CC BY
6Рафаэль Закиров:
«Юрий Гагарин минем укучым иде»
Медицина сынауларын уцышлы узганнан соц Рафаэль Закиров космонавтларньщ отря-дына кандидат булып кабул ителэ. Татарныц икенче егете — Марс Рафиков отрядка керэ. Тик нигэ соц алар икесе дэ галэмгэ очмадылар, космонавт булып китмэделэр икэн? Бу — шактый четерекле сорау. Эмма моца ^авап бирергэ мемкин. Марсныц язмы-шы — аерым тарих*. Э менэ бу кыска-ча мэкалэдэ суз полковник, профессор, Хэрби фэннэр академиясенец член-корреспонденты, Гагаринныц укыту-чысы Рафаэль Абдулла улы Закиров ту-рында гына барачак. Шунысын да эйтеп китик, «Жуковка»да дистэ еллар буе педагог булып эшлэгэн бу олуг шэхеснец 50дэн артык фэнни Ьэм уку-методик хезмэтлэре, шул исэптэн ике дэреслек, ике монографиясе денья кургэн.
* Мостафин Ш. Кояш йезле шэхес (М. З. Рафиков) // Гасырлар авазы - Эхо веков. - 2011. - № 1/2. - Б. 115123.
л
Хекумэт Ьэм югары хэрби командование барлык космонавтларга инженер дипломы алу бурычын куя. Профессор Жуковский исемендэге Югары хэрби инженерлык академиясе зал-ларында дистэлэгэн космонавтлар туплана, алар инженерлык Ьенэрен узлэштерэлэр. Араларында, элбэттэ, Юрий Гагарин да бар. Алар Ьэммэсе — яшь Ьэм дэртле, тэвэккэл офицерлар. Гагаринныц дэреслэргэ «Матра» мар-калы француз спорт машинасында килуе яхшы мэгънэсендэ Ьэммэсенец кузен кыздыра. Бу машинаны авиация салоны узган вакытта беренче космонавтка француз фирмасы булэк иткэн була.
1968 елныц февралендэ, 6 ел укып чыккан космонавт-тыцлаучыларга
Жуковский академиясен уцышлы тэмамлавы турында дипломнар тап-шырыла Ьэм «Летчик — инженер — космонавт» дигэн югары квалификация бирелэ.
Казанда туып-ускэн, узе дэ
яшь чакта Жуковский академиясен тэмамлаган Рафаэль шушы академия йортында озак еллар космонавтларны укыта. Аныц хезмэтен, Ьенэри осталы-гын хекумэт югары бэяли.
Инде аныц ни ечен галэмгэ очмавыньщ сэбэплэрен ачыклап
китик. Юрий Гагарин бервакыт
узенец укытучы-остазына болай дип
мерэ^эгать итэ:
— Рафаэль Абдуллович, Сезнец моннан биш ел элек медицина комис-сиясен узып, космонавтлар отряды-на узганыгызны белэм. Хыялыгызны чынга ашырыр, галэмгэ менэр ечен нэрсэ комачаулады соц?..
Укытучылары 1962 елда узе белэн булган хэллэрне, Кубадагы «Анадыр» операциясе турында сейли башлый. Гагарин гына тугел, укучы башка космо-навтлар да Кубада булган хэллэрне ко-лакларын торгызып тыцлыйлар. Кариб кризисы буларак тарихка кереп калган бу операция аздан гына ракета-атом су-
гышына эверелмичэ кала. Безнекелэр нигэ соц 11 мец километр ераклыкта-гы Азатлык утравын 85 хэрби кораб белэн чорнап ала, э утрауныц узендэ 43 мец (!) совет хэрбилэре килеп ур-наша. Моныц «сере» — АКШныц хэрби кечлэре Кубага бэреп керу их-тималыннан килеп чыга. Кубаны, аныц азатлыгын ничек тэ яклап, саклап ка-лырга кирэк! Тактик ядер коралларын ^ыю Ьэм саклау белэн Р. А. Закиров ^итэклэгэн хэрби группа шегыльлэнэ.
Атом сугышы инде борын тебенэ килеп терэлгэн була. Бэхеткэ курэ, Джон Кеннеди Ьэм Никита Хрущевныц узара ацлашуы, килешулэр тезуе, зирэклеге нэти^эсендэ ике ил арасын-дагы конфликтка чик куела. Килешунец нигезе: без совет гаскэрлэрен, раке-таларны Кубадан чыгарабыз, АКШ исэ тыкшынмаска, аныц суверените-тын танырга вэгъдэ бирэ. Ике як та сузлэрендэ нык торалар.
* * *
Летчик-космонавт Георгий Шонин «Жуковка» елларын болай дип искэ ала: «Бездэ, Гагарин наборындагы кос-монавтларда, бик куп нэрсэлэр шушы сузгэ бэйле — яшьлегебез, беренче космик стартлар, профессионал космонавт булып формалашу. Академиядэ безне укыткан укытучыларга Ьэм про-фессорларга без мэцге рэхмэтлебез».
Бу рэхмэт сузлэре Р. А. Закировка да турыдан-туры кагыла.
Рашат Низами,
язучы
Р. Закиров (уцда) профессор Н. Е. Жуковский исемендаге Хэрби Ьава инженерлык академиясенец 90 еллыгын байрам иту кененда. Маскау, 26 ноябрь 2010 ел.
И. Бондарский фотосы.
ОБРАТНАЯ СВЯЗЬ
«ГАСЫРЛАР АВАЗЫ - ЭХО ВЕКОВ», № 1/2, 2012
