Научная статья на тему 'РАҚАМЛИ ИҚТИСОДИЁТДА ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ'

РАҚАМЛИ ИҚТИСОДИЁТДА ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
241
43
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
РАқАМЛИ ИқТИСОДИЁТ / ИНВЕСТИЦИЯ / ЛОЙИҲА БОШқАРУВИ / РАқАМЛИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР / МОЛИЯ-БАНК ТИЗИМИ

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Мирзоев Ш. М.

Рақамли иқтисодиётни изчил ривожлантириш ва инвестиция мўҳитини жозибадорлигини янада оширишда лойиҳа бошқарувининг миллий моделини яратиш долзарб ҳисобланади. Мақолада лойиҳа бошқарувининг рақамли иқтисодиётдаги аҳамияти ҳақида таҳлилий маълумотлар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PROJECT MANAGEMENT IN THE DIGITAL ECONOMY

It is urgent to create a national model of project management in the consistent development of the digital economy and further increase the attractiveness of the investment environment. The article provides analytical information about the importance of project management in the digital economy.

Текст научной работы на тему «РАҚАМЛИ ИҚТИСОДИЁТДА ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ»

Мирзоев Ш.М.

ИП ООО Freedom Finance бизнес тахлилчиси ИТ лойи^аси менежери

РАКАМЛИ ЩТИСОДИЕТДА ЛОЙИХД БОШ^АРУВИ

Аннотация: Рацамли ицтисодиётни изчил ривожлантириш ва инвестиция мууитини жозибадорлигини янада оширишда лойща бошцарувининг миллий моделини яратиш долзарб уисобланади. Мацолада лойиуа бошцарувининг рацамли ицтисодиётдаги ауамияти уацида таулилий маълумотлар келтирилган.

Калит сузлар: рацамли ицтисодиёт, инвестиция, лойиуа бошцаруви, рацамли технологиялар, молия-банк тизими

Mirzoev Sh.M.

Freedom Finance Business Analyst IT Project Manager

PROJECT MANAGEMENT IN THE DIGITAL ECONOMY

Abstract: It is urgent to create a national model of project management in the consistent development of the digital economy and further increase the attractiveness of the investment environment. The article provides analytical information about the importance of project management in the digital economy.

Keywords:digital economy, investment, project management, digital technologies, financial and banking system.

ХХ1 асрнинг иккинчи ун йиллигида турли иктисодий адабиётларда мамлакатнинг баркарор ижтимоий-иктисодий ривожланишига эришиш хамда макроиктисодий мувозанатини таъминлашнинг мухим жихати ракамли иктисодиёт тизимига утиш деб кайд этилмокда. Шундай экан, иктисодий тараккиётнинг бугунги боскичида Узбекистон Республикасида ракамли иктисодиётни ривожлантириш, тизимга оид меъёрий-хукукий хужжатларни ишлаб чикиш, янги технологияларни жорий этиш, кадрларни тайёрлаш ва бошка бир канча мухим йуналишларда кенг камровли ишларни бажариш, мамлакатимизда амалга оширилиши лозим булган мухим ишлар доирасидаги бирламчи вазифалар каторига олиб чикади.

Ракамли иктисдитёт узи нима эканлиги ва унинг назарий ва амалий жихатлари хакида тухталиб утсак. Ушбу тушунчага содда килиб халк тили билан изох берганда, ракамли иктисодиёт бу- ракамли илгор

технологияларни иктсодиётга жорий этилиши асосида вужудга келган XXI асрнинг классик иктисодиётнинг янги ракамли куриниши.

Республикамизда сунги йилларда ракамли технологияларни иктисодиёт йуналишларида жорий этилиши, банк сектори ва тулов хизматлари уртасида узаро алокаларни урнатишда тадбик этилиши хамда электрон тижорат ва хакозо сохаларни ривожлантиришдага урни йилдан йилга салмокли ошиб келмокда. Бу каби йуналишларни жадал равишда ривожланишга асосли туртки вазифасини утовчи мъёрий хужжат яъни Узбекисон Республикаси Президенти "Ракамли Узбекистон-2030" ПФ-6-79-сонли фармони 2020 йилнинг 5 ноябрида тасдикланган булиб, ушбу фармонда Республикада ракамли индустрияни ривожлантириш, миллий иктисодиёт тармокларининг ракобатбардошлигини ошириш каби устивор йуналишларни амалга оширилиши белгилаб утилган. ^иска килиб, аникрок тухталадиган булсак:

• корхоналар томонидан ишлаб чикарилган махсулотлар ва хизматларни Интернет жахон ахборот тармоги оркали сотиш бозорларини кенгайтириш;

• сугурта тизимини ракамлаштириш;

• логистика тизимини такомиллаштириш ва ракамли технологияларни жорий этиш;

• иктисодиётнинг реал секторларида роботлаштирилган саноатни ривожлантириш;

• ракамли инфратузилмани ривожлантириш;

• молиявий супермаркетларнинг бизнес моделини яратиш;

• ракамлаштириш асосида масофавий давлат ва нодавлат хизматлари курсатиш;

• ракамлаштириш асосида масофавий таълимни ривожлантириш каби йуналишлар.

Иктисодий тараккиёт, молия-банк тизими, давлат активларини бошкариш, ракобатни ривожлантириш, тадбиркорликни куллаб-кувватлаш ва камбагалликни кискартириш сохаларини ракамли трансформация килишда юкори даражадаги 68 та, инвестициялар, экспортни куллаб-кувватлаш ва ташки иктисодий алока сохаларини ракамли трансформация килиш эса юкори даражадаги 15 та чора тардбир ва лойихаларни амалга ошириш кузда тутлиган. ^искача инвестиция йуналишида хам тухтаб утишни масадга мувоффик деб биламиз, нимагаки ушбу глобал икки йуналиш яъни АКТ (Ракамли иктисодиёт асоси) ва Инвестиция йуналишлари негзида лойиха бошкарувини объектив бахолаш етарличи аникликни келтириб беради.

Узбекистон Республикаси Президентиниг 2020 йил 28 декабрдаги П^-4937-сонли "2021-2023 йиллар учун Инвестиция дастурини амалга ошириш чора тадбирлари" тугрисидаги карорига мувофик, 928,7

триллион сум инвестиция узлаштирилиши, 226 та янги ишлаб чикариш корхоналари хамда 34 минг ишчи урни яратилиши назарда тутилган.

Юкорида келтириб утилган асосли маълумотларга таянган холда хулоса киладиган булсак, давлатимизнинг иктисодий усаётганлигини, хар жабханинг изчил ривожланиб бораётганлигин кузатишимиз мумкин. Яъни бунда амалга оширалаётган чора тадбирлар, лойихалар замоновий лахжада изохлайдиган булсак "Projects" нинг тугри ташкиллаштириши ва уларнинг негзида асосли амалга оширилиши ётади. Демак, бизнинг холатда лойихалар реализацияси ва уларни бошкаруви канчалик тугри ташкиллаштирилшаг? Умуман олганда лойиха бу нима? Халк орасида лойиха дейлганда нима тушунилади?. Бу каби, концепцияларга бирма бир тухталиб утамиз. Лойиха бу - гояга, бошланиш ва якунга эга булган чора тадбирлар йигидиси. Лойиха борки: ноаниклик бор, хатар бор, якун ва хз. бор. Лойиха бошкаруви бу- вакт, нарх ва иш хажми хамда мижоз эхтиёжини кондирилишидир. Юкорида келтириб утилган, ва утилётган барча фикр мулохазаларни асос сифатида олиб, масалага субъектив ёндашадиган булсак, ракамли иктисодиётни изчил ривожлантириш ва инвестиция мухитини жозибадорлигини янада оширишда лойиха бошкарувининг тизимлилиги етарли даражада мукаммал эмас. Ушбу каби масалалани ечими уларок, кандай йул тутиш максадга мувоффик?. Ракамли иктисодиётни изчил ривожлантириш ва инвестиция мухитини жозибадорлигини янада ошириш йулида лойиха бошкарувини тактик узгартириш асосида миллий моделни ишлаб чикиш. Лойиха бошкаришда хорижий (уозирги кунда Республикамизда уз фаолиятларини олиб бораётган) ва махаллий мутахассилар уртасида: Сифат бошкаруви, муддат бошкаруви, нарх бошкаруви, харидлар бошкаруви, хатарлар бошкаруви, ресурслар бошкаруви ва х з тушунчалар юзасида етарлича тафовут бор.

1. Халкаро даражадаги имтихонларни топшириш учун харажатларни коплаш тартибини ишлаб чикиши (хозирги кунда молий ва бухгалтерия, тил ва АКТ йуналишларида бу каби тартиб ишлаб чицилган)

Асос: Лойиха бошкаруви йуналишида халкаро даражадаги сертификатланган мутассис булишда маълум бир микдорда мажбурий тулов микдори мавжуд. Лойихаларни бошкаруви ассоциацияда (UPMA) хорижий экспертларни жалб этган холда даврий-гибрид (миллий моделга асосланган уолад) курсларни мунтазам равишда ташкил этиш

Асос:Лойиха бошкарувида тушунчаларнинг номутоносиблиги ва махадий кадрлалрининг халкаро даражадаги тажрибага чанкоклиги

2. Миллий сертификатланган кадрлар учун онлайн жамият платформасини яратиш керак. Мазкур чора тадбирларнинг асосли равишда амалга оширилиши бизга:

• Ракамлаштиришда 1712 та;

• Идтисодий тараддиёт, молия-банк тизими, давлат активларини бошдаришдаги 68 та;

• Инвестициялар, экспортни дуллаб-дувватлаш ва ташки идтисодий алода сохаларини радамли трансформация дилиш эса юдори даражадаги 15 та ва шу каби келажак лойихаларни тизимли ва самарали бошдаришда миллий ёндашишни беради.

Бунинг негзида эса, келажак лойихалари сифатида:

• Робототехника;

• Сунъий интеллект;

• Молиявий супермаркет (Финтех);

• Технологик супермаркет (Техфин);

• Аддилли ирригация тизимлари;

• Телемедицина и фармацевтика

• AML (Пул "ювишга" дарши кураш)

Хулоса дилиб айтганда, лойиха бошдарувидаги "Agile", "Waterfall" ва "Hybrid" бошдарув фалсафалар негзида лойиха бошдарувининг миллий модели яратилиши, лойха доирасида опеацион (OPEX) ва капитал (CAPEX) харажатларни тугри асосли режалаштиришни, ресурсларидан самарали фойдаланишни, хатарларни уз вадтида бахолаб, уларни кура билишни, вадт бошдарувини тугри тадбид этишни хамда бизнес гояларни тугри шакллантиришни, режалаштиришни, амалга оширишни, амалга оширилаётган лойихаларни дедуктив ва индуктив назорат дилишни ва нихоят ижобий натижаларга эришишга датъий замин шакллантиради.

Адабиётлар:

1. А.Сиддиков.(2021).Узбекистонда радамли иктисодиёт ривожланишини ифодаловчи курсаткичлар тизимини ишлаб чидишга доир ёндашувлар. Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar ilmiy elektron jurnali. № 2

2. Гулямов С.С. ва бошдалар. "Радамли идтисодиёт" Дарслик. - Т.: ТДИУ, 2020 й. -409 б

3. Аюпов Р.Х. Пути развития электронного бизнеса в Узбекистане. - Т.: Формат полиграф, 2016. - 205 с

4. Digital Economy report 2019, Value creation and capture: implications for developing countries. https://unctad.org/system/files/official-document/der2019_en.pdf

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.