CC BY
4Б01
ОЖЭ 631.111.2
ЦР ЕЛД1 МЕКЕН ЖЕРЛЕР1Н БАГАЛАУ АЙМАЦ СХЕМАСЫНЬЩ
ЕРЕКШЕЛ1КТЕР1
САЯКОВ АЛМАТ БАЦЫТЖАН¥ЛЫ
"С.Сейфуллин атындагы ^азак Агротехникалык Зерттеу Университет^' ^еА^ Жер ресурстарын баскару жэне дизайн факультетшщ 4 курс студентi
Аннотация: Бул мацалада Казацстан Республикасыныц елдг мекен жерлерШц багалау аймац схемасыныц ерекшелжтерг царастырылды. Багалау аймац жэне оныц ерекшелжтергне назар аударамыз. Базалыц ставкаларды аныцтау тэсыдерг царастырылды. Астана цаласыныц багалау аймацтарына белу схемасы жэне оныц ерекшелжтерг царастырылды.
Трек свздер: Кадастрлыц багалау, аймацтарга белу схемасы, базалыц ставка, багалау аймацтар схемасы, тузету коэффициент.
^аз1рп уакытта бiз жердщ ею к¥н тYрiн бiлемiз олар: бастапкы нарыкта - кадастрлык куны, кайталама нарыкта - нарьщтьщ куны. Кадастрлык багалау - бул жер учаскелершщ, гимараттардыц жэне баска объектшердщ нарыктык кунын аныктау максатында жYргiзiлетiн багалау тYрi. Оныц непзп максаты - мемлекеттiк кадастрлык тсркеу, салык салу, жер жэне мYлiк кукыгын коргау. Мемлекеттiк кадастрлык багалау бастапкы нарык негiзiнде жердщ кунын есептейдi. Жер учаскесшщ кадастрлык кунын табу негiзi - нормативтiк керсетюш болып табылады.
Елдi мекен жерлершщ бастапкы ерекшелiктерi ол 1 шаршы метр Yшiн жогары бага, шагын алац жэне косымша табыс экелуi. Ал сол табысты есептеу Yшiн кадастрлык багалау колданылады. Кадастрлык багалау жер Yшiн телемакыныц базалык мелшерлемесi, аймактарга белу схемасына тYзету коэффициенттерiн жэне учаскенщ ауданын пайдалану негiзiнде аныкталады. Елдi мекендердегi жерлердi аймактарга белу схемалары жер - багалау аймактарыныц шекараларын жэне жер учаскелерi Yшiн телемакыныц базалык ставкаларына тYзету коэффициенттерiн аныктауга мYмкiндiк бередi. Жер Yшiн телемакыныц базалык ставкалары елдi мекендердiц учаскелерi жэне оларга тYзету коэффициенттерi мэслихаттардыц шешiмiмен бекiтiледi [1]. Базалык ставкаларды аныктауда Yш тэсiл колданылады:
• салыстырмалы тэсiл - агымдагы жэне сенiмдi деректердi пайдалану белгiлi бiр каланыц жылжымайтын мYлiк нарыгы, объектiлердi сату туралы мэлiметтердi талдау салыстыру, сураныс пен усыныс нарыгы;
• шыгындар тэсiлi келесi жагдайларда жYзеге асырылады кажеттi шыгындарды аныктау багалау объектюш молайту;
• кiрiс тэсшнде эдiстер бар, кYтiлетiндердi аныктауга непзделген багаланатынды колданудан тYсетiн кiрiстер нысан [2].
Экономикалык дамыган шет елдерде аумакты аймактарга белу Yлкен мацызга ие. Аймактарга белу барысында эр жер учаскесшщ максаты мен пайдалану сипаты казiргi уакытта гана емес, сонымен бiрге нарыкка Yлкен эсер ететш перспективада да аныкталады. Сондыктан Еуропалык Одактыц тыгыз коныстанган аймактарында аумакты аймактарга белу жэне жердi перспективалык пайдалану жоспарлары жер айналымы мен жер нарыгын мемлекеттiк немесе муниципалды реттеу тетiгi ретiнде колданылады [3].
Багалау аймактарга белу - бул жер учаскелершщ кунына жэне олардыц нарыктык элеуетше байланысты елдi мекен аумагын аймактарга белу процесс
БЕРИСТЕНОВ АИДАРБЕК ТАИНИГАЗЫНОВИЧ
Еылыми жетекш^ Астана к. ^азакстан
Багалау аймактарыныц шекаралары жэне аудандык мацызы бар калаларда, кенттерде жэне ауылды; елдi мекендерде жер учаскелерi Yшiн телемакыныц базалык ставкаларына тYзету коэффициенттерi ауданныц жергiлiктi аткарушы органыныц ^сынысы бойынша ауданды; екiлдi органныц, ал облыстык мацызы бар калаларда, Республикалык мацызы бар калаларда, астанада жергшкп аткарушы органныц ^сынысы бойынша облыстыц, республикалы; мацызы бар каланыц, астананыц екiлдi органыныц шешiмiмен бекiтiледi [1].
Осы макалада ^азакстан Республикасынын астанасы Астана каласына жэне оныц багалау аймактарга белу схемасына, ерекшелiктерiне назар аударамыз.
^азакстан Республикасыныц астанасы Астана каласы Yшiн багалау аймактарын белу схемаларын к¥рудыц бiркатар бiрегей ерекшелiктерi бар. Бул ерекшелiктер каланыц экономикалык жэне элеуметтiк мэртебесiмен, оныц каркынды есуiмен жэне аукымды инфрак^рылымдык жобаларымен байланысты.
Сурет - 1. Астана каласыныц багалау аймактарга белу схемасы
[4]
Осы Астана каласыныц багалау аймак схемасы суретшде Астана каласы 26 багалау аймакка белiнетiнiн кере аламыз. Эр аймактыц ез тYзету коэффициентi мен 1 шаршы метр Yшiн соммасы (багасы) бар. Астана каласыныц 26 багалау аймактары 5 ауданныц шшде орналаскан:
1. Есш ауданы
Yкiмет гимараттары, экiмшiлiк мекемелер, Бэйтерек монументi, EXPO орталыгы, iрi сауда жэне бизнес орталыктары орналаскан. Бул аудан ец кымбат жэне беделдi аймактардыц бiрi болып саналады. Тургын YЙ жэне коммерциялык гимараттардыц багасы жогары.
2. Сарыарка ауданы
^аланыц тарихи орталыгы. Мунда есю курылыс жэне кецес дэуiрiндегi гимараттар кебiрек. Багалар салыстырмалы тYрде колжетсмд^ бiрак кейбiр аудандарда багалар жогарылауда. Инфракурылымы дамыган, келiк козгалысы ыцгайлы.
3. Алматы ауданы
Бул ауданда тургын YЙ MacOTBTepi кептеп орналаскан, оныц iшiнде жаца жэне ecKi гимараттар. Элеуметпк жэне мэдени нысандар дамыган. Багалар эpтYpлi, бул аймак орташа бага санатына жатады, бipaк колжeтiмдi тургын Yйлep де бар.
4. Байкоцыр ауданы
Бул ауданда тургын Yйлep мен шагын кэсшкерлш объeктiлep дамыган. Элeyмeттiк инфракурылым, мектептер, емханалар жэне сауда орындары жаксы дамыган. Орташа жэне KOлжeтiмдi бага сегмент^ инфракурылымныц жаксаруына байланысты багалар есу Ycтiндe.
5. Нура ауданы
Бул ауданда кептеген жаца тургын Yйлep согылуда жэне аудан келeмi Yлкeйyдe. Жаца аудан болганнан кешн аудан дамтылып келуде жэне багасы темен жэне инфракурылымы дамуда.
^sipri уакытта Астана каласыныц 26 багалау аймагы бар. Астана каласы дамып келуше байланысты эр аймактагы инфракурылымы дамуда жэне жаца гимараттар согылуда. ^аланын еcyiнe жэне жаца аумактардын пайда болуына байланысты Астана каласынын багалау аймактардын багаларын езгepтyiн усынамын. Кептеген жаца спутникпк, ГАЖ жэне т.б. технологияларын колдануымыз керек. Багалау аймак схемасын жацартуы мен эpi карай дамытуын усынамын.
ПАЙДАЛАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1:
1. Земельный кодекс Республики Казахстан - ИПС «Эдшет» : сайт. - URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/K030000442 (ЭтЫм берген кYнi: 29.09.2024);
2. ^азакстан Республикасыныц eлдi мeкeндepi жepлepiнiц аумагын аймактарга белу : сайт. -URL:
https://www.jpra-kazniiapk.kz/jour/article/view/23/425 (0тiнiм берген кYнi: 29.09.2024).
3. Зонирование городских земель в Республике Казахстан : сайт. - URL: https://kadastr.org/conf/2015/pub/kadastr/zonirovanie-gorodskih-zemel-kazahstan.htm (0тЫм берген ^ш: 29.09.2024);
4. Схема границ оценочных зон города Астана : сайт. - URL: https://krisha-photos.kcdn.online/content/4c/6155d3e7969edd08401-otsenochnyie zonyi 1-.jpg (ЭтЫм берген ^i: 29.09.2024);
