CC BY
7Кузьмичев М.Е. Пути рационализации модели управления персоналом предприятий малого бизнеса / «Инновационные исследования как локомотив развития современной науки: от теоретических парадигм к практике»: электронный сборник научных статей по материалам IX Международной научно-практической
конференции. - М.: НИЦ МИСИ. - 2019. [Электронный ресурс] - Режим доступа. URL: http://conference-nicmisi. ru/innovatsionnye -issledovaniya-kak-lokomotiv-razvitiya-sovremennoj-
nauki-ot-teoreticheskih-paradigm-k-praktike.htm. (С.109-116)
10 Кушнарева И.В., Кушнарева И.А. Повышение эффективности труда с помощью вовлечения персонала / Концепции устойчивого развития науки в современных условиях: сб. статей по итогам Междунар. научн.-практ. конф. (14 декабря 2017 г., г. Казань): в 6 ч. / отв. ред. А. А. Сукиасян; Агентство международных исследований. -Стерли-тамак: АМИ, 2017. - Ч. 2. - С. 11-12
PROBLEMY I SPOSOBY UDOSKONALENIA KONTROLI WYRABIONEJ PRODUKCJI PRZEDSI^BIORSTW, INSTYTUCJI, ORGANIZACJI
Bulkot G. V.
kandydat nauk ekonomicznych Fakultet obliku ta podatkowoho menedzhmentu, Kijowski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny im. Wadyma Hetmana,
PROBLEMS AND WAYS OF IMPROVING OF CONTROL OF PRODUCTION RESERVES OF ENTERPRISES, INSTITUTIONS ABD ORGANIZATIONS
Bulkot G.V
PhD in Economics, docent State Higher Educational Institution «Kiev National Economic University named after Vadym Hetman»,Kiev
Streszczenie
Uwzglçdniono glowne problemy dotycz^ce zapasow produkcyjnych w przedsiçbiorstwach, instytucjach i organizacjach. Badane s^ glowne przyczyny niedoborow i kradziezy wartosci towarowo-materialowych. Przedstawiono glowne sposoby udoskonalenia rezerwow przemyslowych.
Abstract
The main problems connected with production stocks of enterprises, institutions and organizations are considered. The main causes of shortages and robberies of commodity-material values are investigated. The main ways of improvement of production stocks are offered.
Slowa kluczowe: kontrola, kontroler, rezerwy wytwarzane, problemy kontroli, glowne kierunki udoskonalenia kontroli.
Keywords: control, controller, production stocks, control problems, main ways of control improvement.
Jednym z rodzajów rezerwów przedsiçbiorstwa s^ zapasy, bçd^ce najwazniejsz^ czçsci^ aktywów przedsiçbiorstwa. Zajmuj^ one istotne miejsce w strukturze wlasnosci oraz dominuj^ pozycjç w strukturze wydatków przedsiçbiorstw zwi^zan^ z róznymi dziedzinami dzialalnosci. Zapasy przemyslowe stanowi^ integral^ czçsc grupy zasobów materialnych, które zawieraj^ zasoby ekonomiczne (produkcyjne).
Kazda firma stara siç stosowac politykç efektywnego zarz^dzania zapasami na tyle dokladnie, na ile jest to mozliwe, poniewaz zapasy s^ niezbçdne dla utrzymania procesu produkcyjnego. Bçd^c glówn^ czçsci^ aktywów firmy, zapasy odgrywaj^ istotn^ rolç w ksztaltowaniu struktury kosztów przedsiçbiorstw, a ich koszt znacz^co wplywa na poziom oplacalnosci produkcji. Zapasy s^ aktywami przeznaczonymi do sprzedazy w toku zwyklej dzialalnosci gospodarczej i s^ w trakcie produkcji przeznaczonej na tak^ sprzedaz albo wystçpuj^ w postaci podstawowych lub pomocniczych materialów do konsumpcji w procesie produkowania lub w swiadczeniu uslug.
Duz^ uwagç przywi^zuje siç do problemu kontroli zapasow, poniewaz zarowno rozwoj przedsiçbiorstwa, jak i gospodarki kraju jako calosci zalezy od jej organizacji. Niezbçdnym warunkiem utrzymania procesu wytwarzania produktow w przedsiçbiorstwie jest dostçpnosc wystarczaj^cej ilosci zapasow produkcyjnych.
Aby wlasciwie zorganizowac kontrolç zapasow w przedsiçbiorstwie konieczne jest przede wszystkim okreslenie glownych zadan kontrolowania zapasow: monitorowanie realizacji planu logistycznego; wyswietlanie wydatkow na zakup i transport zapasow (materialow), wyniki dostawy; wykrywanie odchylen od planowanego kosztu zakupionych materialow; kontrola przeplywu oraz reszty materialow w magazynach, obecnosc i przeplyw materialow w procesie robienia zapasow; monitorowanie stanu zapasow, przestrzeganie ich norm, kontrola ich magazynowania; kontrola nad limitem uwalniania materialow do potrzeb produkcyjnych, kosztow i odpisu ich wartosci w kosztach produkcji; kontrola nad przestrzeganiem norm; prawidlowa dystrybucja materialow wedlug przedmiotu obliczen; identyfikacja
niepotrzebnych materialow do zrealizowania. Praktyka pokazuje, ze proces kontrolowania wykorzystania zapasow jest nadal pracochlonnym obszarem. Dlatego nie jest zaskakuj^ce, ze wiele przedsi^biorstw ma pewne defekty, a w niektorych przypadkach brak kontroli rachunkow, co prowadzi do duzych strat zapasow. Analizuj^c ogoln^ dzialalnosc niektorych przedsi^biorstw dotycz^ kontroli zapasow mozemy zauwazyc nast^puj^ce negatywne aspekty: zlozonosc ustalania sprawiedliwej (rynkowej i nierynkowej) wartosci zapasow, polegaj^cej na uzyciu prze przedsi^biorstwa wymiany barterowej, a co wi^cej, wymiany na aktywa nierownowazne; niski poziom efektywnosci zarz^dzania informaj dotycz^c^ zapasow przemyslowych przedsi^biorstw; niewystarczaj^cy poziom kontroli i regulacji procesow gromadzenia zapasow; ograniczona kontrola nad wykorzystaniem zapasow. Tak wi§c glownymi problemami zwi^zanymi z zapasami produkcyjnymi w przedsi^biorstwie s^: kontrola przechowywania cennych przedmiotow; monitorowanie zgodnosci z normami zuzycia materialow i ustalonych norm rezerwow; kontrola poprawnosci ocen i racjonalne wykorzystanie materialow produkcji.
Ponadto glownymi zrodlami informacji dla prowadzenia kontroli zapasow produkcyjnych s^: faktury za towar, roszczenia, listy przewozowe, karty ograniczaj^ce; dokumenty towarzysz^ce i dokumenty rozliczeniowe dostawcow, instrukcje, ksi^gi rejestracji polecen; zgloszenia celne; swiadectwa odbioru materialow (jezeli jakosc i liczba osob, ktore wplyn^ly do magazynu, nie odpowiadaj^ danym z dokumentow towarzysz^cych lub materialy dostarczone bez dokumentow); dokumenty uzasadniaj^ce cen§ zakupu i wartosc pocz^tkow^ zapasow; materialy inwentarza (zamowienia inwentaryzacyjne, ewidencja zapasow, swiadectwa kontroli kontrolnych przedmiotow wartosciowych, pisemne wyjasnienia osob odpowiedzialnych, protokoly z posiedzen komisji inwentaryzacyjnych) obliczenia strat naturalnych, akty psucia si§; karty ewidencyjne magazynowe (dla kazdego numeru nomenklatury) raporty materialowe; czasopisma, warranty; glowne ksi^zki; formularze sprawozdawcze.
Podczas dokonywania kontroli zapasow produkcyjnych nalezy sprawdzic obecnosc dokumentacji w dziale personalnym przedsi^biorstwa w zakresie selekcji, zatrudniania i zwalniania osob odpowiedzialnych. Weglug danych ksi^zeczki pracy i spraw osobowych nalezy ustalic, czy nie miamj si§ na te stanowiska osoby, ktore w przeszlosci zostaly ukarane za przest^pstwa popelnione w celu osi^gni^cia korzysci maj^tkowej, czy zostalo omowine ich mianowanie z glownym ksi^gowym przedsi^biorstwa. Ponadto konieczne jest ustalenie, zawartego z takimi pracownikami pisemnych umow o pelnej odpowiedzialnosci finansowej. Podczas kontroli nalezy rowniez sprawdzic czy osobom odpowiedzialnym materialnie przysluguje coroczne prawo do urlopu, spis przedmiotow wartosciowych jest przeprowadzany podczas transferu do osob, tymczasowo zast^powany przez osoby odpowiedzialne materialnie. Na pocz^tku kontroli zapasow produkcyjnych konieczne jest
rowniez sprawdzenie stanu magazynow, wyposazenie przechowywania cennych przedmiotow w odwazniki, pojemniki pomiarowe i inne urz^dzenia pomiarowe. Magazyny powinny byc wyposazone w regaly i inne urz^dzenia magazynuj^ce. Administrator powinien wzi^c pod uwag§ stan bezpieczenstwa przedsi^biorstwa i zgodnosc z systemem dost^pu. Z powyzszego mozna wywnioskowac, ze glownymi przyczynami nidoboru i kradziezy dobr towarowo-materialnych s^: brak technicznie uzasadnionej koncepcji poniesionych kosztow surowcow i materialow; spisanie na straty materialow wedlug zawyzszonych norm lub zamiana drozszego surowca tanszym substytutem bez zaznaczenia tego w ewidencji ksi^gowej; ponoszenie nieuzasadnionych oraz zbyt wysokich strat naturalnych i kosztow produkcji; przyjmowanie i wydawanie materialow bez dokladnego wazenia, pomiaru, przeliczenia oraz technicznej oceny jakosci; niedostateczna odpowiedzialnosc pracownikow naczelnych dotycz^ca obowi^zku prowadzenia we wlasciwym czasie dokumentacji o ponoszonych kosztach materialow; zla organizacja prowadzenia rachunkowosci w procesie produkcyjnym; niski poziom kontroli w^wn^trz gospodarki. Waznym elementem kontroli jest zabezpieczenie precyzyjnej limitacji wydawania materialow i surowcow dla wytworzenia produktow. Limity ustalaj^ si§ zgdnie z naukowo uzasadnionymi normami ponoszenia kosztow, obszarem programu produkcyjnego, z uwzgl^dnieniem pozostalych materialow, nie zuzytych na pocz^tku miesi^ca. W celu sprawdzenia dobr materialnych i wiarygodnosci danych ewidencyjnych podczas kontroli powinna przeprowadzac si§ inwentaryzacja materialow i innych zapasow produkcyjnych.
Po zakonczeniu inwentaryzacji kontroler musi sprawdzic jakosc jej przeprowadzenia. Przy tym warto zwrocic uwage na to, zeby koszt nadwyzek i nidoborow zostal podany odpowiednio do ich oceny, przedstawionej w registrach ewidencyjnych. Nast^pnie trzeba przyst^pic do kontroli poprawnosci przeprowadzenia obliczen pozostalych materialow i niedoboru wskutek przeceny.
Podczas kontroli nalezy sprawdzic zasad§ przeceny zasobow materialnych. Jesli przedsi^biorstwo przeprowadza comiesi^czn^ doocen§ materialow, kontroler musi sprawdzic podstawy jej przeprowadzenia (nowe ceny w rachunkach dostawcow albo zaswiadczenia przedsi^biorstw-dostawcow o nowych cenach na ich produkcji).
Na ostatnim etapie kontroli efektywnosci uzycia zapasow materialnych warto wzi^c pod uwag§ mozliwosc pozniejszego obnizenia kosztow materialow i naleznosci materialnych, niewykorzystanych w roku sprawozdawczym.
Calosciowe oznajomienie si§ z wynikami kontroli jest bardzo waznym etapem pracy, poniewaz na tym etapie s^ wyci^gane odpowiednie wnioski i podejmowane decyzje dotycz^ce dostawy, pzechowywania oraz uzycia materialow, paliwa, cz^sci zapasowych, przedmiotow malowartosciowych.
Dla zapobiegania wymienionych problemow organizacji i wprowadzenia kontroli zapasow
produkcyjnych zaproponowano zwrocic uwag§ na nast^pne kierunki ich rozwi^zania: udoskonalenie systemu automatyzacji ewidencyjnie-analitycznych dzialan w zarz^dzaniu zapasami produkcyjnymi oraz uzasadnienie racjonalnych metod przeprowadzenia inwentaryzacji zapasow produkcyjnych, poniewaz udane funkcjonowanie przedsi^biorstw zalezy, przede wszystkim, nie tylko od doskonalenia w^wn^trzgospodarczej dzialalnosci,rowniez od tego, jaki jest rozwini^ty system automatyzacji ich dzialalnosci; uzgodnienie mechanizmow ewidencji produkcyjnych zapasow ksi^gowego i podatkowego; uzasadnienie systemu kontroli naleznosci materialnych na opanowanie nowej techniki i technologii wytwarzania; wyrazna organizacja ewidencyjnie kontrolnych procedur ruchu zapasow przedsi^biorstw; wprowadzenie w przedsi^biorstwie informacyjnych technologii przetwarzania informacji ekonomicznych; zabezpieczenie precyzyjnego trybu post^powania, przechowywania kosztow surowcow, materialow i wyrobow kompletuj^cych; wprowadzenie efektywnych form poprzedniej i potocznej kontroli dotrzymywania si§ normy zapasow i kosztow zasobow materialnych; racjonalizacja ksztaltu dokumentow, przeplywu dokumentow oraz calego systemu zalatwienia, rejestracji i przetwarzania dokumentow.
Jednak warto dodac, ze dany proces zawiera szereg wad, prowadz^cych do obnizenia efektywnosci
dzialalnosci przedsi^biorstwa. Uzycie wyzej opisanych kierunkow udoskonalenia organizacji kontroli zapasow produkcyjnych pozwoli zwi^kszyc poziom efektywnosci dzialalnosci przedsi^biorstwa, zabezpieczyc jej ci^glosc oraz unikanie strat materialnych.
Z powyzszego mozna wywnioskowac, ze realizacja wymienionych kierunkow udoskonalenia kontroli zapasow przez przedsi^biorstwo doprowadzi do znacznego podwyzszenia efektywnosci jego dzialalnosci finansowo ekonomicznej. Rozwi^zanie szeregu sprzecznych i dyskusyjnych kwestii dotycz^cyh kontroli zapasow produkcyjnych na dzien dzisiejszy jest bardzo aktualne dla wi^kszosci przedsi^biorstw i potrzebuje kolejnych badan.
Bibliografia
1. I. Kniaziuk, Aktualni problemy obliku wyrobnychykh zapasiw na pidpryiemstwakh Ukrainy, „Udoskonalennia obliku i analizu w systemi uprawlinnia pidpryiemstwa", № 2, 2015, s. 63-65.
2. L. Zelinska, Audyt wyrobnychykh zapasiw ta analiz efektywnosti yikh wykorystannia na pidpryiemstwi, Chortkiw 2013, s. 107.
3. O. Kyrychenko, Suchasni problemy obliku wyrobnychykh zapasiw ta shliakhy yikh wyrishennia, www.nbuv.gov.ua, data odczytu (06 XII 2017).
АКТУАЛЬН1 ПРОБЛЕМИ ЗАЙНЯТОСТ1 ТА ФОРМУВАННЯ ДОХОД1В С1ЛЬСЬКОГО
НАСЕЛЕННЯ УКРА1НИ
Заяць Т.А.
доктор eKonoMiHuux наук, професор, saeidyeau eiddrny 1нституту демографа та сощальних дослiджень iM. М.В. Птухи НАН Украти
ACTUAL PROBLEMS OF EMPLOYMENT AND INCOME GENERATION OF RURAL
POPULATION OF UKRAINE
Zaiats Т.
Dr. Sc. (Economics), Prof., Head of Department Ptoukha Institute for Demography and Social Studies of the National Academy of Sciences of Ukraine
Анотащя
Виявлено актуальш проблемы трансформацп зайнятосп, розвитку локальних риншв пращ та фор-мування стаб№них джерел надходження доходiв альського населения в Украiнi. Визначено напрями мо-дернiзацii ще! сфери в контексл завдань детiнiзацii альсько! економiки та мунiципалiзацii поселенського розвитку.
Abstract
Actual problems of employment transformation, development of local labor markets and formation of stable sources of income of rural population in Ukraine are revealed. The directions of modernization of this sphere in the context of legalizations of the rural economy and the municipalization of settlement development are defined.
Ключов1 слова: зайняпсть, детшзащя доходiв, особисл селянсьш господарства, населення, мушци-палiзацiя.
Keywords: employment, legalization of income, personal peasant farms, population, municipalization.
Трансформащя природи i характеру ввдносин власносп змiнюe сощальш параметри життeдiяль-носп сiльського населення, насамперед рiвень його життя, структуру зайнятостi на джерела форму-вання доходiв. Будь-якi економiчнi рiшення, спря-мованi на змшу базисних вiдносин на селi, ютотно
впливають на основнi характеристики зайнятосп та трудових доходiв сiльського населення. Динашчш змiни !х загального рiвня та структури по сутi характеризуют зрушення у специфiцi сшьськогоспо-дарсько! дiяльностi, умовах проживання у сшьськш
