CC BY
26
Вестник КазНМУ, №2-2015
УДК616.8+615.1/4
Б.Р. НУРМУХАМБЕТОВА, К.К. КУЖЫБАЕВА, С.А. ОМАРОВ
С.ЖАсфендияров атындагы Цазац ¥лттыц Медицина УниверситетI, Цалалыц клиникалъщ аурухана №1
ПСИХИКАЛЬЩ ФАКТОРЛАРДЬЩ СОЗЫЛМАЛЫ - ДОРСАЛГИЯНЫЦ КАЛЫПТАСУЫНА ЭСЕР1
Зерттеу мацсаты дэрлермен б!рге, депрессияга царсы (элицея) препаратын цолдану оц нэтижеге жетудегI нег!зг! жолдардыц б!р! болып табылады. Науцастарды емдеу кезшде психоэмоцинальды ерекшел!ктер!н ескере отырып депрессияга царсы дэрлердI цолдану арцылы реабилитациялыц шараларды жоспарлау керек
ТYйiндi свздер: дорсопатия, нейровизуалдыц квршстер, дегенеративтI езгер!стер, Гамильтон шкаласы, Мак Гильд!ц сррацнамасы
взектшпт Созылмалы ауру сез!мдер синдромына дорсалгия жатады Элеуметт!к медицинаньщ езект! мэселел!р!н!н б1р! - созылмалы ауру сез!мдер!. Дамыган елдерд!н халкынын 30 пайызга жуыгы арка аймагындагы созылмалы ауыру симптомдарымен сыркаттанады. Казакстанда да енбекке каб!летт! адамдадын 45 пайызы осы ауырумен ауырады. Дорсалгиялардын нег!зг! этиологиялык факторлары мен потогенез! осы уакытка дей!н белпс!з болып калады. Омыртка остехондрозы омыртка аралык дегенеративт! процесс, дамуында омырка аралык буындары мен с!н!рлер!н!н закымдануымен кер!н!с беред!. Б!рак омыртка аралык дегенеративт! бузылымдар ауыру сез!м!н!н алгы шаргыларынын б!р! болса да, нег!зг! себеб! бола апмайды. Бел сег!зкез аймагындагы ауырумен дуние жуз!ндг! адамдардын 80 пайызы наукастанады. 13 пайызга дей!н ауыру сез!мдер! ек! аптага дей!н созылса, 20 пайызында созылмалы урд!ске уласады. Бул ауыру сез!мдер!н!н нег!зг! себептер!н!н б!р!-омыртка остеохондрозы. Омыртка остехондрозына байланысты туындайтын ауыру сез!мдер! наукастын ем!р суру сапасын темендетед!. Эдебиетте керсет!лген аныктамаларга суйенсек, анаукастардын жартысына жуыгында нейровизуалдык (МРТ,КГД-гр) езгер!терд!н басымдыгына карамастан, ауыру сез!дер! аз болган. Эдебиеттерде механикалык факторларга байланысты дорсопатиялардын калыптасу механизмдер! сипатталады. Сонымен катар ауырудын пайда болуына б!рнеше факторлар б!рге эсер етед!. Ауыру сез!мдер! невропатогенд!, психогенд! жэне ноцицептивтивт! болып бел!нед!. Ноциптивт! ауыру сез!мдер! нег!з!нен сезг!ш рецепторлардын т!т!ркену!не байланысты дамыса, созылмалы ауыру сез!мдер!н!н дамуына нег!зг! себептерд!н б!р! рет!нде патогенз!не байданысты емн!н дурыс жург!з!меу! себеп болады. Созылмалы ауыру сез!мдер! тек кана ауыруды басатын дэр!лермен емделмейд!.
Сол себепт! де созылмалы дорсопатиялар наукастардын психологиялык жэне социалды дезадаптациясына экел!п согады.
Максаты: Созылмалы дорсалгия орта жастагы адамдардын арасында жи! кездесед!, соган байланысты олардын енбек !стеу каб!лет! темдейд!. Бул жагдайда наукастар психологиялык дезадаптацияга,эмоциональды дистреске ушырайды. Осы жагдай ел экономикасына елеул! шыгын келт!ред!. Осыган байланысты каз!рг! кездег! денсаулык сактау саласынын езект! мэселелерд!н б!р! болып саналады. Зерттеу максаты арка аймагындагы ауыру сез!мдер!н емдеу кез!нде строидты емес кабынуга карсы дэр!лермен б!рге, наукастардын эмоционалды жагдайын калыптастыру манызды роль аткарады.Арка айманындагы ауыру сез!мдер! ем!р суру сапасын темендетумен катар наукастын бар назары ез!н!н ауруына ауады. Сондыктан наукаста кен!л
куй!н!н темендеу!мен б!рге, кау!п сез!м! басым болады. Осы жагдай ауыру сез!дер!н!н созылмалы тур!не экел!п согуына мумк!нд!к тугызады.
Депрессияга карсы (элицея) препараты колданылады. Нег!зг! кызмет! серотонинд! кайта алу аркылы депрессяга карсы колданылады. Осы препаратты колдану емдеу барысында он нэтижеге жетудег! нег!зг! жолдардын б!р! болып табылады.
Тексеру эд1стер1: Зертеу кез!нде 57 наукастын (21ер адам 36 эйел орташа жас шамасы 43,3±1,5 жас) арка аймагындагы созылмалы ауыру сез!мдер!мен тексеруден еткен. Онын компрессиялык радикулопатиямен 19 наукас (5 ер, 14 эйел), рефлекст!к ауыру сез!мдер!мен 38 наукас онын (13 ер адам 25 эйел). Ауыру сез!мдер!н зерттеу уш!н (ВАШ) кернект! аналогтык шкала мен Мак Гильд!н суракнамасы колданылган. Депрессияны аныктау уш!н Гамильтон шкаласы, жеке бас ерекшел!ктер!н аныктау уш!н кеп факторлы бек!т!лген тэс!лерд! колдандык. Кернект! аналогтык шкала бойынша ек! топтагы наукастардын ауыру сез!мдер!н!н айырмашылыгы аз болган. Рефлекторлы ауыру сез!мдер!не жататын наукастардын кезге кер!нет!н неврологиялык езгер!стерд!н болмаганына карамастан туб!ршект!к компрессиялык радикулопатия
тобындагылармен салыстырганда ауыру сез!мдер!н!н б!рдей шамада кушейген!н керсеткен жэне бул зерттеулер !ш!нде Мак Гильд!н суракнамасы бойынша кортындысы шынайы нэтиже керсеткен (р<0,05). Рефлекторлы ауыру сез!м! синдромы тобындагы наукастар ауыру сез!мдер!н!н айкын жэне ауыр турде сипаттаган . Рефлекторлы ауыру сез!м! синдромы тобындагы наукастар элс!з, б!рак та эмоционалды кетер!лу мен жеке бас ерекшел!ктер!не байланысты дурыс бага бере б!лген (р<0,05). Нэтижесг Емдеу нэтижелер!нде кабынуга карсы стероидты емес дэр!лермен катар депрессияга карсы препаратты колданганда ауыру сез!мдер!н!н аз уакытта регреске ушырауына септ!г!н тиг!зед!. Ауыру сез!мдер!н!н дамуына жуйке жуйес!н!н психофизиологиялык жагдайы кеп жагдайда эсер!н тиг!зед!. Алынган нэтиже рефлекст! вертеброневрологиялык синдроммен ауыратын
наукастарда туб!ршект!к компрессиялык
радикулопатиямен ауыратын наукастармен салыстрганда психологиялык факторлардын ауыру сез!мдер!н!н айкындыгына жэне ортага бей!мделу каб!лет!н!н езгеруше эсер етет!нд!г!н дэлелдейд! .
Корытынды. Бул наукастарда ауыру сез!мдер! патофизиологиялык езге!стер! эсер!нен басталса, онын ары карай ербу!не наукастын психофизиологиялык ерекшел!ктер! эсер етед!. Сондыктан наукастарды емдеу кез!нде психоэмоцинальды ерекшел!ктер!н ескере отырып депрессияга карсы дэр!лерд! колдану аркылы реабилитациялык шараларды! жоспарлау керек.
Вестник КазНМУ, №2-2015
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Данилов А.Б., Данилов А.Б. Боль: патогенез и лечение // Российский журнал боли. - 2010. - № 2. - С. 35-39.
2 Шостак Н.А., Клименко А.А., Правдюк Н.Г. Боль в спине - некоторые аспекты диагностики и лечения. / / Шостак Н.А., Клименко А.А., Правдюк Н.Г. / РМЖ. - 2006. -№ 2 (14). - С. 87-89.
3 Богачева Л.А. Боль в спине: клиника, патогенез, принципы ведения, принципы ведения (опыт работы амбулаторного отделения боли в спине). // Л.А. Богачева., Е.П. Снеткова / Боль. - 2005. - №4. - С. 26-30.
4 Денисова И.Н. Клинические рекомендации + фармакологический справочник // Под ред. /И.Н. Денисова, Ю.Л. Шевченко. // М.: ГЭОТАР-МЕД, 2004. - 1184 с.
Б.Р. НУРМУХАМБЕТОВА, К.К. КУЖЫБАЕВА, С.А. ОМАРОВ
Казахский Национальный Медицинский Университет им. С.ЖАсфендиярова, Городская Клиническая Больница №1
ВЛИЯНИЕ ПСИХИЧСКИХ ФАКТОРОВ НА ФОРМИРОВАНИЕ ЗАТЯЖНОЙ ДОРСАЛГИИ
Резюме: В статье дана краткое характеристика остеохондроза позвоночника. Описывается причины болей и их типы. Показана эффективность назначения НПВП и антидепрессантов.
Таким образом, установлено, что имеется отчетливый положительный эффект от комплексного лечения НПВП и антидепресантов у больных с патологией поясничного отдела позвоночника.
Ключевые слова: дорсопатия, нейровизуализация ,дегенеративные изменения, шкала Гамильтона, опросник Мак Гильдя антидепрессант.
B.R. NURMUKHAMBETOVA, K.K. KUZHIBAYEVA, S.A. OMAROV
Asfendijarov Kazakh National Medical University, City Clinical Hospital №1
INFLUENCE OF PSYCHOLOGICAL FACTORS ON THE FORMATION OF A PROTRACTED DORSALGIA
Resume: In addition to the drugs, the adoption antideprisants (elitseya) is the right treatment. When treating patients, also need to account psychcoemotional condition of the patient to produce rehabilitation plan using antideprisants. Keywords: dorsopathies, neuroimaging vision, degenerative changes, Hamilton scale, Mc Gill questionnaire
УДК 616.831-005.1-08:615.22
Б.Р. НУРМУХАМБЕТОВА, А.К. ИМАНБАЕВ, К.К. КУЖЫБАЕВА, С.А. ОМАРОВ, Т.Ж. МАКАШЕВА
С.ЖАсфендияров атындагы Цазац ¥лттыц Медицина Университетi. Орталъщ калалъщ клиникалъщ аурухана. Цалалыц клиникалъщ аурухана №1
МИДЬЩ СОЗЫЛМАЛЫ ИШЕМИЯСЫ КЕЗ1НДЕГ1 КОГНИТИВТ1 Б¥ЗЫЛЫСТАРДЫ ЕМДЕУ ЕРЕКШЕЛ1КТЕР1
Созылмалы бас ми цан айналымыныц бузылымдарына байланысты науцастардыц когнитивтi цызмеmmерi шектелген, соган байланысты eмiр суру сапасы тeмендейдi. Мидыц созълмалы ишемиясъмен сырцаттанган когнитивтi бузылыстары бар науцастарга Фенотропил дэркшц терапиялыц кeмегi мен eмiр суру сапасын жацсартудагы эсерт багалау.
ТYйiндi свздер: Мидыц созълмалы ишемиясы, когниmивmi бузълыстар, атеросклероздыц стеноздар, фенотропил, координациялыц сынама .
Юркпе: Мидьщ созылмалы ишемиялык ауруы (МСИА) — церебральды патологияныц ерекше б!р тур1 болып, бас миыныц баяу удейтш кан айналымы бузылыстарымен б1рге кептеген дефектшер жэне де кызметшщ бузылыстарымен кершетш патологиялык ур,щс.
Аурулардыц Халыкаралык Жштемесшщ 10- карауына сэйкес «Дисциркуляторлы энцефалопатия» термишнщ орнына «Мидщ созылмалы ишемиялык ауруы» термишш колданылады.
Статистика бойынша Батыс Европа мен Японияда церебральды патологиядан ел1м кау1ш темендеп, белсенд ем1р суру кабшет артып, халык саны жылдан жылга кебейсе, Казакстан мен ТМД елдершде бул керсетгаштер керкшше дамыган. [4] 2013 жылгы статистика бойынша Казакстан Республикасында церебральды патология бойынша 100 мыц адам ¡шшде 287,2 — мугедектшке ушыраса, ал 3,2 пайызы ел1мге экелш согады. Кауш катер факторларын реттеуге келетш жэне реттеуге келмейтш деп ею топка белем1з. Реттеуге кемейтш
факторларга жасы, жынысы, тукым куалайтын аурулары жатады. Мысалы: церебральды инсульт немесе
энцефалопатия эке - шешесшде болса, балаларында ми -кан тамыр ауруларына экелу кауШ жогарлайды. Бул факторларды жокка шыгару мумган емес, б1рак олар кан тамыр патологиясын болжауга, аурудыц эр1 карай дамуын алдыц алуга мумганшШк беред . Мидщ созылмалы ишемиялык ауруныныц дамуына непзп реттуге келетш факторлар болып атеросклероз жэне гипертониялык ауру жатады, ал кант диабету темега шегу, ш1мдщ кабылдау, физикалык жуктеменщ жетгалшйздМ, рационды емес тамактану атеросклероздщ дамуына жэне наукастыц жагдайын киындататын себептерге жатады.[5] Осымен катар: окклюзивт атеросклероздык стеноздар; тромб пен эмболиялар; омыртка артерияларыныц травматикалык закымдалуы; омыртка мен мойын булшыкеттершщ патологиясы кезшдеп экстравазальды компрессия; артериялардыц эр дайым немесе периодты турде етюзпшттнщ бузылысы мен деформациясы; канныц
