CC BY
26
© КОЛЛЕКТИВ АВТОРОВ, 2016 УДК 61 (07)
М. М. Тусупбекова, Г. Н. Иманбаева, Л. М. Стабаева, Е. В. Гарсиева
«ПАТОЛОГИЯЛЬЩ АНАТОМИЯ» ИНТЕГРАЦИЯЛЫК ПЭН1Н ОКЫТУ БАРЫСЫНДА КЛИНИКАЛЫК ЖАFДАЙЛАРДЫЦ КОЛДАНЫЛУЫ
КараFанды мемлекеттiк медицина университетi патологиялык анатомия жэне №2 хирургиялык аурулар кафедрасы
Оку Yдерiсiне ти1мд1 инновациялык б1л1м беру технологияларын жэне б1л1м алудык корытынды нэтижес1н баралаудык обьективтi эдiсiн енгiзу студенттердiк интеграциялык бiлiм алуынык негiзгi устанымдарын колдана отырып, кэсiптiк к¥зыреттiлiгiн калыптастырумен б^м алудык кредиттiк тYрiн енгiзумен б^м берудiк устанымдарын ерекшелеп, алра бастайды. Клиникалык ойлауды калыптастырады, медицинанык теориялык негiзiн игеруге, емдiк-диагностикалык эдiстердi ке^нен колданура мYмкiндiк туады. Клт свздер: интеграция, окыту, сараптама, CBL-эдiсi, белсендi окыту эдiстерi
Елбасы Нурсултан Назарбаевтык «Казакстан - 2050» Стратегиялык баFдар-ламасында элемдегi дамыFан отыз мемлекеттщ катарына ену жайында бастамасы халыкка ерекше серпiн бердi. Осы аскак мурат-максатты жYзеге асыру Yшiн Мемлекет басшысы «100 накты кадам» улттык жоспарын усынды [4].
Елiмiз дамуынык жака кезек барлык салалардык инновациялык-индустриялык дамуына квшудi карастыратын жака мiндеттердi алFа койды. Бул жака талаптарFа сэйкес бiлiм беру жуйеанщ взгерiстерiн талап еттi. Осы максаттарды iске асыру Yшiн 2011 жылы Мемлекет басшысы Бiлiм берудi дамытудык жака мемлекеттiк баFдарламасын бекпгк Бул стратегиялык кужатта Казакстан Республикасы мемлекеттiк саясатынык 20112020 жылдарFа арналFан бiлiм беру саласынык уйымдастыру негiзi каланды. Сонымен бiрге тиiмдi адами капиталды куру, инновациялык жобаларды iске асыру Yшiн жоFары бшкт кадрларды тэрбиелеу жэне жака технологияларды куруFа ерекше назар аударылды [3].
Президент б^м беру жYЙесiн жа^ырту баFытында алдымызFа улан-Fайыр мiндеттер койды. Окыту YPДiсiне казiргi заманFы эдютемелер мен технологияларды енгiзу уакыт талабы екенiн уFынатын мезгiл жеттi. Сонда Fана казакстандык бiлiм беру жуйеа одан эрi вркендеп, халыкаралык стандарттарFа текесетiн болады. Елбасы Казакстан халкына арналFан Жолдауында оку YДерiсiне осы заманFы эдiстеме мен акпаратты технологияны енгiзу кажеттiгiн атап кврсеттi. БYгiнде оку-эдiстемелiк базаны кредиттiк технологиясыз квзге елестетудiк взi киын. Оку YPДiсiне окытудык интерактивтi технологиясын енпзу, онык iшiнде, бейнеконтентпен кашыктыктан
окыту технологиясын колдану, инженерлк-техникалык мамандыктар бойынша материал-дык-техникалык базаны ньтайту, электронды оку залдарынык санын квбейту, Fылыми-зерттеулердi уйымдастыру кекiнен жалFасып келедi.
Халыкаралык бiлiм нарыFында мамандар даярлау талаптарынык взгеруi жэне оку-б^м беру YДерiсiнде инновациялык технологияларды ке^нен енгiзу жоFарFы бiлiм беру жэне медицинадаFы Fылыми -техникалык дамуды белсендi колдау аясында мемлекеттiк стратегиялар алдында жака максаттар кояды. Оку YДерiсiне тиiмдi инновациялык бiлiм беру технологияларын жэне б^м алудык со^ы нэтижесiн баFалаудык обьективтi эдiсiн енпзу студенттердщ интеграциялык бiлiм алуынык непзп устанымдарын колдана отырып, кэсiптiк кузыретттИн калыптастырумен бiлiм алудык кредиттiк тур^ енгiзумен бiлiм берудiк устанымдарын ерекшелеп, алFа бастайды. Заманауй технологияларды колдана отырып оку YДерiсiн уйымдастыру студенттердщ тэжiрибелiк даFдысын жетiлдiруге мYмкiндiк бередк ¥сынылFан жаFдайлык есептi мысалFа ала отырып, клиникалык ойлауды калыптастырады, медицинанык теориялык неган игеруге, емдк-диагностикалык эдiстердi кекiнен колдануFа мYмкiндiк туады [1].
Денсаулык сактау саласында Казакстан Республикасынык мемлекеттiк саясатынык негiзгi талаптары халыкаралык декгейде колданыска ие заманауи Fылымнык дамуына Yлес косатын, жоFары бшкт маман даярлау. Жака маманнык калыптасуынык макызды бвлшегi жоFарFы оку орнындаFы бiлiм берудiк тYрi жэне дэстур^ студенттердiк окып, бiлiм алуынык жетшу^ заманауи бiлiм алу Yдерiсiндегi инновациялык эдiстердi колдану жэне оны бакылау эдiсi. Студенттерде негiзгi
медициналык пэндердi менгеруге деген ынтасын жэне ^ызырушыль^ын калыптастыру. Бул игерген бiлiм аркылы накты клиникалык мэселенi шешуге мумюндк туындайды. ИнтеграцияланFан оку баFдарламалары фундаментальды жэне клиникалык Fылым-дардын арасындаFы байланысты камтамасыз етедi. ИнтеграцияланFан б^м беру болашак дэрiгерлерге клиникалык жаFай бойынша толык кeрiнiс алу ушн жэне эр накты наукаска езндк ем таFайындауFа кемек бередi [2].
Кредиттк технология бойынша интеграциялык б^м алу устанымдарын колданып пэн аралык тэжiрибелiк сабакты eткiзу медициналык ЖОО тулектерше кузыреттшИн дамытуFа кажет коммуникативт даFдыларды, Yнемi eзiн-eзi дамыту даFдысын, топта жумыс iстей бiлу даFдысын калып-тастыруFа мYмкiндiк бередi [5].
Дэрстк материалдардын пэн аралык интеграциясы екi жолмен жYзеге асады. Бiрiншiсiнде бiрнеше пэн бойынша мугалiмдер дэрю окыйды. «Патологиялык анатомия-2» бойынша 8 модульден интеграциялык дэрю ^йректщ гломеруллярлы аурулары; eкпенiн жедел кабыну аурулары; ойык жара ауруы; цереброваскулярлы аурулар; атеросклероздын клиника-морфологиялык формалары; эндокриндi жYЙе аурулары; гипертензиялык аурулар) окылады. Интеграциялык дэрстщ максаты, патологиялык YPДiстiн дамуынын себеп-салдарлык байланысына негiзделедi. Эр дэрiскер берiлген уакыт (эр пэнге 25 минут) шнде мэселе бойынша eз материалдарын талкы^а салады, берiлген нозологиялык форма бойынша баска пэндерде усынылFан материалдарды кайталамай заманауи тYCiнiктемелер бередi. Интеграция бойынша дэрю калыптыдан патологияFа, себептен дамуFа (патологиялык физиология-2) деген каFида бойынша курастырылады. Эрi карай басты клиникалык симптомдар, зерттеу эдiстерi, патологиялык YPДiстiн диагностикасы бойынша талкыланады (iшкi аурулар пропедевтикасы, сэулелiк диагностика), емдеудщ непзп устанымдарымен аякталады (фармакология -2).
Оку YДерiсiнiн басты бeлiмi болып тэжiрибелiк сабак саналады. Интеграция эр тYрлi пэндер бойынша материалдын кезектiлiгiн сактай отырып ^н^збелк-такырыптык жоспарды курастырудан басталады. Материалдын кайталануына жол бермеген жeн, сонымен катар бiрнеше нускада берiлген сурак-жауаптарын мазмундайтын клиникалык тапсырмаларды колдану.
Морфологиялык пэндер бойынша тэжiрибелiк сабак бiлiм алудык заманауи эдктернщ eKi TypiH колдану аркылы жузеге асады: «CBL эдiсi» - Case-Based Learning клиникалык жаFдай немесе 63eKTi мэселе нeгiзiндe окыту жYргiзiлeдi, eкiншiсi - «TBL эдiсi» - Team-Based Learning, топпен жумыс жасау эдiсi колданылады.
Патологиялык анатомия жэне №2 хирургиялык аурулар кафедрасында бeлсeндi б^м алудык мынадай формалары тиiмдi колданыска ие: CBL (Case - Based Learning) эдiсi клиникалык жаFдай немесе езект мэселе нeгiзiндe окыту жYргiзiлeдi, TBL (Team-Based Learning) немесе топты-баFытталFан окыту эдiсi, ментальды карта курастыру эдiсi (майндмэпп, mindmapp).
Патологиялык анатомия жэне №2 хирургиялык аурулар кафедрасында CBL технологиясы «Патологиялык анатомия 2» пэн бойынша «Жалпы медицина» факультетЫщ 3 курс студенттернщ бiлiм алу барысында колданылады. Бул бeлсeндi оку тэсiлiн eнгiзу Yшiн барлык муFалiмдeр CBL технологиясы бойынша арнайы дайындыктан еткен. 6дiстeмeлiк камтамасыз ету бiлiм алушыларFа арналFан клиникалык жаFдаймeн усынылFан, онда сабактык такырыбы, клиникалык жаFдайдык мазмуны, талкылауFа арналFан сурактар, окытушыларFа арналFан бeрiлгeн сурактардык жауабымен клиникалык жаFдай, курастырылFан патологанатомиялык диагноз керсeтiлгeн. Базистiк бiлiмдi бакылау формасы - тест тYрiндe, курылымдык езгeрiстeрдiк микросурeттeрi, электронды интeрактивтi жиынтыктаFы мэлiмeттeрдi игерп, сараптау; микропрепараттар, макропре-параттар.
Осы технология бойынша студенттердщ пiкiрiн бiлу максатында жасырын сауалнама жYргiзiлдi. Онык iшiнeн 50 адам топта жумыс жасау барысында материалды игеру окай деген шeшiмгe келген,15-мэселен шешу барысында коркыныш сeзiмiнiк азаЙFанын, ал 25 адам клиника жаFдайына нeFурлым жакындау болашакта диагностика жэне емдеу мэселелерЫ шешуде ок нэтиже бeрeтiндiгiнe сeнiмдi. Сонымен катар 3 адам олардык езiндiк ерекшелктерне байланысты топта жумыс жасау жеке жумыс жасауFа караFанда нэтижeсiз деп тапкан.
ОсыFан орай CBL, езЫ^ баFалау, сараптау даFдысын, шаFын топта жумыс жасай бшу даFдыларын дамыта отырып, бeлсeндi бiлiм алу технологиясынык ек тиiмдi заманауй педогогикалык Yдeрiстiк куралы болып табылады.
Топты-баFытталFан окыту эдiсi (TBL) мэселенi шешуге бiлiмдi колдана отырып материалды игеруге терен TyciH i к калыптастырады. CBL эдiсi, TBL эдiсi сиякты 6rniM алуFа деген кулшынысты жоFарлатады, коммуникативт даFдыларды жэне топта жумыс жасау даFдысын калыптастырады.
Майнд мэппингтi колдану кeлемдi оку материалдарын тусiнудi жэне конспектiлеудi женшдетед^ себебi yFbm аралык ойлау байланыстарын аныктай отырып иерар-хиядаFы байланыстын курылымын елестетуге мумюндк бередi, сонымен катар толык туанк^ калыптастыру Yшiн ассоциятивтi мысалдар косылFан.
Kазiргi кезде патологиялык анатомия пэын окыту барысында кажеттi материал-дарды керсету, ой калыптастыру, жiктеу, морфогенездк сызбаларды керсету, анык жэне тура керсету Yшiн мониторда керсетуге мультимедиялык аспап колданылады, салыстырмалы нэтижелердщ ^идалары мен дифференциалды диагностиканын эртYрлi патологиялык YPДiстерiн пайдалана отырып, макро- жэне микроскопиялык eзгерiстердi анык жэне кернект етiп кeрсетедi.
Студенттердщ eздiк жумысы мен тэжiрбиелiк жумыстарында «LEICA DM 1000» атты компьютерленген микроскоп, микро-суреттерi бар CD-атласы, эртYPлi патологиялык Yдерiстердщ макро- жэне микропрепараттарынын электрондык демонстрациялык базалары жэне окулык фильмдер^ оку материалынын игеру дэрежесiн жоFарылататын казак тiлiндегi окулыктар мен презентациялардын электрондык тYPi колданылады. Сонымен катар, Fbmb^ патоморфологиялык лабораторияларында иммунофлюросценттi жэне заманауи бинокулярлы, патологиялык Yрдiстщ курылымы мен гистологиялык материалдын ендеу негiзiн терен туануге мYмкiндiк беретiн, бояуы мен ре^мен жургiзлетiн гистологиялык материалдардын автоматтандырFан жуйесi орналаскан.
Кредиттiк технология бойынша интеграциялык б^м беру устанымдарын колдана отырып пэн аралык тэжiрибелiк сабакты жYргiзу, медициналык оку орндарында б^м алатын студенттердщ клиникалык ойлауын, оны курастыру мYмкiншiлiктерiн ашады, накты клиникалык жаFдайды мысалFа ала отырып патологиялык Yдерiске обьективтi баFа берп, клиникалык мамандыктар бойынша кэсiби тYрде даярлау жYргiзiледi. Заманауи инновациялык технологияларды тек оку
Yдерiсiнде FaHa емес, сонымен катар жоFары мaмaндaндырылFaн, халыкаралык нарык талабына сай, басекеге кaбiлеттi маман даярлауда кен келемде колдану мYмкiндiгi он нэтиже берiп отыр.
Оку Yдерiсiнде белсендi оку эдiстерiн колдану, интеграциялык окыту устанымдарын колдана отырып пэн аралык тэжiрибелiк сабактарды жYргiзу студенттердщ бiлiм aлуFa деген кулшыныстарын жоFaрлaтып, кэсiби кузыреттiлiгiн кaлыптaстыруFa ыкпал етедi, жоFaры мaмaндaндырылFaн Yнемi даму Yстiндегi маман даярлаудын талаптарына жауап бередк
ЭДИБИЕТ
1 Внедрение инновационных форм обучения в учебный процесс по морфологическим дисциплинам /М. М. Тусупбекова, А. В. Куркин, С. К. Жумабаева и др. //Морфология и доказательная медицина.
- 2014. - №3-4. - С. 41-44.
2 Жаугашева С. К. Кредитные технологии в образовательном процессе Карагандинского государственного медицинского университета с использованием принципов интегрированного обучения /С. К. Жаугашева, М. М. Тусупбекова, С. Б. Жаутикова //Медицина и экология. - 2014. -№4(73). - С. 53-54.
3 Инновационные технологии в обучении и оценке учебных достижений студентов Карагандинского государственного медицинского университета /М. К. Телеуов, Р. С. До-смагамбетова, В. Б. Молотов-Лучанский и др. -Караганда, 2010. - С. 10-85.
4 Казакстан Республикасынын 2011-2020 жылдaрдaFы бiлiмдi дамытудын МЕМЛЕКТТ1К БАРДАРЛАМАСЫ. http: //www.ed u.gov.kz
5 Костылева О. А. Применение обучения, основанного на клиническом случае, при преподавании дисциплины «Патологическая анатомия» /О. А. Костылева, Д. Л. Косицын, Н. Б. Ким //Матер. междунар. науч.-практ. конф. «Наука и образование в XXI веке». - Тамбов: Изд-во ТРОО «Бизнес-Наука-Общество», 2013.
- С. 88-89.
REFERENCES
1 Introduction of innovative forms of learning in the educational process on morphological disciplines /M. M. Tussupbekova , A. V. Kurkin, S. K. Zhumabaeva, et al. //Morphology and evidence -based medicine. - 2014. - No. 3-4. - Pp. 41-44. (in Russian)
2 Zhaugasheva S. K. Credit technology in the educational process of Karaganda state medical university using the integrated training princi-
ple /S. K. Zhaugasheva, M. M. Tusupbekova, S. B. Zhautikova //Medicine and Ecology. - 2014. -No. 4 (73). - Pp. 53-54. (in Russian)
3 Innovative technologies in teaching and assessment of educational achievements of students of Karaganda state medical university /M. K. Teleuov, R. S. Dosmagambetova, V. B. Molotov -Luchanskii, etc. - Karaganda, 20l0. - Pp. 10-85. (in Russian)
4 The Republic of Kazakhstan National program of education development on 2011-2020.
http://www.edu.gov.kz(in Russian)
5 Kostyleva O. A. Application of learning based on the clinical case, the teaching of discipline «Pathoanatomy» /O. A. Kostyleva, D. L. Kositsyn, N. B. Kim //Proceedings of intern. scientific-practical conf. «Science and education in XXI century». - Tambov: Publishing house «Business-Science-Society», 2013. - Pp. 88-89. (in Russian)
nooynw^a 14.03.2016 r.
M. M. Tussupbekova, G. N. Imanbayeva, L M. Stabayeva, Ye. V. Garsiyeva
SYSTEMIC USE OF ACTIVE LEARNING METHODS IN TEACHING INTEGRATED DISCIPLINE «PATHOLOGY» Karaganda state medical university
The introduction of the learning process of effective and innovative educational technologies and methods for the objective evaluation of learning outcomes allows to shift the focus of teaching with the introduction of credit form of training with the basic principles of integrated education of students with formation of professional competence. Organization of educational process allows students to develop their practical skills forming clinical thinking. Key words: integration, education, analysis, active learning methods.
М. М. Тусупбекова, Г. Н. Иманбаева, Л. М. Стабаева, Е В. Гарсиева СИСТЕМНОЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ АКТИВНЫХ МЕТОДОВ ОБУЧЕНИЯ ПРИ ПРЕПОДАВАНИИ ИНТЕГРИРОВАННОЙ ДИСЦИПЛИНЫI «ПАТОЛОГИЧЕСКАЯ АНАТОМИЯ» Карагандинский государственный медицинский университет
Внедрение в учебный процесс эффективных инновационных образовательных технологий и объективных методов оценки конечных результатов обучения, а также внедрение кредитной формы обучения позволяет сместить акценты в преподавании, использовать основные принципы интегрированного обучения студентов с формированием профессиональной компетентности. Организация учебного процесса позволяет студентам отрабатывать практические навыки и умения, формируя клиническое мышление.
Ключевые слова: интеграция, обучение, анализ, CBL -метод, активные методы обучения.
