CC BY
10SCIENCES OF EUROPE # 24, (2018) | ECONOMIC SCIENCES_3
ECONOMIC SCIENCES
POLSKA USTAWA O RACHUNKOWOSCI A MI^DZYNARODOWE STANDARDY SPRAWOZDAWCZOSCI FINANSOWEJ
Oglozinska E.
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Doktorant
Katowice
POLISH ACCOUNTING LAWAND INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARDS
Oglozinska E.
University of Economics in Katowice, PhD Student
Katowice
STRESZCZENIE
Artykul dotyczy zakresu stosowania przez przedsi^biorstwa dzialaj^ce na terenie Rzeczpospolitej Polskiej Ustawy o rachunkowosci, Krajowych Standardow Rachunkowosci oraz Mi^dzynarodowych Standardow Sprawozdawczosci Finansowej. W artykule wskazano zakres podmiotowy stosowania poszczegolnych regulacji prawnych oraz obecnie obowi^zuj^cych dokumentow reguluj^cych tworzenie sprawozdan finansowych jak rowniez zasi^g terytorialny systemu MSR.
ABSTRACT
The article is about the scope of application by companies operating in Poland the local accounting law and International Accounting Standards (IAS) and International Financial Reporting Standards (IFRS). The article indicates which entities should applicate particular regulations and also existing documents which entities should take into account when preparing financial statements as well as the geographic scope of IAS/IFRS.
Slowa kluczowe: rachunkowosc, MSR, MSSF, standardy rachunkowosci, polska ustawa o rachunkowosci.
Keywords: accoutnig, IAS, IFRS, accounting standards, Polish accounting law.
Wst^p
W Polsce w 2016 roku funkcjonowalo okolo 4,2 miliona przedsi^biorstw zarejestrowanych w rejestrze Regon [5]. Kazde przedsi^biorstwo zobowi^zane jest do sporz^dzania roznego rodzaju raportow ze swojej dzialalnosci. Zakres tego raportowania uzalezniony jest od rozmiarow przedsi^biorstwa oraz specyfiki jego dzialalnosci. Celem niniejszego artykulu jest usystematyzowanie, kiedy podmiot jest zobowi^zany sporz^dzac sprawozdanie finansowe zgodnie z polskim prawem, a kiedy zgodnie z Mi^dzynarodowymi Standardami Rachunkowosci oraz jakie dokumenty s^ obecnie obowi^zuj^cymi.
W artykule zastosowano metody badawcze: krytyczn^ analiz§ literatury, analiz§ regulacji prawnych, analiz§ danych statystycznych, metody wnioskowania.
1. Ustawa o rachunkowosci
Dzialalnosc gospodarcza na terenie Polski moze byc prowadzona w roznych formach. Zgodnie z Ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie dzialalnosci gospodarczej, dzialalnosci^ gospodarcz^ jest zarobkowa dzialalnosc wytworcza, budowlana, handlowa, uslugowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze zloz, a takze dzialalnosc zawodowa, wykonywana w sposob zorganizowany i ci^gly[9].
Do najcz^sciej spotykanych w praktyce form organizacyjno-prawnych przedsi^biorstw mozna zaliczyc:
• jednoosobow^ dzialalnosc gospodarcz^,
• spolk§ cywiln^,
• spolki osobowe prawa handlowego (jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna),
• spolki kapitalowe (spolka z ograniczon^ odpowiedzialnosci^, spolka akcyjna),
• spoldzielnie,
• przedsi^biorstwa panstwowe [4].
Ksi^gi rachunkowe w Polsce prowadzi 9% przedsi^biorstw, 6% rozlicza si§ na podstawie karty podatkowej, 23% prowadzi ewidenj przychodow, a 62% przedsi^biorcow prowadzi podatkow^ ksi§g§ przychodow i rozchodow [1].
Obowi^zek prowadzenia ksi^g rachunkowych wynika z Ustawy o rachunkowosci.
Ustawa dzieli podmioty na te, ktore musz^ j^ stosowac obowi^zkowo oraz te, ktore mog^ j^ stosowac dobrowolnie.
Obowi^zkowo ustawie podlegaj^
przedsi^biorstwa maj^ce miejsce siedzib^ lub miejsce sprawowania zarz^du na terenie Rzeczpospolitej Polskiej:
• spolki handlowe (osobowe i kapitalowe, w tym rowniez w organizacji) oraz spolki cywilne, a takze innych osob prawnych, z wyj^tkiem Skarbu Panstwa i Narodowego Banku Polskiego;
• osoby fizyczne, spolki cywilne osob fizycznych, spolki jawne osob fizycznych oraz spolki partnerskie, jezeli ich przychody netto ze sprzedazy
towarow, produktow i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosly co najmniej rownowartosc w walucie polskiej 2 000 000 euro;
• jednostki organizacyjne dzialaj^ce na podstawie Prawa bankowego, przepisow o obrocie papierami wartosciowymi, przepisow o funduszach inwestycyjnych i zarz^dzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, przepisow o dzialalnosci ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisow o spoldzielczych kasach oszcz§dnosciowo-kredytowych lub przepisow o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez wzgl§du na wielkosc przychodow;
• gminy, powiaty, wojewodztwa i ich zwi^zki, a takze:
a) panstwowe, gminne, powiatowe i wojewodzkie jednostki budzetowe,
b) gminne, powiatowe i wojewodzkie zaklady budzetowe,
• jednostki organizacyjne niemaj^ce osobowosci prawnej oddzialow i przedstawicielstw przedsi§biorcow zagranicznych,
• j ednostki, ktore otrzymuj 3 na realizacj § zadan zleconych dotacje lub subwencje z budzetu panstwa, budzetow jednostek samorz^du terytorialnego lub funduszow celowych - od pocz^tku roku obrotowego, w ktorym dotacje lub subwencje zostaly im przyznane.
Fakultatywnie ksi§gi rachunkowe mog^ prowadzic osoby fizyczne, spolki cywilne osob fizycznych, spolki jawne osob fizycznych oraz spolki partnerskie, jezeli ich przychody netto ze sprzedazy towarow, produktow i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy s^ nizsze niz rownowartosc w walucie polskiej 2 000 000 euro [8].
W sprawach nieuregulowanych przez Ustaw§ o rachunkowosci podmioty mog^ stosowac Krajowe Standardy Rachunkowosci wydane przez uprawniony w mysl ustawy Komitet Standardow Rachunkowosci. Przedsi§biorstwo powinno wykazac takie rozwi^zanie w przyj§tych zasadach rachunkowosci [3]. Do chwili obecnej Komitet Standardow Rachunkowosci opublikowal 11 standardow:
• KSR 1 - rachunek przeplywow pieni§znych,
• KSR 2 - podatek dochodowy,
• KSR 3 - niezakonczone uslugi budowlane,
• KSR 4 - utrata wartosci aktywow,
• KSR 5 - leasing, najem i dzierzawa,
• KSR 6 - rezerwy, bierne rozliczenia mi§dzyokresowe kosztow, zobowi^zania warunkowe,
• KSR 7 - zmiany zasad (polityki) rachunkowosci, wartosci szacunkowych, poprawiane bl§dow, zdarzenia nast^puj^ce po dniu bilansowym -uj§cie i prezentacja,
• KSR 8 - dzialalnosc deweloperska,
• KSR 9 - sprawozdanie z dzialalnosci,
• KSR 10 - umowy o partnerstwie publiczno-prawnym oraz umowy koncesji na roboty budowlane lub uslugi,
• KSR 11 - srodki trwale [7].
Krajowych Standardow Rachunkowosci nie nalezy traktowac jako rozszerzenia Ustawy o rachunkowosci, a jedynie merytorycznie poprawny
komentarz, co w konsekwencji oznacza, ze mog^ byc one stosowane, ale nie musz^ [3].
2. Mi^dzynarodowe Standardy
Sprawozdawczosci Finansowej
Mi§dzynarodowe Standardy Sprawozdawczosci Finansowej (MSSF), a wczesniej Mi§dzynarodowe Standardy Rachunkowosci (MSR) zostaly stworzone w odpowiedzi na globalizacj§ gospodarki i potrzeb§ ujednolicenia, harmonizacji sprawozdan finansowych. Harmonizacja rachunkowosci jest procesem stopniowego eliminowania roznorodnych, stosowanych w praktyce, koncepcji, zasad, metod i procedur w celu ujednolicenia tresci i formy informacji przekazywanych uzytkownikom sprawozdania finansowego [2]. Odpowiedzialna za tworzenie MSR (International Accounting Standards - IAS) byla prywatna organizacja, ktora powstala w 1973 roku -Komitet Mi§dzynarodowych Standardow Rachunkowosci (International Accounting Standard Commitee - IASC). W 2000 roku nast^pilo jej przeksztalcenie w Rad§ Standardow Sprawozdawczosci Finansowej (Financial Accounting Standard Board - IASB), odpowiedzialn^ za tworzenie Mi§dzynarodowych Standardow Sprawozdawczosci Finansowej (International Financial Reporting Standards - IFRS) [2].
Na Mi§dzynarodowe Standardy Rachunkowosci skladaj^ si§: Zalozenia koncepcyjne, Standardy MSSF i MSR, Interpretacje KIMSF i SKI [3].
Obecnie aktualna jest nast^puj^ca lista dokumentow:
Mi§dzynarodowe Standardy Rachunkowosci:
• MSR 1 Prezentacja sprawozdan finansowych,
• MSR 2 Zapasy,
• MSR 7 Rachunek przeplywow pieni§znych,
• MSR 8 Zasady (polityka) rachunkowosci, zmiany wartosci szacunkowych i korygowanie bl§dow,
• MSR 10 Zdarzenia nast^puj^ce po dniu bilansowym,
• MSR 11 Umowy o uslug§ budowlan^,
• MSR 12 Podatek dochodowy,
• MSR 16 Rzeczowe aktywa trwale,
• MSR 17 Leasing,
• MSR 18 Przychody,
• MSR 19 Swiadczenia pracownicze,
• MSR 20 Dotacje rz^dowe oraz ujawnianie informacji na temat pomocy rz^dowej,
• MSR 21 Skutki zmian kursow wymiany walut obcych,
• MSR 23 Koszty finansowania zewn§trznego,
• MSR 24 Ujawnianie informacji na temat podmiotow powi^zanych,
• MSR 26 Rachunkowosc i sprawozdawczosc programow swiadczen emerytalnych,
• MSR 27 Skonsolidowane i jednostkowe sprawozdania finansowe,
• MSR 28 Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych,
• MSR 29 Sprawozdawczosc finansowa w warunkach hiperinflacji,
• MSR 31 Udzialy we wspólnych przedsiçwziçciach,
• MSR 32 Instrumenty finansowe: prezentacja,
• MSR 33 Zysk przypadaj^cy na jedn^ akcjç,
• MSR 34 Sródroczna sprawozdawczosc finansowa,
• MSR 36 Utrata wartosci aktywów,
• MSR 37 Rezerwy, zobowi^zania warunkowe i aktywa warunkowe,
• MSR 38 Wartosci niematerialne,
• MSR 39 Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena (z wyj^tkiem niektórych przepisów dotycz^cych rachunkowosci zabezpieczen),
• MSR 40 Nieruchomosci inwestycyjne,
• MSR 41 Rolnictwo.
Miçdzynarodowe Standardy Sprawozdawczosci Finansowej :
• MSSF 1 Zastosowanie Miçdzynarodowych Standardów Sprawozdawczosci Finansowej po raz pierwszy,
• MSSF 2 Platnosci w formie akcji,
• MSSF 3 Pol^czenia jednostek,
• MSSF 4 Umowy ubezpieczeniowe,
• MSSF 5 Aktywa trwale przeznaczone do sprzedazy oraz dzialalnosc zaniechana,
• MSSF 6 Poszukiwanie i ocena zasobów mineralnych,
• MSSF 7 Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji,
• MSSF 8 Segmenty operacyjne,
• MSSF 9 Instrumenty finansowe,
• MSSF 1Q Skonsolidowane sprawozdania finansowe,
• MSSF 11 Wspólne ustalenia umowne,
• MSSF 12 Ujawnianie informacji na temat udzialów w innych jednostkach,
• MSSF 13 Ustalanie wartosci godziwej,
• MSSF 14 Odroczone salda z regulowanej dzialalnosci,
• MSSF 15 Przychody z umów z klientami,
• MSSF 16 Leasing,
• MSSF 17 Umowy ubezpieczeniowe.
Interpretacje Komitetu ds. Interpretacji
Miçdzynarodowej Sprawozdawczosci Finansowej (IFRIC):
• KIMSF 1 Zmiany istniej^cych zobowi^zan z tytulu wycofania z eksploatacji, rekultywacji i zobowi^zan o podobnym charakterze,
• KIMSF 2 Udzialy czlonkowskie w spóldzielniach i podobne instrumenty,
• KIMSF 4 Ustalenie, czy umowa zawiera leasing,
• KIMSF 5 Prawa do udzialów wynikaj^ce z uczestnictwa w funduszach likwidacyjnych, rekultywacyjnych oraz funduszach na naprawç srodowiska,
• KIMSF 6 Zobowi^zania wynikaj^ce z uczestnictwa w specyficznym rynku - zuzyty sprzçt elektryczny i elektroniczny,
• KIMSF 7 Zastosowanie metody przeksztalcenia w ramach MSR 29 Sprawozdawczosc finansowa w warunkach hiperinflacji,
• KIMSF 9 Ponowna ocena wbudowanych instrumentow pochodnych,
• KIMSF 10 Srodroczna sprawozdawczosc finansowa a utrata wartosci,
• KIMSF 11 MSSF 2 - Wydanie akcji w ramach grupy i transakcje w nabytych akcjach wlasnych,
• KIMSF 12 Umowy na uslugi koncesjonowane,
• KIMSF 13 Programy lojalnosciowe,
• KIMSF 14 MSR 19 - Limit wyceny aktywow z tytulu okreslonych swiadczen, minimalne wymogi finansowania oraz ich wzajemne zaleznosci,
• KIMSF 15 Umowy dotycz^ce budowy nieruchomosci,
• KIMSF 16 Zabezpieczenie udzialow w aktywach netto jednostki dzialaj^cej za granic^,
• KIMSF 17 Przekazanie aktywow niegotowkowych wlascicielom,
• KIMSF 18 Przekazanie aktywow przez klientow,
• KIMSF 19 Regulowanie zobowi^zan finansowych przy pomocy instrumentow kapitalowych,
• KIMSF 20 Koszty usuwania nadkladu na etapie produkcji w kopalniach odkrywkowych,
• KIMSF 21 Oplaty publiczne,
• KIMSF 22 Transakcje w walutach obcych i platnosci zaliczkowe.
Interpretacje Stalego Komitetu ds. Interpretacji:
• SKI-7 Wprowadzenie waluty euro,
• SKI-10 Pomoc rz^dowa - brak konkretnego powi^zania z dzialalnosci^ operacyjn^,
• SKI-15 Leasing operacyjny - specjalne oferty promocyjne,
• SKI-21 Podatek dochodowy - realizacja wartosci przeszacowywanych aktywow, ktore nie podlegaj^ amortyzacji,
• SKI-25 Podatek dochodowy - zmiana statusu podatkowego jednostki gospodarczej lub jej udzialowcow,
• SKI-27 Ocena istoty transakcji wykorzystuj^cych formç leasingu,
• SKI-29 Umowy na uslugi koncesjonowane -ujawnianie informacji,
• SKI-31 Przychody - transakcje barterowe obejmuj^ce uslugi reklamowe,
• SKI-32 Wartosci niematerialne - koszt witryny internetowej [6].
Polska Ustawa o rachunkowosci zgodnie z art. 4 Rozporz^dzenia (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie stosowania Miçdzynarodowych Standardow Rachunkowosci dzieli podmioty na te, ktore maj^ obowi^zek stosowac MSR/MSSF i te ktore pod pewnymi warunkami maj^ tak^ mozliwosc [10].
Obowi^zkowo zgodnie z MSR/MSSF musz^ byc sporz^dzane skonsolidowane sprawozdania finansowe
emitentow papierow wartosciowych oraz bankow. Na Gieldzie Papierow Wartosciowych w Warszawie na koniec 2016 roku, notowanych bylo 487 spolek [5].
Drug^ grup^ s^ te podmioty, ktore mog^, ale nie musz^ stosowac MSR/MSSF s^ to:
• podmioty sporz^dzaj^ce skonsolidowane sprawozdania finansowe jako emitentow papierow wartosciowych zamierzaj^cych ubiegac si§ lub ubiegaj^cych si§ o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynkow regulowanych krajow Europejskiego Obszaru Gospodarczego
• podmioty sporz^dzaj^ce skonsolidowane sprawozdania finansowe jednostek domimjcych nizszego szczebla, wchodz^ce w sklad grupy kapitalowej, w ktorej jednostka dominuj^ca wyzszego szczebla sporz^dza skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR.
Szczegolowo zakres podmiotowy stosowania przedstawia tabela 1.
Tabela 1.
Rodzaj sprawozdania Rodzaj podmiotu
Obowi^zek Skonsolidowane sprawozdanie finansowe • Jednostki dopuszczone do obrotu na jednym z regulowanych rynkow krajow Europejskiego Obszaru Gospodarczego • Banki
Mozliwosc Skonsolidowane sprawozdanie finansowe • Emitenci ubiegaj^cy si§ o dopuszczenie oraz zamierzaj^cy si§ ubiegac o dopuszczenie do publicznego obrotu w Polsce lub do obrotu na jednym z rynkow regulowanych krajow Europejskiego Obszaru Gospodarczego • Jednostki wchodz^ce w sklad grupy kapitalowej, w ktorej jednostka dominuj^ca wyzszego szczebla sporz^dza skonsolidowane sprawozdania finansowe zgodnie z MSR
Jednostkowe sprawozdanie finansowe • Emitenci papierow wartosciowych dopuszczonych do publicznego obrotu w Polsce lub do obrotu na jednym z rynkow regulowanych krajow Europejskiego Obszaru Gospodarczego • Emitenci zamierzaj^cy si§ ubiegac i ubiegaj^cy si§ o dopuszczenie do publicznego obrotu w Polsce lub do obrotu na jednym z rynkow regulowanych krajow Europejskiego Obszaru Gospodarczego • Jednostki wchodz^ce w sklad grupy kapitalowej (zalezne i wspolzalezne), w ktorej jednostka dominuj^ca sporz^dza skonsolidowane sprawozdania finansowe zgodnie z MSR
Obecnie system MSR zostal wdrozony w 166 Obszaru Gospodarczego, gdzie standardy s^ wymagane krajach swiata, w tym we wszystkich 31 panstwach w przypadku spolek, ktorych obrot papierami czlonkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego wartosciowymi odbywa si§ na rynku regulowanym.
Tabela 2.
Zakres w prowadzenia MSR na swiecie [6]
Region Kraje Kraje ktore zaimplementowaly MSR dla wszystkich podmiotow publicznie odpowiedzialnych Kraje ktore zaimplementowaly MSR dla wszystkich podmiotow publicznie odpowiedzialnych w % Kraje, ktore zezwolily na stosowanie MSR dla cz^sci podmiotow publicznie odpowiedzialnych Kraje, ktore nie zezwolily ale tez nie zabronily stosowania MSR dla podmiotow publicznie odpowiedzialnych
Europa 44 43 98% 1 0
Afryka 38 36 95% 1 1
Bliski Wschod 13 13 100% 0 0
Azja i Oceania 34 25 74% 3 6
Ameryka 37 27 73% 13 9
Suma 166 144 87% 13 9
Wnioski do sporz^dzania dokumentacji dla celow podatkowych.
Zdecydowana wi^kszosc przedsi^biorstw w Znacznie mniejsza cz^sc przedsi^biorcow podlega Polsce, ze wzgl^du na swoj^ wielkosc jest zobowi^zana obowi^zkom wynikaj^cym z Ustawy o rachunkowosci.
Obowi^zek sporz^dzania sprawozdan zgodnie z MSR ma jeszcze mniejsza grupa podmiotów. Podmioty maj^ce taki obowi^zek, s^ jednak podmiotami duzymi, które nazywane s^ publicznie odpowiedzialnymi. Ze wzgl^du na ich odpowiedzialnosc, jak i dzialalnosc na globalnym rynku wzrasta waga cechy porównywalnosci ich sprawozdan finansowych. Wraz z globalizaj gospodarki rosnie istotnosc Mi^dzynarodowych Standardów Rachunkowosci, z drugiej strony porównywalnosc sprawozdan zwi^ksza pewnosc obrotu gospodarczego i ulatwia pogl^bianie procesów globalizacyjnych. Dowodem na to jest coraz wi^ksza liczba krajów wdrazaj^ca system MSR.
Literatura
1. Ambroziak M., Analiza sprawozdan finansowych, tom 1 Zrozumiec sprawozdanie polskie, MSSF, US GAAP, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2010, str. 32
2. Gierusz J., Gierusz M. red., Mi^dzynarodowe Standardy Sprawozdawczosci finansowej w teorii i praktyce, komentarz problemowy przyklady z praktyki gospodarczej porównanie z polskim prawem bilansowym i podatkowym, Wyd. ODDK Spólka z ograniczon^ odpowiedzialnosci^ Spólka komandytowa, Gdansk 2017, str. 19, 21
3. Holda A., MSR/MSSF w Polskiej praktyce gospodarczej, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2013, str. 16, 26, 27
4. Pfaff J., Rachunkowosc podstaw, Wyd. Stowarzyszenie Ksiçgowych w Polsce, Warszawa 2016, str. 7
5. Rozkrut D. red., Rocznik statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2017, Wyd. Glówny Urz^d Statystyczny, Warszawa 2017
6. Strona oficjalna IFRS www.ifrs.org/issued-standards, 01.02.2018
7. Strona oficjalna Ministerstwa Finansów www.mf.gov.pl, 01.02.2018
8. Ustawa z dnia 29 wrzesnia 1994 r. o rachunkowosci, Dz. U. 1994 nr 121, poz. 591
9. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie dzialalnosci gospodarczej, Dz. U. 2004 nr 173 poz. 1807
10. Rozporz^dzenia (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie stosowania miçdzynarodowych standardów rachunkowosci, Dz. Urz. WE L 243 z 11.09.2002, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 29, str. 609, z pózn. zm.
ИДЕОЛОГИЯ ОБРАЩЕНИЯ С ОТХОДАМИ В АПК: НАЦИОНАЛЬНОЕ И ГЛОБАЛЬНОЕ ИЗМЕРЕНИЯ
Андрейченко А.В.
кандидат экономических наук, доцент доцент кафедры экономики и управления Одесский национальный университет имени И. И. Мечникова
THE IDEOLOGY OF WASTE MANAGEMENT IN THE AGROINDUSTRIAL COMPLEX: NATIONAL AND GLOBAL
DIMENSION
Andreichenko A. V.
PhD in Economics, associate professor associate professor at the department of economics and management Odessa 1.1. Mechnikov National University
АННОТАЦИЯ
В статье рассматривается идеология обращения с отходами в АПК на национальном и глобальном уровнях. Установлено что постоянное увеличение масштабов агропромышленного производства свидетельствует о необходимости серьезного внимания к разработке методов по сбору, переработке, удалению отходов АПК с минимальным загрязнением окружающей среды, учитывая национальный и зарубежный опыт. Подчеркивается, что для долгосрочного решения проблемы обращения с отходами АПК необходима новая идеология. Доказывается, что одной из ключевых идей идеологии обращения с отходами в АПК является внедрение безотходного агропромышленного производства, обеспечивающего комплексную высокотехнологическую переработку отходов АПК и минимизирующего негативное влияние агропромышленного производства на биосферу.
ABSTRACT
The article considers the ideology of waste management in the agro-industrial complex at the national and global levels. It was found that the constant increase in the scale of agricultural production highlights the need for serious attention to the development of methods for the collection, processing and disposal of agricultural waste with minimal environmental pollution, taking into account national and international experience. It is emphasized that a new ideology is needed for a long-term solution to the problem of handling waste of the agro-industrial
