BREND YARATISH VA BRENDING TURLAR

Shohboz Hamdambek O’G’Li Ro’Zimatov

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-6-243-247

BREND YARATISH VA BRENDING TURLARI

Shohboz Hamdambek o'g'li Ro'zimatov

Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti tayanch doktoranti E-mail: shohboz2610@gmail.com

ANNOTATSIYA

Ushbu maqolada brendlashdan ko'zlangan asosiy maqsad va brend yaratilish tarixi keltirilib o'tilgan. Brending turlari va brend bozorlari tahlil qilingan. Brend yaratish bosqichlari batafsil o'rganilib chiqilgan.

Kalit so'zlar: brend, sodiqlik dasturi, tovar, mahsulot, raqobat, brending, kompaniya.

BRANDING AND TYPES OF BRANDING

ABSTRACT

This article outlines the main purpose of branding and the history of brand creation. Types of branding and brand markets are analyzed. The stages of branding are studied in detail.

Keywords: brand, loyalty program, brand, product, competition, branding, company.

KIRISH

Zamonaviy dunyoda biz har kuni brendlarga duch kelamiz. Ko'pchilik intuitiv ravishda nima ekanligini va nima uchun kerakligini tushunadi. Shu jumladan, bu oddiy iste'molchilarga tegishli — maqsadli auditoriya hisoblaniladi. Umumiy shaklda Brendlash quyidagi maqsadlarga xizmat qiladi:

• tan olinish va qamrov kengligini oshirish;

• bir xil tovarlar va takliflar bilan raqobatchilardan farqlarni kuchaytirish;

• sodiqlikni oshirish va sodiq mijozlar bazasini kengaytirish;

• qo'shimcha qiymat tufayli tovarlar va xizmatlar narxini oshirish: ijobiy uyushmalar, hissiyotlar, mahsulotning o'ziga xos sifatiga ishonch, uning holati yoki boshqa rasm afzalliklari.

Brendning o'zi moddiy mahsulot emas, balki intellektual bo'lsada, uning atrofdagi voqelikka ta'siri juda sezilarlidir.Telefon yoki kiyimni reklamada tez-tez

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-6-243-247

uchraydigan brendga o'zgartirish haqida ko'pchilik mulohazalar olib boradi. Bu Brendlash tovar yoki korporativ identifikatsiyadan farq qiladi. Savdo belgisi bu masalaning rasmiy tomonidir. Hujjatlarda, etiketkalarda va reklamalarda, mualliflik huquqi bilan himoyalangan ro'yxatdan o'tgan savdo belgisi hisoblaniladi. Korporativ identifikatsiya mahsulotni vizual jihatdan individuallashtirishga xizmat qiladi-bu uni tanib oladigan grafik echimlar ham izlab topishadi. Bularning barchasi brend bilan bog'liq bo'lib, ular, shu jumladan, bu jihatlar bilan ifodalanadi, lekin brendning o'zi ko'proq hissiy-assotsiativ tushuncha va hatto falsafahamdir. Iste'molchi brendni, modellarni, uning identifikatorini ko'rib chiqishda nimani his qilishi kabi omillarni tahlil qilish lozim. Brend ma'lum darajada mijozlarning fikri, idrok va ishonchini anglatadi. Brendlashning maqsadlari nafaqat oxirgi iste'molchi-shaxsning e'tiborini jalb qilishni o'z ichiga oladi, balki B2B segmentida ham yaxshi ishlaydi.

METADOLOGIYA VA ADABIYOTLAR TAHLILI

Brending tarixini, hech bo'lmaganda, o'rta asrlardan boshlab, savdogarlar va do'kon egalari o'z tovarlariga, masalan, markaga belgi qo'yishni boshlaganda hisoblash mumkin. Birinchi identifikatsiya belgilari, old shartlar haqida eslatib o'tilsada trademark, misrliklar miloddan avvalgi 4 ming yillikka to'g'ri keladi. Aytish mumkinki, Brendlash, tovarlar va ishlab chiqaruvchilarni identifikatsiyalashning asosiy sababi savdo va globallashuv zonalarining kengayishi edi. Keyinchalik birinchi ishlab chiqarish paydo bo'ldi, kichik ishlab chiqarish va avtomatlashtirish rivojlandi.Texnik taraqqiyot jamiyatga yangi transport va tezkor axborot uzatish usullarini berdi, bu esa jarayonlarni jadallashtirdi, ammo murakkablashtirdi. Oxir oqibat, bugungi kunda biz bilgan shaklda zamonaviy brendingning paydo bo'lishiga olib kelgan.

Brendlashning bir necha turlari mavjud.

• Tovar brendingi. Mahsulotning obro'si va imidjini yaratish muhim

hisoblaniladi, masalan, Coca-cola ichimligi marketingning yaqin tarixidagi eng kuchli brendlardan biridir. Coca-cola ichimligi mashhur va xaridorbobligiga qaramasdan komaniya o'z mahsulotini reklamasini bir kun ham to'xtatmasdan namoyish qilib boradi, u bu orqali ko'plab auditoriyani ichiga kirib borib iste'molchilarni yana shu mahsulotni sotib olishga undaydi.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-6-243-247

Xizmat brendingi. Bir so'z bilan aytish mumkinki, iste'molchi uchun xizmatlar orasida qaror qabul qilish qiyinroq, chunki bir qator tovarlar sotib olishdan oldin ma'lum darajada baholanishi yoki sinovdan o'tishi mumkin. Ba'zi xizmatlar sinov muddatini ham nazarda tutsada, natijasi aniq emas. Xizmat mahsuloti uchun vizual vositalar va o'zaro reklama orqali o'ziga xos ishonch asosida yaratiladi-ya'ni boshqa brendlar bilan hamkorlik o'rnatiladi. Masalan, aviakompaniya xizmatlarini aviachiptani sotib olmasdan va samolyotga chiqmasdan baholash oson emas. Shu sababli, aviakompaniyalar maxsus vizual materiallar orqali tinglovchilarni qulaylik va xavfsizlik bilan birlashishni rag'batlantirishga intiladi.

Siyosiy brending. Siyosatchilar ko'plab tijorat korporatsiyalariga qaraganda brendlashda muvaffaqiyat qozonishdi. Partiya ramzlari, tashviqot shiorlari va materiallari, reklama roliklari, tasdiqlangan dastur va ichki madaniyat-ko'plab partiyalarning korporativ uslubi va brendi bozor vakillarining ko'pchiligiga hasad qilishi mumkin. Siyosatchilar uchun bu juda muhim, chunki hokimiyatni saylash printsipi tovarlar va xizmatlarning "saylanishi" dan ko'ra qattiqroq e'lon qilinadi.

Geograßk brending. Bundan tashqari, turistik deb atash mumkin.Shaharlar logotiplar va korporativ identifikatsiyani, nishonlarni buyurtma qilishadi.Masalan, Eyfel minorasi Parijda minglab turli xil uslublarda mavjud. Bu mahsulot paketlarida, reklama broshyuralarida, suvenirlar va qandolatchilik mahsulotlarida uchraydi — ro'yxat juda katta. Butun dunyodagi boshqa yirik shaharlar va hatto mamlakatlar ham xuddi shunday.Bularning barchasi sayyohlik oqimini ko'paytirish, chet el fuqarolarining mamlakat hududida qolishini yanada esda qolarli va qulay qilish maqsadida boshlandi.

San'atda brending. San'atdagi Brendlash elementini ham ta'kidlash kerak-ayniqsa ommaviy. Buni ishlab chiqarish deb atash mumkin. Uning tamoyillari siyosiy

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-6-243-247

brendlashga o'xshaydi: qo'shiq, klip, film yoki boshqa biror narsa shaklida bo'lishi kerak. Biror kishidan yoki jamoadan maxsus fazilatlar, muxlislarning umidlari, hissiy uyushmalar bilan brend yaratiladi. Muammo shundaki, san'at sohasida tomoshabinlarning taxminlarini taxmin qilish qiyinroq.

TAHLIL VA NATIJALAR

Brendni yaratish murakkab va uzoq jarayon. Bu insonning tabiati va u ma'lumotni qanday qabul qilishi bilan bog'liq. Bugungi kunda brending katta mutaxassislar guruhlari va muhim resurslarni jalb qilish bilan yaratilgan. Bozorda mavjud vaziyatni, iste'molchilarning brendga bo'lgan munosabatini, agar u allaqachon boshlangan bo'lsa, tahlil qilish yoki asosiy bozor tendentsiyalarini aniqlash kerak. Qisqacha ma'lumot-marketologlar, dizaynerlar, kopirayterlar, brend menejerlari va boshqa mutaxassislar brend boshqarishda muhim vazifalarni bajarishadi. Katta korporatsiyalar o'zlarining ilg'or marketing bo'limlarini o'z ichiga olishi mumkin, ammo ko'pchilik bu sohadagi vazifalarni autsorslarga berishni afzal ko'rishadi.

Bosqich doirasida ma'lumotlar quyidagi tarzda to'planadi:

• Maqsadli auditoriya kompaniyasining brendining eski versiyasi bilan tanish bo'lgan yoki tanish bo'lgan so'rovlar;

• Kompaniya xodimlarining chuqur intervyusi, shu jumladan ishlab chiqarilgan mahsulotni va kompaniyaning kelajagini qanday ko'rish mumkinligi haqida;

• Fokus-guruhlar orasida testlar. Ma'lumotlar tizimlashtirilgan va tuzilgan, ularning asosida brendning dastlabki tushunchalari quriladi. Mahsulotning joylashuvi maqsadli auditoriyani, uning kutganlarini, mahsulot va raqobatchilarning farqlarini aniqlash orqali shakllanadi. Brend strategiyasini ishlab chiqish tushunchalarning bir qancha variantlari mavjud. Strategiya quyidagi savollarga javob berishi kerak:

Mahsulot qanday qadriyatlar va ma'nolarga ega? Qanday falsafa va turmush tarzi taklif qiladi? Mahsulot auditoriyada qanday uyushmalarga olib kelishi kerak? Yaratilgan usulni boshqarish qanday strategiyaga asoslanadi? Qaysi kanallar orqali (og'zaki, vizual) reklama qilinadi?

Brendingda muhim jihat-bu nomlash. Ism katta, esda qolarli, ba'zan kompaniya va mahsulotning ichki mohiyatini aks ettirishi kerak. Bunga shior, identifikator-brendni aniqlaydigan tavsiflovchi element va keyinchalik reklama kompaniyalarida ishlatiladigan boshqa tegishli dizayn yoki belgidir.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-6-243-247

XULOSA

Brendingda internetda va oflayn rejimda maqsadli auditoriyaga ta'sir qilishning asosiy kanallari aniqlanadi. Masalan, jiddiy kompaniyalar ijtimoiy tarmoqlarda ishtirok etish imkoniyatini e'tiborsiz qoldirmaydi. Xuddi shu Air France bilan Facebook bilan maslahatlashib, yaqinlashib kelayotgan sayohat haqida savollarga javob olish mumkin. Aslida, aloqa nafaqat tom ma'noda, balki axborot makonida mavjud bo'lish nuqtai nazaridan ham nazarda tutiladi. Ba'zi hollarda, bu onlayn reklama kompaniyalari majmuasi bo'lishi mumkin. Brendni ekspluatatsiya qilishning muhim qismi muntazam auditdir. U brendning eskirishi, iste'mol talabining tanqidiy darajasiga erishish, kompaniyaning rahbariyati yoki strategik yo'nalishini o'zgartirish uchun signallar beradi. Ko'pincha bu brendning noyob xususiyatlarini kuchaytirish va ushbu ma'lumotni iste'molchiga yangi shaklda yetkazish orqali sodir bo'ladi. Ba'zan butunlay yangi noyob mahsulotni ishga tushirish to'g'risida qaror qabul qilinadi. Xulosa qilib aytadigan bo'lsak brending bu ongsiz ravishda(refleks asosida) insonlarni sotib olishga undashdir.

REFERENCES

1. Ergashxo'jayeva, Sh. (2014). Innovatsion marketing (Vol. 176, Ser. 65.290-2). Cho'lpon numidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi.

2. Фаттахов А.А., Акуфриев А.И. Маркетинговые и логистические технологии в коммерческом бизнесе. -Т.: Иктисодиёт дунёси, 2019;

3. Эшматов Санжар Азимкулович. (2021). 1.1. In махаллий брендни шакллантиришнинг маркетинг стратегияси (сут ва сут махсулотлари мисолида) (pp. 13-15). Story, иктисодиёт фанлари буйича фалсафа доктори (phd) диссертацияси.

4. Sabanoglu, T. (2022, February 3). Global retail sales 2022. Statista. Retrieved March 25, 2022, from https://www.statista.com/statistics/443522/global-retail-sales/.

BREND YARATISH VA BRENDING TURLAR Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Shohboz Hamdambek O’G’Li Ro’Zimatov

Похожие темы научных работ по наукам о Земле и смежным экологическим наукам , автор научной работы — Shohboz Hamdambek O’G’Li Ro’Zimatov

Текст научной работы на тему «BREND YARATISH VA BRENDING TURLAR»