Научная статья на тему 'ПЕХЛЕВИЙСКИЕ НАЗИДАНИЯ О КУЛЬТЕ БРАКА'

ПЕХЛЕВИЙСКИЕ НАЗИДАНИЯ О КУЛЬТЕ БРАКА Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
18
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПЕХЛЕВИЙСКИЕ НАЗИДАНИЯ / СУПРУГИ / ЖЕНА / МУЖ / НРАВЫ / БРАК / ОБРЯД / СЕМЕЙНЫЕ ОТНОШЕНИЯ / СОГЛАСИЕ / ДОЧЬ / СЫН / ДЕНЬГИ И БОГАТСТВО / ЖЕНИХ / ПОКЛАДИСТЫЙ / ПРАВИЛЬНЫЙ И МУДРЫЙ / НЕВЕСТА / УМНАЯ / ЗАСТЕНЧИВАЯ / ХОРОШО ГОВОРЯЩАЯ / ПОСЛУШНАЯ / ПОКОРНОСТЬ И НЕПОКОРНОСТЬ / ЛЮБОВЬ И УВАЖЕНИЕ / ВДОВА / СТАРИК / СТАРУХА / РАСПУТНОСТЬ

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Афсахзод Аббоси Аълохон

Одним из важнейших вопросов в пехлевийских назиданиях является вопрос выбора супругов. Данный вопрос играла и играет большую роль в истории человечества, как в древности, так и в современной жизни, и поэтому этого рода назидания по сей день сохраняют свое значение. В статье рассматривается отражение брака, выбора мужа и жены, качества жениха и невесты в организации семьи в пехлевийских назиданиях, который считался одним из важнейших вопросов общественной жизни. Понятно, что этот вопрос играет важную роль в жизни человечества, и его решение является неизбежным во все времена. Хотя в пехлевийских назиданиях женщине дается свобода выбора, все же на самом деле в зороастризме как религии это не так, ибо в ней разрешение на брак и согласие на брак дает и имеет только отец девушки. Однако в пехлевийских назиданиях рекомендуется близко знать жениха и невесту, так как в зороастрийских учениях знание родителей и их происхождения считалось религиозной необходимостью для поддержания чистоты генеалогического древа.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PAHLAVI EDIFICATIONS ABOUT THE CULT OF MARRIAGE

One of the most important issues in the Pahlavi edifications is the issue of choosing spouses. This question played and plays a big role in the history of mankind, both in antiquity and in modern life, and therefore this kind of edification retains its significance to this day. The article discusses the reflection of marriage, the choice of husband and wife, the quality of the bride and groom in the organization of the family in Pahlavi edifications, which was considered one of the most important issues in public life. It is clear that this issue plays an important role in the life of mankind, and its solution is inevitable at all times. Although in the Pahlavi edifications a woman is given freedom of choice, nevertheless, in fact, in Zoroastrianism as a religion this is not so, because in it only the father of the girl gives and has permission to marry and consent to marriage. However, in Pahlavi edifications, it is recommended to know the bride and groom closely, since in Zoroastrian teachings, the knowledge of parents and their origin was considered a religious necessity to maintain the purity of the family tree.

Текст научной работы на тему «ПЕХЛЕВИЙСКИЕ НАЗИДАНИЯ О КУЛЬТЕ БРАКА»

Тоцикистон, ш. Душанбе, х. Рудаки, 21. E-mail: hurshedah@mail.ru. Тел.: (+992) 934013033

Сведения об авторе:

Хошимова Хуршеда Абдуманоновна - кандидат филологических наук, ведущий научный сотрудник отдела современной литературы Института языка и литературы им. Рудаки Национальной академии наук РТ. Адрес: 734025, Республика Таджикистан, г. Душанбе, пр. Рудаки, 21. E-mail: hurshedah@mail.ru. Тел.: (+992) 934013033

About the author:

Khoshimova Khursheda Abdumanonovna - Candidate of Philological Sciences, Leading Researcher of the Department of Modern Literature of the Institute of Language and Literature. Rudaki of the National Academy of Sciences of Tajikistan. Address: 734025, Republic of Tajikistan, Dushanbe, Rudaki Ave., 21. E-mail: hurshedah@mail.ru. Tel.: (+992) 934013033

УДК-821.21/22

АНДАРЗХОИ ПА^ЛАВИ ДАР ГИРОМИДОШТИ ОИЛАДОРИ

Афсахрод А.А.

Донишгоуи славянии Россия ва Тоцикистон

Бакои одамй аз издивочу идомати некуи он сурат ёфта, саъодату пирузихоро барои хар як шахс тавассути барпои оилаи солим ва тарбияти фарзандони фозил ба бор меорад ва ба ин васила пайванди наслхоро таъмин месозад. Саломату офият аз интихоби дурусту хушмандона ва риояти аркони макбулаи инсонгароёна, ризоияти сарони хонавода бунлод ёфта, пояи асосии сохтори чомеаро ба некй пиёда месозад, ки имруз хам макбули чомеаи муваффаки пешрафта аст.

Яке аз масъалахои нисбатан мухим дар андарзхои пахлавй масъалаи интихоби хамсар ё зану шавхар мебошад. Зеро ин масъала дар хаёти башарият чи дар рузгори кухан ва чй зиндагии имруза накши асосй дорад ва ба ин далел ин гуна андарзхо ахаммияти худро то замони мо хифз кардаанд.

Ростй, вакте ки гузаштагони мо ба чузъитарин масъалахои зиндагй бо диккат, тааммул ва ... ахаммият медиханд, чунин ба мушохида мерасад, онхо дар замони мо зиндагй мекунанд ва конуну низоми зиндагии муосирро тархрезй намудаанд. Албатта, хар кавму миллат дар доираи конунхо ва расму ойинхои худ хамсар интихоб мекунад, ки точикон аз он мустасно нестанд. Яъне, мардуми мо низ аз кадимулайём бо хам издивоч мекарданд ва барои идома додани насл ва дудаи хеш талош мекарданд. Ачиб он аст, ки дар замони Сосониён мардхо ба душизагон чй гуна хакки шавхарй доштанд ва он маросимхо ба чи сон тачлил мешудааст, чи гуна оинхои шодиву хурсандй баргузор мешудааст, чи гуна ба хам акд мебастанд, оё ин акд ё никох хаттй ё шифохй будааст? Оё оби никох, ки он робитаи марду занро ба хам каробат мебахшад, ойини пахлавист ва чи гуна он вориди ислом шудааст? Чаро шаху арус дар оташи афрухта гирд мегарданд ва ин чи суннат буда ва ахаммияти он аз чй иборат аст? Ин ва пурсишхои дигар, ки дар робита ба маросими издивоч аз кадимулайём ба замони мо бо тагйиру иловахои зиёд расидааст, мавчуданд, ки мохияти бархе андарзхои пахлавиро ифода мекунанд, дар чист?

Ниёгони хирадманди мо интихоби занро яке аз аслу шартхои маросими издивоч донистаанд. Интихоби зан озод буда, номзад хакки онро дошта, ки худ барои идома додани хаёти худ зани хешро баргузинад. Чунонки Озарбоди Мориспандон дар ин маврид менависад: "Худ барои худ зан интихоб кун" [10, с. 106]. Дар «Андарзи марди доно ба писари хеш» низ хамин гуна андарз мавчуд аст, ки хакки интихоби хамсарро ба шавхар таъйид мекунад: «Ба дастури хеш зан гир» [3, с. 319].

Х,арчанд дар андарзхои пахлавй ба интихоби зан озодй дода шудааст, вале дар асл дар омузаи кеши зардуштй чунин нест. Зеро ичозаи акд ва ризоият додан ба шавхар баромадани духтарро [4, с. 87] дар кеши зардуштй факат падар дорад. Дар сурати набудани падар ин хак ба души амак ё тагои духтар гузошта мешавад. Агар духтар бе ризоияти падар ба шавхар барояд, дар он сурат падар метавонад уро аз мерос махрум кунад [9, с. 185]. Чунонки ба назар мерасад, падар дар хонаводаи зардуштй тавоной ва кудрати бештар дорад.

Дар матни «Нихиши чизи гетй» ба таври умумй «зан гирифтан»-ро яке аз аслхои зандагии одамизод мешуморад: «Зиндагй, зану фарзанд ва худою хоста бар бахт" [3, с. 323]. Ин нукта дар "Чанд андарзи Пурйуткешон" таъкид шуда, онро як навъ пайванд бо чахони моддй медонад: "Дигар зан гирифтан ва пайванди гетй (=пайванд бо чахони моддй) роинидан (ва нисбат) ба он кушо (будан) ва аз он ногарданда будан [5, с. 87]. Андарзбад

Пурйуткешон масъалаи интихоби хамсарро дар таълимоти дини зардyштй аз чумлаи вочибот медонад ва онро бо чунин бандy баст тавассyти панд мехохад ба зехни мардyм бирасонад: "Нимруз ин гуяд, ки: "Дар зан хостан ва фарзанд доштан ва дигар хешкорй кушо бошед, чй то тани пасин, гуноги менy ва зода (хояш) аз ин офариниш чудо набошад" [5, с. 91]. Зеро ин масъала дар "Динкард" чунин матрах шудааст, ки "Бо доштани имкон чоиз нест, ки зан шавхар накунад ва мард зан нагирад" [2, с. 58].

Албатта, барои зан гирифтан пулу мол зарур аст, зеро ба ин васила чашни шодй ë арyсй барпо карда, ба хешу акрабо ва мардуми русто ë шахр нон додан чузви ойинхои замони пахлавист. Ин масъала низ аз чашми андарзгарон дур намондааст. Масалан, Озарбоди Мориспандон онро яке аз шартхои арyсй медонад: "Чун хохй арyсй кунй, аввал мол фарохам кун" [10, с. 10б].

Пурсише ба миëн меояд, ки арyс бояд чй гуна бошад? Кадом хусусиятхо дар ин маврид авлавият доранд? Ба ин суолхо низ дар андарзхои пахлавй метавон посухи дакик дарëфт кард. Озарбоди Мориспандон ба чавонон панд медихад, ки "Бо зани фарзона ва шармгин арyсй кун ва Уро дуст бидор [10, с.107]. Чунонки дида мешавад ин андарзгар сифатхои "фарзона" ва "шармгин"-ро барои душизагон, ки аслан хубрую зебоянд, дар авлавият карор медихад ва "дуст доштан"-и хамсарро таъкид месозад. Дар андарзи "Вожае чанд (аз) Озарбоди Мориспандон" "дуст доштани шармгинии духтар" бори дигар таъкид шуда: "Духтари шармгинро дуст бидор..." [5, с.173]. Хамин муаллиф "зани чавон гирифтанро ба чавонон тавсия медихад: "Зани чавон бигир..." [10, с. 109]. Дар "Андарзхои пешинтен" "доштори зани хубсухан будан" [8, с.12б]-ро хатмй медонад ва дар хамин андарзнома "хамбози зани нек будан" [8, с. 127] -ро бехтар медонад. Ушнари Доно "зани нек"-ро меситояд ва бо у буданро муносиб медонад [1, с. 27]. Хамин муаллиф «некномии зан»-ро тавсиф карда, онро аз чумлаи хислатхои бехини занон дониста [1, с. 25].

Дар андарзномахои пахлавй борхо таъкид шудааст, ки зани хуб бояд фармонбардори шавхар бошад, вале дар сурате, ки аз амри шавхар саркашй мекунад, тавсия медихад, ки уро рахо кун, зеро чунин зан аз душман бадтар аст. Марди доно ба писари худ чунин панд медихад: «Ба он зан (ро) набояд зан доштан, ки фармонбардори шуй набувад ва суду хам зтен набувад, чй у аз хар душман бадтар (аст) [3, с. 319].

Масъалаи дигаре, ки дар андарзхои пахлавй омадааст, аз наздик шинохтани арусшаванда мебошад. Зеро шинохтани падару модар ва аслу насаби у дар таълимоти зардуштия барои пок нигох доштани шачара аз заруртети динй дониста мешудааст. Бар ин мабно, Озарбоди Мориспандон ба чавонон гирифтани занро аз пайвандони худ насихат мекунад, ба ин далел, ки наслхо ба асрхои минбаъда низ чойгоху макоме дошта бошанд. Яъне, тухмаи ин насл дар чахон бокй бимонад. Чунонки у панд медихад: "Зан аз пайванди хеш кунед, ки пайвандон дуртар равад" (=дар замон тадовум ëбад [5, с. 177].

Ба барои далел меорад ва онро бо омузаи кеши зардуштй пайванд медихад ва чунин насихат мекунад: "Чи бештар ошуфтан ва кину зтен (ки) ба офаридгони Хурмузд омад бештар аз он буд, ки (мардум) духтари хешро (ба занй ба писари дигарон) дода ва барои писари хеш духтари касони (дигаре)-ро ба занй хостанд то (бад-ин) тартиб дудаи (хеш)-ро табох кунанд [5, с. 177].

Fyломризо Наводирй дар тахикоти чудогона ва арзишманди "Хавидуда (издивоч бо хешони дарачаи як/ махорим дар ривоëти зардуштй)" онро чунин шарх медихад: "Суфориш бар ин буд, ки издивочхо ба сурати хонаводагй бошад ва издивочхои беруни хонаводагй дар дарачаи дувум карор дошт" [б, с. бб].

Барои махдудаи издивоч дар дини зардуштй муайян гардад, мехохем онро махорими издивоч, ки суннатии кадимии бехдинон буда ва он дар матнхои пахлавй чузви бартарини корхои зардушттен шумурда шудааст. Аммо бино бар моддаи 20 кавонини кунунй "заношуй дар мтени хешовандон" ба шархи зер мамнуъ аст:

1) Бо падар ва ачдод ва бо модар ва чаддоти худ ва хамсар хар кадар боло равад;

2) Бо авлоди худ ва хамсар хар кадр поин равад;

3) Бо бародар ва хохар ва авлоди онон хар кадар поин равад [7, с. 5].

Овардани ин иктибос далели он аст, ки хамаи он бадгуихоеро, ки дар нисбати зардушттен мавчуданд, инкор карда шавад.

Дар андарзхои пахлавй сурати акс низ ба мушохида мерасад. Яъне, интихоби домод ë шавхар аз чониб духтар. Озарбоди Мориспандон ба падару модари духтар панд медихад, ки: "духтарро ба марди хyшëр ва доное арусй кун, зеро марди доною хyшëр монанди замини некест, ки чун тухм дар он бикоранд, хосили неку фаровон аз он ба амал ояд" [5, с. 183]. Хамин масъаларо ин андарзгар дар "Андарзи Озарбоди Мориспандон» низ бори дигар

матрах мекунад: «Мардеро ба домодии худ баргузин, ки некху ва дурусту доно бошад, агар бисёр мискин аст, айб нест, молу мукнат аз Яздон бирасад" [10, с. 107].

Ниёгони донишманди мо дар масъалаи дар кадом рузи мох ойини заношуй чоиз аст ва ба инсон хушбахтй меорад низ дахл кардаанд. Аз чумла, дар се андарзи "Рисолаи рузхо" ин масъала матрах шудааст. Чунонки дар андарзи 139 омада: "Рузи Ром (рузи 21 мох; - А.А.) зан бихох ва кору хуррамй кун ва пеши доварон рав, то ба пирузй ва начот боз ойй" [8, с. 158].

Муаллифи ин рисола интихоби хамсарро дар рузи Махраспанд низ чоиз медонад, ба ин далел, ки зан баъдан "фарзанди тезхуши неку зояд" ("Рузи Махраспанд (рузи 29 мо; - А.А.) чома сузанкорй кун ва бидузу бипуш; зан ба занй гир, то ки фарзанди тезхуши неку зояд". Рисолаи рузхо, 147). Фузун ба ин, ба чавонон тавсия дода мешавад, ки агар дар "Рузи Анерон (рузи 30 мо; - А.А.) муй ва нохун ороста кун, зан ба занй гир, то ки фарзанди номвар зояд" [8, 159].

Албатта, чунин тавсияхо натичаи он аст, ки дар замони Сосониён илми ситорашиносй пеш рафта буд, хусусан подшохон баъд аз рамл кардан чашни арусии худро барпо мекарданд.

Таълимоти зардуштй гуманистй мебошад. Зеро дар он таълим медихад, ки вакте зану бачадор шудй, барои онхо гамхорй кун ва онхоро ба омузиши илму маърифат таргиб кун, то ба ту суде расад. Чунонки Озарбоди Мориспандон дар ин маврид мефармояд: "Зану фарзанди худро аз тахсили илм боз мадор то гаму андух ба ту нарасад ва пушаймон нашавй" [10, с. 106]. Дар оромиш нигох доштани мухити хонаводагй ва амнияту салох дар манзил аз шартхои заношуист. Бинобар ин марди доно ба писари хеш чунин андарз медихад, ки хак чониби уст: "Зану фарзанд чандон ки метавон нек ба оромиш дор, ба вижа ба додгох ва ба андарзу фарханг дор [3, с. 320].

Некй кардан ва шафоат ба занони бева ва бачаи гурусна дар омузахои кеши зардуштй аз чумлаи вочиботи имонй ба шумор меравад ва ин нукта дар андарзномаи "Бисту ду вожа аз Озарбоди Мориспандон" низ таъкид шудааст: Х,афтум - шафоат он бувад, ки кас барои зани бева ва бачаи гурусна, оташхо, говон, гусфандон ва дигар нотавонон, ба вижа аз бахри равони хеш сухан гуяд" [8, с. 168].

Дар андарзномахои пахлавй ва умуман адабиёти форсии точикй бинобар набудани хирад занонро ("Занонро хирад нест» [8, с. 127] ба онхо гуфтани рози мард мамнуъ дониста шудааст. Зеро занон иродаи кавй надоранд ва метавонанд дар хар лахзае, ки бо хамсари худ муносибаташ вайрон шавад, онро фош созанд ва фарчоми он надомату пушаймонист. Дар андарзхои Озарбоди Мориспандон ин масъала борхо таъкид шудааст: "Ба фармони Яздон ва Амшоспандон рафтор ва кушиш намо. Бо занон роз магуй" [10, с. 100] ва "Ба занон роз мабаред (=нагуед), ки ранчи шумо ба бар нашавад" [5, с. 180]. Ё ин ки: "Ба занон мутмаин набошед, ки ба шарму пушаймонй нарасед» [5, с. 180].

Аммо дар радифи ин пандхои судманд, дар андарзномахо издивочи пирмардон бо духтарони чавон ва издивочи чавонон бо пирзанон накухиш шудааст. Ва ин гуна аъмолро Озарбоди Мориспандон "чахор кор аз нодонй ва душманй бар худ кардан" ном гузошта ва дуруст хам хаст. Аз ин чахор кор, дутояш - дувум ва севумаш ба масъалаи издивоч дахл дорад, ки Озарбоди фарзона тавассути панду андарз ба он мукоббилат кардааст: " Чахор кор аз нодонй ва душманй ба худ кардан аст: аввал муковимат ва забардастии марди факир ба нисбат ба шахсе кавй ва магрур. Дувум марди пири бадхуе, ки бо зани чавон арусй кунад. Севум марди чавоне, ки зани пир ба занй гирад" [10, с. 110].

Дар ин радиф ба он чавонмардоне, ки зан намегиранд ё занбезоранд пандхо мавчуданд. Оне ки зан надорад ба бемор ташбех карда шудааст: «Ранчур аст, (он) ки зан надорад» [8, с. 127]. Ва хамин беморист, ки яъне он ки зан надорад, беном аст. Ба ин далел, ки фарзанд надорад [10, с. 127].

Дар андарзхои пахлавй занони руспй ё фохиша низ накухиш карда мешавад ва ба мардон насихат мекунанд, ки аз иртибот бо занони руспй пархез кунед. Чунонки дар андарзи "Вожае чанд (аз) Озарбоди Мориспандон" омадааст: " Танро аз дуруг, базах ва (низ) аз зани хоиза ва руспй ва фохиша дур доред (ва аз ин маворид) сахт бипархезед, ки шуморо зиён ба тан (ва) бадй ба равон нарасад [5, с. 183].

Ин маънй дар "Андарзи марди доно ба писари хеш» низ таъкид шуда: «Пеши зани руспй (фохиша) марав. Агар хар гунох, ки он руспй кунад, ба равони ту расад" (Андарзи марди доно ба писари хеш, 44). Ё ин ки Озарбоди Мориспандон фиреб додани зани дигарро аз чумлаи гунохон медонад: «Зани дигареро фиреб мадех, ки равонат гунохгор нагардад" [10, с. 108].

Бинобар ин, зани бад низ дар андарзномахои пахлавй накухиш шудааст ва аз чунин зан чудо буданро Ушнари Доно барои мард дар катори дусти риёкор, шахсе ки неку бад

нашиносад, ёри бад ва муздури бад насихат мекунад: «Панчанд, ки аз эшон (чудо) бувид, пушаймон на бувид, аз Худое (око, сохиб), ки неку бад надонад ва дудигар дусти риёе ва се дигар зани бад ва чахорум ёри бад, панчум муздури бад" [1, с. 25].

Чунин андарзхо, ки мояи хаёти одамиро ташкил медиханд, моро хушдор медиханд, ки дар умри кутохи хеш аз ширинихои хаёт бахра барем ва бо падару модар, зану фарзанд, хешу акрабо ва хамсояву хамкорон муносибати хуб ва хасанаро ба рох монем.

АДАБИЁТ

1. Андарзи Ушнари Доно (Матни пахлавй, овонависй ва вожанома). Тарчумаи Иброхим Мирзои Нозир.-Техрон: Мероси хирманд, 1374.-74 с.

2. Динкард. Китоби панчум (матни пахлавй). Овонависй, тарчума, таъликот, вожанома аз Жола Омузгор ва Ахмади Тафаззулй. -Техрон:Муъин, 1386. - 237 с.

3. Мероси хаттии бостон. Китоби 2. Ч. 1. -Душанбе: Бухоро, 2014. -478 с.

4. Мотикони хазордотистон ва чахор андарзнома. Ба кушиши дуктур Мохёр Наввобй ва дуктур Кайхусрав Чомосб Осо. -Шероз: Донишгохи пахлавии Шероз, 1976. -176 с. Мутуни пахлавй (тарчума, овонавишт). Гирдоваранда: Чй дастур Манучехр Чй Чосмосб - Осоно. Гузориши Саъид Урён. - Техрон: Нилуфар, 1371/1992. - 567 с.

5. Наводирй Fуломризо. Хавидуда: издивоч бо хешони дарачаи як/ махорим дар ривоёти зардуштй: пажухише дар посух ба иддиои Куруши Некном. -Табрез: Интишороти Осим, 1367. - 344 с.

6. Ойинномаи ахволи шахсии зардуштиёни Эрон. Техрон:Идораи кулли умури хукукй ва аснод.1386.-С. 15.

7. Саймиддинов Д. Адабиёти пахлавй (Пажухиш, тарчума ва ташрех). -Душанбе: Пайванд, 2003. -232 с.

8. Фаррухмарди Бахромон. Модёни хазордодистон (хазор ройи хукукй).Мукаддима, тарчума ва овонавишти матни пахлавй бо ёддоштхо, вожанома. Пажухиши Саъид Урён.-Техрон: Ромин, 1391.-727с.

9. Эронй Диншох. Ахлоки Эрони бостон. -Бумбай: Интишороти зардуштиёни эронии Бумбай,-1932.-145 с.

АНДАРЗХОИ ПАХЛАВЙ ДАР ГИРОМИДОШТИ ОИЛАДОРЙ

Яке аз масъалахои нисбатан мухим дар андарзхои пахлавй масъалаи интихоби хамсар ё зану шавхар мебошад. Ин масъала дар хаёти башарият чй дар рузгори кухан ва чй зиндагии имруза нацши асосй дорад ва ба ин далел ин гуна андарзхо ахаммияти худро то замони мо хифз кардаанд.

Дар мацола инъикоси хонадоршавй, интхоби зану шавхар, сифоти арусу домод дар ташкили оила дар андарзхои пахлавй, ки яке аз масъалахои нисбатан мухим дониста мешавад, мавриди назар царор мегирад. Маълум аст, ки ин масъала дар хаёти башарият чй дар рузгори кухан ва чй зиндагии имруза нацши бориз дорад, ахаммияти худро то замони мо хифз карда, хануз хам метавонад адабномаи устувормондаи пурбаракат мавриди ниёз бошад.

Харчанд дар андарзхои пахлавй ба интихоби зан озодй дода шудааст, вале дар асл дар омузаи кеши зардуштй чунин нест, зеро ицозаи ацд ва ризоият додан ба шавхар баромадани духтарро дар кеши зардуштй фацат падар дорад. Бо вуцуди ин дар андарзхои пахлавй аз наздик шинохтани арусу домодшаванда талцин гардида, шинохтани падару модар ва аслу насаби онхо дар таълимоти зардуштия барои пок нигох доштани шацара аз заруриёти динй дониста мешудааст.

Калидвожахр: андарзхои пахлавй, хамсар, зан, шавхар, одобу русум, издивоц, ойин, муносиботи хонаводагй, ицозаи ризоият, ризоият, духтар, писар, пулу мол, домод, некху, дурусту доно, арус, фарзона, шармгин, хушсухан, фармонбардор, саркаш, дуст доштан, бева, пирмард, пирзан, руспй. ва г.

ПЕХЛЕВИЙСКИЕ НАЗИДАНИЯ О КУЛЬТЕ БРАКА

Одним из важнейших вопросов в пехлевийских назиданиях является вопрос выбора супругов. Данный вопрос играла и играет большую роль в истории человечества, как в древности, так и в современной жизни, и поэтому этого рода назидания по сей день сохраняют свое значение.

В статье рассматривается отражение брака, выбора мужа и жены, качества жениха и невесты в организации семьи в пехлевийских назиданиях, который считался одним из важнейших вопросов общественной жизни. Понятно, что этот вопрос играет важную роль в жизни человечества, и его решение является неизбежным во все времена.

Хотя в пехлевийских назиданиях женщине дается свобода выбора, все же на самом деле в зороастризме как религии это не так, ибо в ней разрешение на брак и согласие на брак дает и имеет только отец девушки. Однако в пехлевийских назиданиях рекомендуется близко знать жениха и невесту, так как в зороастрийских учениях знание родителей и их

происхождения считалось религиозной необходимостью для поддержания чистоты генеалогического древа.

Ключевые слова: пехлевийские назидания, супруги, жена, муж, нравы, брак, обряд, семейные отношения, согласие, дочь, сын, деньги и богатство, жених, покладистый, правильный и мудрый, невеста, умная, застенчивая, хорошо говорящая, послушная, покорность и непокорность, любовь и уважение, вдова, старик, старуха, распутность и т. д.

PAHLAVI EDIFICATIONS ABOUT THE CULT OF MARRIAGE

One of the most important issues in the Pahlavi edifications is the issue of choosing spouses. This question played and plays a big role in the history of mankind, both in antiquity and in modern life, and therefore this kind of edification retains its significance to this day.

The article discusses the reflection of marriage, the choice of husband and wife, the quality of the bride and groom in the organization of the family in Pahlavi edifications, which was considered one of the most important issues in public life. It is clear that this issue plays an important role in the life of mankind, and its solution is inevitable at all times.

Although in the Pahlavi edifications a woman is given freedom of choice, nevertheless, in fact, in Zoroastrianism as a religion this is not so, because in it only the father of the girl gives and has permission to marry and consent to marriage. However, in Pahlavi edifications, it is recommended to know the bride and groom closely, since in Zoroastrian teachings, the knowledge of parents and their origin was considered a religious necessity to maintain the purity of the family tree.

Key words: Pahlavi edifications, spouses, wife, husband, morals, marriage, rite, family relations, consent, daughter, son, money and wealth, groom, complaisant, correct and wise, bride, smart, shy, well-speaking, obedient, obedience and disobedience, love and respect, widow, old man, old woman, debauchery, etc.

Маълумот дар бораи муаллиф:

Афсахрод Аббоси Аълохон - номзади илм;ои филологи, дотсенти кафедраи матбуот ва алоца бо цомеаи Донишго;и славянии Россия ва Тоцикистон. Нишони: 734025, Цум;урии Тоцикистон, ш. Душанбе, к. М.Турсунзода, 30. Тел.: + 7(392) 93 578 69 69, E-mail: afsahzod0505@mail.ru; a.afsahzod@airnav.tj

Сведения об авторе:

Афсахзод Аббоси Аълохон - кандидат филологических наук, доцент кафедры печатных СМИ и PR Российско -Таджикского славянского университета. Адрес: 734025, Республика Таджикистан, г. Душанбе, ул. М.Турсун-заде, 30. Тел. + 7(392) 93 578 69 69, E-mail: afsahzod0505@mail.ru; a.afsahzod@airnav.tj

About the author:

Аfsahzod Abbosi A 'lokhon - candidate of philological science, Associate Professor of department of print media and PR Russian-Tajik Slavonic University. Address: 734025, Republic of Tajikistan, Dushanbe, st. M. Tursun-zade, 30. Те1 + 7(392) 93 578 69 69, Email: afsahzod0505@mail.ru; a.afsahzoda airnav.tj

НИГОХЕ БА ГУЗИНГУЯХОИ АХМАДИ ШОМЛУ

Шодиева Ф. Т.

Донишго;и миллии Тоцикистон

Тавсифу тасвири зиндагии инсонй мавзуи човидонии адабиёт аст. Хамзамон хадафи адабиёт дар либоси хунарй бозтоб намудани падидаву рухдодхои хазорранги конуни инсонист, ки дар иртибот бо табиат сурат мепазирад. Аммо перомуни сахнахои зиндагй изхори назар намудан, мохияту сиришти онро мунъакис сохтан, метавонад шеваву равишхои гуногун, диду биниши мутафовит дошта бошад. Масалан, андешаи як фарди маъмулй аз нигоху назари як хунарманд, як шоир комилан фарк мекунад. Як наккош ин ё он мазхари зиндагиро аз чашми худ мебинад, мувофики завку саликаи хеш онро ба хам мекашад, тарсим месозад. Корбурди рангхо дар асари мавриди назараш тобеи хисси зебошинохти уст, аммо дар кори шоир биниши шоирона пешй мегирад ва вожагон дар амри инъикосу тачассуми падидахо накши асосй мебозанд.

Замони дидор бо як шеър мо маъмулан гирифтори созу барги шеър мегардем. Дарунмояи шеър, хадафи он, ин ки доштахои он чи харферо ба мо илко менамоянд, гом ба гом моро аз

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.