Научная статья на тему 'ПРОФЕССОР МАДИЯР ЕЛЕУОВ 75 жаста'

ПРОФЕССОР МАДИЯР ЕЛЕУОВ 75 жаста Текст научной статьи по специальности «История и археология»

CC BY
102
40
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
археология / М. Елеуов / университет / студент / ұстаз / ғылым / экспедиция / барлау / қазба / орта ғасырлар / қалалар мен елді мекендер / archaeology / M. Yeleuov / university / student / teacher / science / expedition / exploration / excavation / Middle Ages / towns and settlements

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Ақымбек Ералы Шардарбекұлы

Мақалада Мадияр Елеуовтың археолог және ұстаз ретіндегі кәсіби қызметі қарастырылады. 1970 жылы Қазақ мемлекеттік университетіне түскеннен бастап орта ғасырлар археология саласы бойынша ескерткіштерді зерттеумен айналысып келеді. Университет қабырғасында ұстаздық етіп жүріп, осындағы археологиялық экспедициясының барлау тобына жетекшілік етіп, нәтижесінде Шу-Талас өңірлері, Қаратаудың баурайы, Сырдарияның орта және төменгі ағыстарында орналасқан, бұрын белгісіз болып келген қола дәуірі, темір ғасыры мен орта ғасырлардың көптеген жерлеу және қоныстық ескерткіштерін ашып, ғылыми айналымға енгізді. ҚазҰУ, ЕҰУ және ХҚТУ-да оқытушы, доцент, профессор, кафедра меңгерушісі, ғылыми-зерттеу орталығының директоры бола жүріп, экспедициялардың жетекшісі ретінде орта ғасырларда астаналық қалалар болған Ақтөбе, Меркі, Тараз, Төрткүлтөбе, Күлтөбе, Қарашық, Сауран, Қышқала және т.б. ескерткіштерге кешенді зерттеулер, Ұлы Жібек жолының бағыты мен тармақтарын анықтауда көптеген жұмыстар жүргізді. М. Елеуұлы Қазақстанның орта ғасыр археологиясының дамуына айтарлықтай үлес қосқан білікті маман болса, шәкірттерге дәріс беруде ұлағатты ұстаз. Ғылыми еңбектері негізінен Қазақстанның ортағасырлық қалалық мәдениеті мен Ұлы Жібек жолы, тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау мәселелеріне арналған.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PROFESSOR MADIYAR YELEUOV is 75 years old

The article examines the professional life of Madiyar Yeleuov, the years of his pedagogical activity, as well as his activities as a scientist. Since entering the Kazakh State University in 1970, he has been studying sites and monuments of the medieval archaeology. While teaching at the university, he led the exploration group of the archaeological expedition of the university. As a result of research, he discovered and introduced into scientific circulation information about many previously unknown burial grounds and settlements of the Bronze Age, early Iron Age and Middle Ages located in the Shu-Talas region, on the slopes of Karatau, Middle and Lower Reaches of the Syr Darya River. Being a professor in the Kazakh National University, Eurasian National University, Kazakh-Turkic University, the associate professor, head of department, the director of research center, he directed expeditions and carried out complex studying of the medieval capitals such as Aktobe, Merke, Taraz, Tortkultobe, Kultobe, Karachik, Sauran, Kyshkala and other sites, carried out a huge work to determine the main direction and branches of the Great Silk Road. M. Yeleuov is a qualified specialist who has made a significant contribution into the development of medieval archaeology in Kazakhstan, as well as an excellent mentor in teaching students (followers). His scientific works are mainly devoted to the problems of the medieval urban culture of Kazakhstan and the Great Silk Road, problems of the protection of historical and cultural sites and monuments.

Текст научной работы на тему «ПРОФЕССОР МАДИЯР ЕЛЕУОВ 75 жаста»

ХАБАРЛАР - ХРОНИКА

ЭОЖ 902/904 https://doi.org/10.52967/akz2021.2.12.152.158

МРНТИ 03.41.91

ПРОФЕССОР МАДИЯР ЕЛЕУОВ 75 жаста

© 2021 ж. Акымбек Ералы Шардарбекулы1

'доктор PhD, жетекш гылыми кызметкер, Э.Х. Марг^лан атындагы Археология институты, Алматы к., Алматы. E-mail: eraly_a@mail.ru

Аннотация. Макалада Мадияр Елеуовтын археолог жэне ^стаз ретiндегi кэсiби кызмеп карастырылады. 1970 жылы Казак мемлекеттiк университетiне тYCкеннен ба-стап орта гасырлар археология саласы бойынша ескерткiштердi зерттеумен айналы-сып келедi. Университет кабыргасында ^стаздык етiп жYрiп, осындагы археологиялык экспедициясыньщ барлау тобына жетекшiлiк етiп, нэтижеанде Шу-Талас внiрлерi, Каратаудын баурайы, Сырдарияныц орта жэне твменгi агыстарында орналаскан, б^рын белгiсiз болып келген кола дэуiрi, темiр гасыры мен орта гасырлардыц квптеген жерлеу жэне коныстык ескерткiштерiн ашып, гылыми айналымга енпздг ^аз¥У, Е¥У жэне ХКТУ-да окытушы, доцент, профессор, кафедра менгерушiсi, гылыми-зерттеу орталыгынын директоры бола жYрiп, экспедициялардыц жетекшiсi ретiнде орта гасырларда астаналык калалар болган Актвбе, Мерк1, Тараз, Тврт^лтвбе, КYлтвбе, Карашык, Сауран, Кышкала жэне т.б. ескертк1штерге кешендi зерттеулер, ¥лы Жiбек жолынын багыты мен тармактарын аныктауда квптеген ж^мыстар жYргiздi. М. Елеу^лы Казакстаннын орта гасыр археологиясынын дамуына айтарлыктай Yлес коскан бiлiктi маман болса, шэк1рттерге дэрю беруде ^лагатты ^стаз. Fылыми ецбектерi негiзiнен Казакстаннын ортагасырлык калалык мэдениеп мен ¥лы Жiбек жолы, тарих жэне мэдениет ескертшштерш коргау мэселелерше арналган.

ТYЙiн свздер: археология, М. Елеуов, университет, студент, ^стаз, гылым, экспедиция, барлау, казба, орта гасырлар, калалар мен елдi мекендер

ПРОФЕССОРУ МАДИЯРУ ЕЛЕУОВУ 75 лет Акымбек Ералы Шардарбекулы1

'доктор PhD, ведущий научный сотрудник, Институт археологии им. А.Х. Маргулана, г. Алматы, Казахстан. E-mail: eraly_a@mail.ru

Аннотация. В статье рассматривается профессиональная деятельность Мадия-ра Елеуова, как археолога и педагога. С момента поступления в 1970 г. в Казахский государственный университет он занимается изучением памятников средневековой археологии. В период преподавания в университете он руководил разведочной группой археологов данного учебного заведения. В результате исследований он обнаружил и ввел в научный оборот сведения о множестве ранее неизвестных памятников эпохи бронзы, раннего железа и средневековья, расположенных в Шу-Таласском районе, на склонах Каратау, Среднем и Нижнем течении Сырдарьи. Будучи преподавателем в КазНУ, ЕНУ и ИКТУ, доцентом, профессором, заведующей кафедрой, директором научно-исследовательского центра он руководил экспедициями и провел комплексное изучение средневековых городов-столиц: Актобе, Мерке, Тараз, Торткултобе, Култобе, Карачик, Сауран, Кышкала и др.; провел огромную работу по определению основного направления и ответвлений Великого шелкового пути. М. Елеуов - квалифицированный специалист, внесший значительный вклад в развитие средневековой археологии в Казахстане, также отличный наставник в обучении учеников (последователей). В основном его научные труды посвящены проблемам средневековой городской культуры Казахстана и Великого Шелкового пути, проблемам охраны памятников истории и культуры.

Ключевые слова: археология, М. Елеуов, университет, студент, преподаватель, наука, экспедиция, разведка, раскопки, средневековье, городища и поселения

AKfiiM6eK E.№. npo^eccop Maguap EneyoB 75 xacTa

PROFESSOR MADIYAR YELEUOV is 75 years old Akymbek Yeraly1

'PhD, Leading Researcher, A.Kh. Margulan Archeology Institute, Almaty, Kazakhstan. E-mail: eraly_a@mail.ru

Abstract. The article examines the professional life of Madiyar Yeleuov, the years of his pedagogical activity, as well as his activities as a scientist. Since entering the Kazakh State University in 1970, he has been studying sites and monuments of the medieval archaeology. While teaching at the university, he led the exploration group of the archaeological expedition of the university. As a result of research, he discovered and introduced into scientific circulation information about many previously unknown burial grounds and settlements of the Bronze Age, early Iron Age and Middle Ages located in the Shu-Talas region, on the slopes of Karatau, Middle and Lower Reaches of the Syr Darya River. Being a professor in the Kazakh National University, Eurasian National University, Kazakh-Turkic University, the associate professor, head of department, the director of research center, he directed expeditions and carried out complex studying of the medieval capitals such as Aktobe, Merke, Taraz, Tortkultobe, Kultobe, Karachik, Sauran, Kyshkala and other sites, carried out a huge work to determine the main direction and branches of the Great Silk Road. M. Yeleuov is a qualified specialist who has made a significant contribution into the development of medieval archaeology in Kazakhstan, as well as an excellent mentor in teaching students (followers). His scientific works are mainly devoted to the problems of the medieval urban culture of Kazakhstan and the Great Silk Road, problems of the protection of historical and cultural sites and monuments.

Keywords: archaeology, M. Yeleuov, university, student, teacher, science, expedition, exploration, excavation, Middle Ages, towns and settlements

OTaHbiHbiR eTKeH TapHXbma ^M3biFymbMbiFbi, 3epTTeyre gereH epiK-Mrepi ^OFapbi, a^bMbrna napacara can 6iniMna3 maKipT ^aHa «apxeonor» 6ona anagw gen ^m aHTarbrn ^9He ochh-gaM ^ongw ^pin eTKeH, 6ap FyMbipbiH apxeonoruaFa apHan Kene ^ar^aH npo-$eccop Maguap Eneyynbi 6yriHge 75 ^ac^a Tonbin oTbip.

Maguap Eneyynbi Kw3binopga o6nbicbi, fflneni aygaHbmgaFbi Efl6eKmi aybinbiHga 1946 xbnb 3 MaMbipga gYHHere Kenegi. 1961 aybinbmgaFbi 7 ^bingbi^ MeKTenTi, 1965 fflnenigeri № 147 opTa MeKTenTi 6hipegi.

^acTaMbHaH ara-aHacbmaH ^aja^T^ xanw^ epTerinepiH, ^bi3bi^a Tonw aRbi3-9RriMenepiH TbiHgan, ninTe maMHbR ^apbFbMeH 6aTbipnap ^bipbi MeH TapnxH gacTaHgapgw o^bm ecKeH ^ac Magnap EneyoBTe, e3i ^ni aMTbin ^ypeTrn, 4-cbiHbmTaH 6acTan Tapnxmbi 6oncaM gereH apMaH 6onagw.

MeKTenTi 6iTipreHHeH KeMiH, e3i Tybn ecKeH aybinga ^bi3MeT ^o-nwH 6acTaMgbi. ApaFa 6ip canwn, 1966-1969 ^bingapbi acKepn ^bi3MeTKe anbiHbin, KCPO 9cKepH-Teqi3 $no-TbHga 6opbimbrn eTeMgi. 1970 e3i apMaHgaFaH C.M. KnpoB araHgaFbi

Ka3a^ MeMneKeTTiK yHHBepcHTeTimR (^a3ipri 9n-Oapa6n aTbrng. Ka3¥Y) Ta-pnx ^aKynbTeTiHe o^yFa Tycegi.

O^ygbR 6ipiHmi ^bi-

nwH aa^TaFaHHaH KeMiH, Tapnx ^aKynbTeTiHge «Apxeonoraa ^9He этнoгpa$нa» Ka^egpacw amwnagw. Ka^egpaHHR Meqrepyminirme HeHHH-rpag MeMneKeTTiK yHHBepcHTeTrnifl Tyneri 3.M. Opa36aeB TaFaMbrnganagbi. Kaci6H apxeonor - 9.M. Opa36a-eB e3i o^HFaH ^eprneH ^9He 6ac^a ga ^ananapgaH, con Ke3ge KCPO-Fa TaHHMan 6iniKTi MaMaH-apxeonor, npo^eccopnapgw: M.n. rpa3HoB, C.C. HepHHKoB, ro.A. 3agHenpoBcKHM

жэне т.б. университетке дэрiс о^уга ша^ыртады. Сонымен ^атар, Отандыщ белгш археологтар мен этнограф-тар К.А. А^ышев, Х.А. Аргынбаев, Т.Н. Сенигова, Х.А. Алпысбаев, антрополог О. Смаг^лов студент-термен бiрнеше кездесулер етюзш, вздерi зерттеу жYргiзiп жYрген мэселелер мен Казахстан тарихына ^атысты ^ызьщты мэлiметтер бой-ынша дэрiстер втюзедь Осы о^ылган дэрiстер болаша^ археолог жэне этнограф мамандарга эсер етпей ^оймады. Б^л дэрiстер М. Елеуовтщ «тарих-шы» боламын деген арманын же-телеп, болаша^ мамандыщ багытын «археологияга» б^руына алып келдь

1973 ж. Археология жэне этнография кафедрасыныц мецгерушю болып тагайындалган тарих гылымдарыныц докторы, профессор У.Х. Шэлекенов кафедраныц ары ^арай ^алыптасып, археология жэне этнология мамандыгы бойынша бiлiмдi шэкiрттер дайындауга атсалы-сады. У.Х. Шэлекенов бiркатар маман-дарды студенттерге саба^ беру Yшiн ша^ыртады. Осы жылдарда кафедрага ежелп дэуiр археологиясыныц белдi маманы А.С. Загородний жэне Ташкент университетшщ тYлегi Н.О. Ал-дабергенов келедь

М. Елеуов алгаш^ы зерттеу ж^мыстарын 1973 ж. рухани астана-мыз ТYркiстан ^аласындагы ТYркiстан археологиялыщ экспедициясыныц рамында ортагасырлыщ ТYркiстан паласы орнында жYргiзiлiп жат^ан ^азбадан бастайды. Сол кездегi экспедиция жетекшiсi белгш археолог, тарих гылымдарыныц кандидаты Таисия Николаевна Сенигованыц басшылыгымен Кожа Ахмет Ясауи кесенес мен ТYркiстанда ^азба ж^мыстары жYргiзiледi. Жас маманды экспедиция жетекшiсi

Сур. 1. Профессор Мадияр Елеуов, 2021 ж. Фото М. Елеуовтыц отбасыльщ архивтен

Fig. 1. Professor Madiyar Yeleuov, 2021.

Photo from M. Yeleuov S family archive

ежелп Култвбе каласындагы казбага койып, вз1 акыл-кенесш берш тирады. Одан кешн 1972 ж. басталган «Ес1м ханнын кесенесЬ> деп аталатын орындагы казбаны жалгастыруды тапсырады. Нэтижес1нде жоспары бойынша твртб^рышты, кабыргалары кыш кесектен каланган кесененщ калдыгы ашылады. Осы казба ж^мыстары М. Елеуовтщ алгашкы казба ж^мыстарынын б1р1 болып, казба жYргiзудiн эдю-тэс1лдерш жетш менгерудщ аркасында, жас маман-студенттен бшкп-студентке дешнп сатыны б1р далалык маусымда жYрiп втед1.

Профессор У.Х. Шэлекеновтын тшелей атсалысуымен 1974 ж. Казак университет тарих факультетшщ студенттер1 археологиялык-этно-графиялык практика втетш база-

Ацымбек Е.Ш. Пpoфeccop Maдияp Eneyoß 75 жн^та

еы ждм6ыл oблыcы шу ay^mi^^ opнaлacrçaн opтaFacыpлbщ A^re6e ^nacbi ayмaFындa caлынaды. A^re6e ecкepткiшiнeн aшылFaн ocы 6a3a бoлaшarç мaмaн - M. Елeyoвтщ дe Fылым жoлынa, яFни apхeoлoгиядa тYбeгeйлi rçaлyынa ceбeп бoлды.

1975 ж. yнивepcитeттi Yздiк диплoмFa бiтipгeн M. Елeyyлы Ka3arç КСР ЖoFapы жэнe opтa aprn^mi бiлiм министрлЫнщ жoлдaмacы-мeн Kызылopдa oблыcтbщ мэдeниeт бacrçapмacынa жyмыcrça жiбepiлiп, oблыcтbщ тapихи-eлкeтaнy мyзeйiнe aFa Fылыми K^MeTOep бoлып rçaбылдaнaды. Myзeйдe 6ip жыл бoйы жд^ы rçызмeт eri^ e3mirç icкepлiгiмeн кeзгe тYCкeнiмeн, жacтaйынaн apxeo-лoг бoлaмын дeгeн apMami oны e3rnirç orçыFaн opдacы, уш^н yяcы KaзMУ-re opa^ybrna aлып кeлдi.

1976-1996 жылдap apam^i^^ KaзMУ-дiц Apхeoлoгия жэнe этвд-гpaфия кaфeдpacындa лaбopaнт, aFa инжeнep, ac^CTem; aFa orçытyшы, дo-цeнт ^^Meri^^ бoлFaн M. Елeyyлы eзiн Yлгiлi ycтaз, бiлiктi мaмaн peтiндe кepceтe бiлдi. Ол 1989 ж. yнивepcи-тeт бoйыншa aлFaшrçы бoлып Тapих фaкyльтeтiндe «Ka3arç тш» rçoFaмын yйымдacтыpaды. «Ka3arç тш» ^OFaмыныц aлдындa тypFaн нeгiзгi мiндeт - мeмлeкeттiк тшдщ мэpтeбeciн кeтepy бoлFaн eдi. ^л жылы тapих фaкyльтeтiнщ «Ka3arç тш» rçoFaмы yнивepcитeткe Шы^ыстыщ улы oйшы-лы, «Элeмнщ eкiншi ycтaзы», филo-coф эл-Фapaбидщ aтын 6epy жeнiндe ycыныc жacaйды. Apaдa кeп жыл caлмaй yнивepcитeткe эл-Фapaбидщ ecÍMÍ бepiлeдi.

M. Елeyyлы Apхeoлoгия жэнe этнoгpaфия кaфeдpacындa ca6arç 6epe жYpiп, cтyдeнттepдщ Fылыми-зepттey тобыныц Fылыми жeтeкшici бoлды. Оcы топтыщ rçypaмындa бoлFaн сту-

дeнттep ДДЛДЛЫЩ мaycымдa Унивep-crnCT apхeoлoгиялbщ экcпeдицияcы бapлay тобыныц (жeтeкшici M. Елey-oв) жyмыcтapынa бeлceнe apaлaca-ды. Бapлay тoбы Жaмбыл, ТYpкicтaн жэнe Kызылopдa oблыcтapындa ^ш^ген opтaFacыpлы^ ^nanap мeн eлдi мeкeндepдi aшып, тiзiмгe aлып, oндaFaн ecкepткiштepдe rça36a жyмыcтapын жYpгiзeдi. ДДЛДЛЫЩ зepттey жyмыcтapынbщ зeprтey эдicтepiмeн жeтe тaныcrçaн, тэжipибe жинaFaн ocы тотъщ ^pa^in^ бoлFaн cтyдeнrтepдiц бiprçaтapы бYгiндe eлiмiздiц бeлгiлi yнивepcитerтepiндe, Fылыми-зeprтey инcтитyrтapы мeн opтaлbщтapындa rçызмeт eтiп жaтыp.

Унивepcитeт apхeoлoгиялbщ экcпeдиция rçypaмындa ДДЛДЛЫЩ 3ep^ тey жyмыcтapынbщ бacындa жYpгeн M. Елeyyлы ШУ, Тaлac eцipлepiндe, Kaparay^, Сыpдapия e3emm4 opтa aFыcындa бapлay жyмыcтapын жYpгiзeдi. Зeprтeyлepдiц бapыcын-дa Жaмбыл oблыcыныц К^ДД^ ШУ, Mepœ, Т. Ры^^юв (БypынFы Луго-вoй), БДЙЗД^, Тaлac, Сapыcy, ТYpкicтaн oблыcынbщ Co3arç, ТYpкicтaн жэнe K^IЗылopдa oблыcынbщ ЖaцarçopFaн, Шиeлi ayдaндapындa FылымFa бeлгiciз бoлып кeлгeн, eceпкe aлынбaFaн ^ш^ген ecкepткiштepдi eceпкe ДЛД-ды. Fылыми-зeprтey тarçыpыбын тaндayFa тYpткi бoлFaн Шу erçip^e opнaлacrçaн opтaFacыpлbщ A^re6e ^na^rn зeprтeyгe бipнeшe жылын apнaйды. Э^шдиция жeтeкшici У.Х. Шэлeкeнoв жэнe apirneci api ycтaзы Н.О. Aлдaбepгeнoвпeн 6ipre ^таныч тapихи-тoпoгpaфиялbщ кypылымын зeprтeп, rçana opтaлыFы бoлFaн цитaдeльдeгi rçypылыcтapды aшyдa rça36a жyмыcтapын жYpгiзce, ^таныч eMip CYpгeн жacын ami^ay бoйыншa цид^ль мeн шaхpиcтaндa cтpaтигpaфиялbщ rça36a жyмыcтapын

жYргiзiп, каланы VI-XIII f. басы аралыгына жаткызады. Цитадельдегi к¥рылыс орындарын, атап айтсак тYрFын белме, шаруашылык белме, монша жэне еденiне кыш кiрпiш теселген алан орындарын ашу^ы М. Елеу^лыныц Yлесi Yлкен.

1982-1983 жылдарда

М. Елеу^лы баскарFан барлау тобы Шу мен Талас езендершщ жоFарFы аFысында KырFыз КСР жерiнде орналаскан узын корFанды Бурана, Аксу, СадыркорFан калаларында казба ж^мыстарын жYргiзедi. Сонымен ^атар, бiркатар калалардыц тарихи-топографиясын зерттейдi.

1983 жылы М. Елеу^лы М.В. Ломоносов атындаFы Мэскеу мемлекеттiк университетшщ археология кафедрасы мен Археология институтыныц Ленинград белiмiнде бiлiмiн жетiлдiру курсын-да болып, КСРО археологиясыныц атакты Fалымдары Д.А. Авду-

син, Л.Р. Кызласов, Г.А. Федоров-Давыдов, В.Л. Янин, В.Л. Воронина, Ю.А. Заднепровскийдщ дэрютерш тындайды.

1996-1999 жылдарда эл-Фараби атыц^ы ^азМ¥У-дыц археология жэне этнология кафедрасыныц докторанты бола жYрiп, 1996 жылы К.А. Ясауи атындаFы Халыкаралык казак-турж университетiнiн жанынан Археология жэне этнография институ-тын ашуFа белсене араласады. 19961997 жылдарда осы институттыц директоры ЗД. Исабековтiн Fылыми ж^мыстар женiндегi орынбасары кызметiн аткарады. Осы жылдары М. Елеу^лыныц ^сынысы бойынша «Археология жацалыктары» журналы шыта бастайды. Институттыц археологиялык экспедициясы

К¥рылып, К.А. Ясауи кесенесiнде, ежелп КYлтебе каласында стратиграфиялык казба ж^мыстары жYргiзiледi.

Сур. 2. М. Елеуов ортагасырлыц МерК цаласындагы цазбада, 2015 ж. Фото М. Елеуовтыц отбасыльщ архивтен

Fig. 2. M. Yeleuov during the excavations of the medieval city of Merke, 2015. Photo from M. Yeleuov's family archive

Ацымбек Е.Ш. Профессор Мадияр Елеуов 75 жаста

1974-1999 жылдар аралыгында Шу-Талас вщрлерi мен Каратаудыц солтYCтiк беткешнде жYргiзген археологиялы; зерттеу жумыстарынан ^ордаланган материалдар негiзiнде М. Елеуулы Ш.Ш. Уэлиханов атындагы Тарих, археология жэне этнология институтыньщ жанындагы гылыми кеце сте 07.00.06 - Археология мамандыгы бойынша «Шу вщршщ ортагасырлыщ ;алалы; мэдениетi (VI-XIII f. басы) та;ырыбында 1991 ж. кандидатты;, «Шу-Талас вщрлершщ ортаFасырльщ ;алалары мен елдi мекендерi (VI-XIII f. басы)» та;ырыбында 1999 ж. докторлы; дис-сертациясын ;орFайды.

1999 ж. докторантураны аяща~ан соц М. Елеуулы Л.Н. Гумилев атындаFы Еуразия ултты; университетшщ Тарих факультетiнен ашылFан «Археология жэне этнология» кафедрасыныц мецгерушi бо-

лып таFайындалады. 2000 ж. тарих факультетшщ студенттерi археология-этнографиялы; практикаларын Нура взешнщ жаFасындаFы БытыFай (БотаFай) елдi мекенiнде вткiзедi. Кафедраныц жанынан «Сарыар;а археологиялы; экспедициясын» уйымдастырып, А;мола облысыныц Атбасар, Жар;айыц, ^има, Жа;сы, KорFалжын аудандарында, ал экспедицияныц барлау тобы Жамбыл облысыныц Байза;, Шу, Мойын;ум аудандарында археологиялы; зерттеу жумыстарын жYргiзедi.

2001 жылы К.А. Ясауи атыц^ы Халы;аралы; ;аза;-тYрiк университетшщ «Археология, этнология жэне музей id» кафедрасына мецгерушi болып ауысады.

2002-2008 жылдарда К.А. Ясауи университетшщ жанындаFы Археология Fылыми-зерттеу орта-лыиыныц директоры ;ызметш

Сур. 3. М. Елеуовтыц Хантаудагы Цазац хандыгыныц ескертюштерт i3decmipy Kesi, 2015 ж. Фото М. Елеуовтыц отбасыльщ архивтен

Fig. 3. Survey of sites of the Kazakh Khanate period in Khantau Mountains by M. Yeleuov. 2015. Photo from M. Yeleuov's family archive

^A3A^CTAH APXEO^OrHflCW № 2 (12) 2021

aT^apbin, TypaH apxeonoraanbirç экcnegнцнacbm yMbiMgacTbipbin,

KapaTay MeH CbipgapHaHbirç opTa arbicbiHga Kerç KeneMge 3epTTey KyMbicTapbiH KYpri3egi. M. EneyoBTbirç KeTeKminiriMeH KYpri3inreH apxeo-norHanbirç 6apnay KyMbicTapbiHbirç 6apbicbiHga 6ypbiH ecenKe anbm6aFaH, och ya^HT^a geMiH FHAHMra 6enrici3 6onbin KenreH 2000-HaH acTaM apxeonorHanbirç ecKepTKimTep amHn, 3epTTengi. Kbi3binopga o6nbicbrnbirç fflHeni, ^arçarçopFaH, TypKicraH o6nbicbrnbirç TypKicTaH, B9Ögi6eK, TynKi6ac, Co3arç, ^aM6bin o6nbicbrnbirç ^yanbi, ^aM6bin, Tanac, CapHcy aygaHgapbrnbirç KapaTay MeH Cbipgbirç opTa aFbicbmga opHanacrçaH opTaracHpnH^ rçananapbi MeH engi MeKeHgepimrç caHbi aHbi^Tanbin, onapgbirç TapHXH-Tonorpa^HanH^ rçy-pbinbiMgapbi rçaÔTa 3epTTengi. Ynbi ^i6eK ^onHHHR ffly, Tanac erçipnepi MeH KapaTay ap^binbi fflam^a eTKeH TapMaFH, oHHMeH 6aMnaHbicTbi eKenri opTaFacHpnH^ ffly Konbi, XaH Konbi, TeniKen Konbi, Ynbi Kon (Keceremrç KeK Konbi) Konbi, Cbipgapua e3eHiH KaFanan KypreH Kongap KaHe KapaTaygaH acaram 20-Fa Kybirç Kongapgbirç 6aFbiTTapbi aHbi^Tangbi. och Kbingap apanbiFbiHga TapHXH-MsgeHH eœepTKimTepgirç KHHaFbiH gaapnay, onapgbi Kapbirçrça mbiFapyga 6iprçarap KyMbicTap aT^apgbi.

2008 KbingaH 6epi an-Oapa6H aTHHgaFH Kaîarç ynTrarç yHHBepcHTeTimrç ApxeonorHa, этнono-rHa KaHe My3eonorHa Ka^egpacbiHbirç npo^eccopbi 6onbin ^bi3MeT eTin Kenegi.

2008 KbingaH 6acTan M. Eney-ob 6yriHri KyHge geMiH KP EFM KaHe KP MCM-Tirç rçapKbinaHgbipybiMeH Kypri3inreH KenTereH FbinbiMH-3epTTey Ko6anapbiHbirç KeTeKmici 6onbin Kenegi. FbnHMH-3epTTey Ko6anapbi 6ohhh-ma ffly-Tanac erçipnepi, KapaTaygbirç 6aypaMbi MeH CbipgapHaHbirç opTa KaHe TeMeHri aFHCHHgaFH opTaFacbipnbirç rçananapbi MeH engi MeKeHgepiHe apxeonoraanbirç 6apnay KaHe rça36a KyMHCTapHH Kypri3in, opTaFacbipnbirç ecKepTKimTepgirç naöga 6onyH, ga-MyH, rçyngbipaybi, eMip cypreH ya^HTH, MarepHangbirç KaHe pyxaHH MageHHeTi, rçana cany rçypbinbicbi, ap-xHTeKTypacH, rçopFaHbicbi, cynaHgbi-pybi, mapyambnHFH MeH rçoneHepi K9He TaFbiga 6acrça Macenenepi Typanbi ManiMeTTep anbm, Kapbirçrça mbiFapgbi.

npo^eccop M. EneyoB 600-geH acTaM FHnHMH Marçananapgbirç, 6ipHeme MoHorpa^HanH^ erç6eKTepgirç, KoFapbi orçy opbiHgapbiHbirç CTygeHTTepiHe apHanFaH orçynbi^Tap MeH orçy rçypangapbrnbirç aBTopH.

MagHap Eneyynbi Ka3a^CTaH apxeonorHa FbinbiMbiHbirç gaMyH-Ha aHTapnH^TaM ynec rçocbin, opTa FacHpnap apxeonoraacbi, ohhr imiHge rçananbirç MageHHeT neH YnH ^i6eK KonH KaHe oHbirç TapMa^TapHH 3epT-Teyge ynKeH erç6eKTep aT^apFaH 6iniKTi MaMaH, Kacin^oM apxeonor 6onca, yHH-BepcHTeTTep ^a6bpFacHHga y3giKci3 gapic o^Hn Kene KaT^aH ynaFaTTbi ycTa3, Ka3a^CTaHHHR eq6eK ciqipreH rçaMpaTKepi.

Macana TypanH a^napaT / Hн^opмaцнa o cTaTbe / Information about the article. Pega^HSFa TycTi / nocTynHna b pegaкцнro / Entered the editorial office: 03.05.2021.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.