақа, фаъол гардонидани худи донишҷӯён дар раванди рушди эстетикӣ маҳсуб меёбад. Асосҳои барномаи педагогии ташаккули фарҳанги эстетикии донишҷӯён дар раванди ҳамкории коллеҷҳо бо муассисаҳои фарҳангию фароғатии мегополиси шаҳрӣ ва тавсияҳои методӣ оид ба мукаммалгардонии ташаккули фарҳанги зебоипарстии донишҷӯён пешниҳод гардидаанд. Зарурияти истифодабарӣ ва татбиқи он асоснок шудааст. Дар аснои муайян намудани вазифаҳои таҳқиқот муаллиф на танҳо масъалаҳои ташаккули шуури эстетикӣ, балки муҳим будани табдили донишҳоро дар эътиқод ва рафтори муҳассилин зарур мешуморад, ки дар ин кор ҳамкории коллеҷҳо бо муассисаҳои фарҳанг, истифода аз анъанаҳои минтақа, шоирон ва ҳунармандони мардумӣ аҳаммияти калон дорад. Дар мақола зикр мегардад, ки чорабиниҳоисатҳи ҷумҳуриявӣ, ки дар шаҳри Панҷакент ташкил ва баргузор шудаанд, дар тарбияи эстетикӣ нақши бориз гузоштаанд. Махсусан, чорабиниҳоеро, ки ба муносибати 5500 -солагии ёдгории таърихию фарҳангии Саразм таҷлил гардида буд ва дар он садҳои меҳмонони хориҷӣ иштирок дошатанд, қайд кардан ба маврид аст. Дар хулосаи мақола қайд мегардад, ки барои беҳтар намудани кори тарбиявӣ-эстетикӣ барои минтақаҳои ҷумҳурӣ барномаи тарбияи эстетикӣ зарур аст, ки яке аз шартҳои муҳими педагогии он ҳамоҳангсозии кори муассисаҳои таълимию тарбиявӣ ва фарҳангию фароғатӣ ба шумор меравад.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SOME ISSUES OF THE FORMATION OF AESTHETIC CULTURE OF STUDENTS OF TECHNICAL COLLEGES

Based on the analysis of philosophical and psychological-pedagogical sources, the article clarifies the essence of the concept of «aesthetic culture», which is the result of aesthetic education and aesthetic development; the role and place in the aesthetic development of the personality of students of technical colleges are determined. The features of the formation of the aesthetic culture of this category of students in the process of educational activities in the conditions of vocational training in a secondary special educational institution are considered. The author assumes that the condition for the formation of the aesthetic culture of students is the interaction of colleges and cultural institutions in the metropolis of the urban region; reliance on the cultural and artistic traditions of the area; activation of the students themselves in the process of aesthetic development. The foundations of the pedagogical program for the formation of the aesthetic culture of students in the process of interaction between educational and cultural and leisure institutions of the urban metropolis and methodological recommendations for improving the formation of the aesthetic culture of students are proposed...Based on the analysis of philosophical and psychological-pedagogical sources, the article clarifies the essence of the concept of «aesthetic culture», which is the result of aesthetic education and aesthetic development; the role and place in the aesthetic development of the personality of students of technical colleges are determined. The features of the formation of the aesthetic culture of this category of students in the process of educational activities in the conditions of vocational training in a secondary special educational institution are considered. The author assumes that the condition for the formation of the aesthetic culture of students is the interaction of colleges and cultural institutions in the metropolis of the urban region; reliance on the cultural and artistic traditions of the area; activation of the students themselves in the process of aesthetic development. The foundations of the pedagogical program for the formation of the aesthetic culture of students in the process of interaction between educational and cultural and leisure institutions of the urban metropolis and methodological recommendations for improving the formation of the aesthetic culture of students are proposed. Based on the definition of research objectives, the author considers it necessary not only to form an aesthetic consciousness, but also the importance of turning them into beliefs and moral norms of behavior. Regarding this, the interaction of colleges and cultural institutions, the use of the traditions of the region, poets, folk crafts is of great importance. The article notes that in the aesthetic education of students, nationwide events held in the city of Penjikent are of great importance. Of particular note are the events associated with the 5500th anniversary of the celebration of the historic city of Sarazm, which was attended by hundreds of guests from near and abroad. In conclusion, the article emphasizes that in order to further improve the aesthetic and educational work for the regions of the republic, it is necessary to develop a program of aesthetic education, one of the conditions of which is the interaction of the work of educational and cultural and leisure institutions.

Текст научной работы на тему «РОҶЕЪ БА БАЪЗЕ МАСЪАЛАҲОИ ТАШАККУЛИ ФАРҲАНГИ ЗЕБОИПАРАСТИИ ДОНИШҶУЁНИ КОЛЛЕҶҲОИ ТЕХНИКӢ»

РОЧДЪ БА БАЪЗЕ МАСЪАЛА^ОИ ТАШАККУЛИ ФАРХАНГИ ЗЕБОИПАРАСТИИ ДОНИШ^УЁНИ КОЛЛЕ^^ОИ ТЕХНИКИ

Усмонов З. Ц.

Пажущшгоуирушди маориф ба номи Абдуращони Цомии Академики тщсилоти Тоцикистон

Дар суханр онихои худ, ки ба масъалахои ф арханги миллй бахшида шудаанд, Пешвои миллат, Асосгузори сулху вахдати миллй, Президента Точикистон, мухтарам Эмомали Рахмон вазифахои тарбияи эстетикии насли наврасро дар чомеа муайян намуда, чунин зикр мекунанд, ки аз яке аз вазифахои имруза фархангикунонии чомеа ва тарбияи эстетикии насли наврас мебошад, ки муассисахои ф арханг дар он накши муассир ва хатто халкунанд а мебозад.

Дар якчанд Паёмхои Асосгузори сулху вахд ати миллй, Пешвои миллат, Пр езиденти Чумхур ии Т ч Э лй Р х ъл х э й чч х х х ш ,

макомотх,ои дахдор доир ба ин унсури мухими тарбия вазифахои мушаххас гузошта шуданд. Пешвои миллат кайд мекунад, ки ташаккули фарханги зебоипарастй вазифаи асоси вазорати ф арханг ва дигар макомоти дахлд ор мебошад. В а ин ниходхо бояд дар ниходи насли нави чавони мо хисси э стетикй ва маър ифаи баланди зебоипар астиро ташаккул дихад.

Дар суханр онихои Асосгуз ори сулху вахдати миллй - Пешвои миллат, През иденти Чумхур ии Т ч п г , ш х кл л г ш ч

миён омадани ниёзи чиддй барои дарёфту мароми муситакили чумхуриамон ба суи ояндаи

, ъл

хамон сарвати беб ахои маънавй, ахлокй, ф архангй ва равонии халкамон ва педагогикаи миллй бо назардошти имконоту такозои замони муосир ва арзишхои умумибашарй ба рох монем [1].

Асоси назар иявй ва методологии тарбияи э стетикир о дар коллеч осор ва консепсияхои олимони сохаи фаласафа, эстетика, фархангшиносй, педагогика ва дигар илмхо ташкил медихад. Махсусан, дар ин самт тахкикотх,ои олимон точикро зикр кардан б а маврид аст: М. Лутфуллоев, С. Рахимов, И. Кар имова, Д. Латифзода, А. С аидов, Ф.Шарифз ода ва диг. [4].

В к х кш э й ш л л ч х ъ ч

таквияти андешаву рухияи миллй накши беандоз а калон аст. Аз ин ру кор и тарбиявй*э стетикй бояд ф аъоляити хешро дар ин самт бехтар намоянд ва чихати ташаккули маънавиёти чавонон шаклхои ч л к х .

Имкониятх,ои равониву педагогй ва тарбиявии санъати ороишиву дастии халкй хамчун инкишофи санъати насли наврас дар корхои Г.Н. Волков, Л.С. Виготский, А.Э. Измайлов, И.С. Кон, В.А. Разумного, Р.Н. Фр ис, П.М. Якобсон ва дигарон баррасй гаштаанд. Аф кор и педагогони рус В.Г. Белинский, К.Д. Ушинский, Л.Н. Толстой доир ба масъалаи тарбияи зебоипарастй нисбатан ъ , х х ъ х лкй г ё й

мерасонанд ва принсипи айёниятнокиро дар инкишоф и санъати б ачагон з иёд мекунанд.

Барои тахкикоти мо меъёрхое, ки аз тарафи олими намоёни рус академик Лихачев Б.Т. муайян карда шудаанд, хеле ахамияти калон д оранд. [2, 52-57].

Тахкикотх,ои З охидова С.Н. рочеъ ба тарбияи э стетикии хонандагони хурдсоли мактабй бар ои омузиши масъалахои тарбияи эстетикй ба мо хеле муф ид буданд [3, 240-243].

Д к л л С А.Р. ш л х г э й х к л й- х гй п г гй й г , г х х л й у ш ъ л х

ш . Д г лл шх э ъ , хх

механизмхои тарбия, таълим ва рушд дар ин раванд нишон дода шудаанд [5, 118-121].

К п лл Ч х Т ч х л й ч

зебоипарастиро дар чомеа ва вазиф ахои ниходхои онр о муайян кард ааст.

Аз тахлили ад аб иёти илмй рочеъ ба тарбияи э стетикй бар меояд, ки доир ба тарбияи э стетикй ч х й х ё л й- хк к й ч ш . Р л х й х

ва дифоъ карда шуданд. Аммо танхо дар баъзе аз онхо масъалаи тарбияи эстетикй дар заминаи хамкорихои мутакобилаи ниходхои гуногуни тарбиявй баррасй ва тахлил шудаасту халос. Баъзе п хлух х ч х й х л п хк к г . Ил ,

консепсияи томи ташаккули фарханги эстетикй мавриди махсуси тахкик карор дода нашудааст. В обаста ба ин з арур ияти тахияи консепсия ва барномае ба миён омад, ки дар заминаи он тарб ияи х г х й п гй ш л х г э шчуё ,

poбитaи зичи oн 6o yнcypxoи дш^и rap и тapбиявй тaxия вa бa pox мoндa шaвaд. Вoбacтa бa ин мo мяк^ гyзoштeм, ки дap тaxкикOти xyд вaзиф axoи oшкop coxтaни np oблeмaxoи aктyaлии тaшaккyл и фapxaнш этникй дap шapoиги кунунии pyшди вa мyaйян нaмyдaни чoйroxи

мyaccиcaxoи тaxcилoтивy фapxaнгй дap ин p aвaнд; - acocнoк нaмyдaни oмилxoи мyxимми пeдaroши

ш л x г э ъл x л x (г й x й)

шap oиги шл^ч^и тexникй дap зaмoни истикдоли дaвлaтй; тaxияи 6ap нoмaи тaшaккyли ф apxaimi э cтeтикй вa poxxo® caмapaнoки тaг6 ики oнpo д ap ф aъoлияти тapб иявй-э cтeтикии шл^ч^и тexникй мaвp иди тaxкик ^ap op бидиxeм.

Омузиши тaчpибaи кopи тapбиявии mnne^xo нишoн мeдиxaд, ки мaшFyлиягx,o нa тaнxo дap ш л л й, л э x л , ш л x

мexaнmpacтии oнxoи някши ^lyacrap мeгyз opaнд.

С oлxoи ox^ низoм вa вa шaбaкaxoи шви мyaccиcaxoи тaxcилoт вa фapxaнг бapoи куд яшн, 6a вучуд oмaдaни нaмyд нaвъxoи нaви мукт^ифи мyaccиcaxoи фapxaнгию фapoFaтии нaвpacoн, гз ^били Mapкaзxoи кyдaкoнy чaвoнoн, Map кaзxoи кopxoи тap биявии минтaкaвй вa нoxиявй icny6xo яз pyи p aFбaт дap xyдyди чyмxypй, бoлo paфтaни нуфузи мyaccиcaxoи ин шагемя вя дж-ap oмилxoи мycбaт кopкapди мyнocибaти шву мyaccиppo дap coxaи тapбияи э cтeтикй 6a миён гуз oштaacт.

А ин чикдт тaxкики мacъaлaxoи тaшaккyли caлoxияти кacбй дap poбигa 6o тaшaккyли ф apxamn э cтeтикй дap ф awinicrm пeдaшгй вя эчoдии o^^reipora! чyмxypй дopoи axaммияти xeлe

ё . О y ш п л xx

тaшaккyли кacбияти дoнишчyён, тapбияи мяъшвию эcтeтикии orap дap cиcгeмaи умумии ф я^лияти тapбиявй вя бexтapшaвии кopxoи тяълимию тap биявй кумяк мepacoнaд.

Тaшaккyли фapxaнш эcтeтикии дoнишчyёни т^теч тaвaccyти фя^лияти тaxcилoтивy тapбиявй пpoблeмaи мячмуй будя, мaвpиди тaxкики илмкри гушгун, яз кдбили тaъpиx, фaлcaфa, ё ш й, л г , э л г , x гш й, п г г F к г .

Tax^^ora мo чaнбaxoи пeд aro™ ин пpoблeмapo фap o rnp ифтaacт.

Б apoи яз пад идaxoи зидди ичтимoй д ap coxaи э cтeтикй - мяишй paxoй ёфтян, xap oдaм 6o^ дap худ мaxopaти outworn иошф oдaбap ии вякти xoлиpo тap бия нaмoяд, oнpo 6o apзишx,oи э cтeтикй Fa™ rapдoдaнд. Яъш, 6ap oи xap кac, мaxcycaн, чaвoнoн, вдф кapдaни xap д яки^ву coara з индягй вя oнp o

yx .

Б a чaвoнoн бapoи иштиp oк дap кopxoи фo идaнoки чямъиятй, эчoдиёти ^мй^хнига, мaxф или xyдфaъoлиятй, cacara тacвиpй, мaшFyлият 6a вapзиш имшнияти вятеъ дoдa шyдaacт, ки яз o^o caмapaнoк иетиф oдa мeб oяд бypд.

Д чч x y г x й, x

мyтaкoбилaи мaкcaднoки oмyзropoнy дoнишчyён, мушлямяи иштиpoкчиёни paвaнди пeдarorй rçapop дoштa бoшaнд. Дap paфти чунин xaмкopиxo o^^rop дoнишчypo 6a дapки тaнкидпaзиpoнaи x к к x л x ш й .

Т чч x x x , x л п г гй x y

дoнишчyён мeбoшaд. А ин py, мo кушиш нaмyдeм мячмуи бoз xaм caмapaбaxши тapзy ycyлxoи идopaкyнии пeдarorии тapбияи эcтeтикии дoнишчyёни кoллeчpo кopкapд нaмoeм, ки дap нямуди rapxo яз pyйи бapнoмaи инфиpoдии xyдтaкмилдиxй aIíчoм мeпaзиpaд. М^габи^ти бapнoмaи нoмбypдa 6a мeъёpxoи carnnp^ мyнтaзaмй, caмapaбaxшй вя тaмoили oн 6a тaшaккyли фapxaнrи эcтeтикй имшн мeдиxaд, ки бapнoмaи инфиpoдии xyдтaкмилдиxиpo тaxнoлorияи caмapaбaxши мaъpиф яти э CTerai® вя чaлбнaмoйй дoнишчyён 6a ф я^лют! э cтeтикй x^o6 ид.

Яте яз минтaкaxoe, ки aз чиxaти фapxaнrи эcтeтикй зeбo вя дopoи мepocи 6oím фapxaнги тaъpиxй мeбoшaд, вoдии Зapaфшoн, aз oн чумля шaxpи ПaIíчaкeнт aCT. Ин шaxp якe яз шaxpxo кaдимгapини чyмxypй мaxcyб ёфтя oн якe яз шaxpxoи oвoзaдop ня тaнxo Toчикиcтoн, 6anioi дap чaxoн б a x^o6 мep явяд. ,Öap coли тячлили чяшни 5500 - шляшии С apaзм дap ин минтaкa чopaбиниxoи ryнoryни фapxaнгии yмyмичyмxypиявй тяшкил вя 6aprysop гapдидaнд, ки oлимoни

x ъ x, x гш й, x л г x , x ё л й ч ъ ч ъ

будянд. Hraacix^ iirnvme, ки дap ин шaxp дoиp rapдидaнд, дap тaшaккyли фapxaнrи эcтeтикии чaвoнoн мaвpиди иошф oдa rçap op rnp ифтя мeтaвoнaнд.

Дap ин шaxp яз aввaли тя^^ёбии oн 6a мacъaлaxoи эxё вя ёдropиxoи тaъpиxй-фapxaнrй x л x . А x x л й x

инкишoфи coxaи фapxaнry фaporиpии мapдyм, яз чумля, чaвoнoн 6a мyaccиcaxoи фapxaнr кopxoи нaзapp ac кapдa мeшaвaнд. Хдмин aCT, ки дap шapoити ня чaндoн хуби иктиcoд ии имpyз a aкcapияти мyaccиcaxoи фapxaнrи шaxp фя^лият дoштa, xyнapмaндoни нoxия дap oзмyнy чaшнвopaxo FOлиб мeoянд.

Дap ш. ПaIíчaкeнт дap чyмxypии мo якe яз ёдropии тaъpиxй-ф apxarnne apзи вучуд мeнaмoяд, (С ), x x ъ x x г x лк ч x

apзишxoи yмyми6aшapй вopид rapдидa, ифoдarapи фapxaнrи кадимя дoштaни миллaти мopo

мypppифй мeнaмoяд.

Шaxpи Пaнчaкeнг дap микёш чyмxypй бa чумгаи шaxpxoe дoxил мeшaвaд, ки caнъaткopи вapзидa, xyнapмaндoни TO^wop дopaд. Maäny paF5ara мapдyм бa carnaxy aдaбиëт, шeъpy шoиpй, xyнapx0и мapдyмй бeaндoзa кaлoн aCT, ки вocитaи му^ими тapбияи эcтeтикии нacли нaвpac бa шyмop мepaвaд. Хрфизи xaлк;ии Toчикиcтoн Бaëн Облoкyлoв, Xyнapпeшaи шoиcтaи Toчикиcтoн Олим Б oбoeв вa дaxxo xyiap мaндoни нaмoëн myxp an диëppo дap б aйни canbaTOop orni чyмxypй вa мapдyми Toчикиcтoн бaлaнд бapд oштaaнд. Акcapияти ora,o as мaxф илxoи xaвacкopoни мaктaбy caxpax^ «Eycron» вa «Андaлeб»-xaтгo бa ^arc^ xyнapмaндoни нaмoëни кacбй p aciwa, дap инкишoфи camn кacбии миллй cax^ дopaнд вa дap дacтaxoи нoмдopи чyмxypй фaъoлият нaмyдaaнд.

Cawrm дигapи тapбияи эcтeтикй 6o poxxo вa ycyлxoи зaмoнaви мyбopизa 6o бoкимoндaxoи xypoф oraap acrn, кopкapди низoми rap ии нигapoнидaшyдa бa тaшaккyли зaвки э cтeтикй, бexдoшти coxaи мaишй, paфъ вa дap зиндaгй чopй нaмyдaни aнъaнaxoи Шву зaмoнaвй, мaxcycaн дap oiwa, мeбoшaд, ки тaлaбoти ^тмии зaмoнy чoмeъa мaxcyб мeëбaд. Му^им aCT, ки кимти бaдeии ^шну мapocимxo Faнй rapд oнидa шyдa, тapaфxoи мaнф ии тaшкил вa б ap^op нaмyд aни ora,o, иcpoф ю^й, xyднaмoишдиx,й, дap тapaбxoнaxoи нapxaшoн гapoн дoиp нaмyдaни тую мaъpaкaxo, ry^apom^arni ^фту^ чил ^ap шaкли пинхрн) вa f., бap)тapaф кapдa шaвaнд. Mapooiwixo 6o вacилaxoи гушгуни carna^ opoиши бaдeй-эcтeтикй бишpaнд, дap шaкли тeaтpишyдa тaчлил шaвaнд, то дep бoз дap xoтиpи чaвoнoн 6o^ мoнaнд. Эcтeтикикyнoнии иди мapocимxo, вa yмyмaн, coxaи мaишии бoиcи бoлo paф aтни x^ra зeбoифaxмии шали нaвpac мeгapдaд.

Омузиши вaзъи aмaлии тapб ияи муш^й дap мaктaбxoи тaxcилoти миёши умумй вa тaxкик;oт гyзapoнидaи мo мyaйян кapд, ки дap бeштapи мaктaбxoи шaxp oмyзгopoнии муш^й нaмepacaнд. Maxcyca^ вaзъият дap мaктaбxoи дexoт тaшвишoвap acт. Сует бyдaни з aминaи мoддй- - тexникй, нapacидaни мaвoди тaълимй aB ф aнни муш^й вa camara тacвиpй, нaбyдaн вa ё ^мшум^ бyдaни yтoкxoи мyc икй вa paccoмй, rnp acидaни coзxoи мушкии зaмoнaвй, aйëнияти тaълимй, китoбx,o вa мaвoди тaълимй - мeтoдй вa f., rçap^ дap xaмaи iviyaccTOax^ тaxcилoти миёши умумй вa racS^ дoнишкaдaи пeдaшгй бa нaзap мepacaд. Имшнияти иcтифoдaи тexнoлoгияxoи мyocиp, aз oн чунта, тexнoлoгияxoи иггилooтй-кoммyникaтcиoнй дap д apcxoи муш^й, мaxдyд мeбoшaд.

Хуб мeшyд, ки бapнoмaи мaъpифaти эcгeгикй 6o xycycияти мaxcycи 6ax^;o6rapmi мухити бaлaнди мaънaвй - paвoнии mrae^, xaмкopии мyaccиcaxoи таълимй вa oiwa, ycлyби мyнocибaти мyгaк;oбилaи ora,o иcтифoдa шaвaд. Ta^p ибaи мycбaти oилaвй, aнъaнaxoи миллии пeшpaфтa, дoнишxo oид бa э cтeтикa бa шaкли мyaйян дap oвapдa шyдa дap мyaccиcaxoи тaълимй вa фapxaнгй тетиф oдa бypдa шaвaнд.

Нaтичaxoи owiy иш вa тaxлили мaвзyи мaз ^p имшнияти пeшниxoди бoз чaндин xyлocaxopo бa миён oвapд, ки ф ишypд aaшoн бa тapик;и з arä acт:

1. Koraencrom тaшaккyли фapxaнш э CTern® 6o дapнaзapд oшти xycycиягxo и ичгимoй-фapxaнши мингaк;a, мaxcycиягxoи тaфpик;aвии тaxcилoтии дoнишчyëн вa дap acora иcтифoдaи

x x г x л, ъ x , x г x г

x й, x л г ш .

2. X,aмкopии фaъoлияти мyaccиcaxoи jaxcraorä вa фapxaнг oид бa тaшaккyли фapxaнш зeбoишpacтии дoнишчyëни mrae4xo, xaлли чунин вaзиф axopo д ap нaзap дopaд:

- тaкмил дoдaни бapнoмaxoи чopaбиниxoи фapxaнгй вa мaxфилxoи эчoдии дoнишчyëн вa тaъмини ora,o 6o мaвoди чaнбaи худшижюй вa вaтaншp acгй дoшгa;

- тaъмини poбигaи з ичи кри тapбиявии rnrae^xo 6o мyaccиcaxoи ф apxarnira ф apoFaтии шaxp, кумига вa coзмoнxoи чaвoнoн, диrap тaщкилoтx,oи ^мытата вa иcгифoдaи им^нията^и шмуду жaнpxoи гушгуни cacara кacбй вa xaлк;й дap кopи тapбиявй;

- 6a низoм дapoвapдaни кopи мaxф илxo вa тaшкилy гуз aporn^arni чopaбиниxoи тapбиявй-бaдeии ora,o, ки paвaнди тaшaккyли шyyp вa эxcocoти з e6 oишpacтиpo тaк;вияг мeбaxшaд;

- oмyзиши мacъaлaи 6a нaк;шaxoи тaълимии мyaccиcaxoи тaxcилoти миёши умумй вopид coxтaни oмyзши шaшмaкoмxoнй, ф aлaкxoн вa coзxoи миллии xaлки точик вa f.

3. Ш x п г г ш л x г э й ъл x бepyнaзayд игopии rnrne^xo вa 6a эътибop гиpифтaни ora,o д ap кopxи тapбиявй-э CTeraicK

- мyxaйë coxтaни шapoигxoи пeдaroгии мycoид, тaшxиcy тacxexи xoлaти paвoнй, мaънaвй вa э cтeтикй , aзxyдкyнии apзишxoи э cтeтикй aз 4ornÄ дoнишчyëн имшн мeдиxaд, ки caraji бaлaнди тaшaккyли ф apxamn э cтeтикй 6a тacвият дapoвapдa шyдa, дap ниxoд и дoнишчyëн вa дap з индaши xaмapyзaaшoн apзишxoи э cгeтикй тaт6ик; гapд aнд;

- яшшгии шxлyxoи мaъpифaти эcтeтикй вa чaлбнaмoй 6a фaъoлияти мaxфилy иттиxoдияxoи илмию тexникй, эч>д иёги бaдeй вa xyнapxoи aмaлй-op oишй имшн мeдиxaд, ки ф apxamn э cтeтикй ф apornp и xaëти xaмapyзaи дoнишчyëн rap дaд;

- ъ x лл x л x г й, x ,

шaшмaкoмxoнй дap rap и тap биявии бepyнaзayдитopй д ap бяйни дoнишчyён;

- ч й x л г x й-э й л й - й

poбитa 6o мaxcycиятx,oи oмoдacoзии мyтaxaccиcoни coxaи тexникй - мyxaндиcoн, инфopмaтикx,o, тexнoлoгx,o, бapнoмacoзxo вя f. тяшкил мeшaвaнд.

Дap ra^mar^m! тapбияи эcтeтикй 6a инoбaт rиpифтaни xaмoxнrcoзии rnixoixM мaopифy ф apxa^ 6a мяк^ мyвoф икк будя, raopxop o дap ин caмги тapбиявй чoннoк мeнaмoяд.

Х,ямин тapик;, тaxкики мacъaлaи тaшaккyли ф apxaнrи з eбoипapacтй дap фя^лияти o^^reipon x ъл й x , л x x л к x

дoнишx,oи тexникй, илмxoи дякик вя мaъpиф яти э cтeтикии oüxo тaшaккyл дoдa шявад.

Foбитaи зичи дoнишx,oи тexникивy э cтeтикй дap тяълиму тapбияи нacли нaвpac имшн мeдиxaд, ки дacтypy cyre^m^^, ки дap дoиpaи биcтcoлarиии илмxoи дякик, тaбиaтшинocй вя pиёзй дap coxaи мaopиф вя илм, тaтбикn някшяву бapнoмaxoи oн дap кишвap бexтap rapдидa, фя^лияти ичггимoй-фapxaнrии дoнишчyён тякмил дoдa шявад.

AДAБИЁТ

1. Эмoмaлй Fax^ron F^am^i oivio.na rapua™ мyтaxaccиcoн яз мжгаб OFOЗ ivierap,ziaA //Сaдoи мapдyм. -2013.-17 мэй.

2. Лиxaчeв Б.Т. Kpirrepini эcгeтичecкoш вocпитaния oтнoшeний шюльниюв к na^ccray и дeйcтвигeльнocги //Св. пeдагoгика. - 1983. - №>6. - С.52-57.

3. Зoxидoвa С.Н. Poчeъ 6a таpбияи эстетикии xoRaEwaroRH ху^шли мaкгaбй. HoniaM дoнишшx, Уч. 3amEm - „nymaKÖe, 2019.- №«2.- С.240-243.

4. Faxммoв Х., Нудов А. nenarorinca. - „nymaûôe: Хумю, 2007. - 448 c .

5. Сaидoв Â.F. Фopмиpoвaниe эcтeтичecкoй культуры гак вaжнaя пeдaгorичecкaя пpoблeмa //Becnnnc Taджикcкoш тexничecкoш yafflepc^^ - „^ymaiióe, 2011. - N°4.- С.118-121.

6. Cacreim!! В.А., И.Ф. Иcaeв, А.И. M^ernco, E.H. Шиянoв. Пeдaгoгиra: yHeô. mcoGHe для cгyдeнгoв пeдaгoгичecкиx yHeômix зaвeдeний. - M.: Шкoлa-Пpecc, 1998. - 512 c.

7. Суш У.Ф. Àôraprn Э.Л. Опыт мoдeлиpoвaния ypoвня эcтeтичecкoй культуфы стyдem'Oв. - M:MTy, 1979. - 83 c.

8. Кoнceпcияи миллии тapбия !ap Чумкуфии Toчикиcтон. - ^maKÔe, 2006.

9. Эcтeтичecкaя кyльгypa и iBCTenHecicoe вocпшaниe. /Сoстaвитeль: Г.С. Лaбкoвcraя M.: Пpocвeщeниe, 1983. - 320 c.

10. Юогов Й. nenaromra. Китоби napcñ 6apoH M^e^xo ra oмyзишшxxoи пeдaroгй. - „nymaüöe: Maopиф ra (jHpxaür, 2005. - 380 c .

11. Яи^в Е.Г. Эстетика - M., 2000.

РОЧ,ЕЪ БЛ БЛЪЗЕ МAСЪAЛA^ОИ ТЛШЛККУЛИ ФAР^AНГИ ЗЕБОИПAРAСТИИ

ДОНИШ^УЁНИ КОЛЛЕГ

Дap мацала дap заминаи ma%nmu мaбщou aдaбuëmu фалсафй, пcuxoлoгuю пeдaгoгы, мoyuяmu ucmmo%u фapyaнгu зeбouпapacmй муайян кapдa шудааcm, ки oн нamuцau map6rnu xmemum ва uнкuшoфu эcmemuкй мeбoшaд; yo^oy ва нацши mA^eyy^ memum дap pymöu эcmemuкuu дoнuшцyëн муайян mpöa шyдaacm; xycycrnmyou maшaккyлu фapyaнгu эcmemuкuu ин цurnpu дoнuшцyëн öüp parn^u фaъалuяmu maълuмuю map6urnu öüp шapoumu oмoдaгuu касбй öüp муассисаи maycmomu ытнаи касбй 6appacu гapдuдaacm. Муаллиф тшгуйй мeнaмoяд, ки шapmu maшaккyлu ^pyarnu эcmemuкuu дoнuшцyëн уамmpuu мymaцабuлau кoллвчхр ва мyaccucayou фapх;aнг öüp мeгoпoлucu шщpй, mam ба анъанахри фapyaнгuю бадвии muumava, фaъал гapдoнuдaнu худи дoнuшцyëн öüp parn^u уушди scmemum маусуб мeëбaд.

Acocyou бapнoмau пeдaгoгuu maшaккyлu фapyaнгu xmemurnu дoнuшчyëн öap paea^u yaмкopuu кoллeщo 6o мyaccucayou фapyaнгuю фapoгamuu мвгoпoлucu шщpй ва maecunyou memoöu ouö ба мyкaммaлгapдoнuu maшaккyлu фapyaнгu зeбouпapcmuu дoнuшцyëн жшнщoд гapдuдaaнд. Зapypuяmu ucmuфoдaбapй ва mamбuцu oн acocнoк шудааcm.

Дap асти муайян намудани вaзuфayou mayyuyom муаллиф на manyo мacъaлayou maшaккyлu шyypu scmemum, балки мууим будани maбдuлu öommyopo öap эъmuцад ва paфmopu мууассилин aw мeшyмopaд, ки öap ин rnp yaмкopuu кoллвчyo 6o муассисахри фapyaнг, ucmuфoдa аз aнъaнayou jummava, шoupoн ва yyнapмaндoнu мapдyмй ayaммuяmu кaлан öopaö.

Дap ма^ла зищ) мeгapдaд, ки чopaбuнuyoucamyu чyмyypuявы, ки öap шщpu nau^a^m maшкuл ва бapгyзop шудаанд, öap map6unu эcmemuкй нацши 6opиз гyзoшmaaнд. Махсусан, чopaбuнщoepo, ки ба мyнocuбamu 5500 -coлaгuu ëдгopuu mabprn,ию фapyaнгuu Сapaзм mayarn гapдuдa буд ва öap oн caöyou мeyмoнoнu xopuчß uшmupoк дoшamaнд, цайд кapдaн ба mep^ acm.

Дap xyлocau лаурла цайд мвгapдaд, ки 6apou 6eymap намудани mpu map6umu^cmemum 6apou мuнmaцayou чумум бapнoмau map6unu scmemum aw acm, ки яxe аз шapmхou мухими пeдaгoгuu oн

уамоуангсозии кори муассисщои таълимию тарбиявй ва фар^ангию фарогати ба шумор меравад.

Калидвожахр: фарханги эстетики; рушди комили шахс; омодагии касби; фаъолияти эстетики-тарбияви; муассисщои фарщнг ва санъат; анъанщои бадеи; шароит^ои педагогии ташаккули фарханги зебоипарастй; уисси эстетики; маърифати эстетики; фаъолияти эстетики; анъанщои миллии мщал; мщфищои худфаъолияти.

НЕКОТОРЫЕ ВОПРОСЫ ФОРМИРОВАНИЯ ЭСТЕТИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ СТУДЕНТОВ ТЕХНИЧЕСКИХ КОЛЛЕДЖЕЙ

В статье на основе анализа философских и психолого-педагогических источников уточнена сущность понятия «эстетическая культура», которая является результатом эстетического воспитания и эстетического развития; определены роль и место в эстетического развития личности студентов технических колледжей. Рассматриваются особенности формирования эстетической культуры этой категории студентов в процессе учебно-воспитательной деятельности в условиях профессиональной подготовки в среднем специальном учебного заведения. Автор предполагает, что условием для формирования эстетической культуры студентов является взаимодействие колледжей и учреждений культуры в мегаполисе городского региона; опора на культурно-художественные традиции местностии; активизация деятельности самих студентов в процессе эстетического развития. Предлагаются основы педагогической программы формирования эстетической культуры студентов в процессе взаимодействия образовательных с культурно-досуговыми учреждениями городского мегаполиса и методические рекомендации по совершенствованию формирования эстетической культуры студентов. Почеркивается необходимость их внедрения.

На основе определения задач исследования, автор считает необходимым не только формирование эстетического сознания, но и важность превращения их в убеждения и нравственные нормы поведения. Относительно этого, огромное значение имеет взаимодействие колледжей и учреждениями культуры, использование традиций региона, поэтов, народных промыслов и т.д.

В статье отмечается, что в эстетическом воспитании обучающихся огоромное значение имеют общереспубликанские мероприятия, проводимые в г. Пенджикенте. Особенно следует отметить мероприятия, свзянные с 5500 - летием празднования исторического города Саразма, на которых участвовало сотни гостей из ближнего и зарубежья.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

В заключении статьи подчеркивается, что для дальнейшего улучшения эстетико-воспитательной работы для регионов республики необходима разработка программы эстетического воспитания, одним из условий которых, является взаимодействие работы учебно-воспитательных и культурно-досуговых учреждений.

Ключевые слова: эстетическая культура; целостное развитие личности; профессиональная подготовка; эстетико-воспитательная деятельность; учреждения культуры и искусств; художественные традиции. Педагогические условия совершенствования эстетического воспитания, эстетические чувства; эстетическое просвещение; эстетическая деятельность; национальные традиции местности; самодеятельные объединения.

SOME ISSUES OF THE FORMATION OF AESTHETIC CULTURE OF STUDENTS

OF TECHNICAL COLLEGES

Based on the analysis of philosophical and psychological-pedagogical sources, the article clarifies the essence of the concept of «aesthetic culture», which is the result of aesthetic education and aesthetic development; the role and place in the aesthetic development of the personality of students of technical colleges are determined. The features of the formation of the aesthetic culture of this category of students in the process of educational activities in the conditions of vocational training in a secondary special educational institution are considered.

The author assumes that the condition for the formation of the aesthetic culture of students is the interaction of colleges and cultural institutions in the metropolis of the urban region; reliance on the cultural and artistic traditions of the area; activation of the students themselves in the process of aesthetic development. The foundations of the pedagogical program for the formation of the aesthetic culture of students in the process of interaction between educational and cultural and leisure institutions of the urban metropolis and methodological recommendations for improving the formation of the aesthetic culture of students are proposed.

Based on the definition of research objectives, the author considers it necessary not only to form an aesthetic consciousness, but also the importance of turning them into beliefs and moral norms of behavior. Regarding this, the interaction of colleges and cultural institutions, the use of the traditions of the region, poets, folk crafts is of great importance.

The article notes that in the aesthetic education of students, nationwide events held in the city of Penjikent are of great importance. Of particular note are the events associated with the 5500th anniversary of the celebration of the historic city of Sarazm, which was attended by hundreds of guests from near and abroad.

In conclusion, the article emphasizes that in order to further improve the aesthetic and educational workfor the regions of the republic, it is necessary to develop a program of aesthetic education, one of the conditions of which is the interaction of the work of educational and cultural and leisure institutions.

Key words: aesthetic culture; holistic development of personality; professional training; aesthetic and educational activities; institutions of culture and arts; artistic traditions; pedagogical conditions for improving aesthetic education, aesthetic feelings; aesthetic education; aesthetic activity; national traditions of the area; independent associations.

Маълумот доир ба муаллиф:

Усмонов З. - соискатель НИИ образования Академии образования Таджикистана Сведения об авторе:

УсмоновЗ.Ч.. -унвонцуиПРМбаномиА. ЦомииАкадемияитщсилоти Тоцикистон About the author:

Usmonov Z . - Applicant of the Research Institute of Education of the Academy of Education of Tajikistan

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.