Научная статья на тему 'РАҚАМЛИ ИҚТИСОДИЁТ ТАРАҚҚИЁТ ПОЙДЕВОРИДИР'

РАҚАМЛИ ИҚТИСОДИЁТ ТАРАҚҚИЁТ ПОЙДЕВОРИДИР Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
146
26
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
рақамли иқтисодиёт / рақамли технологиялар / интернет технологиялар / ижтимоий тармоқлар / тармоқ фойдаланувчилари / блокчейн. / digital economy / digital technologies / Internet technologies / social networks / network users / block chain.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Зарипов, Хуршид Закир Ўғли

Мақолада рақамли иқтисодиёт соҳасидаги ривожланган мамлакатлар тажрибаси ва ютуқлари, республикамизда уни шакллантириш ва ривожлантириш омиллари, муаммолари,тармоқнинг мамлакатлар иқтисодётидаги қўшилган қиймат ва бандликни таъминлашдаги ҳиссаси таҳлил этилган, Ўзбекистонда истиқболда рақамли иқтисодиѐтни шакллантириш ва ривожлантириш хусусида муаллифнинг фикрлари жамланган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

DIGITAL ECONOMY IS THE BASIS FOR DEVELOPMENT

The article analyzes the experience and achievements of developed countries in the field of the digital economy, factors and problems of its formation and development in the country, the industry’s contribution to added value and employment in the economy, the author’s views on the formation and development of the digital economy in Uzbekistan.

Текст научной работы на тему «РАҚАМЛИ ИҚТИСОДИЁТ ТАРАҚҚИЁТ ПОЙДЕВОРИДИР»

Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 2 | ISSUE 5/2

educational, natural and social sciences ISSN 2181-1784

Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022: 5.947

Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7

PA^AM^H H^THCO^HET TAPAKKHET nOH^EBOPH^HP

Зарипов Хуршид Закир ртли

УрДУ "Ицтисодиёт" кафедраси укитувчиси xurshidbek.zokirovich@gmail.com

АННОТАЦИЯ

Мацолада рацамли ицтисодиёт соуасидаги ривожланган мамлакатлар тажрибаси ва ютуцлари, республикамизда уни шакллантириш ва ривожлантириш омиллари, муаммолари,тармоцнинг мамлакатлар ицтисодётидаги цушилган циймат ва бандликни таъминлашдаги уиссаси таулил этилган, Узбекистонда истицболда рацамли ицтисодиётни шакллантириш ва ривожлантириш хусусида муаллифнинг фикрлари жамланган.

Калит сузлар: рацамли ицтисодиёт, рацамли технологиялар, интернет технологиялар, ижтимоий тармоцлар, тармоц фойдаланувчилари, блокчейн.

ЦИФРОВАЯ ЭКОНОМИКА - ОСНОВА РАЗВИТИЯ

АННОТАЦИЯ

В статье анализируются опыт и достижения развитых стран в области цифровой экономики, факторы и проблемы ее становления и развития в стране, вклад отрасли в добавленную стоимость и занятость в экономике, взгляды автора на формирование и развитие цифровой экономики в Узбекистане.

Ключевые слова: цифровая экономика, цифровые технологии, Интернет- технологии, социальные сети, пользователи сети, блокчейн

DIGITAL ECONOMY IS THE BASIS FOR DEVELOPMENT

ABSTRACT

The article analyzes the experience and achievements of developed countries in the field of the digital economy, factors and problems of its formation and development in the country, the industry's contribution to added value and employment in the economy, the author's views on the formation and development of the digital economy in Uzbekistan.

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

О

R

VOLUME 2 | ISSUE 5/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

Keywords: digital economy, digital technologies, Internet technologies, social networks, network users, block chain.

Идтисодий ва технологик тараккиётнинг янги босдичи сифатида намоён булаётган радамли индилоб инсоният хаётини шиддат билан узгартириб, кенг имкониятлар яратиш билан бирга, халдаро радобат майдонининг янада кескинлашув даврини бошлаб берди.

Радамли идтисодиёт икки хил турли тушунчаларни ифодалаш учун ишлатилади. Биринчидан, радамли идтисодиёт - бу ривожланишнинг замонавий босдичи хисобланиб, у ижодий мехнат ва ахборот неъматларининг устувор урни билан тавсифланади. Иккинчидан, радамли идтисодиёт - бу узига хос тушунча булиб, унинг урганиш объекти ахборотлашган жамият хисобланади. Бугунги шиддат билан ривожланаётган глобал идтисодиёт шароитида радамли идтисодиёт уз ривожланишининг бошлангич даврида булиб, замонамизнинг радамли ахборот босдичига бутунлай утиши атига бир неча йилни ташкил этади.

Мамлакатимиз Президенти Шавкат Мирзиёевнинг 2020-йил 28-апрелдаги "Радамли идтисодиёт ва электрон хукуматни кенг жорий этиш чора-тадбирлари тугрисида"ги дарори дабул дилинди ва ушбу сохани жадал ривожлантириш буйича мухим вазифалар белгиланди. Идтисодиётнинг барча сохаларини радамли технологиялар асосида янгиланишини кузда тутадиган «Радамли идтисодиёт - 2030 миллий дастури дабул дилиниб хаётга жорий этилмодда [1].

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТАДОЛОГИЯ

Сунгги йилларда ахборотли жамиятга утиш, радамли идтисодиёт, билимлар идтисодиёти сингари тушунчаларни изохлайдиган илмий ишлар ва урганадиган куплаб илмий адабиётлар пайдо булди. «Радамли идтисодиёт» атамаси икки олимнинг номлари билан боглид - канадалик идтисодчи Дон Тапскотт ва америкалик ахборот технология (ИТ) мутахассиси Nicholas Negroponte. 1995-йилда "Being Digital" китобида Nicholas Negroponte "Радамли идтисодиёт" атамасини дуллаган. Илмий асарида учта кесишадиган медиа тармодларга (оммавий ахборот воситалар, (ОАВ) алода воситалари ва компютерлар) асосланган конвергенция моделини таклиф этган. Бундай бирлашиш натижасида янги (радамли) медиа шаклланди[2].

КИРИШ

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 5/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

Замонавий тараккиётнинг кейинги истикболида катта хажмли маълумотлар билан ишлаш технологиялари (Big Data), сунъий интеллект, нейротехнологиялар, квант технологиялари, буюмлар интернети, робототехника ва сенсорика, ракамли электрон платформалар, булутли ва мобил технологиялар, виртуал ва кушимча реаллик технологиялари, краудсорсинг, блокчейн технологиялари, криптовалюталар ва ISO, 3D-технологиялари сингари ракамли технологиялар хал килувчи ахамият касб этмокда.

Ракамли иктисодиёт хозирги мавжуд сохаларнинг ярмидан купрогида бекиёс узгаришлар келтириб чикариши таъкидланмокда. Жумладан, Жахон банки экспертлари фикрича, тезкор интернетдан фойдаланувчилар сонининг 10 фоизга купайиши миллий иктисодиётлар ялпи хажмини хар йили уртача 0,4-1,4 фоизга ошириш имконини беради. Дунёда ракамли иктисодиёт усишининг суръатлари йилига деярли 20 фоизни ташкил этмокда. Тараккий этган давлатларда ракамли иктисодиётнинг ялпи ички махсулотдаги улуши 7 фоизга етган. Улар хозирнинг узида ракамли иктисодиётнинг жорий килинишидан жуда катта наф куришмокда.

Ракамлаштиришнинг ахамияти ва таъсирини канчалик ортиб бораётганлигини бахолаш учун сунгги ун йилликдаги бир нечта йирик технологик компаниялар ва ракамли платформаларнинг жахон бозоридаги капиталларининг улушини куриш кифоя.

Жахон иктисодиётининг глобаллашуви ва технологик ривожланиш шароитида Узбекистоннинг иктисодий ривожланишини ракамли иктисодиётсиз тасаввур килиш кийин. Тадкикотлар натижаларига кура, 2022-йилга келиб глобал ЯИМнинг чорак кисми ракамли сохада булишини тахмин килинмокда. Лекин, халкаро ахборот коммуникация технологиялари ривожлантириш индекси буйича Узбекистон 170 дан ортик давлат ичида 103-уринни эгаллаб туришининг узи мамлакатимизда бу сохада хали уз ечимини кутаётган масалалар ва килиниши лозим булган ишлар куплигидан далолат беради.

ТАХЛИЛ ВА НАТИЖАЛАР

Тадкикотлар шуни курсатадики, АКТ билимларни яратиш ва улардан фойдаланишда кенг кулланилиши лозим, чунки улар билимларни ишлаб чикарувчилар хамда истеъмол килувчилар учун хам хизмат килади. Биринчи гурухга ахборот-коммуникация технологиялари, илм-фан ва илмий-тадкикот ва тажриба-конструкторлик ишлари (ИТТКИ), таълим, юкори технологик ишлаб

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 5/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

чикариш, нано ва биотехнологияларни (мутахассислар, мухандислар, илмий ходимлар, дастурчилар, дизайнерлар, профессор-укитувчилар ва хоказолар) киритиш мумкин. Жахонда инновацион тараккиётда ракамли секторнинг улуши ошиб бормокда. Айникса бу сохадаги Хитойнинг тажрибасини урганиш катта ахамиятга эга. Хитойнинг туртта ракамли гигантлари Baidu, Alibaba, Tencent ва Xiaomi (адабиётларда кискача BATX деб аталади) жахонда ракамли инновацияларда глобал лидер булмокдалар. Улар ракамли товар ва хизматларни экспорт килишда жахонда етакчилик килмокдалар. 2017 йили G -20 мамлакатлари иктисодиёт вазирлари деклорациясида, Халкаро валюта фонди ва OECD (Иктисодий хамкорлик ва тараккиёт ташкилоти) мамлакатлари ракамлаштиришнинг ялпи ички махсулотга таъсирини урганиш зарурати хакида келишиб олдилар.

Дунёда Интернет тармоги фойдаланувчилар ва хизматлари буйича We Are Social ва Hootsuite компанияларининг Digital Around the World in 2022 (2022 йилда Дуненинг Ракамли ^амрови) статистик маълумотлари билан танишиб чиксак. 2022 йил январь ойи холати буйича дунёда ахолиси сони 7,91 млрд.га етди. Шулардан, 5,31 млрд. уникал мобил курилмалари фойдаланувчилари ёки жами дунё ахолисининг 67,1%ни, Интернет фойдаланувчилари сони 4,.95 млрд. ёки жами дунё ахолисининг 62,5 % ни, фаол ижтимоий медиа фойдаланувчилари 4,62 млрд ёки жами дунё ахолисининг 58,.4 % ни ташкил этади [3].

ЮТ AI ГОПАЛ TON

7.91

uNiauf моей FHONÉUSHS

5.31

BILLION

4.95

BILLION

4.62

BILLION

57.0%

67.1%

62.5%

58.4%

Жами ахрлини бир йил давомида усиш курсатгичи 1 % (80 млн.га ошган), уникал мобил курилмалари фойдаланувчилари 1,8 % (95 млн), Интернет фойдаланувчилари 4% (192 млн), Актив медиа фойдаланувчилари 10,1 % (424 млн) га ортган.

Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 2 | ISSUE 5/2

educational, natural and social sciences ISSN 2181-1784

Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022: 5.947

Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7

Интернет фойдаланувчиларнинг усишининг Kepios тахлили шуни курсатадики, сунгги 10 йил ичида интернет фойдаланувчилари икки баравар купайган ва 2012 йил бошидаги 2,18 миллиарддан 2022 йил бошида 4,95 миллиардга кутарилган[4]

Натижада сунгги ун йилликда умумий йиллик усиш суръати Compound Annual Growth Rate (Мураккаб йиллик усиш сурьати) да 8,6 фоизни ташкил этади, аммо дуйидаги жадвалда куриб турганингиздек, йиллик усиш суръатлари бир йилдан иккинчисига сезиларли даражада узгариб борган.

Ижтимоий тармодлар фойдаланувчиларининг усиши сунгги 12 ой ичида хам 10,1 фоизлик суръатда давом этди, аммо тан олишимиз керак, 2021 ва 2022 йиллар оралигидаги усиш суръати пандемиядан олдинги даражадан юдори булиб долди.

^^^ ^^^ ^^^ ^^^ ^^^ ^^^ ^^^ ^^^

2013 2013 2014 201S 2016 2017 20)8 2019 2020 2021 2022

Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 2 | ISSUE 5/2

educational, natural and social sciences ISSN 2181-1784

Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022: 5.947

Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7

Ижтимоий тармоклар фойдаланувчиларининг усиши сунгги 12 ой ичида хам 10,1 фоизлик суръатда давом этди, аммо тан олишимиз керак, 2021 ва 2022 йиллар оралигидаги усиш суръати пандемиядан олдинги даражадан юкори булиб колди.

Шанхай ижтимоий фанлар академияси экспертлари дунёнинг энг ракобатбардош ракамли иктисодиётга эга давлатлари буйича Global Digital Economy Competitiveness Development Report (2022) хисоботини эълон килди. Унга кура ракамли иктисодиёт сохасида етакчи давлатлар куйидагилар:АКШ, Сингапур, Хитой, Буюк Британия, Финляндия, Жанубий Корея, Япония, Нидерландия, Австралия ва Германия [5].

Global ranking нинг 2022-йилдаги холатига кура, энг юкори капиталлашувга эга Топ 10 компаниясини эълон килди [6].

TamKH^OT homh Капитализация Давлат Со^а

Saudi Aramco $2,380 трлн Саудия Арабистон Нефт-газ

Apple inc. $2,274 трлн АКШ Электроника, ахбарот технологиялари

Microsoft $1,963 трлн АКШ Дастурий таъминот

Alphabet Inc.(Google) $1,394 трлн. АКШ Интернет

Amazon Inc. $1,086 трлн. АКШ Чакана савдо

Tesla $682,5 млрд АКШ Электр транспорт воситалари иш.ч

Berkshire Hathaway Inc. $680,9 млрд. АКШ Сугурта, молия, темир йул ва бошкалар

Meta (Facebook) $525,6 млрд. АКШ Интернет

Johnson&Johnson $472,6 млрд. АКШ Фармацевтика

TSMC $468,4 млрд. Taiwan Технология

Ушбу жадвалда куриб турганимиздек дунёнинг Топ компанияларининг 10 тадан 8 таси АКШга тугри келмокда. Бу юкорида келтириб утилган Global Digital Economy Competitiveness Development Report (2022) натижаларига мос

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 5/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

эканлигини исботидир. Шунингдек, ушбу жадвалда келтирилган Топ 10 та компаниянинг 7 таси (Apple inc., Microsoft, Alphabet Inc. (Google), Amazon Inc., Tesla, Meta (Facebook), TSMC) ракамли иктисодиёт сохасида фаолият курсатувчи ёки унга алокаси сезиларли даражада юкори булган компаниялар эканлигини англашимиз кийин эмас. Агар ушбу компанияларнинг умумий капитатализациясини хисоблайдиган булсак карийб 8,4 трлн. долларни ташкил килади. Ушбу курсатгич билан ЯИМ буйича дунёда АКШ (ЯИМ 25,34 трлн. доллар), Хитой (27,08 трлн. доллар), Х,индистон (11,7 трлн. доллар)дан ортда колади холос. Демак, ракамли иктисодиёт сохасини ривожлантириш бугунги ривожланаётган давлатлар учун сув ва хаво каби зарур.

Бугунги кунда дунёда 8 млрдга якин ахоли яшаётган булса уларнинг карийб 60% интернет тармогига уланган. Бу эса уз навбатида 5 млрд.дан ортик иштирокчига эга бозор демакдир. Аммо ривожланган ва ривожланаётган мамлакатларда, кишлок ва шахар ахолисининг ахборот технологияларидан фойдаланиш даражасида катта фарк сакланиб колмокда. Республикамизда эса ракамли иктисодиётни ривожлантиришдаги муаммолар каторига ахолининг бу сохадаги саводхонлик даражаси, интернет тезлиги, чекка кишлокларда интернетга кириш, инфратузилма ва мутахассислар малакаси ва такчиллигидир

Шуни таъкидлаш жоизки, кайси давлатда ракамли иктисодиёт элементлари булган, интернет тармоги ва унинг сервислари яхши йулга куйилган ва ахоли ундан самарали фойдаланаётган булса уша давлатларнинг гигант компаниялари хам куп ва бу уз навбатида ахоли моддий турмуш даражасини оширишга сабаб булади. Юкорида келтирилган Топ компаниялар жадвалида асосан ракамли иктисодиёт ва у билан боглик булган компаниялар эканлигини англашимиз мумкин. Шунингдек, ушбу гигант компаниялар асосан А^Ш ва Хитой компанияларидир.

Ахборот - коммуникация технологияларининг (АКТ) тез суръатлар билан ривожланиши мамлакатимиздаги корхоналар, кичик бизнес субъектларига таъсир утказибгина колмай, балки уларнинг бизнес ва иш юритиш фаолиятини тубдан узгартириб юборувчи ва четлаб утиб булмайдиган мухим омиллардан бирига айланиб бормокда. Ривожланган мамлакатлар тажрибалари шуни курсатадики, маълумотларнинг эркин таъминоти бозор иктисодиётига тез суръатлар билан утиш ва жамиятнинг ижтимоий хаётини яхшилашга ижобий таъсир этади. Интернет тармоги ва АКТ турмуш тарзимизга тез суръатлар билан кириб келишига асосланган холда шуни таъкидлаш мумкинки, бу каби

[7].

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 5/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

янгиликлар ва инновацияларни, янги билимлар мажмуасини вактида узлаштира олмаган бизнес субъектлари, хатто мамлакатлар эртанги кунда бозордаги уз улушларини сезиларли даражада йукотишлари ва глобаллашув натижасида юзага келаётган ракобат туфайли инкирозга юз тутишлари табиий.

Давлатимиз рахбарининг таъкидлашича, "...юртимиз халкаро ахборот коммуникация технологияларини ривожлантириш индекси буйича 2019-йилда 8 погонага кутарилган булса-да, хали жуда хам оркада. Аксарият вазирлик ва идоралар, корхоналар ракамли технологиялардан мутлако йирок, десак, бу хам хакикат. Албатта, ракамли иктисодиётни шакллантириш керакли инфратузилма, куп маблаг ва мехнат ресурсларини талаб етишини жуда яхши биламиз. Бирок, канчалик кийин булмасин, бу ишга бугун киришмасак, качон киришамиз?! Эртага жуда кеч булади. Шу боис, ракамли иктисодиётга фаол утиш - келгуси 5 йилдаги энг устувор вазифаларимиздан бири булади [8].

Ракамли технологиялар нафакат махсулот ва хизматлар сифатини оширади, ортикча харажатларни камайтиради. Шу билан бирга, мени жуда каттик ташвишга соладиган ва безовта киладиган энг огир иллат - коррупция балосини йукотишда хам улар самарали воситадир. Буни барчамиз теран англаб олишимиз даркор. Давлат ва жамият бошкаруви, ижтимоий сохада хам ракамли технологияларни кенг жорий этиб, натижадорликни ошириш, бир суз билан айтганда, одамлар турмушини кескин яхшилаш мумкин".

Уз урнида кайд этиб утиш лозимки, мамлакатимиз хаётида ракамли иктисодиётнинг айрим элементлари аллакачон муваффакият билан фаолият курсатмокда. Жумладан, хужжатлар ва коммуникацияларнинг оммавий равишда ракамли воситаларга утказилишини хисобга олиб, электрон имзога рухсат бериш, давлат билан мулокот килиш хам электрон платформаларга утказилмокда.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

ХУЛОСА

Хулоса урнида шуни айтмокчимизки, ракамли иктисодиёт ривожланган давлатларнинг ажралмас сохаси хисобланиб, уни ривожлантиришга берилган эътибор уз натижасини бир неча баробар ортиги билан кайтаради. Ривожланлаган давлат булишлик учун албатта ракамли иктисодиёт сохасига эътибор бугун хар качонгиданда мухимдир. Бунга эришиш учун ракамли иктисодиётни ривожлантиришнинг куйидаги асосий шартлари ва устувор йуналишларини санаб утиш максадга мувофик:

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

О

R

VOLUME 2 | ISSUE 5/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

- ракамли технологиялар баркарор фаолият курсатиши учун институционал мухит ва ракамли инфратузилмани яратиш, давлат хизматларини курсатиш, иктисодиётнинг реал сектори тармоклари, согликни саклаш, давлат кадастри ва бошка сохаларда ракамли технологияларни кенг жорий этиш, шунингдек, Узбекистон Республикаси худудини ривожланган мамлакатлар даражасида интернет глобал тармогига уланиш имкониятлари билан имкон кадар тулик коплашни боскичма-боскич таъминлаш;

- кадрлар тайёрлаш куламини кенгайтириш ва бу йуналишлар буйича чукур билимга эга малакали дастурчилар ва инженер-техник ходимларни етиштириш, таълим тизимининг барча боскичларида халкаро андозаларга тулик жавоб берадиган замонавий ахборот технологияларини укитиш, шу жумладан, хорижий хамкорларимиз билан биргаликда "1 миллион дастурчи" лойихасини муваффакиятли амалга ошириш;

- ракамли иктисодиёт сохасида илмий-назарий базани мустахкамлаш ва бу сохада "Ракамли ишонч" жамгармаси маблагларидан максадли фойдаланган холда илмий фаолиятни куллаб-кувватлаш;

- ахолининг кенг катламлари уртасида "ракамли саводхонлик"ни таргиб килиш ва кенгайтириш, уларни ахборот технологияларини узлаштиришга жалб килиш максадида укув юртларида семинар, курслар ва бошка тадбирларни утказиш;

- ракамли иктисодиёт сохасида меъёрий-хукукий базани мустахкамлаш ва конунчилик хужжатларини такомиллаштириш, шунингдек, "стартап" тушунчаси, фаолияти, венчур фондлари оркали уларни молиялаштиришнинг хукукий асосларини яратиш;

- ракамли иктисодиёт талабларига жавоб берадиган мехнат бозорини ташкил этиш ва унинг мобиллигини ошириш, янги технологияларни тезкорлик билан узлаштириш учун мутахассислар малакасини ошириб бориш;

- ракамли иктисодиёт сохасидаги халкаро хамкорликни мустахкамлаш, етакчи халкаро технологик компаниялар билан узаро хамкорликдаги лойихаларни амалга ошириш, шу жумладан, инновацион ишланмалар буйича замонавий илмий-ишлаб чикариш лабораторияларини ташкил этиш.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Президенти Ш.М Мирзиёевнинг карори, htpp://www. https://lex.uz/docs/4800657

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 5/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

2. F.M. Порсаев, Б.Ш. Сафаров, Д.К. Усманова Дарслик 2020. Ракамли иктисодиёт асослари (7-8)

3. Digital Around the World in 2022 https://www.datareportal.com/reports/digital-2022-global

4. Digital 2022. Global overview report- https: //www.datareportal. com

5. Топ-10 самых конкурентоспособных цифровых экономик мира https: //www.vesti. ru/finance/article/1271238

6. Топ-10 компаний по уровню рыночной капитализации в 2022-https: //companiesmarketcap. com/

7. F.Mulaydinov, A.Kadirova, G.Melibaeva, O.Akhmadjonov. Advantages Of The Transition To A Digital Economy In The Innovative Development Of Uzbekistan. Journal of Advanced Research in Dynamical and Control Systems. Volume 12, Issue 6, 2020. DOI: 10.5373/JARDCS/V12I6/S20201164. Pages: Pages: 1226-1232.

8. Узбекистон Республикаси Президенти Ш.М Мирзиёевнинг Олий Мажлисга мурожаатномаси // 2020-йил 25-январ.

9. А. Б. Шеров, & Х. А. Худайкулов (2021). Деятельность коммерческого банка на мировых финансовых рынках. Scientific progress, 2 (1), 1261-1265.

10. Akhrorovich, I. A. (2021). Indicators of organized stock markets in foreign countries and the state of their development. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 11(5), 523-531.

11. Алишер Бакберганович Шеров, Сардорбек Юнусжон Угли Юнусов Перспективы развития цифровой экономики в узбекистане // Scientific progress.

12. Mirzobek Komiljonovich Avezov (2022). Raqamli bank xizmatlari va uning afzalliklari. Scientific progress, 3 (2), 808-814.

13. Sherov, A. (2018). Legal basis and importance of state financing of education system. International Finance and Accounting, 2018(2), 92.

2022. №3.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.