68DOI: 10.24412/2181-1385-2023-2-129-136
REKLAMA, LOGOTIP VA BRENDLARDA ESTETIK QONUNIYATLARNING IFODALANISHI
Behzodjon Bahromjon o'g'li Abdurahimov
O'zbekiston Milliy unversiteti magistranti behzodabdurahimov 157@gmail .com
Maqolada, reklama, logatip, brendларнинг эстетик жихдтлари, mijozning estetik ehtiyojini qondirish maqsadida, mahsulotning sifatli va uning dizayniga katta e'tibor qaratilishi, marketing faoliyatida mahsulotga nisbatan estetik did, estetik baho, estetik ehtiyojlarning ahamiyati o'rganilgan.
Kalit so'zlar: reklama, logatip,brend, ehtiyoj, mahsulot, mijoz, dizayn, estetik did, estetik baho, estetik ehtiyoj, go'zallik, iqtisodiyot, estetika.
В статье исследуются эстетические аспекты рекламы, логотипов и брендов, уделение внимание качеству продукта и дизайну для удовлетворение эстетических потребностей потребителя, значение эстетического вкуса, эстетической оценки, эстетических потребностей по отношению к товару в маркетинговой деятельности.
Ключевые слова: реклама, логотип, бренд, потребность, товар, товар, покупатель, дизайн, эстетический вкус, эстетическая оценка, эстетическая потребность, прекрасное, экономика, эстетика.
The article explores the aesthetic aspects of advertising, logos and brands, paying attention to product quality and design to meet the aesthetic needs of the consumer, the importance of aesthetic taste, aesthetic evaluation, aesthetic needs in relation to the product in marketing activities.
Keywords: advertising, logo, brand, need, product, product, buyer, design, aesthetic taste, aesthetic assessment, aesthetic need, beauty, economics, aesthetics.
Bugungi kunda ijtimoiy hayotning nafaqat turli soxalari bilan iqtisodiyotning o'zaro ta'sirini ta'minlash, balki ijtimoiy-
ANNOTATSIYA
АННОТАЦИЯ
ABSTRACT
iqtisodiy muammolarning turli tomonlarini hisobga olish ham
April, 2023
DOI: 10.24412/2181-1385-2023-2-129-136
muhim ahamiyat kasb etadi. Reklama, brend va logotiplar yaratishda estetikani o'mi beqiyos, shuning uchun brend va logatip yaratishda estetik talablarga amal qilib yaratilmoqda. Bundan maqsad insonlar ongiga tezda kirib boorish. Barcha estetik faoliyat va barcha kasb turlarida, estetik did, estetik baho, estetik ideal va go'zalikni o'rni muhim bo'lib bormoqda. Bugungi kunda estetik faoliyat, texnik faoliyat turlari turlicha ko'rinishda, ya'ni maishiy faoliyat va texnik faoliyat ijtimoiy soalarda xam nomoyon bo'lmoqda. Shuing uchun ijodada dizaynda, xunarmanchilikda, meditsina va go'zalikkda, turli xil kasblarda estetik faoliyat go'zalini yaratish bilan boliq. Bugungi kunda estetik faoliyatda birinchi o'rinda go'zallik va nafosatni yaratish badiiylik bilan ham uyg'undir. Insonda estetik salohiyat, did, farosat bo'lmasa dunyo go'zalligini ko'ra olmasdi. Bugungi kunda esa, go'zallik bu- nafaqat ma'naviylik, balki qiymat xam kasb etuvchi asosiy omillardan biridir. Go'zallik- esa estetikaning kategoriyasi bo'lib, narsa hodisalarning nafisligi va nafosatini anglatib, ijtimoiy va ma'naviy jihatdan baholovchi mezon, ijtimoiy ma'naviy hayotda biron bir narsa yoki kishiga xos xususiyatlarning o'zida shaklan va mazmunan uyg'unligini anglatadigan, turli shakllarda namoyon bo'ladigan va insonda yoyimli tuyg'u, zavq, kuchli hayrat hissini hosil qiladigan tushuncha hisoblanadi. Zamonaviy vizual estetik olamda, ramzlar badiiy timsollar, reklama, brend va logotiplar muxim o'rin egallaydi. Birinchi o'rinda vizuvallikni aks etiradi, estetik qonunyatlarning ifodalanishi bilan birga ramz va timsollar idrok va mushoada qilish uchun asosiy vazifani o'taydi. Bugungi ijtimoiy rivojlanishlar va bozor iqtisodiyoti davrida brend va logotip dizayn, moda, alohida o'rin tutadi. Ularni jozibador qilish uchun estetik qonuniyatlar asosida kechadi, shu bilan birgalikda ular nozik did va estetik qarashlar orqali nomoyon bo'ladi. Reklamaning kuchi va ahamiyati jahon tajribasidan ma'lum. U, ixcham, badiiy ifodalangan shaklda berilgan hissiy voqealarga ega bo'lgan, tovarlar va xizmatlar haqidagi eng muhim faktlar hamda ma'lumotlarni potenstial xaridorlar ongi va diqqatiga yetkazadigan axborotni mujassamlashtiradi.
Hozirgi davrda «inson va texnika» munosabatlari ishlab chiqarishning asosini tashkil etmoqda. Bugngi kunda jamiyatlar taraqqiyoti ishlab chiqarish texnologiyasi taraqqiyotida o'z ifodasini topmoqda. Ishlab chiqarish texnologiyasi taraqqiyoti oddiydan murakkabga qarab o'zgarib borgan.
Vizuval estetik olamda ramzlar, badiiy timsollar, reklama brend logotiplar nioyatda katta o'rin egallaydi. Ular o'zlarida vizuallikni namoyon qiladi, shu bilan birgalikda grafika va tasviriy san'natning mezonlarida o'z ifodasini topadi. Reklama brend logotiplarni idrok qilish uchun
estetik tassavur ramz va timsollar, asosiy vazifani bajaradi.
April, 2023
Vizuval estetika bugungi kunda reklama, logotip va brendlarga, estetik imij va estetik munosabatlarga va ijtimoiy-itisodiy normalarga o'z ta'sirini nomoyon etmoqda.
Reklama - bu inson faoliyatining turli sohalarida aktuallashgan, murakkab ijtimoiy-madaniy hodisa bo'lib, XXI asrda butun dunyo bo'ylab keng tarqalgan va odamlarning hayotida sekin-asta katta rol o'ynay boshlagan. Reklama, brend dizayn, moda va logotiplarning vizual estetik jihatlari, bugungi ijtimoiy rivojlanishlar natijasida yuzaga keladigan bozor iqtisodiyoti davrida alohida o'rin tutadi. Shuning uchun ularni jozibador qilish, estetik qonuniyatlar asosida nomoyon bo'ladi. Zamonaviy vizual estetik olamda, badiiy timsollar, ramzlar reklama brend va logotiplarda nihoyatda muhim o'rin egallaydi. Ular o'zida vizuallikni aks etiradi va tasviriy san'at, grafika san'atning qonuniyatlari va mezonlarida o'z ifodasini topadi. Shu bilan birgalikda, ramz va timsollar estetik tasavvur, idrok va mushohada qilish uchun asosiy omil vazifasini o'taydi.
Reklama, lotincha "reclamo" so'zidan olingan bo'lib, qichqiraman, jar solaman degan ma'nolarni anglatadi. Kengroq ma'noda esa, ma'lum bir ma'lumotni, turli yo'llar bilan ommaviy suratda e'lon qilish, bildirish, hammaning diqqatini tortish uchun qilingan sa'y harakatdir.
Reklama to'g'risida nazariy tushuncha bir vaqtning o'zida har tamonlama va turli fanlar asosida amalga oshiriladi. Estetika bundan mustasno emas, chunki reklama kommunikatsiyalarining kompleks integratsiyalashgan dizaynining zamonaviy texnologiyalari estetik qonuniyatlarni faol ravishda birlashtiradi. Turli ifodali vositalardan foydalangan holda, reklama ob'yektiv dunyoni estetik jihatdan anglashga, go'zallikka nisbatan sezgirlikni oshirishga, idrok va did madaniyatini tarbiyalash va rivojlantirishga hissa qo'shadigan muayyan muhitni yaratadi. Reklama ommaviy madaniyatning bir qismi sifatida uni rivojlantiradi va o'zgartiradi. Shu bilan birga, reklama aloqalarining samaradorligi faqat sotish darajasi va utilitar maqsadlarga erishish bilan o'lchaniladi1.
Reklama ko„p maqsadlarni ro'yobga chiqarish uchun xizmat qiladi, hattoki reklama bir maqsadni ko'zlaydiganidek ko'rinsa, reklamaning asosiy maqsadi quyidagilardan iborat:
Potensial xaridorlarning e'tiborini tortish; xarid qilingan tovar xaridor uchun qanday foydali ekanligini ko'rsatish; xaridorga tovarni o'rganishi uchun sharoit yaratish; tovar yoki xizmat to'g'risida iste'molchida aniq bilish darajasini shakllantirish; sotuvchi yoki ishlab chiqarish
1 Дзикевич С.А. Эстетика рекламы. M., 2004, 232 с.
April, 2023
131
firmalarining imidjini yaratish; iste'molchi va ishbilarmon sheriklar uchun savdo va sanoat markalarini tayyorlash uchun; ushbu tovarda, xizmatda ehtiyojni shakllantirish; firmaga ijobiy munosabatni shakllantirish; potensial xaridorda, reklama qilinayotgan tovarni raqibidan emas, balki, shu firmadan xarid qilishga chorlash; sotib olingan tovar, xizmatlar uchun rag'batlantirish; tezkor tovar aylanishiga imkon yaratib berishni; boshqa firmalarda ishonchli sherik obrazini yaratish; sotib oluvchiga firma va uning tovari haqida eslatish.
Reklama - aslida inson faoliyatining turli sohalarida aks etgan, murakkab ijtimoiy-madaniy hodisa bo'lib, bugungi XXI asrda butun dunyo bo'ylab keng tarqalgan va odamlarning hayotida sekin-asta katta rol o'ynay boshlagan. Bugungi kunga qadar reklamalar turli xil ko'rinishda aks etmoqda. Oddiy peshtaxtadagi elonlardan boshlab kino san'ati ijodkorlari tomonidan yaratilgan ijtimoiy roliklargacha bo'lgan uzoq va mashaqqatli yo'lni bosib o'tdi.
Reklama tilining xususiyati uning serma'noligi va serjiloligidadir. Uzoq davr davomida reklama tili ta' sirchanligini oshirish maqsadida o'z uslubi yaratildi.
Reklamaning iqtisodiy maqsadi quyidagi yechimlarni ko'zda tutadi: tovar sotuvini qo'llab-quvvatlash va kengaytirish yoki savdo aylanmasini oshirish; ushbu tovar yoki xizmat turiga ehtiyoj shakllantirish; insonlarda qanchalik ehtiyoj sezilsa shuncha ko'p harid qiladi. tovarlarni ko'proq firmadan xarid qilishga undash; muayyan markali tovarga talabni rag'batlantirish va sotuvni rag'batlantirish; imtiyozli bitimlar, sotib yuborish, narxlarni arzonlashtirish haqida e'lonlar berish; yangi tovar yoki xizmatni bozorga chiqarish muddatini qisqartirish; potenstial xaridorlarni magazin va ko'rgazmalarga tashrif buyurishga undash; tovarni yangi o'rovda taqdim etish, aksiyalar joriy etish. Imidj bilan bog'liq vazifalar - tovar va
л
firma obrazini, firma va uning maxsulotlari nufuzliligini shakllantirishimiz zarur. Reklama, brend va logotiplarning vizual estetik jihatlari, bugungi ijtimoiy rivojlanishlar natijasida yuzaga keladigan bozor iqtisodiyoti davrida, dizayn, moda, brend va logotiplar, alohida o'rin tutadi.shuning uchun ularni jozibador qilish esa, estetik qonuniyatlar asosida nomoyon bo'ladi. Zamonaviy vizual estetik olamda, badiiy timsollar, ramzlar reklama brend va logotiplarda nihoyatda muhim o'rin egallaydi. Ular o'zida vizuallikni aks etiradi, san'atning, tasviriy san'at, grafikaning qonuniyatlari va mezonlarida o'z ifodasini topadi. Shu bilan birgalikda, ramz va timsollar estetik tasavvur, idrok va mushohada qilish uchun asosiy omil vazifasini o'taydi.
2 O'zbekiston Respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti
A.H.Samadov, I.B. Sharipov "Reklama faoliyatini tashkil etish" Toshkent-2013.
April, 2023
132
XXI-asrda yaratiladigan brend reklama va logotip yaratuvchi mutaxassislar yelkasiga yanada koproq mas'uliyat yuklaydi. Reklamaning kuchi va ahamiyati jahon tajribasidan ma'lum. U, avvalmbor, ihcham, badiiy ifodalangan shaklda berilgan bo'lib, hissiy voqealarga ega bo'lgan va tovarlar va xizmatlar haqidagi eng muhim faktlar hamda ma'lumotlarni potenstial xaridorlar ongi va diqqatiga etkazadigan axborotni mujassamlashtiradi. Biron bir maxsulotni sotish reklamasi xaridorlarga sotish xizmati ko'rsatish sifatini oshirishga ko'maklashishi kerak. Reklama yordamida xaridorlar o'zlariga zarur tovarlarni tez topadilar, o'zlari uchun qulay bo'lgan holda va kam vaqt ketkazib ularni sotib oladilar. Bunda tovarlarni sotish yanada tezlashadi, sotuvchi xodimlar mehnati samaradorligi oshadi, xarajatlar kamayadi. Reklamaning asosiy maqsadlari - quydagilardan iborat: xabardorlikni tashkillashtirish, axborot taqdim etish, ishontirish, eslatish, xarid haqida qaror qabul qilishga ko'ndirishdir. Jamiyatimizda rivojlanayotgan davlatlarda ishlab chiqarish salohiyati ham rivojlanib bormoqda. Shuni takitlash joizki, har qanday mahsulotni haridorgir bo'lishiga sabab uning tashqi ko'rinishi sifati va maxsulotni estetik norma talablariga mos kelishida. Shuning uchun televidinya, Ommaviy axborot vositalarida radio va yon atrofimizdagi jamoat joylarida turli xil plakatlarda har qanday ko'rinishdagi reklamalar, logatiplar, brendlar tayyorlashimizda albatda estetik talablarga mos holda nomoyon qilishimiz nufizini oshirishga xizmat qiladi. Yuqorida sanab o'tganimizdek - reklama bizning hayotimizning bir bo'lagiga aylanib bormoqda. "O'tgan asrning 90-yillari oxiridan boshlab, yirik moda uylari nafaqat kiyim-kechak va aksessuarlarga, balki odamlarning moddiy hayotining barcha sohalariga yo'naltirilgan. Gucci, Armani, Dolce & Gabbana va boshrça brendlardagi harflar yozilgan logotiplar hayot tarzi bilan bog'liq bo'lgan narsalar, qalamlardan tortib to mashinalargacha, odekolondan
"5
mehmonxonagacha bo'lgan hamma narsani kiyishni boshladi."
Kiyim-kechak mahsulotlari savdosi va reklamasidagi fikrlarimiz bundan mustasno. Brendlar yangi ishni boshlashda katta harajatlar talab qiladi, biznesni rivojlantirishda relsga qo'yadi va eng asosiy narsada to'xtab qoladi - reklamada4. E'tirozimizga sabab bannerlarda boshqa millat vakillari aks ettirilgan kiyim brendlari bo'ladi. Aniqroq aytadigan bo'lsak, tadbirkorlar professional fotograf xizmati uchun pul ayab, asosiy jihatni e'tibordan chetda qoldiradilar. Vaholanki, natijada reklama ta'sirchanligi sezilarli darajada pasayadi. Moda-tashqi ko'rinishlariga e'tibor qaratadi,
Шепетис Л.К. Сан'ат ва атроф-мухит. Замонавий эстетик мухитда сан'атнинг о'рни. - М: 1993 йил.
4 "O'zbekistonda xorijiy bolalar aks etgan reklamaning noj'oya ta'siri", BRM-rating, 29 avgust, 2017, 3b.
https://nuu.uz/
® О
April, 20231
© ©
О
DOI: 10.24412/2181-1385-2023-2-129-136
bu ularning asosiy timsolidir. Modaning estetik e'tibori doirasidan chiqarishga olib kelgan yana bir sabab, bu uning tashqi funksiyalari bilan ajralmasligidir. Modaning estetik jihatlarining ahamiyatini ta'kidlash uchun, modaning vizual shakllari haqiqiy jismlarning fizologiyasiga emas, balki ideal tananing mavjud tasvirlari bilan ko'proq bog'lash kuzatilmoqda. XX asrning boshlariga kelib, iqtisodiy tafakkur sohasida ijobiylik tomon jiddiy o'zgarish yuz beradi. Buning oqibatida ikkita masalada muhim o'zgarishlar ro'y berdi: birinchidan, texnikani tobora rivojlantirib, ilg'or texnologiyalarni zudlik bilan ishlab chiqarishga joriy etib, ishchilarning qo'l mehnatini engillatish, ularning manfaatdorligini oshirish, turmush sharoitining yaxshilanishi; ikkinchidan, yuksak sifatga ega mahsulotlar ishlab chiqarib, raqobat muhitini vujudga keltirish oqibat-natijada jamiyat taraqqiyotiga o'ziga xos ta'sir ko'rsatish. Shuning uchun ham hozirgi zamonda sivilizatsiyani rivojlantirishning asosiy omillari haqida so'z borganda, bir-biri bilan uzviy bog'langan va bir-birini taqozo etadigan yuksak iqtisodiy madaniyat, yuksak tafakkur madaniyati hamda yuksak texnologiya, texnika taraqqiyotiga alohida ahamiyat kasb etadi. Bir so'z bilan aytganda marketing ham rivojlanib bormoqda.
Brend estetikasi haqida so'z borganda birinchi o'rinda uning kelib chiqishi va qanday manoni anglatishini bilishimiz zarur. Brend so'zi inglizcha "brend" so'zidan olingan bo'lib, qizdirilgan temir, tamg'a, fabrika markasi, degan ma'nolarni bildiradi. Brend aniq bir ishlab chiqaruvchining tovarlari, yoki xizmatlarini identifikatsiya qilish uchun hizmat qiladi, shuningdek, uni raqobatchilar mahsulotidan differensiya qilish uchun mo'ljallangan nom, termin, simvol, yoki, rasm, yoki, shu elementlarning belgisi hisoblanadi. Brend aniq tovar yoki kompaniyani identifikatsiya qilish uchun qo'llanadigan noyob ism, simvol, dizayn yoki obrazdir. Brend mahsulot xususiyatlari: uning nomi, qadog'i, narxi, tarixi, obro'-e'tibori, reklama qilish usulining yig'indisidir va u xaridorda tovardan foydalangandan keyin qoladigan taassurotlarning kompleksidir. Brendni sifatli tarzda rivojlantirish va tovarga xaridor diqqatini jalb qilishning yangidan- yangi usullarni o'ylab topish zarur bo'ladi. Ushbu masalada ijodiy izlanish, yangilikka intilish va estetik tasavvur va intuistiya, brendni xaridor ko'zi bilan ko'ra olish, zarur omillardan biri hisoblanadi.
Logotip estetikasi haida ko'pgina qarashlar mavjud. Professional logotip dizaynida biznes bozorini va raqobatchilarni batafsil o'rganishni talab qiladi. Faqat shunday yondashuvgina brendni o'z sohasida samarali ishlashi, raqobatchilardan ajralib turishi, bilan birga o'ziga xosligi va tan olinishi bilan logotip yaratishga imkon beradi. Har qanday logotip nafaqat
chiroyli rasm sifatida, emas balki grafik belgi, tipografiya va
April, 2023
DOI: 10.24412/2181-1385-2023-2-129-136
rang-barangligi bilan ajralib turadi, koгxona timsolini xam anglatadi, chunki logotip mijozlami brendni qabul qilishi yoki гad etishini ta'minlaydi. Shuning uchun logotip vizual inteivalning eng muxim elementi hisoblanadi va kompaniyani bozorda yuqori pog'onaga ko'tarilishida muhim rol o'ynaydi. Ushbu jaгayonda vizual-estetik omillar salmoqli o'rin tutadi. Logatip yaratishda haridoriami o'ziga tezda jalb qiladigan vositalardan foydalansak masadga muofiq bo'ladi. Bundan tashqari, logotipni yaгatganingizdan so'ng, intemetda, ommaviy axborot vositalaгida yoki tashqi reklamalaróa muvaffaqiyatli гeklama o'tkazish osonroq bo'ladi. Logotip-tijorat korxonalari, tashkilotlar va jismoniy shaxslar tomonidan jamiyatda tanilish va tan olinishni oshirish uchun foydalanadigan grafik belgi, emblema yoki ramzni anglatadi. Logotipni ishlab chiqilishda estetik did nihoyatda katta o'rin egallaydi. Shuning uchun logotip, kompaniyani bozoráa yuqoгi pog'onaga ko'taгilishida muhim rol o'ynaydi. Shuningdek, unutilmas logotipni yaratganingizdan so'ng, intemetda, ommaviy axborot vositalarida, yoki, tashqi гeklamalaгda muvaffaqiyatli reklama o'tkazish osonroq bo'ladi. Bunday yuqori raqobat sharoitida reklama samaradorligi, avvalo, tovarning tan olinishi va mashhurligiga bog'liq. Bu masalada ham, boshqa omillar qatori, vizual estetik omillar yuqori o'rin egallaydi. Mahsulotlaming qadoqlanishi, dizayni, reklamasi va logotiplaridagi rangi, shrifti, shakli va ramziyligi, o'z o'mida jozibadoriik kasb etmog'i va estetik talabla^a javob bemog'i zaгuг.
Shunday qilib, uzoq va yaqin o'tmish iqtisodiy гivojlanishining ayrim masalalaгini estetik jihatdan tushunish, u o'sha davráa estetik bilim tizimida amalga oshirilgan degan xulosaga kelish imkonini beradi. Keyinchalik iqtisodiyot va jamiyatning iqtisodiy xayoti jarayonlarini estetik tushunish sifat jihatidan yangi darajaga kutarildi. Bugungi kunda esa, go'zallik bu- nafaqat ma'naviylik, balki qiymat xam kasb etuvchi asosiy omiHa^an biridir
REFERENCES
1. Qodirova D. Davriy to'plam. Тошкент. Университет. 2019.
2. Дзикевич С.А. Эстетика рекламы. M., 2004, 232 с.
1. Шепетис Л.К. Сан'ат ва атроф-мухит. Замонавий эстетик мухитда сан'атнинг о'рни. - М: 1993 йил.
2. O'zbekiston Respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti A.H.Samadov, I.B. Sharipov "Reklama faoliyatini tashkil etish" Toshkent-2013
3. F.T.Bazarova "MARKETING" Toshkent Moliya Instituti
Toshkent "IQTISOD- MOLIYA" 2015.
April, 2023
DOI: 10.24412/2181-1385-2023-2-129-136
4. Aesthetic ideal and aesthetic criterion DS Kadirova 2021 ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research 11 3 1748-1760 South Asian Academic Research Journals.
5. THE APPEARANCE OF NEW AESTHETIC CRITERIA IN MODERN ART Авторы Dilbar Salihovna Kadirova Дата публикации 2019 Журнал Scientific Bulletin of Namangan State University Том 1 Номер 12 Страницы 72-78
6. Solihovna K. D., Amirovna Z. A. NON-ART OBJECTS ARE THE PHILOSOPHY OF SOPHISTICATION. AESTHETICS OF NATURE //World Bulletin of Social Sciences. - 2023. - Т. 20. - С. 94-97.
7. KADIROVA, D. (2023). ZINGIBER OFFICINALE L.-HISTORY AND STUDY. World Bulletin of Social Sciences, 20, 94-97.
8. Solihovna, K. D. (2021). Human beauty and art. Central Asian Journal of Literature, Philosophy and Culture, 2(5), 156-163.
9. Solihovna, D. (2021). Aesthetics of Images and Symbols. International Journal on Integrated Education, 4(10), 143-146.
10. MUXAMEDJANOVA, L. (2021). Тенденции изменения этических норм в информационном обществе. https://scienceweb.uz/publication/4483
11. Г. М. Шадиметова (2022). УЗБЕК ХАЛ^И БАЙРАМЛАРИНИНГ ЭСТЕТИК ТАМОЙИЛЛАРИ. Academic research in educational sciences, 3 (NUU Conference 2), 574-577. Г. М. Шадиметова (2022). УЗБЕК ХАЛ^И БАЙРАМЛАРИНИНГ ЭСТЕТИК ТАМОЙИЛЛАРИ. Academic research in educational sciences, 3 (NUU Conference 2), 574-577.
12. Абдуазимова, З.А. (2021). Философские особенности концептуального подхода в формировании экологической этики в условиях глобализации. Международный журнал по интегрированному образованию , 4 (10), 138-142.
13. Агзамова, Н. Ш. АНТИВАКСЕРЫ: МОРАЛЬНАЯ ДИЛЕММА. Научный журнал" Академический вестник ЭЛПИТ, 5.
April, 2023
