Научная статья на тему 'РАННЕЕ ВЫЯВЛЕНИЕ РАКА ГРУДИ С ПОМОЩЬЮ МАММОГРАФИИ, УЛЬТРАЗВУКОВОГО ИССЛЕДОВАНИЯ, ОНКОМАРКЕРА, ДУКТОГРАФИИ'

РАННЕЕ ВЫЯВЛЕНИЕ РАКА ГРУДИ С ПОМОЩЬЮ МАММОГРАФИИ, УЛЬТРАЗВУКОВОГО ИССЛЕДОВАНИЯ, ОНКОМАРКЕРА, ДУКТОГРАФИИ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
212
32
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Re-health journal
Область наук
Ключевые слова
РАК МОЛОЧНОЙ ЖЕЛЕЗЫ / ДИАГНОСТИКА / ДУКТОГРАФИЯ / МАММОГРАФИЯ / ОНКОМАРКЕР / УЛЬТРАЗВУКОВОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Ташматова Ю.Д.

Кўкрак бези саратонининг диагностикаси - бу хавфли ўсмаларни аниқлашга қаратилган комплекс усул саналади. Даволашнинг самарадорлиги ва тикланиш прогнози ушбу патологияни эрта аниқлашга боғлиқ. Ушбу мақолада хатарли жараёнларни аниқлашга ишлатиладиган асосий муолажалар кўриб чиқилган.Диагностика рака молочной железы - это комплекс методов, направленных на выявление злокачественных опухолей. От раннего выявления этой патологии зависит эффективность лечения и прогноз выздоровления. Рассмотрены основные процедуры, используемые для выявления злокачественных поражений.Breast cancer diagnostics is a complex of methods aimed at detecting malignant tumors. The effectiveness of treatment and the prognosis of recovery depend on the early detection of this pathology. Consider the basic procedures used to identify malignant lesions.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Ташматова Ю.Д.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «РАННЕЕ ВЫЯВЛЕНИЕ РАКА ГРУДИ С ПОМОЩЬЮ МАММОГРАФИИ, УЛЬТРАЗВУКОВОГО ИССЛЕДОВАНИЯ, ОНКОМАРКЕРА, ДУКТОГРАФИИ»

УДК 618.19-006.6-073.4/.8 РАННЕЕ ВЫЯВЛЕНИЕ РАКА ГРУДИ С ПОМОЩЬЮ МАММОГРАФИИ, УЛЬТРАЗВУКОВОГО ИССЛЕДОВАНИЯ, ОНКОМАРКЕРА, ДУКТОГРАФИИ

Ташматова Ю.Д.

Андижанский специализированный филиал Республиканского специализированного научно-практического научного центра онкологии и радиологии

Диагностика рака молочной железы - это комплекс методов, направленных на выявление злокачественных опухолей. От раннего выявления этой патологии зависит эффективность лечения и прогноз выздоровления. Рассмотрены основные процедуры, используемые для выявления злокачественных поражений.

Ключевые слова: рак молочной железы, диагностика, дуктография, маммография, онкомаркер, ультразвуковое исследование

СУТ БЕЗ РАКИНИ МАММОГРАФИЯ, УЛЬТРАТОВУШЛИ ТЕКШИРУВ, ОНКОМАРКЕР, ДУКТОГРАФИЯ ТЕКШИРУВИ ЁРДАМИДА ЭРТА ТАШХ.ИСЛАШ УСУЛИ

Кукрак бези саратонининг диагностикаси - бу хавфли усмаларни аницлашга царатилган комплекс усул саналади. Даволашнинг самарадорлиги ва тикланиш прогнози ушбу патологияни эрта аницлашга боглиц. Ушбу мацолада хатарли жараёнларни аницлашга ишлатиладиган асосий муолажалар куриб чицилган.

Калит сузлар: кукрак бези саратони, диагностика, дуктография, маммография, онкомаркерлар, ультратовушли текширув

EARLY DETECTION OF BREAST CANCER USING MAMMOGRAPHY, ULTRASOUND PROCEDURE, ONCOMARKER, DUCTOGRAPHY

Breast cancer diagnostics is a complex of methods aimed at detecting malignant tumors. The effectiveness of treatment and the prognosis of recovery depend on the early detection of this pathology. Consider the basic procedures used to identify malignant lesions.

Key words: breast cancer, diagnostics, ductography, mammography, tumor marker, ultrasound procedure

Кукрак бези саратони (КБС) дунёнинг аксарият мамлакатлари аёллари орасида саратон касаллиги ва улими орасида биринчи уринни эгаллайди. Дунё мицёсида ушбу патологиянинг тарцалиши 2002 йилда 100 минг ах,олига 266,1, 2012 йилга келиб эса 100 минг ах,олига нисбатан 381,2 кишини ташкил этган [2].

Муаллифларнинг маълумотларига кура, аёллар популяциясида онкологик касалликнинг тузилишида кукрак бези саратони 2001 йилда 4-уриндан кутарилиб, 100 минг ах,олига 14,4 ни, 2021 йилда 3-уринга кутарилди. 100 минг ах,олига 39,9 ни ташкил этди. Улим тузилишида кукрак бези саратони упка ва ошцозон саратонидан кейин 3-уринни (9,3%) эгаллайди.

Кукрак патологиясини аницлашнинг куплаб самарали усуллари мавжудлигига царамай, кукрак бези саратонида ташхисий жараённинг барча технологияларини такомиллаштириш ва замонавий ташхисотда ултратовуш (УТТ) нинг эрта ташхисий маълумот самарадорлигини ошириш учун янги мезонларни излаш асосида уни илгари

ани;лаш зарурати са;ланиб колмокда. [5]. Ушбу мезонларга турли тукима шаклланишларининг, шу жумладан сут безларининг эластик хусусиятларини объектив тавсифлашга имкон берадиган си;илган эластография ва силжиш тул;инли эластография ёрдамида олинган эластографик курсаткичлар киради [1].

Мамография - бу кукрак бези хавфли усмаларини ани;лашнинг энг самарали усули ва 35 ёшдан ошган аёлларда бу "олтин стандарт" дир. Мамографиянинг ишончлилиги физик текширув усуллари билан биргаликда 96% га етади[4]. Мамография икки проекцияда амалга оширилади: тугридан-тугри ёки краниокодал, рентген нурлари кукрак ту;ималари оркали ю;оридан пастгача ва латерал ёки медиал-латерал, нурлар латерал йуналишда утаётганда. Визуализацияни яхшилаш учун без ту;имаси тегишли йуналишда си;илади.

Сут безининг дуктографияси - контрастли моддаларни киритгандан сунг сут безлари каналларини рентгенологик текширишдир. Бунда сут каналининг таш;и тешиги томчилаб топилади. Ту; учи булган игна унга 5-8 мм чукурликда киритилади ва енгил шиш пайдо булгунча енгил босим остида 1 мл гача 60% верографин ёки урографин юборилади[3].

Дуктограммалар каналларнинг кенгайишини, уларни тулдиришда нуксонларни, далланишнинг синишини курсатади. Баъзи холларда каналнинг икки марта карама-каршилиги кулланилади: радиопак моддаси ва х,аво билан. Агар интратистик усишга (цистоаденопапиллома) шубха тугилса, кист таркибини пункция билан олиб ташлангандан сунг у хаво билан тулдирилади ва пневмосистография утказилади[6].

Ултратовуш - бу мамографиядан кейинги иккинчи мухим диагностик усул. Ушбу тад;и;от 30 ёшгача булган нуллипар аёлларда, зич сут безлари булган аёлларда энг самарали хисобланади.

Ултратовуш текшируви учун курсатмалар:

Рентген-салбий палпация шаклланишини ани;лаш; сут безидаги яллигланиш жараёнларини ани;лаш; ултратовуш текшируви остида инвазив жараёнларни утказиш (ингичка игна биопсияси, трепанобиопсия). Афсуски, минимал саратонни ултратовуш текшируви жуда паст.

1-2 бос;ичда кукрак бези саратонини ани;лашга ёрдам берадиган усуллардан бири бу усимта маркерлари учун беморнинг биологик материалини тахлил килишдир.

Бу усма ва организм томонидан ривожланаётган касалликка жавобан синтез килинадиган узига хос моддалардир. Улар беморнинг биологик материалида -сийдикда, ;онда ва таъсирланган тукималарда мавжуд.

Изланиш максади. Ушбу тад;и;отнинг ма;сади АВОДда кукрак бези саратонининг эрта ташхислаш ва олдини олиш учун касалликнинг турли бос;ичларида кукрак патологиясини текшириш учун эластография режими, маммография, дуктография, онкомаркерлардан фойдаланган холда касалликка эрта ташхис куйиш ва уни олдини олишдан иборат.

Тадкикот усуллари ва материаллари. Биз уз олдимизга куйилган вазифани бажариш учун АВОД га сут бези саратони билан мурожаат ;илиб келган ва замонавий текширувлар утказилган жами 65 нафар аёлларни танлаб олдик.

Текшириш натижалари. Текширилган аёлларнинг 70,8 фоизида сут безлари патологиясининг бош;а табиати ани;ланди. Замонавий текширув усуллари ёрдамида текшируви пайтида ани;ланган сут безларидаги узгаришларнинг нозологик шакллари буйича аёлларнинг та;симланиши жадвалда келтирилган.

Ултратовуш пайтида аницланган нозологик шакллар буйича кукрак

патологияси

Нозология (п=65) Абс (n) %

Мастопатия: диффуз-фиброз 7 11,0

Мастопатия: фиброз-кистоз 6 9,2

Мастопатия: тугунли шакли 7 11,0

Кисталар 2 3,0

Фиброаденомалар 4 6,0

Липомалар 2 3,0

Сут бези саратони 35 53,8

Патологиясиз сут бези 2 3,0

Жадвалдан куриниб турибдики, энг катта гурух„ текширилган аёлларнинг ярмидан купи, 65 беморнинг 35 нафари (53,8%) сут бези саратонининг турли хил вариантларидан иборат булди безли толали мастопатия (11,0%) ва фиброкистик мастопатия (9,2%), тугунли мастопатия камрок таркалган (11,0%). Кенг камровли ултратовуш текшируви натижасида жами 65 нафар аёллардан 11 тасида (16,9%) сут бези ёмон сифатли саратони аникланди. 65 нафар аёлдан 2 нафарида кисталар (3,0%), 4 беморда фиброаденомалар (6,0%), 2 аёлларда липомалар (3,0%) аникланди.

Агар тугун ани;ланган булса, унинг контурлари, ички тузилиши, бир хиллиги ва акустик зичлиги бах,оланди. Барча беморларда лимфа дренажининг минтакавий зоналари бах,оланди.

Мастопатиянинг турли шаклларида анатомик узгаришлар турли хил, аммо толали кордонлар мажбурий булиб, улар бир-бири билан уйгунлашади ва атрофдаги тукималарга аник; чегараларсиз утади. Уч шаклга хос булган нарса - бириктирувчи тукима, атрофик лобулалар, бир х,ил епителий билан майда кисталарнинг купайиши. Нодуляр мастопатия жойлари тугун шаклланишига ухшамади. Улар озгина ёки озрок контур, бир х,ил ечо тузилиши билан ажралиб турар эди ва тугун зонаси атрофида тукималарнинг деформацияси кузатилмади. СДС билан томирлар чизикли йуналишга эга булди, ;он томир на;шида усиш белгилари йук эди. Ю;ори сифатли эластография билан усманинг ;атти;лиги картограммаси атрофдаги тукималарга ухшаш яшил ва кизил-яшил рангланишга эга булди.

Кисталарда думалок ёки тухумсимон шаклдаги анекоик бир х,ил суюклик х,осил булишининг сурати борлиги курилди, у аник текис контурга эга, ички таркибидан акс этмади, латерал акустик соялар ва сигналнинг дорсал кучайиши куринишини олди.

Фиброаденомалар текис контурга, овоид шаклга, горизонтал йуналишга, камайтирилган ёки эхо зичлигига, носимметрик латерал сояларга эгалиги курилди.

Липомалар текис контурга, горизонтал йуналишга, изохогеник ёки акс садо зичлигига эга булди. СДСда кон томирларини кучайтириш белгилари йук эди. Юкори сифатли эластография билан усманинг каттиклиги картограммаси атрофдаги тукималарга ухшаш яшил ва кизил-яшил рангланишга эгалиги кузатилди [2].

Хатарли шаклланиш учун узига хос ултратовуш мезонлари нотекис усимта контури, шаклланишнинг вертикал йуналиши, бир х,ил булмаган ички тузилиш, бириктирувчи тукима таркибидаги таркибида паст булган каттик компонентнинг устунлиги ултратовуш тулкинининг дистал кучайишига олиб келди. СДС билан конволюцияли, куп йуналишли интранодуляр томирлар жойлари аникланди. ЭДС-дан фойдаланганда СДС томонидан аникланмаган кон томирлари кайд этилди; биз буни

малигните белгиси деб хисобладик, бу усулнинг маълумот таркибини оширишга имкон берди.

Сифатли эластография барча холатларда усимта тугунининг узи ва усма тугуни периферияси буйлаб проекциясида кук локус шаклида каттиклик кучайганлигини аниклади.

Режалаштирилган тактикалар хар бир алохдда холатда, 1 йиллик текширув оралигидаги кузатувдан (1-тоифали), усманинг гистологик ва иммуногистологик хусусиятларини аниклаш учун патологик жараённи морфологик текширувгача узгариши мумкин. - 5-тоифа саратоннинг аник; белгилари билан белгиланади.

1-тоифа беморларда патологик жараён булмаган такдирда урнатилади. Назорат экспертизаси йилига бир марта утказилади.

2-тоифа бенигн шаклланишлар ани;ланганда урнатилади (оддий кисталар, липомалар, атеромалар, одатдаги фиброаденомалар, баркарор олеогрануломалар, шикастланиш ва транспозиция белгиларисиз кукрак имплантлари), назорат текшируви хар 6-12 ойда бир марта утказилади.

3-тоифа саратон эхтимоли 2% дан ю;ори булмаган бенигн узгаришлар билан урнатилади (янги ташхис куйилган интра- ва перитуморал ;он о;имисиз фиброаденомалар, олеогрануломалар, паренхиманинг тугунли гиперплазияси зоналари, калсификациясиз, шиш-инфилтратив шаклларсиз) мастит, кукрак бези хуппози, яллигланиш белгилари булган кисталар).

Назорат текшируви 3 ой ичида консерватив даво курсидан сунг амалга оширилади. Агар терапия курсидан 3 ой утгач, салбий динамика ;айд этилса, у холда 4-тоифа, агар ижобий динамика ;айд этилса, 2-тоифа деб хисобланади.

4-тоифа сут безларидаги узгаришлар 3 дан 94% гача эхтимоли булган саратон жараёнига шубх,а билан ани;ланганда (3 см дан катта фиброаденомалар (барг шаклидаги фиброаденомалар), х,ар кандай улчамдаги фиброаденомалар хажми катталашганидан кейин ани;ланади). 6 ойлик кузатув давомида 5 мм, ;он о;ими купайган фиброаденомалар, нотекис контур билан, ор;а контурни ноани; куриш ёки калсификация мавжудлиги; интракстатик катти; шаклланишлар, интрадуктал папилломалар, тугунсиз шаклланишлар булмаган атипик кисталар. аник; эхографик расм, эдематик инфилтратив ва даволашдан сунг ижобий динамикасиз маститнинг бош;а шакллари, калсификация борлиги билан тугунли гиперплазия зоналари Ушбу патология ани;ланганда, тери ости пункцион биопсияси ёки трепан биопсияси ёрдамида жараённинг морфологик текшируви талаб килинади.

5-тоифа кукрак бези саратонининг аник; белгилари билан белгиланади.

BI-RADS тизимига мувофи; ю;орида тавсифланган градацияларни хисобга олган

холда ултратовушли шифокорлар B-моде, СДС, ЭДС, эластография ёрдамида барча ултратовуш мезонларини хисобга олган холда ани;ланган патологиянинг тоифасини курсатишлари керак. Клиницистлар кабул килинган ултратовуш хисоботига эътибор каратиб, даволаш тактикаларини режалаштирдилар. Хусусан, 65 кишидан 20 нафар аёлга (30,7%) 2-тоифа ажратилган ва 6 ойдан сунг текширувга кайтиш тавсия килинган. 3-тоифа 65 кишидан 25 нафасида (38,4%) ташкил этилган, консерватив терапия курси тайинланган, сунгра 3 ойдан сунг текширувга чикиш учун келган, 65 кишидан 6 нафар аёл (9,2%) 4-тоифага ажратилган. BI-RADS тизимига кура 5 та тоифадаги 65 кишидан 8 нафари (12,3%).

BI-RADS тизимига биноан 4,5-тоифали фокал патологиянинг барча кузатувлари нозик ингичка пункция натижаларининг цитологик хулосаси шаклида морфологик

текширувдан утказилди. Гистологик топилмалар асосида жаррох,лик муолажадан сунг кукрак бези саратони ташхиси морфологик жих,атдан тасди;ланди.

Шу билан бирга, 8 та аёлдан бирида (12,3%) кукрак бези саратонининг ултратовуш диагностикаси цитологик жих,атдан ани;ланмаган, аммо операциядан кейинги материал морфологик текширилгандан сунг, кукрак бези саратони ташхиси тасди;ланган. Ва фиброаденома ултратовуш диагностикаси билан 8 та (12,3%) битта х,олатда, шунингдек операциядан кейин, цитологик ва гистологик жих,атдан, саратон билан фиброаденома ташхиси ;уйилган.

Хулоса. Шундай ;илиб, кукрак бези саратонининг эрта ташхислаш ва олдини олиш учун касалликнинг турли бос;ичларида кукрак патологиясини текшириш учун эластография режими, маммография, дуктография, онкомаркерлардан фойдаланган х,олда ташхислаш ю;ори самарадорлилиги билан тавсифланди. Усулларнинг умумий самарадорлиги 97,6%, узига хослиги 86%, ани;лиги 96,3% ни ташкил этди.

Ташхислашда ю;оридаги замонавий усуллардан фойдаланиш сут безларининг турли касалликлари билан огриган беморларни динамик текшириш ва бош;ариш тактикасини тизимлаштиришга ёрдам беради.

АДАБИЁТЛАР:

1. Ващенко Л.Н. Психологический фактор и «Открытый прием» в организационной системе мониторинга здоровья, нетрадиционного скрининга рака и предопухолевой патологии: автореф. дис. ... д-ра мед. наук. - Ростов н/Д, 2004. - 48 с.

2. Заболотская Н.В. Ультразвуковая диагностика заболеваний молочных желез // Практическое руководство по ультразвуковой диагностике. Общая ультразвуковая диагностика. - 2-е изд. [под ред. В.В. Митькова]. - М.: Видар, 2011. - С. 563-606.

3. Каприн А.Д., Старинский В.В., Петрова Г.В. Состояние онкологической помощи населению России в 2012году: книга [под ред. А.Д. Каприна, В.В. Старинского, Г.В. Петровой]. - М.: ФИАН, 2013. - С.17. (232 с.).

4. Митина Л.А., Казакевич И.И., Фисенко Е.П., Заболотская Н.В. Лучевая диагностика патологии молочных желез с использованием системы BI-RADS // Онкология. Журнал им. П.А. Герцена. - 2013. - № 3. - С. 17-19.

5. Митьков В.В., Чубарова К.А., Заболотская Н.В., Митькова М.Д. Возможности эластографии сдвиговой волной в дифференциальной диагностике очаговой формы злокачественных и доброкачественных опухолей молочных желез // Ультразвуковая и функциональная диагностика. - 2013. - № 6. - C.27-37.

6. Wells P.N. Liang H.D. Medical ultrasound: imaging of soft tissue strain and elasticity // J.R/Soc. Interface. - 2011.V.S. - № 64. - Р .1521-1549.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.