Научная статья на тему 'ПОСТМЕНОПАУЗА КЕЗЕңіНДЕГі әЙЕЛДЕРДің АРТЕРИЯЛЫқ ГИПЕРТЕНЗИЯСЫНЫң ЕКіНШіЛіК ПРОФИЛАКТИКАСЫ'

ПОСТМЕНОПАУЗА КЕЗЕңіНДЕГі әЙЕЛДЕРДің АРТЕРИЯЛЫқ ГИПЕРТЕНЗИЯСЫНЫң ЕКіНШіЛіК ПРОФИЛАКТИКАСЫ Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
37
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Journal of Health Development
Область наук
Ключевые слова
ПОСТМЕНОПАУЗА / АРТЕРИАЛДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ / ЕКіНШіЛіК АЛДЫН АЛУ
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о здоровье , автор научной работы — Эдилова Р.М., Қауызбай Ж.А., Сейдахметова А.А.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ПОСТМЕНОПАУЗА КЕЗЕңіНДЕГі әЙЕЛДЕРДің АРТЕРИЯЛЫқ ГИПЕРТЕНЗИЯСЫНЫң ЕКіНШіЛіК ПРОФИЛАКТИКАСЫ»

УДК 616.1:618

ПОСТМЕНОПАУЗА КЕЗЕЦ1НДЕГ1 ЭЙЕЛДЕРДЩ АРТЕРИЯЛЬЩ ГИПЕРТЕНЗИЯСЫНЫЦ ЕК1НШ1Л1К ПРОФИЛАКТИКАСЫ

Эдилова Р.М.1, Кауызбай Ж.А.2, Сейдахметова А.А.3

10^mYcmiK Казакстан медицина академиясы, «Мейiргер ici» мамандыгынын магистранты,

Шымкент, Казахстан

2OHrn>YcmiK Казахстан медицина академиясы, Жедел медициналык квмек жене мейiргер ici кафедрасынын доцент'!, Шымкент, Казакстан

2Онт>Ycтiк Казакстан медицина академиясы, Жедел медициналык квмек жене мейiргер id кафедрасынын менгеруш'ю'1, Шымкент, Казакстан

Kipicne: Менопауза кезвде эйелдердщ жYрек-тамыр жYЙесi ете осал болып келед^ Бас айналуы, бас ауыруы, гипертензияньщ болуы аландатады. Ce6e6i, климакс кезенiнде, эйел организмiндегi кан тамырларынын тонусын жэне кан кысымын реттеуде улкен рел аткаратын жыныстык гормондардын денгейi темендейдi. Кептеген зерттеулер артериалды гипертониянын дамуы мен менопаузанын басталуы арасындагы байланыстын манызы зор екенш керсеттi. Осылайша, постменопауза кезещндеп эйелдерде гипертониянын пайда болуы гана емес, сонымен бiрге аурудын жылдам дамуы керiнiс табады.

Аурудын дамуында каушп факторлар мацызды рел аткарады, онын iшiне езгеретiн (стресс, артык салмак, кант диабетi, темек1 шегу, iшiмдiк iшу) жэне езгермейтiн факторлар (жынысы, жасы, тукым куалайтын, эстроген тапшылыгы) жатады. Осыган байланысты, эйелдердщ артериялык гипертониясынын менопауза кезiндегi етуш эрi карай багалап зерттеу керек, онын аскынуына эсер ететiн кептеген сырткы факторларды жэне кейде ел1мге экелетiн аскынулардын даму мумшндшн алдын алу кажет. Зерттеудiн клиникалык кершстерше. тэулiктiк кан кысым мелшерiне жэне олардын психологиялык жагдайына, психоэлеуметтiк стресс ауырлыгына аса кенiл белген жен.

Зерттеудщ максаты: Шымкент калалык медициналык жедел жэрдем ауруханасында постменопауза кезещндеп эйелдердщ артериялык гипертензиясынын екiншiлiк алдын-алу женiндегi бiлiм беру багдарламасынын тшмдшпн багалау.

Материалы мен эдктерк Ен алдымен Шымкент калалык медициналык жедел жэрдем ауруханасында артериальдi гипертензиямен пркелген, постменопаузалык кезендегi 20 эйелдiн сауалнамасынын деректерiне талдау жасалды. Пациенттердiн жас шамасы 50-ден 55 жаска дешн болды. Эйелдердщ орташа жасы 52,4 ± 0,9 жасты курады. Пациенттердi зерттеу жоспарына мынадай зерттеу эдiстерi енгiзiлдi: анамнез, кан кысымы мен ЭКГ денгешн елшеу, сауалнама мен психологиялык тесттердi колдану аркылы емiр сапасын багалау. Кейiн сауалнаманын корытындысына суйене отырып артериялык гипертензиясы бар эйелдерге арналган «Денсаулык мектебш» уйымдастырдык. Зерттеуде ек1 топ курылды: 1) бшм беру багдарламасынын белсендi катысушылары - 12 эйел, 2) бшм беру багдарламасына катысудан бас тарткан пассивтi катысушылар- 8 эйел. Багдарламага накты нускау керсететiн жоспар эзiрледiк.

Нэтижелерк Журек-кан тамыр аурулары аскынуларынын дамуынын орташа каупi бар эйелдер 30% (6), жогары кауiп - 55% (1), ете жогары кауш 15% (3). Наукастардын ауру тарихынан олардын репродуктивтiк функциясын зерттедiк. Эйелдердщ 92%-ы босанганы, 60%-ы жасанды туйк жэне 25%-ында ездiгiнен тYсiк болганы аныкталды. Бiрлескен аурулар жиiлiгiн талдай отырып, эрбiр Yшiншi пациентте калканша безiнiн кенеюi белгiлерi мен созылмалы аднексит болган жэне эрбiр тертiншi пациентте теменгi аяктын варикозды тамырларынын кенеюi аныкталган. Постменопаузадагы эйелдердiн 30% -ында жатыр миомасы, 20% -ында созылмалы эндометрит жэне жатыр мойны эрозиясы болган. Пациенттердiн 65% -ында омыртканын бiрлескен остеохондрозы аныкталды. Созылмалы гепатит эйелдердщ 8%-ында, созылмалы пиелонефрит 60%-ында жэне созылмалы холецистит 54%-ында байкалды.

Гипертониялык анамнездiн орташа узактыгы 12,5 ± 3,8 жыл болды, постменопаузанын орташа узактыгы 4,3 ± 1,9 болды. Климактериялык синдром диагнозы эйелдердщ 24%-на койылды, онын iшiнде 2 эйелде агымы женiл, ал 10 эйелде агымы орташа болганы байкалды. Дене салмагынын индексiн елшеу барысында сауалнамага катыскан барлык эйелдердiн 70% -ында артык салмак аныкталган. Бул кезенде жYЙке жYЙесiне шагымдардын жогары жишп байкалады: ашушандык (80%), уйкынын бузылуы (72%), бас аурулары (84%) жэне астения (84%) ете жогары керсетшште керсетшген. Амбулаторлык карта аныктамалары бойынша холестерин денгейi эйелдердiн 72% -ында кетервд^ ЭКГ деректерi бойынша, постменопаузадагы эйелдердщ 28% -ында (14) карыншалык миокард гипертрофиясы байкалды. Артериялык кысымнын тураксыздыгы пациенттердiн 80% -ында (16), пульстщ тураксыздыгы 70% (14) болды, есшен талып калу жагдайы 20% (4) эйелде керiнiс тапкан.

^орытынды. «Денсаулык; мектебшщ» пассивтi катысушыларыныц eмiр сапасы физикалык; белсенд1 катысушыларына Караганда езгерюаз екеi аныкталды. Денсаулык; жагдайын жаксарту, ауруды алдын-ала болжау, мугедекпкл болдырмау жэне eмiр суру узактыгын айтарлыктай улгайту алдын-алу шараларынын уактылы болуына жэне тиiстi iрiктелген емдеудщ басталуына байланысты. Осы багдарламада усынылган алдын алу бойынша кешендi шаралар артериялык; гипертензияны Yнемi бакылауда устауга жэне эр тYрлi ауыф аскынулардын даму каупш едэуiр темендетуге зор Yлесiн косты. Постменопауза кезенiндегi артериялык; гипертензиясы бар эйелдердiн профилактикасынын тшмдшп негiзiнен жеке адамнын психологиялык; ынталылыгына байланысты, бул мотивация «Денсаулык; мектебЬ) бiлiм багдарламасына белсендi катысуымен пайда болады.

Кiлттi сездер: постменопауза, артериалды гипертензия, екiншiлiк алдын алу.

УДК 613.6; 613.62

АГРЕССИВНОЕ ПОВЕДЕНИЕ ПАЦИЕНТА В ОТНОШЕНИИ

МЕДИЦИНСКОЙ СЕСТРЫ

Ахметова Ю.Б.

Научно-исследовательский кожно-венерологический институт МЗ РК, менеджер отдела стратегического развития, Алматы, Казахстан

Введение. Насилие на рабочем месте является одной из самых значимых профессиональных опасностей, с которыми встречаются медсестры, работающие в современной системе здравоохранения всех стран мирового сообщества. И несмотря на то, что насилие на рабочем месте затрагивает практически все категории работников во всех секторах медицинской отрасли, наиболее часто оно встречается в сфере здравоохранения. Случаи агрессии в этом секторе могут составлять почти четверть от общего числа случаев насилия на рабочем месте. Медицинские сестры, как самая многочисленная группа медицинских работников, находящаяся в самом длительном и непосредственном контакте с пациентами, в процессе сестринского ухода, чаще всего подвержены риску агрессии со стороны пациентов.

Истинный масштаб проблемы не может быть оценен, поскольку не все медсестры готовы сообщать о случаях насилия на работе. Основная причина не сообщать о данном насилия - это мнение, что заявление о произошедшем ничего не изменит, а также появляется страх потерять работу.

Проблема агрессивного поведения пациентов в отношении медицинской сестры актуальна во всем мире, в том числе и в Республике Казахстан. Агрессивное поведение пациентов в отношении медицинских сестер - это вопрос, который требует пристального внимания в свете новых фактов, что многие страны начинают говорить о необходимости создания законов для защиты медсестер. Система здравоохранения Республики Казахстан стремится идти в ногу со временем и соответствовать международным стандартам во многих вопросах для обеспечения высокого качества оказываемой медицинской помощи и максимального удовлетворения нужд населения касательно профилактики и лечения заболеваний. Для более глубокого понимания всех внутренних процессов и усовершенствования всей системы здравоохранения с учетом мирового опыта разрабатываются новые программы и направления. Но в отношении данной проблемы пока еще уделяется мало внимания. Медсестры не защищены специальными государственными программами, они имеют только защиту, предусмотренную Конституцией Республики Казахстан, для всех граждан нашей страны.

Последствия этого насилия достаточно серьезные и включаютв себяряд физических, психоэмоциональных и психосоциальных проблем. Это также подрывает качество предоставления медицинских услуг. Кроме того, отсутствие ощущения собственной безопасности на рабочем месте может приводить к нервному истощению, что является одной из причин быстрого психо-эмоционального выгорания, стремления изменить профессию и никогда не возвращаться к практике сестринского ухода.

Выводы. Понимание причин насилия на рабочем месте является важным условием для разработки эффективных программ по предотвращению этого явления, что положительно отразится на качестве работы медицинской сестры, повышению мотивационного фактора. Для изучения данной проблемы необходимо провести исследования, а также организаовать борьбу с агрессивным поведением пациентов в отношении среднего медицинского персонала.

Ключевые слова: насилие на рабочем месте, агрессивное поведение пациента, медицинские сестры.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.