CC BY
44The Journal of Academic Social Science Studies Yil: 16 - Sayi: 94 , s. 309-322, Bahar 2023
Örgütsel Sinizm ile Örgütsel Sessizlik Arasindaki ili§ki: Ögretmenler Üzerine Bir Ara§tirma*
Doç. Dr. Ufuk Orhan ORCID ID: https://orcid.org/0000-0003-0539-2800 Mersin Üniversitesi, Erdemli Uygulamali Teknoloji ve i§letmecilik Yüksekokulu, Yönetim Bili§im Sistemleri
Anabilim Dali, Mersin - TÜRKIYE
Eren Yakut
ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-8220-2786 Yüksek Lisans Ögrencisi / Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, i§letme Bilgi Yöneimi Bölümü, Mersin -
TÜRKYE
Öz
Araçtirmanm amaci, örgütsel sinizm ile örgütsel sessizlik iliçkisinin ögretmenler üzerinde olumlu veya olumsuz herhangi bir etkisinin olup olmadigini anlamaktir. Bu amaç dogrultusunda 2021 - 2022 egitim ögretim yili Manisa ili ve ilçelerinde görev yapmakta olan 248 adet ögretmen örneklem olarak seçilmiçtir. Araçtirma için kullanilmiç olan verilerin toplanmasinda demografik ôlçek ile birlikte Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm ôlçekleri kullanilmi§tir. Araçtirmanin sorunsali olarak ögretmenlerin okul yöneticileri ve üstlerinden gördükleri davraniç ve tavirlarindan meydana gelen tutum ve davraniçlar olarak belirtilmiçtir. Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Sessizlik tutumlari bir bütün halinde incelenmiçtir. Araçtirmada verilerin yorumlanmasinda tanimlayici istatistiksel metotlar, normal dagilim testi, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Sessizlik arasindaki iliçkiyi ôlçmek için Pearson Çarpim moment korelasyon analizi ve Örgütsel Sinizmin degiçkeninin Örgütsel Sessizlik degiçkenine etkisini ôlçmek için regresyon analizi yapilmiçtir. Araçtirma kapsaminda elde ettigimiz verilerin analizinde SPSS 22.0 paket programi ile gerçekleçtirilmiçtir. Araçtirmanm bulgularina göre; ögretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik algilari üzerinde orta çiddetli ve olumlu yönde bir iliçki oldugu görülmü§tür. Ayrica araçtirmanin bulgularina göre Örgütsel Sinizmin Örgütsel Sessizligi etkiledigi görülmektedir. Ögretmenlerin medeni durumlarinin örgütsel sinizm üzerinde, ögretmenlerin ya§ degiçkeninin özellikle 25 - 39 yaçlari arasinda olan kiçilerin orta düzeyde etkili oldugu ve son olarak da ögretmenlerin yaçlarmin örgütsel sessizlik üzerinde ögretmenlerin mezuniyet durumlarinin örgütsel sinizm algilari üzerinde etkili oldugu görülmüjtür.
Makale Geçmiçi
Geliç: 25.07.2022 Kabul: 01.01.2023 On-line Yayin: 30.03.2023
Anahtar Kelimeler
Örgütsel Sinizm Örgütsel Sessizlik Egitim Sektörü Ögretmenler Nicel Analiz
Ara§tirma Makalesi
* Bu makale, intihal.net tarafindan taranmi§tir. Bu makale, Creative Commons lisansi altindadir. Bu makale için etik kurul onayi gerekmemektedir.
DOI:
http://dx.doi.org/10.29228/JASSS.63718
Atif Bilgisi / Reference Information
Orhan, U. & Yakut, E. (2023). Orgutsel Sinizm ile Orgutsel Sessizlik Arasindaki iliçki: Ogretmenler Uzerine Bir Araçtirma. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 16(94), 309-322.
The Journal of Academic Social Science Studies Year: 16 - Number: 94 , p. 309-322, Spring 2023
The Relationship Between Organizational Cynicism and Organizational Silence: A Research on Teachers*
Assoc. Prof. Dr. Ufuk Orhan Mersin University, Erdemli School of Applied Technology and Management, Department of Management Information Systems, Mersin - TURKEY
Eren Yakut
Master Student / Mersin University, Institute of Social Sciences, Department of Business Information
Management, Mersin - TURKEY
Artcile Histo
Submitted: 25.07.2022 Accepted: 01.01.2023 Published Online: 30.03.2023
ry
Keywords
Organizational Cynicism Organizational Silence Education Sector Teachers Quantitative Analysis
Research Article
* This article was checked by Intihal.net. This article is under the Creative Commons license. Ethics committee approval is not required for this article.
Abstract
The aim of the study was to understand whether the relationship between organizational cynicism and organizational silence has any positive or negative effects on teachers. For this purpose, 248 teachers working in Manisa province and its districts in the 2021-2022 academic year were selected as a sample. Organizational Silence and Organizational Cynicism scales were used together with the Socio-Demographic information form to collect the data used for the research. The problematic of the research is stated as the attitudes and behaviors that consist of the behaviors and attitudes of the teachers that they see from the school administrators and their superiors. Organizational Cynicism and Organizational Silence attitudes are examined as a whole. In the study, descriptive statistical methods, normal distribution test, Pearson Product moment correlation analysis to measure the relationship between two variables and regression analysis to measure the relationship between Organizational Cynicism and Organizational Silence were used in the interpretation of the data. The analysis of the data we obtained with in the scope of the research was carried out with the SPSS 22.0 package program. According to the findings of the research; it has been seen that there is a moderate and positive relationship on teachers' organizational cynicism and organizational silence perceptions. It has been seen that Organizational Cynicism has effected to Organizational Silence. It has been seen that the marital status of the teachers has a moderate effect on the organizational cynicism, the age variable of the teachers, especially those between the ages of 25 and 39, and finally the age of the teachers has an effect on the organizational silence and the graduation status of the teachers on the perceptions of organizational cynicism.
DOI:
http://dx.doi.org/10.29228/JASSS.63718
311
GIRIÇ
Örgütlerin yagamlarina devam edebilmesi ve etkinligini geligtirebilmesi için örgüt içindeki iggörenlerin bilgi, birikim ve deneyimlerine gereksinim duyarlar. ig görenlerin öz duygu ve dügüncelerini söyleyerek örgüt içindeki karar alma sürecine dâhil edilmeleri ve bu alinan kararlarin hepsinde bilfiil bulunmalari örgütler için oldukça önemlidir. Örgüt içerisinde bulunan iggörenler dügüncelerini söylemeleri, alinacak kararlara destek ve yardim edebilmeleri için okul yöneticileri tarafindan desteklenip, yüreklendirilmelidirler. Kendini örgütten kabul edildigini dügünmeyen iggören zamanla örgüt içerisindeki durumlarla kargisinda hissizlegir, duygu ve dügüncesini belirtmekte çok fazla istekli olmaz. Sessizlik sonucunda iggören, örgüt içerisinde iç dünyasinda biriktirmig oldugu bütün olumsuz duygu ve dügüncelerini zamanla sinik davraniglara yani örgütsel sinizme dönügtürebilmektedir. Zamanla sinik davraniglari devam eden iggören ileriki zamanlarda sessizlegmeye baglayabilir ve bu durum örgütsel sessizlige sebebiyet verebilir. ig görenlerin bu sinik ve sessiz davraniglarinin, örgütlerin sürdürülebilirligine, üretimine, görüntüsüne ve saygisina zarar verebilme olasiligi yüksektir. Günümüzde örgütler için önemli olan örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik davraniglari literatürde birçok çaligmaya konu olmugtur ve bu çaligmanin da ana temasini olugturmaktadir.
Bu çaligmanin amaci ögretmenlerin örgütsel sinizm algilarinin, örgütsel sessizlik algilarina etkisini ortaya koymaktir. Bu minvalde 2021 - 2022 egitim ögretim yili dâhilinde, Manisa ili ve ilçelerinde görev yapmakta olan 248 adet ögretmen çaligmanin örneklemini olugturmaktadir. Çaligmada öncelikle iki degigkene iligkin literatür bilgisi sunulmugtur. Daha sonra çegitli bulgulara yer yerilen çaligmada bu bulgulara iligkin yorumlar yer almaktadir. Çaligmanin bulgulari ve bulgularina dayali yorum ve önerileri ile alana ve ilgili sektörlere katki saglamasi ümit edilmektedir.
1. LÍTERATÜR iNCELEMESi
Örgütsel sinizm, örgütlerde bulunan kigilerin örgüt hakkinda açik bir gekilde ya da gizli bir gekilde yaptiklari elegtiri ve negatif davraniglari ilan etmek için kullanilmaktadir (Pelit ve Pelit, 2014: 81). Sinizm görügünün, Yunanistan bagkenti Atina yakinlarinda bulunan Cynosarges ilçesindeki okullardan gelmig olabilecegi söylenmektedir (Dean vd., 1998). Sinik ifadesinin kaynagi "köpek" anlamina gelen Yunancasi "kyon" kelimesi olan ifade oldugu dügünülmektedir (Arslan, 2012: 12). Bu durumun nedenine bakacak oldugumuzda ise sinik kigilerin dogal yagamlari yagamasi, digaridaki yagama daha fazla aligamamig olmalari, toplum tarafindan yapilan davraniglari benimsememeleri olarak gösterilebilir. Tarihsel sürece bakildigi zaman, sinik duygular içerisinde bulunan kigilerin ig yapmig olduklari örgütleri kendi kigisel çikarlari için kullanabilecegi ve içinde bulundugu örgütleri kalitesiz gördükleri kargimiza çikmaktadir (Dean vd., 1998: 345). Modern zamana geldigimizde ig yerlerinde yapilmig olan incelemelerde, örgütsel sinizmin örgütler veya örgüt içerisinde bulunan kigilerin, içinde bulunduklari yagamin heyecanina kapilip olagandan daha fazla beklentiye girilmesiyle baglayan sürecin kigilerin sinik tutum takinmalariyla netice bulmaktadir. Kigilerin veya ig yerinde bulunan yöneticinin sadece öz çikarlari için uyguladiklari tutumlar olarak dügünülen sinizm yaklagiminda kigiler çevresinde bulunan herkesin çikarci bireyler olarak kabul etmektedirler. Örgütsel sinizm kavraminin, farkli biçimde tanimini Andersson (1996: 1397) gu gekilde ifade etmigtir: Kigilerin içinde bulunduklari sosyal yagamin içinde takindiklari farkli duygu ve dügünceler örgüt içerisinde de güvensizlige yönelmesiyle birlikte, sinirli olma, ümitsizlik ve hayal kirikligiyla sonuçlanmig genellenmig bir davranigtir. Örgüt içerisinde bulunan sinik kigilerin duygu, dügünce ve hareketlerinin farkina varilmasi ve bundan çok daha önemlisi bu sinik hal ve hareketlerin oldukça iyi bir gekilde idame edilmesi gerekmektedir. Abraham'a (2000) göre örgütsel sinizm; örgütün içinde bulunmug oldugu ortamda dürüstlügün ve dogru hiçbir davranigin olmayigi ya da çok az olmasi durumudur.
Örgütlerde kigilerin dürüstlükten uzak olmalari ile baglayan olumsuz davraniglar silsilesi daha ileri durumlarda örgüt için deger sarsia tutumlara yol verebilmektedir. Siniklerin karakteristik özelliklerine bakacak olursak, Mantere ve Martinsuo'nun (2001) yapmig oldugu bir incelemede sinik tutumlar gösteren kigilerin toplamda sekiz özelliginin oldugunu görmügtür. Bu tutumlar; kötümserlik, hassas dügünceler, tagkinlik, ilgisiz olma, suçlama, olumsuz duygu ve dügünce, hiciv (yergi) ve saldiri hali olarak siralanmigtir. Yapilmig olan aragtirmaya bakildigi zaman aragtirmaya katilmig olan bireylerin %80'inde kötümserlik duygusu agir basmigtir. Görülen bu duygunun örgütün tamamen hepsine olabilecegi gibi örgütte uygulanmig veya uygulanmaya devam eden politikalara kargi da olabilecegi görülmügtür. Örgütsel sinizm türleri arasinda kigilik sinizmi, iggören sinizmi, mesleki sinizm, toplumsal sinizm ve örgütsel degigim sinizm yer almaktadir. Kigilik sinizmi örgütsel sinizme ön ayak olan sinizm türü olarak görülmektedir (Abraham, 2000).Kigilik sinizminde örgüt içerisinde bulunan kigilerin hiçbir geyden mutlu olmayan, degigmekten ve geligmekten olabildigince kaçinmak isteyen ve çevrelerinde bulunmasini istemedikleri herhangi bir geyi ötekilegtirmeyi benimseyen insanlarin olugturdugunu söylemek mümkündür. Ig gören sinizmi, örgüt içerisinde bulunan üst yönetim ve astlarin arasinda olugan sinizm türüdür. Ig gören sinizmi örgüt içinde bulunan çaliganlarin arasinda orantisizlik duygusu ve dügüncesinin hâkim olmasi ile birlikte Psikolojik Sözlegme Ihlalinin yok sayildigi dügüncesinin önder olmasidir. Mesleki sinizm, bir meslek grubunda bulunan kigilerin bu meslekte görmüg oldugu birbirinden farkli durumlardan sonra meslege kargi duymug olduklari vurdumduymazlik, hissizlik ve igi sevmeme gibi olgulari ifade eder (Abraham, 2000). Toplumsal sinizm, kigiler ve toplumda bulunan bir grup arasinda bulunan sosyal sözlegmenin ihlal edilmesi olarak bilinmektedir. Toplumsal sinizmde bireyler yagadiklari topluma ve içinde bulunduklari ülkeye güven duymazlar (Mirvis ve Kanter, 1991). Son olarak örgütsel degigim sinizmi, örgütlerde yapilmasi beklenen veya planlanan degigim ve geligimin temel amaç olarak görülmesi gereken sinizm çegididir (Abraham, 2000: 272). Örgütsel degigim sinizminde kararlar üst yönetim tarafindan alinip ardindan astlara söylenerek uygulanmasi beklenmektedir.
Örgütsel sessizlik, alan yazinina baktigimiz zaman sessizlik kavrami birçok kiginin, aragtirmacinin ve yazarlarin tanimlamasini görebilmekteyiz. Sessizlik ifadesi farkli disiplinlerde degigik anlamlariyla kargimiza çikmakla birlikte sosyoloji alaninda hareket etmeme ve kigilerin deger kaybetmesi veya yapilacak olan iglerden uzaklagtirilmasi gibi negatif anlamlari içerisinde bulundurmaktadir (Akin ve Ulusoy, 2016). Ayni zamanda psikoloji alanina baktigimiz zaman ise insanlarin içine kapanik olmasi, özgüven kaybi ve umursamazlik anlamlari kargimiza çikmaktadir (Scott ve Lester, 1998). Kigilerin sessizlik hallerini birçok aragtirmaci bireysel olarak ele alirken, kimi aragtirmacilar da bu durumu örgütsel alanda incelemiglerdir. Aragtirmacilarin bu alani örgütsel anlamda aragtirmalarinin sebebi, örgüt içinde bulunan kigilerin örgüt içerisinde birbirlerinden etkilenip etkilenmediklerini aragtirmaktir (Soybag, 2015). Örgüt içinde sessiz kalmamanin sorunlu olabilecegi ve yine örgüt içindeki kigilerin duygularini ve dügünmüg olduklari durumlari belirtmedigi örgütler sessizlik sarmalinin oldukça hakim oldugu örgütler olarak önümüze çikmaktadir (Donaghey vd., 2011). Bowen ve Blackmon (2003), örgütsel sessizlik, igletme içerisinde iggören kigilerin igletmede bulunan sorunlar için duygu ve dügüncelerini rahat bir gekilde açiklayamamasinin en büyük örnegi olarak verilebilir. Genel olarak örgütsel sessizlik, astlarin üst yönetimden gelebilecek herhangi bir negatif geri bildirimden hognut kalmayacaklari için ve örgüt içerisinde ses çikaran kigi olarak görülmemek istedikleri iglerin sonucunda ortaya çikmaktadir. Örgütsel sessizlik, örgüt içerisinde bulunan astlarin örgütte bulunan herhangi bir konu, problem veya bir uygulama ile ilgili duygu ve dügüncelerini açikça belli etmenin yönetim üzerinde alinacak olan kararda herhangi bir degigiklik olmayacagini ya da kendi duygu ve dügüncelerini ifade etmesi halinde örgüt içinde ses çikaran, sorun çikaran kigi olarak dügünüleceginden dügüncelerini söylemekten kaçinmaktadir (Demirtag vd., 2016). Bireyler, örgüt
313
içerisinde birçok kigiyle iletigim halindedir. Yönetimde bulunan kigilerin kendi astlari ile etkin ve güzel bir iletigim kurmasi, çaliganlar tarafindan oldukça önemli bir konu olarak görülmektedir. Yönetim ve çaliganlar arasinda bulunan etkili iletigim igletmelerin çok daha güzel iglere imza atmasina neden olabilmektedir. Yöneticilerine güvenen bireyler içinde bulunduklari igletmelere daha fazla önem vermekte olup igletme için elinden gelen maksimum performansi verebilmektedirler. Ancak, tam tersi durumda ise yönetimde bulunan negatif bazi özellikler bireylere sessizlik olarak geri dönebilmektedir (Demir M. ve Demir Ç. Ç., 2012). Örgütsel sessizlikte, ig yerinde bulunan kigilerin sessiz kalmaya iten birçok neden vardir. Örgütsel sessizlik, igletmede kargi kargiya kalinan durumlar veya problemler ile ilgili olarak igletmede çaliganlarin fikirlerini ortaya koymaktan kaçindiklari ve sessiz kalmalariyla igletme içerisinde bulunan tüm bireyleri etkisi altina alan öge olarak açiklanmaktadir (Henriksen ve Dayton, 2006). Bir igletmenin gerçekten bagarili olmasindaki unsurlardan en önemlisi kugkusuz orijinal olma, degigim hizi ve ig yerindeki ögrenme olarak sayilabilmektedir (Ehtiyar ve Yanardag, 2008). Günümüze gelecek olursak giderek daha da fazla geligen ve degigen dünyada igletmeler arasindaki rekabet ve bunun içindeki gartlar, teknolojik degigimler ve globallegme ile birlikte igletmeler kendisini daha rahat ifade edebilen, duygu ve dügüncelerini ifade edebilen ve igletme için yaratici önerilerini ve görüglerini söyleyebilen çaliganlara gereksinim duymaktadirlar. Geçtigimiz senelerde ig yerinde sessiz kalmak ig yerine aligabilme ve uyum saglamak olarak ifade edilmekteydi fakat günümüzde bu durum tam tersi olarak ig yerinde bir tepki veya kendini igten çekmek gibi görüldügü söylenebilir (Çimen ve Karadag, 2019). Sessizlik, örgütlerde ilerlemeyi ve geligimi olumsuz yönde etkileyen çok önemli bir sorun olarak görülmektedir. Örgütsel sessizligin oldukça sik görüldügü örgütlerde bireysel ve yönetimsel sorunlar olugmakla beraber örgütlerdeki negatif olaylara gahitlik etmekte kaçinilmaz bir gerçek olarak kargimiza çikmaktadir (Gambarotto ve Cammozzo, 2010). Örgütsel sessizlik, igletme için en dogru karari verememeye, igletme içerisinde çaligan bireylerin motivasyon eksikligine, ig için memnun olamamaya ve güven duygusunun eksikligi durumlariyla kargi kargiya kalinmasina neden olmaktadir (Milliken vd., 2003).
Literatürde örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm üzerine birçok çaligma mevcuttur. Örnegin Kahveci ve Demirtag (2015), yapmig olduklari aragtirmalar sonucunda ilkokul, ortaokul ve lise ögretmenlerinin örgütsel sinizm düzeylerinin ve sessizlik düzeylerinin dügük oldugunu söylemektedirler. Yine Helvaci ve Çetin (2012), yapmig olduklari alan incelemesinde ilkögretim okullarinda görev yapmakta olan ögretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik düzeylerini aragtirmig olup ilkögretim ögretmenlerinin örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm düzeylerinin dügük düzeyde oldugunu görmüglerdir. Kutanis ve Çetinel (2009) akademisyenler üzerinde yapmig olduklari aragtirmada örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm algilarini incelemig olup akademisyenlerin yogun bir biçimde sinik davraniglar sergilediklerini görmüglerdir. Karacaoglu ve Kü^kköylü (2015), kamu çaliganlari üzerinde yapmig oldugu çaligmada kamu çaliganlarinin örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm etkilerini aragtirmig olup sonucunda da örgütsel sinizm ile örgütsel sessizlik arasinda pozitif yönlü g^süz bir iligki tespit etmigtir.
2. YÖNTEM
Çaligmanin yöntem kismi; amaç, önem, sinirliliklar, örneklem, veri toplama araçlari ve verilerin analizi kisimlarindan olugmaktadir
2.1 .Aragtirmanin Amaci, Önemi ve Sinirliliklari
Aragtirmanin amaci ögretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik algilari arasindaki iligkiyi ortaya koymaktir. Aragtirmanin bulgulari, ögretmenlerde örgütsel sinizmin nasil bir biçimde örgütsel sessizlik haline geldigini görmek açisindan önemli görülmektedir. Aragtirma, zaman, mekân ve maliyet kisitlari göz önüne alinarak Manisa ilinde 2021-2022 egitim ögretim yilinda görev yapan
ögretmenler ile sinirlandirilmigtir.
2.2. Ara§tirmanin Örneklemi
Anket formunda sorulan sorular Manisa ilinde 2021-2022 egitim ögretim yilinda görev yapan ögretmenlere basit tesadüfí örneklem olarak toplamda 248 ögretmene uygulanmigtir.
2.3. Veri Toplama Araçlari
Aragtirmanin veri toplama araci Google forms üzerinden uygulanan ankettir. Aragtirmada kullanilmig olan anket formu ^ kisimdan olugmugtur. Anketin ilk kisminda 7 maddeden olugan demografik sorular yer almaktadir. Anketin ikinci kismini 13 maddelik Örgütsel Sinizm sorulari olugturmaktadir. Son bölümde ise 18 maddeden olugan örgütsel sessizlik sorulari yer almaktadir. Dolayisi ile anket formunda toplamda 38 soru yer almaktadir. Anket maddelerinin puanlanmasi, Likert tipi 5'li derecelendirme ile yapilmigtir. Bunun için ögretmenlere verilen sorulari çok olumsuzdan çok olumluya kadar siralanan seçeneklerden belirtmeleri istenmigtir. Buna göre; (1) Kesimlikle Katilmiyorum, (2) Katilmiyorum, (3) Kararsizim, (4) Katiliyorum, (5) Kesinlikle Katiliyorum geklinde bir ölçek kullanilmigtir. Aragtirmada kullanilan ölçekler; Kahveci ve Demirtag'in 2013 yilinda Türkçeye çevirmig oldugu örgütsel sessizlik ö^egi (Kahveci ve Demirtag (2013) ve Kalagan ve Güzeller tarafindan 2010 yilinda TCrkçeye çevrilen örgütsel sinizm ölçegi (Kalagan ve Güzeller, 2010)'dir.
Tablo 1: Demografik Tablo
Cinsiyet Medeni Durum Ya§ Egitim Durumu Okul Türü Kurumda Çali?ma Süresi Mesleki Kidem
N Geçerli 248 248 248 248 248 248 248
Kayip 0 0 0 0 0 0 0
Ortalama 1,46 1,38 2,66 2,29 2,51 2,46 3,71
Std. Sapma ,499 ,486 1,057 ,700 ,990 1,001 1,648
En Kûçûk 1 1 1 1 1 1 1
En Büyük 2 2 5 4 5 4 6
Aragtirmada bulunan katilimcilarin çogunlugunu kadin ögretmenler olugturmugtur. Aragtirmaya katilan ögretmenlerin içinde evli olanlar bekâr olanlara oranla daha fazla oldugu görülmektedir. Ögretmen görevini yapan katilimcilarimizin ana hattini 25 - 39 yag arasi bireylerin olugturdugunu görmekteyiz. Ögretmenlerin çogunlukla Lisans ve Yüksek Lisans mezunu bireyler olarak kargimiza çikmaktadir. Yapilan aragtirmaya en fazla katki saglayan ögretmenlerin ilk ve ortaokullarda görev alan ögretmenler oldugu görülmektedir. Bu ögretmenler egitim verdikleri kurumlarda ortalama 2 ile 5 yil arasinda egitim vermeye devam etmektedir. Aragtirmaya katilan ögretmenlerin mesleki kidemlerine bakildigi zaman 16 ile 20 yil arasinda ögretmenlik meslegini icra ettiklerini görebilmekteyiz.
2.4.Ara§hrmanrn Güvenilirligi
Ö^egin güvenilirliginin test edilmesinde Alfa katsayisi (Cronbach Alpha) kullanilmigtir. Yapilan analizlerde örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik degerlerinin genel güvenilirlik katsayilari Tablo 2'de verilmigtir.
Tablo 2: Aragtirmanin Güvenilirligi
Ôlçek Ortalama ifade Sayisi Gözlem Sayisi Cronbach's Alpha
Örgütsel Sinizm 2,57 13 248 ,894
Örgütsel Sessizlik 3,13 18 248 ,907
Tüm faktörlerin güvenilirlik degeri 0.70'in üzerinde oldugundan anket güvenirliliginin yüksek oldugu kabul edilmigtir.
2.5. Verilerin Analizi
Aragtirmada kullanilmig olan verileri degerlendirirken tanimlayia istatistiksel metotlar (Sayi, Yüzde, Ortalama, Standart Sapma) kullanilmigtir. Demografik özelliklerin kullanilmig olan ôlçekler ile kargilagtirilmasinda Anova ve T- Testi kullanilmigtir. Verilerin degerlendirilip bulunan kigi sayisi yeterli degilse veya kigi sayisi yeterli oldugu halde veri parametrik test varsayimlarini yerine getiremiyorsa parametrik olmayan yöntemler kullanilir (Kalaya, 2008). Aragtirmanin degigkenleri için normal dagilim analizi yapilmigtir. Degigkenlerin normal dagilip dagilmadigini anlayabilmek için yapilmig olan test Tablo 3'de yer almaktadir.
Tablo 3: Normal Dagilim Testi
315 Degigkenler N Z P
Örgütsel Sinizm 248 0,160 0,320
Örgütsel Sessizlik 248 0,155 0,308
Aragtirmanin bagimli ve bagimsiz degigkenleri arasindaki iligki Pearson korelasyon, etkiyi ôlçmek için ise regresyon analizi yapilmigtir.
3. BULGULAR
Çaligmanin bulgulari arasinda yer alan farklilagma tablolari, korelasyon analizi ve regresyon analizi sonuçlari sirasi ile agagida verilmektedir.
Tablo 4: Cinsiyete Göre Farklilagma Tablosu
n x X T P
Örgütsel Sessizlik
Kadin 135 3,19 ,88 1,291 ,198
Erkek 113 3,05 ,83 1,298 ,195
Örgütsel Sinizm
Kadin 135 2,57 ,91 -,039 ,969
Erkek 113 2,58 ,85 -,039 ,969
Tablo 4'e göre ögretmenlerin örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm algilari arasinda anlamli ve pozitif bir fark görülmemigtir (p<0.05). Kadinlarin algilamig oldugu sessizlik düzeyi erkeklere oranla daha dügüktür. Yine kadinlarin algilamig oldugu örgütsel sinizm düzeyi erkeklere oranla daha dügüktür.
Tablo 5: Medeni Duruma Göre Farklilagma Tablosu
n x SS T P Örgütsel Sessizlik
Evli 154 3,19 ,92 1,357 ,176
Bekâr 94 3,03 ,74 1,425 ,155
Örgütsel Sinizm
Evli 154 2,50 ,92 -1,499 ,135
Bekâr 94 2,68 ,79 -1,556 ,121
Tablo 5'e göre örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm düzeyleri medeni durum ile olumlu bir fark göstermemigtir (p<0.05). Evlilerin bekârlara oranla örgütsel sinizm düzeyleri daha yüksek fakat örgütsel sessizlik düzeyleri daha dügüktür. Ayrica evli bireylerin örgütsel sinizm algilarinda siklikla kararsiz kaldiklari gözlemlenmigtir. Diger demografik özelliklere göre farklilagma tablosu agagida yer almaktadir.
Tablo 6: Diger Demografik Özelliklere Göre Farklilagma Tablosu
Ya§ Gruplari n x ss F P
24 Yag ve Alti 26 2,93 0,76
25-39 101 3,22 0,87
Örgütsel Sessizlik 40-49 69 3,18 0,93
60-64 36 3,05 0,8 1,109 0,353
65 Yag ve Üstü 16 2,86 0,66
24 Yag ve Alti 26 2,72 0,84
25-39 101 2,58 0,93
Örgütsel Sinizm 40-49 69 2,37 0,81
60-64 36 2,72 0,86 1,51 0,2
65 Yag ve Üstü 16 2,75 0,86
Mezuniyet Bilgileri 18
Örgütsel Lise 157 3,08 0,109
Sessizlik Üniversite 56 3,13 0,073
Yüksek Lisans 17 3,09 0,113 0,176 0,913
Doktora 18 3,25 0,149
Lise 157 2,94 0,134
Örgütsel Sinizm Üniversite 56 2,43 0,071
Yüksek Lisans 17 2,69 0,118 4,61 0,04
Doktora 18 3,06 0,169
Bulunduklari Okul
Anaokul 24 2,96 0,82
ilk - Orta Okul 125 3,15 0,92
Örgütsel Lise 63 3,17 0,76
Sessizlik Özel Egitim Merkezi 21 3,07 0,84 0,305 0,874
Rehberlik ve Aragtirma Merkezi 15 3,1 0,77
Ana okul 24 2,44 0,9
ilk - Orta Okul 125 2,47 0,9
Örgütsel Sinizm Lise 63 2,63 0,8
Özel Egitim Merkezi 21 2,91 0,91 1,784 0,183
Rehberlik ve Aragtirma Merkezi 15 2,86 0,85
£ali§ma Süresi
1 Yil ve Alti 44 2,99 0,808
Örgütsel 2-4 Yil 94 3,11 0,954
Sessizlik 5- 9 Yil 61 3,24 0,773 0,727 0,537
10 Yil ve Üstü 49 3,15 0,827
1 Yil ve Alti 44 2,52 0,865
Örgütsel Sinizm 2-4 Yil 94 2,6 0,931
5- 9 Yil 61 2,74 0,889 1,996 0,115
10 Yil ve Üstü 49 2,34 0,759
Mesleki Kidemleri
1 Yil ve Alti 6 3,04 0,711
Örgütsel Sessizlik 2 - 5 Yil arasi 5 3,02 0,866
6 - 10 Yil arasi 1 3,26 0,793
11 - 15 Yil arasi 7 3,04 0,782
Örgütsel Sinizm
16 - 20 Yil arasi 0 3,29 1,02
21 Yil ve Ustü 9 3,11 0,912 0,777 0,567
1 Yil ve Alti 6 2,67 0,884
2 - 5 Yil arasi 5 2,52 0,771
6 - 10 Yil arasi 1 2,54 0,908
11 - 15 Yil arasi 7 2,5 0,836 0,813 0,541
16 - 20 Yil arasi 0 2,8 1,07
21 Yil ve Ustü 9 2,47 0,835
Tablo 6'da örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm düzeyleri ge§itli demografik özelliklere göre incelenmigtir. Tablo 6'ya göre örgütsel sinizm ile örgütsel sessizlik görügleri ile yag segenekleri arasinda olumlu bir fark göstermemigtir (p<0.05). Tabloda 65 yagindan geng olan bireylerin örgütsel sessizlik düzeyleri 65 yag ve üstü bireylere oranla daha fazla oldugu görülmektedir. En fazla örgütsel sessizlik düzeyi gösteren grup ise (3.22) ile 25 - 39 yag arasi ögretmenlerdir. Aragtirmaya katilan ögretmenlerin örgütsel sessizlik düzeyleri, mezuniyet bilgileri ile olumlu bir fark göstermemig olup örgütsel sinizm düzeylerinde ise mezuniyet bilgilerine göre anlamli bir fark oldugu görülmügtür. Mezuniyeti lise olan ögretmenlerin örgütsel sessizlik düzeyleri diger ögretmenlere oranla daha dügük bulunmugtur. Örgütsel sinizm algilarina bakildigi zaman doktorasini yapmig olan ögretmenlerin örgütsel sinizm gjg
düzeyleri diger ögretmenlere oranla daha fazla oldugu ortaya gikmigtir. Tablo da bir diger demografik -
soru olan görev yapilan yer sorusunda, örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm düzeyleri, ögretmenlerin görev yaptiklari okullar arasinda olumlu bir fark görülmedigi görülmektedir. Anaokullarinda görev yapan ögretmenlerin diger okul türlerinde görev yapanlara oranla örgütsel sessizlik düzeyleri daha dügük oldugu görülmügtür. Tabloda görülen diger bir soru, örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm düzeyleri ögretmenlerin görev yaptiklari okullarda, görev yaptiklari süre ile fark olup olmadigini ölgmek amaglanmigtir. Yapilan incelemede olumlu bir fark olmadigi gözlemlenmigtir. Okul igerisinde yeni görev yapan ögretmenlerin okulda daha fazla süre bulunan diger ögretmenlere oranla örgütsel sessizlik düzeylerinin daha dügük oldugu görülmügtür. Örgütsel sinizm algilarina bakacak olursak da örgütsel sessizligin tam tersi geklinde okullarda yeni göreve baglamig olan ögretmenler, kendilerinden önce göreve baglamig ögretmenlere oranla sinizm algilarinin daha fazla oldugu görülmektedir. Son olarak ögretmenlerin meslekte bulundugu süre ile örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik algilarina bakilmig olup herhangi bir olumlu farka rastlanilmadigi görülmügtür. Ögretmenlik meslegini 16 - 20 yillari arasi yapan ögretmenlerin kendilerinden daha az süre ile ögretmenlik meslegini icra eden diger bireylere oranla örgütsel sessizlik algilari daha fazla oldugu görülmüg olup, örgütsel sinizm algilarinda ise mesleki kideme göre gok fazla artip azalmadigi görülmügtür. Degigkenler arasindaki iligkiyi görmek adina yapilan korelasyon analizi Tablo 7'deki gibidir.
Tablo 7: Korelasyon Analizi
Örgütsel Sinizm
Örgütsel Sessizlik
Pearson Katsayisi Sig. (2 Tailed) N
Örgütsel Sinizm
1
248
Pearson Kats ayisi Sig. (2 Tailed) N
,655** ,000 248
Örgütsel Sessizlik
,655** ,000 248
1
248
Tablo 7'ye göre örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm arasinda istatistiksel olarak anlamli ve pozitif yönlü bir iligki vardir. Bu iligki orta kuvvettedir. Ögretmenlerde örgütsel sinizmin örgütsel sessizlige etkisini görebilmek igin yapilan regresyon analizi sonuglari Tablo 8'de yer almaktadir.
Tablo 8: Regresyon Analizi
Model Özeti
Model_R_R2_Düzeltilmig R2_Std. Tahmin Hatasi
1 ,655a ,429 ,427 11,735
319 a. Tahmin Edici: (Sabit), örgütsel_sinizm_toplam
Tablo 8' göre tek bagimli ve tek bagimsiz degigkenlerimiz oldugu igin R degeri ikisi arasindaki korelasyon degeri ile ayni degeri aldigini görmekteyiz (,655). R Square degerimiz de ise görüldügü üzere ögretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri örgütsel sessizlik algilarmm %42.9' unu agiklayabiliyor. Modelimizin anlamli oldugunu yapilan analizler sonucunda görebilmekteyiz (sig= ,000).
SONUg VE TARTI§MA
^aligmanin bulgularina göre ögretmenlerin örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm algilarinda anlamli ve orta giddetli bir iligki bulunmugtur. Yine bulgulara göre ögretmenlerde örgütsel sinizm, örgütsel sessizligi etkilemektedir. Ayrica doktora egitimini tamamlamig olan ögretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri anlamli ve olumlu yönde bir fark göstermigtir. Aragtirmada meslek kidem degigkenine bakildiginda 16 - 20 yillari arasi mesleki görevlerini yerine getiren ögretmenlerin örgütsel sinizm algilarinin digerlerine oranla daha yüksek oldugu görülmektedir. Ögretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik algilari arasinda ortaya gikan sonuglar igiginda, doktora egitimini bitirmig olan ögretmenler, okullarda bulunan yöneticiler tarafindan diger ögretmenlere oranla nispeten daha fazla kötü durum ve olaylarla kargilagmaktadir. Bunun nedeninin, doktora yapan ögretmenlerin diger ögretmenlerden daha fazla egitim almalari ve bu egitim derecesine ulagirken görev yaptigi okula gereken zamani verememeleri ve son olarak yöneticilerin ilerleyen zamanlarda kendi yerlerine dügünülen isimlerin baginda doktora yapmig bireyler olarak görülmesi oldugu dügünülmektedir. Bir diger farklilik da mesleki kidemdir. Bunun nedeni olarak da ilerleyen mesleki kidem ile birlikte artik ögretmenlerin dayanma gücünün de tam tersi yönde azaldigi dügünülmektedir. Meslege yeni baglayan ögretmenlerin gevk ve istekleri en maksimum düzeyde oldugundan bakig agilari ve igi yapma istegi
diger meslektaglarina göre daha fazla oldugu söylenmektedir. Literatürde bu çaliganin bulgulari ile örtügen çaligmalar mevcuttur. (Örnegin; Sezgin Nartgün ve Demirer (2012), Saglam ve Yüksel (2015) ve Kahveci ve Demirtag (2013). Ancak bu çaligmanin bulgulari ile örtügmeyen bulgulara rastlamak da mümkündür. Örnegin Çavugoglu ve Köse (2019) yapmig oldugu alan incelemesinde ögretmenlerin dügük düzeyde örgütsel sessizlik ve sinizm algilarina sahip olduklarini ortaya koymugtur. Yine Sezgin Sezgin Nartgün ve Kartal (2013), yapmig oldugu çaligmada, Bolu gehir merkezinde egitim ögretim yapan okullarda çaligan 90 ögretmen ile demografik sorular ile beraber örgütsel sessizlik ile örgütsel sinizm arasindaki iligkiyi incelemigtir. Çaligmanin bulgularina göre ögretmenlerin, hem örgütsel sinizm hem de örgütsel sessizlik algilari dügük düzeyde çikmigtir. Sezgin Nartgün ve Kartal (2013)'in bulgularina göre, ögretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik hakkindaki görügleri cinsiyet degigkenine göre degigiklik göstermemektedir. Bu bulgu ile bu çaligmanin bulgulari yine paralellik arz etmektedir. Bazi çaligmalarda cinsiyet degigkeninin örgütsel sinizm düzeylerinde etkili oldugu bulgulanmigtir. Örnegin Pagon ve Lobnikar (2004), kadin çaliganlarin örgütsel sinizm düzeylerinin, erkek çaliganlara oranla daha fazla oldugunu ortaya koymugtur. Bunun olasi nedeni olarak da, kadinlarin yöneticileri tarafindan sömürüldüklerini ve kurban edildiklerini belirtmiglerdir. Kalay vd., (2012), ortaögretim okullarinda ögretmenler üzerine yapmig olduklari aragtirmada örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm düzeyleri arasinda orta giddetli bir iligki bulmuglardir. Bu bulgu, bu çaligmanin bulgulari ile örtügmektedir. Örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm düzeylerinin orta veya yüksek düzeyde olmasi örgütler açisindan tehlikeli bir durumdur. Çünkü ögretmenlerin duygu ve dügüncelerini söyleyememesi veya bilinçli bir gekilde söylemekten kaçinmasi, çaligtiklari örgütün geligmesini ve daha kaliteli bir yer olmasini engelleyecektir (Dagçi, 2014).
Ulkelerin geligmiglik düzeylerinin artmasi ancak nitelikli egitim ve ögretim süre^erinin uygulanmasi ile mümkün olmaktadir. Nitelikli egitim ve ögretim süreçlerinin yagama geçirilmesi için ^Q
de öncelikle ögretmene deger verilmesi gerekmektedir. Ögretmenlerin maruz kaldiklari olumsuz -
olaylar, elbette verimlerinin dügmesine neden olacaktir. Nesilleri yetigtiren ögretmen meslegine atfedilen kutsalligin benzer biçimde bizzat ögretmenlerimize atfedilmesi zaruri olarak görülmektedir. Bu minvalde egitim sistemimizin ögretmenlere hak ettigi degeri vermesi ile gahsi olarak ögretmenlerimiz ve ögretmenlik meslegi onöre edilmig olacaktir. Temel anlamda ögretmenlerin yagadigi tayin ve atama sorunlarinin, maddi haklarinin ve özlük haklarinin daha yüksek düzeylere çekilmesi öncelikli olara yapilmasi gerekenler arasinda yer almaktadir. Devletin bu baglamda açik, geffaf ve hesap verebilir nitelikte davranmasi, ögretmenlerin devlete ve sisteme güvenini artiracaktir. Devletten sonra öneri getirilmesi gereken kurum, okul müdürlügü kurumudur. Okul müdürlerinin yöneticilik vasiflarinin artirilmasi, okul içinde ögretmenlerin mesleklerini severek icra etmelerinin önünü açacaktir. Okul müdürlerinin insani ve vicdani davraniglari ile ögretmenlerin mesleklerini severek yapmalari saglanacaktir. Kurumsal ve örgütsel önerilerden sonra gelecekte yapilacak çaligmalara da birkaç öneri sunmak gerekecektir. Bu çaligmanin kisitlari arasinda belli zaman, mekan, örneklem ve analiz metodlarinin yer almasi gelmektedir. Dolayisi ile gelecekte yapilacak çaligmalarin daha fazla il, sektör ve örneklem ile gerçeklegtirilmesi ile daha çarpici bulgularin ortaya konacagi dügünülmektedir. Yine örgütsel sinizm ve örgütsel sessizligin egitim sektöründe nitel olarak ö^ülmesi ile yeni neden, srneç ve sonuçlara iligkin tema ve alt temalara ulagilacagi ümit edilmektedir.
KAYNAK^A
Abraham, R. (2000). Organizational Cynicism: Bases and Consequences. Genetic, Social, and General
Psychology Monographs, 3(126), 269-292 Akin, U. & Ulusoy, T. (2016). The Relationship Between Organizational Silence And Burnout Among Academicians: A Research On Universities in Turkey. International Journal of Higher Education,
5(2), 46-58.
Andersson, L. M. (1996). Employee Cynicism: An Examination Using A Contract Violation Framework. Human Relations, 49(11), 1395-1418.
Arslan, E. T. (2012). Süleyman Demirel Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Akademik Personelinin Genel Ve Örgütsel Sinizm Düzeyi. Doguç Üniversitesi Dergisi, 13(1), 12-27.
Bowen, F. & Blackmon, K.. (2003). Spirals of Silence: The Dynamic Effects of Diversity on Organizational Voice. Journal of Management Studies, 0(40), 1393-1417.
Çavugoglu, Selin & Köse, Sevinç. (2019). Örgütsel Sessizlik Ôlçegi'nin Tûrkçe'ye Uyarlanmasi. Baibü Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 365-387.
Çimen, Burcu & Karadag, Engin. (2019). Ruhsal Liderlik, Örgüt Kültürü, Örgütsel Sessizlik Ve Okulun Akademik Bagarisi. Kuram Ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 25(1), 1-50.
Dagçi, Elif. (2014). ilkögretim Kurumu Yönetidlerinin Liderlik Tarzlari Ile Ögretmenlerin Yagadiklari Yildirma (Mobbing) Ve Örgütsel Sessizlik Davraniglari Arasindaki iligki. Yayimlanmamig Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Dean, James. W., Brandes, Pamela & Dharwadkar, Ravi. (1998), Organizational Cynicism, The Academy Of Management Review, 23(2), 341-352.
Demir, Mahmu & Demir, Çen, Çirvan. (2012). Yüksekögretim Kurumlarinda Örgütsel Sessizlik: Turizm Lisans Egitimi Kurumlari Örnegi. Milli Egitim, (193), 184-199.
Demirtag, Zülfü., Özdemir, Tuncay. Yavuz & K^ük, Özkan. (2016). Okullarin Bürokratik Yapisi, Örgütsel Sessizlik Ve Örgütsel Sinizm Arasindaki iligki. Kuram Ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 22(2), 193-216.
Donaghey, Jimmy., Cullinane, Niall., Dundon, Tony & Wilkinson, Adrian. (2011). Reconceptualising 321 Employee Silence: Problems And Prognosis. Work Employment And Society, 25(1), 51-67.
- Ehtiyar, Rüya &Yanardag, Melek. (2008). Organizational Silence: A Survey On Employees Working in A
Chain Hotel. Tourism And Hospitality Management, 14(1), 51-68.
Gambarotto, Francesca & Cammozzo, Alberto. (2010), Dreams Of Silence: Employee Voice in A Public Sector Community Of Practice, Innovation: Management, Policy & Practice, 12, 166-179.
Helvaci, Mehmet. Akif & Çetin, Ahmet. (2012). ilkögretim Okullarinda Görev Yapan Ögretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin Belirlenmesi (Ugak ili Örnegi). Türk Ara§tirmalari (Elektronik), 7(3b), 1475-1497.
Henriksen, Kerm & Dayton, Elizabeth. (2006). Organizational Silence And Hidden Threats To Patient Safety. Health Services Research, 41(4p2), 1539-1554.
Kahveci, Gökhan & Demirtag, Zülfü. (2013). Ögretmenler için Örgütsel Sessizlik Ö^egi Geligtirme Çaligmasi . Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(43).
Kahveci, Gökhan & Demirtag, Zülfü. (2015). ilkokul, Ortaokul Ve Lise Ögretmenlerinin Örgütsel Sinisizm Algilarinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52).
Kalagan, Gamze & Güzeller, Cem. Oktay. (2010). Ögretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 83-97.
Kalay, Faruk., Ograk Abdullah & Niganci, Zehra Nuray. (2012). Mobbing, Örgütsel Sessizlik Ve Örgütsel Sinizm iligkisi: Örnek Bir Uygulama. Kastamonu Üniversitesi iktisadi Ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 127-143.
Kalayci, Nurdan. (2008). Yüksekögretimde Uygulanan Toplam Kalite Yönetimi Sürecinde Göz Ardi Edilen Unsurlardan" Tky Merkezi" Ve" Egitim Programlari". Türk Egitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 163-188.
Karacaoglu, Korhan & K^ükköylü, Cengiz. (2015). iggören Sessizliginin Örgütsel Sinizme Etkisi: Kamu Çaliganlari Üzerine Bir Aragtirma, Ege Akademik Bakiç, 15(3), 401-408.
Kutanis, Rana. Özen & Çetinel, Emine. (2010). Adaletsizlik Algisi Sinisizmi Tetikler Mi?: Bir Örnek Olay. Dumlupinar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 186-195.
Mantere, Saku & Martinsuo. Miia. (2001), Adopting And Questionning Strategy: Exploring The Role Of Cynicism And Dissent, 17th Egos-Europen Group For Organisation Studies Colloquium, Lyon, France, 1-25.
Milliken, Frances. J., Morrison, Elizabeth. W. & Hewlin, Patricia. F. (2003). An Exploratory Study Of Employee Silence: Issues That Employees Don't Communicate Upward And Why. Journal Of Management Studies, 40(6), 1453-1476.
Mirvis, Philip. H. & Kanter, Donald. L. (1991). Beyond Demography: A Psychographic Profile Of The Work Force, Hukaracaoman Resource Management, 30(1), 50-62.
Pagon, Milan & Lobnikar, Branko. (2004). Police Integrity in Slovenia. In: Klockars, C. B., Kutnjak Ivkovich, S. ve Haberfeld, M. R. (Eds.). The Contours Of Police Integrity. Thousand Oaks: Sage.
Pelit, Nil & Pelit. Elbeyi. (2014). Örgütlerde Kanser Yapici iki Ba§at Faktör: Mobbing Ve Örgütsel Sinizm. Ankara: Detay Yayinalik.
Saglam, Mustafa & Yüksel, Ismail. (2015). Program Degerlendirmede Meta-Analiz Ve Meta-Degerlendirme. Dumlupinar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (18).
Scott, Vanda & Lester, David. (1998). Listening To Silence. Crisis, The Journal Of Crisis Intervention And Suicide Prevention, 19(3), 105-108.
Sezgin Nartgün, Çenay & Demirer, Sibel. (2012). Ögretmenlerin Örgütsel Sessizlik Ile Ig Yagaminda Yalnizlik Düzeylerine Iligkin Görügleri. Bayburt Egitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 139-156.
Sezgin Nartgün, Çenay & Kartal, Vural. (2013). Ögretmenlerin Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Sessizlik Hakkindaki Görügleri. Bartin Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 47-67.
Soybag, Irem. (2015). Örgütsel Sessizlik Iklimi Ve Iggören Sessizlik Davraniglarinin Iggören
Performansina Etkisinin Analizi: Egitim Sektörü Örnegi. Dicle Üniversitesi / Sosyal Bilimler -
Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
