CC BY
0УДК 616.314-083:616.314-00 МРНТИ 76.29.55
ПАРОДОНТ АУРУЫ МЕН Т1СТЕМ АЦАУЛАРЫНЬЩ ПАТОГЕНЕТИКАЛЫЩ БАЙЛАНЫСЫНЬЩ НЕГ1ЗГ1 АСПЕКТ1ЛЕР1. ЭДЕБИ ШОЛУ
*Ж.А. Жаксылык, ¥.Э. Жумабекова, А.Т. Жумабеков, К.К. Куракбаев
«^ДСЖМ» ^азакстандык медициналык университетi ЖШС Алматы, ^азакстан
Тушндеме
Бас Ассамблеясыныц мэлiметтерi бойынша, пародонт ауруларыныц салыстырмалы тYPде байкалмайтын сипаты, нашар ауыз куысы гигиенасы, зиянды эдеттер, шектеулi кYтiм, сондай-ак ауыз куысы/пародонт денсаулыгыныц жалпы стратегиясы мен саясатыныц жоктыгы салдарынан пародонт денсаулыгы туралы жаhандык хабардарлык темен болып кала беруде. Зерттеулерге сай пародонт кабынуы ауруларымен элемнщ ересек тургындарыныц шамамен 19% зардап шегед^ бул бYкiл элем бойынша 1 миллиардтан астам жагдайды курайды. Жасеспiрiмдер арасында пародонт ауруларыныц таралуы ДД¥ деректерi бойынша 80-83% курайды. Олардыц 50% -ында пародонт патологиясы тю-жак акауларымен бiрiктiрiледi. Пародонт аурулары мен тютем ауыткулары арасындагы байланыс ^рдель Пародонт кабынуы аурулары тiстердi коршап турган тшдердщ кабынуы мен инфекциясын бiлдiредi, бул CYЙектiц жогалуына жэне ауыр жагдайларда тютердщ жогалуына экеледь Тiстем акауы болса тiстеу жэне шайнау кезiнде тютердщ тYЙiсуiне эсер етуi мYмкiн жеке тiстер мен т1с катарыныц дурыс орналаспауымен байланысты.
Клт свздер: пародонт цабынуы, т1стем ацаулары, т1с цагы, патогенез, клиникалыц кврШстерг
Юркпе. Пародонт ауруы жэне т1стем ауыткулары - бул жш бiрге клиникалык керiнiс беретiн ауыз куысыныц кYPделi жагдайлары. Бул шолу олардыц непзп механизмдерiне жэне осы ею объектiнiц езара эрекеттесуiне баса назар аудара отырып, олардыц патогенетикалык байланысыныц негiзгi аспектiлерiн зерттеуге багытталган. Пародонт кабынуы, бул тiстердi коршап турган тшдерде дамитын созылмалы кабыну ауруы. Бул ауыз куысыныц денсаулыгына катысты ец кеп таралган мэселелердiц бiрi жэне ауыр зардаптарга экелуi мYмкiн. Шолу жасамас бурын терминдердi аныктап алган дурыс.
Гингивит: биопленкадан туындаган жэне кызыл иектщ кызаруымен, iсiнуiмен, контурыныц eзгеруiмен жэне альвеолярлы CYЙектщ бекiтiлуiн жэне резорбциясын жогалтпай дамитын кабыну жагдайы.
Пародонтит: микробтык дисбактериоздан жэне тiстердi коршайтын тшдердщ Yдемелi бузылуымен, бекшудщ жогалуымен жэне альвеолярлы CYЙектщ резорбциясымен сипатталатын кабылдаушы агзаныц реакциясыныц реттелушщ бузылуынан туындаган созылмалы кеп факторлы кабыну закымдануы. Бактериялык биопленканыц, эсiресе патогендш бактериялардыц болуы тшдердщ закымдалуына экелетш иммундык реакцияны бастайды. Пародонтит эртYрлi кезецдер мен ауырлык дэрежесiн камтиды жэне ж1ктеу клиникалык жэне рентгенологиялык критерийлерге негiзделген. Ауру гингивит ретшде басталады, бул кызыл иектщ кабынуымен сипатталатын ерте жэне кайтымды кезец [1]. Тiс-кызылиек байламы жойылганнан кешн пародонт тшдершщ одан эрi жогалуы альвеолярлы CYЙек -прегшщ жогалуына экелуi мYмкiн. Клиникалык тургыдан алганда, бул жагдай цемент-эмаль косылысына (ЦЭБ) клиникалык бекшудщ жогалуы ретiнде кeрiнуi мYмкiн жэне кызыл иектщ кабыну реакциясымен байланысты, зондтау кезiнде гиперемия, iсiну жэне канагыштык тYрiнде кeрiнедi. ^осымша белгiлерге пародонтальды калтаныц тYзiлуi, кызыл иек жиектершщ рецессиясы жэне рентгенографиялык суретте альвеолярлы CYЙектiц жогалуы кiруi мYмкiн. Акырында, тютердщ козгалгыштыгы жэне кисаюы сиякты пациенттердщ шагымдары да диагностикалык процестщ бeлiгi болуы мYмкiн.
^абыну - бул типтiк патологиялык процесс, оныц клиникалык кeрiнiсi бiр жагынан пародонт тiндерiнде типтiк белгшерге ие, екiншi жагынан, бул типтш процестщ пайда болу себебi жеке жагдайларга байланысты.
Еылыми зерттеулердщ орталык буыны микробтык факторды, ягни, биопленканы зерттеу болып кала бередi. Дегенмен, аурудьщ патогенезiнде мацызды рeл аткаратын жергiлiктi факторлардыц iшiнде тiс-жак аномалиялары да ерекшеленедi. Стоматологиялык аурудыц курылымында тiсжегiсi мен пародонт ауруынан кешн тю-жак акаулары Yшiншi орын алатыны белгiлi [2].
Нег1зг1 бел1м. ^азакстанда, М.А. Алдашеваныц (1992) зерттеуiне сэйкес, 15 жаска дейiнгi балалардагы эртYрлi тiс-жак акауларылары 36,8% курайды, оныц шшде айкын емес кeрiнiстi - 17,3% орташа немесе ауыр кeрiнiстi-19,4% курады. Ал соцгы жылдардагы мэлiметтерге сэйкес, балалар жасындагы стоматологиялык аурулар арасында алгашкы орындардыц бiрi (75%) тю-жак жYЙесiнiц дамуындагы ауыткулар болып табылады. Сонымен катар, олардыц 30% -ы тукым куалайтын факторлармен алдын-ала аныкталган, ал 70% -ы жаппай профилактиканыц болмауына жэне тiс-жак аномалияларын уакытылы диагностикалауга байланысты.
Окклюзияны пародонт ауруларыныц басталуыныц, eршуiнiц жэне емдеушщ факторы ретiнде сипаттайтын тужырымдамалар эртYрлi мазмунга ие. Дегенмен, пародонт ауруы ауыз куысы реакциясын тудыратын бактериялык биопленканыц болуынан туындаган тютщ тiрек курылымдарыныц патологиялык жагдайларын камтиды [3,4,5]. Окклюзиялык жYктеме мен пародонтит арасындагы усынылган байланыс эдетте окклюзиялык жаракатпен байланысты болса да, тю кагын-биопленканы жоюга кедергi келтiретiн жэне/немесе кызыл иектiц бетiн закымдайтын окклюзиялык катынастар этиологиялык факторлар ретiнде де тужырымдалган. Осылайша, клиникалык пародонтологияда тютем акауы, жеке тiстердiц дурыс орналаспауы, тар орналасуы, функциясын аткармауы мацызды деп танылды. Пародонтиттiц этиологиясы мен емдеушдеп окклюзияныц рeлiн накты багалау окклюзия мен пародонт аурулары арасындагы ыктимал байланысты зерттеуге арналган бiркатар клиникалык зерттеулер мен эпидемиологиялык зерттеулердщ нэтижелерiне CYЙенедi. Республикадагы 15 жаска дейiнгi балалардыц шамамен 70 пайызы тiстерiнiц жогалуына экелетiн пародонт ауруымен ауырады. Жалпы, тiс-жак ауыткулары тексершген балалардыц 69 пайызында кездеседi [6]. Алматы каласы бойынша тiс-жак аномалияларыныц курылымында аралас аномалиялар басым (65,23%). Тю катарыныц ауыткулары 22,72% - да, окклюзия ауыткулары 65,4% - да, жеке тютердщ ауыткулары 11,9% - да аныкталды [7]. Пародонтальды шамадан тыс жYктеменiц патогенезiне катысты, тiсжегi аномалияларында да, тiс катарларыныц акауларында да оныц негiзгi себебi дурыс емес багытталган жэне кeлемдi емес окклюзиялык жYктеме болып табылады. Мундай жYктеме мeлшерi рефлекторлы тYPде реттелетiн шайнау булшыкеттерiнiц жиырылу ^шше байланысты [8]. Дистель (2001) тю-жак аномалиялары мен деформацияларыныц дамуыныц непзп себептерш келесi топтарга белуге болатындыгын кeрсетедi: шайнау аппаратыныц филогенетикалык даму процесшде эрекет ететiн, тукым куалайтын, туа бiткен жэне жYре пайда болган себептер. Шайнау жэне сeйлеу аппараттарыныц дамуы бYкiл агзаныц дамуымен тыгыз байланысты екенi белгiлi. Тю-жак аномалияларыныц дамуыныц этиологиясы мен патогенезш сипаттай отырып, В. Н.Трезубов жэне баска авторлар (2001) ею кезецге бeлген жeн деп санайды: 1) жатыршшк; 2) босанганнан кейiнгi. Ф. Я. Хорошилкина болса (2006) генетикалык себептер барлык тiс-жак ауыткуларыныц 25% курайтынын кeрсетедi. В. В. Куроедова мен Л. А. Атраментованыц (1998) мэлiметтерi бойынша, егер жеке тютер дурыс орналаспаса, тiстердiц ауыткуларыныц отбасылык жиiлiгi (Энглдiц I класы) популяцияга тец. Энгль бойынша II класты тiстемнiц тукым куалайтын патологиялары 66,8%, III класс -84%, жактыц тарылуы - 80,9%, ашык тiстем (дизоклюзия)- 51,2%, кигаш (айкас тiстем)-95,4% курады. ДД¥ мэлiметтерi бойынша тiс аномалияларыныц таралуы 68% курайды, пародонт тшдершщ ауруларыныц шамадан тыс
жогары децгей 15-19 жаста (55-89%) жэне 35-44 жаста (65-98%) аныкталады [9,10,11]. Бiрнеше зерттеулер пародонт ауруы мен тютем акаулары арасындагы ыктимал байланысты зерттедi.
Сипаттамасы. Клиникалык кершктерь
Пародонт кабынуыныц дамуы уш1н окклюзия жаракатыныц мацызы
Тiстем акаулары мен пародонт тшдершщ аурулары негiзгi стоматологиялык аурулардыц катарына жатады жэне халыктыц эртYрлi топтары арасында жогары таралуымен сипатталады. Заманауи авторлардыц пiкiрiнше, балалык шакта дамитын тю-альвеолярлы акаулар мен деформациялар ересек жаста ауыз куысы жагдайыныц нашарлауына экелiп, медициналык, элеуметтiк жэне экономикалык зиян келтiредi [12]. Сонымен катар, тютщ жеткшкп козгалысынаына экелетш кез келген шамадан тыс кYш уксас гистологиялык сипаттамалары бар травматикалык закымдануды тудыруы мYмкiн. Алайда, мундай кYштер (мысалы, ортодонтиялык) окклюзиялык деп аталмайды жэне окклюзия жаракатына реакция ретiнде закымданулар ретшде санау дурыс емес. ЖYргiзiлген зерттеулер кезшде окклюзия жаракаты кезiнде кызыл иектщ кабынуыныц периодонт байламына таралуы жануарларда да, адам биоптаттарында да, аутопсиялык материалда да табылган жок. Адамдар мен эксперименталды жануарлардагы биологиялык реакциялар уксас болып кершгешмен, пародонт ауруыныц патогенезiндегi окклюзия жаракатыныц релiне катысты жануарлар мен адамдар арасында айтарлыктай айырмашылыктар болуы мYмкiн. Жануарларга жYргiзiлген эксперименттерде алынган мэлiметтерге CYЙене отырып, окклюзия жаракаты гингивиттщ немесе периодонтиттщ дамуын бастамайды немесе гингивиттщ периодонтит тYрiне етуiн тездетпейдь Сау пародонт болмаган кезде кызылиек кырыныц т1келей жаракаты осы аймактагы пародонттыц одан эрi бузылуына экеледь Бекшудщ жогалуымен окклюзияныц нашарлауыныц салдары, тютщ немесе тiстер тобыныц карсылык орталыгы апикальды тYPде ыгысады, сондыктан тiс сауытына эсер ететiн физиологиялык кYштер оларды жылжытатын сэттi тудырады [13]. Алдыцгы тютердщ козгалысы бос орындардыц пайда болуына, сагиттальды сацылаудыц улгаюына жэне тiстемнiц терецдеуiне экеледь тYбiрлердiц конустык пiшiнiне байланысты, тшт осы тiстерге эсер ететiн келденец ^штер тiк жэне сагиттальды козгалыстардыц тiркесiмiне экеледi. Бул, туйык шецбер куруы мYмкiн. Демек, бiрiншiден тютемнщ терецдеуi кызыл иектiц жаракатына экелуi мYмкiн. Тiстем терецдеуiнiц тагы бiр салдары-теменгi алдыцгы топ тiстерiнiц тар орналасуыныц жогарылауы, бул ез кезегшде осы аймактагы гигиенаны нашарлатады.
Тктердщ анатомиялык курылымыныц эсерь Тiстiц калыптан тыс пiшiнi тiстiц акауларымен немесе олардыц тю догасында орналасуымен байланысты болуы мYмкiн. Анатомиялык факторлар, мысалы, мойын аймагындагы эмальдыц езгерiсi клиникалык
бекшудщ жогалуымен, эаресе фуркация аймагындагы езгерюпен байланысты болуы MYMKiH. Мойын аймагындагы эмальдьщ асып кeтуi TeMeHri жак азу тютершщ 15-24% жэне жогаргы жак азу тютершщ 9-25% байкалады, сонымен катар бул процеске фуркацияныц катысуымен байланыс аныкталды. Нeгiзiнeн жогаргы жактыц азу тicтepiндe кeздeceтiн тацдай-кызылиект ойыктар 8,5% жагдайда байкалады жэне тюкагы жиналуыныц жогарылауымен, пародонтальды бекшудщ жогалуымен жэне CYЙeк тшшщ тeмeндeуiмeн байланысты. Жогаргы жактыц Yлкeн азу тicтepi мен кiшi азу тicтepi тYбipiнe карай орналаскан проксимальды ойыктар да тюкагыныц жиналуына бeйiмдiктi тудырады. Аурудыц басталуы мен дамуында тютердщ орналасуы мацызды рел аткарады [14]. Бipкeлкi емес тicтep тicкаFы жиналуына бешм, бул балалардагы кызыл иектщ кабынуына экeлeдi жэне ересектерде пародонтальды бекшудщ жогалуына экeлуi мYмкiн, эаресе ауыз куысыныц гигиенасы нашар болатын болса. Сонымен катар, ашык байланыс нYктeлepi эcepiнeн альвеолярлы CYЙeктiц темендеу каушн арттырады.
Тктердщ орналасуыныц пародонт ушш мэш.
Окклюзияныц пародонт ауруларымен байланысы тек окклюзиядан туындаган жаракатты гана емес, сонымен катар тютердщ орналасуыныц, олардыц дурыс емес api тар орналасуыныц да ыктимал эсерш де камтиды. Нeгiзiнeн, ж1ктеу бойынша дурыс емес тютем (мысалы, Энгль классификациясы) мен пародонт аурулары арасында тiкeлeй байланыс жок eкeндiгi айтлады. Сонымен катар, жеке тicтepдiц дурыс емес орналасуыныц бeлгiлepi белек карастырылган кезде, патогенетикалык байланыс туралы мэлiмeттep кайшылыкты болады. Тicтepдiц дурыс орналаспауына байланысты кызыл иeктiц тiкeлeй закымдану мYмкiндiгi, сондай-ак тic кагыныц жиналуына бешмдшк мундай тicтepдe пародонт ауруыныц даму ыктималдыгы жаксы орналаскан тютерге караганда жогары деген тужырымдамага экелдь Тiкeлeй гингивальды жаракат жагдайларын коспаганда, кeйiннeн пародонт ауруыныц даму ыктималдыгын темендетуге багытталган ортодонтиялык ем, жеткшкп колдауга ие емес. Кeйбip зерттеушшер тicтepдiц тар орналасуы немесе дурыс орналаспауы мен тicкаFы мeлшepi арасындагы оц байланысты тапты, баска зерттеушшер кабаттасып тар орналаскан тicтepдeгi кызыл иек калталары калыпты орналаскан тютерге караганда тepeцipeк eкeнiн хабарлады. Алайда, баска зерттеушшер тютердщ дурыс орналаспауы гингивитпен немесе пародонтитпен тшелей емес, тек салдарлы байланысты eкeнiн аныктады. Гингивиттiц ауырлыгын аныктайтын фактор, тютердщ тар орналасуы немесе дурыс орналасуына карамастан, тic кагы -биопленка мeлшepi болып табылады. Жаксы гигиенаны жеке ^crepi дурыс орналаспаган наукаста да, дурыс окклюзиямен де камтамасыз етуге болады деген болжам жасалды . Алдыцгы жак тicтepiнiц айкын алдыга шыгуы ceбeптi epiннiц тYЙicуi бузылуы мYмкiн, бул ауызбен тыныс алуына экeлeдi жэне гингивитке бeйiмдiлiк тудыртады. Бул жагдайда да
ец мацызды фактор- алдыцгы жак тютершщ тар орналасуы немесе алдыга шыгып кетуi емес, ауызбен тыныс алудыц болуы. Проксимальды бейiмдiлiгi бар дурыс емес тютер немесе бос орынга кисайган тютер ауыз куысыныц гигиенасыныц нашарлыгымен байланысты жэне осылайша бул позиция пародонт денсаулыгына зиян тигiзедi деп саналып келген едi. Бiр зерттеуде пародонттыц бузылуы мен мезиальды кисайган молярлар арасындагы туракты корреляция бар болганымен, бiрак кызыл иектщ кабынуына т1келей тiстiц калыптан тыс кисаюы да, тiстiц дурыс орналаспауы да эсер етпегендiгi аныкталды [15].
Пародонт ауруларыныц патогенезiндегi тiстер тар орналасуыныц, ез осьiннен айналудыц жэне баска да дурыс емес тютем ерекшелштершщ релi тiскаFын багалаудыц объективт эдiстерi колданылган жагдайларда толык зерттелмегендшн дэлелдедi. Адамдарда зерттеу деректерiнiц аздыгына карамастан, казiргi кездегi дэлелдер мынаны керсетедi: (1) дурыс емес тютем (Энглдщ жiктеуi бойынша) мен пародонт ауруларыныц ауырлыгы арасында айтарлыктай тшелей байланыс жок, бiрак дурыс емес тютем пародонттыц денсаулыгына жанама эсер етуi мYмкiн, егер ол жеткшкп тYPде айкын болса жэне тюкагын кетiруге кедергi келтiрсе; (2) дурыс емес тютем, дурыс емес тю катары сиякты, пародонттыц денсаулыгына эсер етуi мYмкiн жэне бул биопленканы кетiруге жол бермеуiмен байланысты, дурыс емес тютем кызыл иектщ жаракатына экелуi мYмкiн; жэне (3) жеке тютердщ дурыс орналаспауы пародонтка эсер етуi мYмкiн.
Жалпы, пародонт кешеншщ тiндерi тiстем акауларыныц бiркатар тYрлерiнде закымдалады. Катаральды немесе гипертрофиялык гингивит, эртYрлi деректер бойынша, терец (46,3%) жэне ашык (43,7%) тiстем кезшде, мезиальды (37,0%) жэне айкаспалы (33,3%) тютем кезшде аныкталады [16]. Тютем акауларыныц баска тYрлерiнде сирек кездеседi [17]. Кептеген зерттеушшер тiстердiц жогалуы жагдайында жэне ортодонтиялык емдеудi кажет ететш наукастарда пародонт ауруларыныц таралуыныц жогары дейгейiн аныктады. Пародонтиттiц узак мерзiмдi алдын алу Yшiн тю аралык кецiстiкте биопленка пайда болуын болдырмау ете мацызды. Себебi, тютем акауын ортодонтиялык емдеу ауыз куысыныц денсаулыгыныц нашарлау кауiпiн жэне пародонтиттщ [18,19] таралуын жогарылатуына немесе темендетуше экелуi мYмкiн деген керсеткiштер бар. Алынбайтын ортодонтиялык курылгылардыц кемшiлiгi ауыз куысыныц гигиенасын толыкканды камтамасыз етудщ киындыгы болып табылады [20]. Алынбалы курылгы ретiнде тiстем акаулары кезшде колданылатын каппалар ауыз куысыныц гигиенасын жецiлдетедi [21] жэне периодонт денсаулыгыныц нэтижелерш айтарлыктай жаксартады деген деректер бар [22-25].
^орытынды. Пародонтальды проблемалар ересек ортодонтиялык профильдеп наукастардыц бiркатарында тютем бузылыстарыныц дамуына ыкпал етедi. Ересек
адамдарда ортодонтиялык емдеудi тагайындауды карастырган кезде пародонт ауруын есепке алу ете мацызды. Дурыс емес тютем пародонттагы езгерютерге тiкелей эсер етпейдi. Кейбiр авторлар зерттеу нэтижесiнде пародонт аурулары мен тiс-жак аномалияларыныц тэуелдiлiгiн аныктаган жок. Мысалы, Гейгер тiстердiц тар орналасуы пародонт ауруыныц дамуына эсер етпейдi деп мэлiмдейдi. Айнамо ез зерттеушде тiстем ауыткуларыныц пародонтальды закымданумен байланысы бар жалгыз аймак ^рек тiстер мен CYЙiр тютер екенш аныктады. Емделмеген окклюзиялык бузылулар пародонт ауруларыныц жылдам дамуымен байланысты екеш керсетiлдi, ал окклюзиялык емдеу прогрессияны баяулатады. Тiстем акаулары (энглдiц жiктелуi бойынша) мен пародонт ауруыныц ауырлыгы арасында мацызды тiкелей байланыс болмагандыктан, дурыс емес тiстемдi ортодонтиялык емдеу пародонтологиядагы эдеттегi профилактикалык немесе емдш процедура ретiнде карастырылмауы керек. Дегенмен, пародонтальды емдеудщ оцтайлы нэтижелерiне кол жетюзу Yшiн ортодонтиялык емдеу толыктырылуы немесе тiптi кажет болуы мYмкiн. Ортодонтиялык емдеу эрдайым тiс тасын толыгымен алып тастаганнан кейiн жэне биопленканы бакылауды YЙренгеннен кейiн, бiрак пародонтологиялык операциялар немесе калпына келпру процедуралары жYргiзiлгенге дейiн жYргiзiлгенi тиiмдi болып табылады.
ОСНОВНЫЕ АСПЕКТЫ ПАТОГЕНЕТИЧЕСКОЙ ВЗАИМОСВЯЗИ ЗАБОЛЕВАНИИ ПАРОДОНТА И АНОМАЛИИ ПРИКУСА. ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ
*Ж.А. Жаксылык, ¥.Э. Жумабекова, А.Т. Жумабеков, К.К. Куракбаев
ТОО Казахстанский медицинский университет «ВШОЗ», г. Алматы, Казахстан
Аннотация
По данным Генеральной Ассамблеи FDI, глобальная осведомленность о здоровье пародонта остается низкой из-за относительно незаметного характера заболеваний пародонта, плохой гигиены полости рта, вредных привычек, ограниченного ухода, а также отсутствия общей стратегии и политики в отношении здоровья полости рта/пародонта. Согласно исследованиям, воспалительными заболеваниями пародонта страдают около 19% взрослого населения мира, что составляет более 1 миллиарда случаев во всем мире. Распространенность заболеваний пародонта среди подростков, по данным ВОЗ, составляет 80-83%. У 50% из них патология пародонта сочетается с зубочелюстными дефектами. Связь между заболеваниями пародонта и аномалиями прикуса сложна. Воспалительные заболевания пародонта относятся к воспалению и инфекции тканей, окружающих зубы, что приводит к потере костной массы и, в тяжелых случаях, к потере
зубов. Дефект прикуса связан с неправильным расположением отдельных зубов и зубных рядов, что может повлиять на окклюзию при укусе и жевании.
Ключевые слова: воспаление пародонта, аномалии прикуса, зубные отложения, патогенез, клинические проявления
THE MAIN ASPECTS OF THE PATHOGENETIC RELATIONSHIP BETWEEN PERIODONTAL DISEASE AND BITE ANOMALIES. REVIEW
*Zh.A. Zhaksylyk, U.A. Zhumabekova, А.Т. Zhumabekov, К.К. Kurakbaev
LLP Kazakhstan's Medical University "KSPH" Almaty, Kazakhstan
Abstract
According to the FDI General Assembly, global awareness of periodontal health remains low due to the relatively invisible nature of periodontal disease, poor oral hygiene, unhealthy habits, limited care, and lack of an overall oral/parodontal health strategy and policy. According to studies, inflammatory periodontal disease affects about 19% of the world's adult population, accounting for more than 1 billion cases worldwide. The prevalence of periodontal disease among adolescents, according to WHO, is 80-83%. In 50% of them periodontal pathology is combined with dentoalveolar defects. The relationship between periodontal disease and bite abnormalities is complex. Inflammatory periodontal disease refers to inflammation and infection of the tissues surrounding the teeth, resulting in bone loss and, in severe cases, tooth loss. A bite defect refers to the misalignment of individual teeth and tooth rows, which can affect the junction of teeth when biting and chewing.
Keywords: periodontal inflammation, bite anomalies, dental plaque, pathogenesis, clinical manifestations
Эдебиеттер т1з1м1
1. Herrera D, Meyle J, Renvert S, Jin L. White Paper on Prevention and Management of Periodontal Diseases for Oral Health and General Health, 2018.
2. Ермуханова Г.Т., Етекбаева А.О. (2021) Изучение распространенности зубочелюстных аномалий, в том числе дистального прикуса у детей и подростков (Обзор литературы). Вестник Казахского Национального Медицинского Университета (1):133-137.
3. Chapple ILC, Mealey BL, Van Dyke TE, et al. Periodontal health and gingival diseases and conditions on an intact and a reduced periodontium: consensus report of
workgroup 1 of the 2017 World Workshop on the Classification of Periodontal and PeriImplant Diseases and Conditions. J Clin Periodontol. 2018;45 Suppl 20:S68-S77.
4. Lang NP, Bartold PM. Periodontal health. J Clin Periodontol. 2018;45(Suppl 20):S9-s16. 3. Murakami S, Mealey BL, Mariotti A, Chapple ILC. Dental plaqueinduced gingival conditions. J Clin Periodontol. 2018;45(Suppl 20):S17-S27.
5. Papapanou PN, Sanz M, Buduneli N, et al. Periodontitis: consensus report of workgroup 2 of the 2017 World Workshop on the Classification of Periodontal and Peri-Implant Diseases and Conditions. J Clin Periodontol. 2018;45(Suppl 20):S162-S170.
6. 85 процентов казахстанских детей страдают кариесом - КН [Electronic resource]. URL: https://kstnews.kz/news/education/item-504 (20.05.2021).
7. Ермуханова Г.Т. и др. (2017 ) Особенности клинического течения пародонтитов у детей и подростков с зубочелюстными аномалиями // Медицина. № 186 (12). С. 62-65.
8. А.С. Рузденова, Г.Т. Досбердиева. (2014) Изменение пародонта зубов у больных с глубоким прикусом // Вестник КазНМУ. № 2 (2). С. 135-137
9. Gzhesjuk A., Melnik-Blashhak M. Ortodontychni aspekty bagatospecializovanogo likuvannja doros-lyh pacijentiv [Orthodontic aspects of multispecialized treatment of adult patients]. Svit ortodontii. 2014;2:4-8
10. Khan S.Q., Ashraf B., Khan N.Q. Prevalence of dental anomalies among orthodontic patients. Pak Oral Dent J 2015;35:224 227
11. Naumovych S.A. Osobennosty lechenyya anomalyy y deformatsyy zubochelyustnoy systemy v sformy-rovannom prykuse [Features of treatment of anomalies and deformations of the dentition in the formed bite]. Sovremennaya stomatolohyya. 2014;2:5-12
12. Averianov S.V., Pupykina E.V., Zubareva A.V., Romeyko Y.V., Muginov Y.Z., Kozorezova E.A. Vzaimosvi-az' zabolevanyy parodonta y zubochelyustnykh anomalyy u studencheskoy molodezhy [Interrelation of periodontal diseases and dental anomalies among student youth]. Zdorovie semii - 21 vek. 2015;1:10-12.
13. Averianov S.V., Zubareva A.V. Vzaimosvjaz mezhdu zubo-cheljustnymi anomalijami i zabolevani-jami parodonta [The relationship between tooth-jaw anomalies and periodontal disease]. Problemy stomatologii. 2015;2:46-50
14. Drok V.O. Poshyrenist zuboshchelepnykh anomaliy i zakhvoriuvan parodonta sered pidlitkiv [Advance-ment of dental anomalies and parodontal diseases]. Ukrayinskyi stomatolohichnyi almanakh. 2018;1:72-4.
15. Averianov S.V., Zubareva A.V. Vzaimosvjaz mezhdu zubo-cheljustnymi anomalijami i zabolevani-jami parodonta [The relationship between tooth-jaw anomalies and periodontal disease]. Problemy stomatologii. 2015;2:46-50
16. Passariello C., Gigola P. Adhesion and biofi lm formation by periodontopathogenic bacteria on different commercial brackets. European Journal of Paediatric Dentistry. 2013;14(3):199-203.
17. Nowak A., Christensen J.R., Mabry T.R., Townsend J.A., Martha H. Wells MH. Pediatric Dentistry, Phila-delphia: Elsevier Health Sciences 2019:656
18. Bock NC, Saffar M, Hudel H, Evälahti M, Heikinheimo K, Rice DPC, Ruf S. Langfristige Effekte einer kiefer orthopädischen Klasse-II-Behandlung auf die Mundgesundheit Long-term effects of Class II orthodontic treatment on oral health. J Orofac Orthop. 2018 Mar;79(2):96-108. DOI: 10.1007/s00056-018-0125-5
19. Sim HY, Kim HS, Jung DU, Lee H, Lee JW, Han K, Yun KI. Association between orthodontic treatment and periodontal diseases: Results from a national survey. Angle Orthod. 2017 Sep;87(5):651-7. DOI: 10.2319/030317-162.1
20. Ren Y, Jongsma MA, Mei L, van der Mei HC, Busscher HJ. Orthodontic treatment with fixed appliances and biofilm formation-- a potential public health threat? Clin Oral Investig. 2014 Sep;18(7):1711-8. DOI: 10.1007/s00784-014-1240-3
21. Kim K, Jung WS, Cho S, Ahn SJ. Changes in salivary periodontal pathogens after orthodontic treatment: An in vivo prospective study. Angle Orthod. 2016 Nov;86(6):998-1003. DOI: 10.2319/070615-450.1
22. Rossini G, Parrini S, Castroflorio T, Deregibus A, Debernardi CL. Periodontal health during clear aligners treatment: a systematic review. Eur J Orthod. 2015 Oct;37(5):539-43. DOI: 10.1093/ejo/cju083
23. Levrini L, Mangano A, Montanari P, Margherini S, Caprioglio A, Abbate GM. Periodontal health status in patients treated with the Invisalign(®) system and fixed orthodontic appliances: A 3 months clinical and microbiological evaluation. Eur J Dent. 2015 Jul-Sep;9(3):404-10. DOI: 10.4103/1305-7456.163218
24. Robertson L, Kaur H, Fagundes NCF, Romanyk D, Major P, Flores Mir C. Effectiveness of clear aligner therapy for orthodontic treatment: A systematic review. Orthod Craniofac Res. 2020 May;23(2):133-42. DOI: 10.1111/ocr.12353
25. Jiang Q, Li J, Mei L, Du J, Levrini L, Abbate GM, Li H. Periodontal health during orthodontic treatment with clear aligners and fixed appliances: A meta-analysis. J Am Dent Assoc. 2018 Aug;149(8):712-20.e12. DOI: 10.1016/j.adaj.2018.04.010.
Конфликт интересов. Автор заявляет об отсутствии потенциального конфликта интересов, требующего раскрытия в данной статье.
Вклад авторов. Автор внес вклад в разработку концепции, выполнение и обработку результатов, и написание статьи. Заявляем, что данный материал ранее не публиковался и не находится на рассмотрении в других издательствах. Финансирование. Отсутствует.
Сведения об авторах
Корреспондирующий автор. Жацсылъщ Жадыра Асхатцызы — магистрант 2 года обучения по специальности «Медицина», ТОО Казахстанский медицинский университет «ВШОЗ», г.Алматы, Казахстан, E-mail: zhadyra-0407@mail.ru, ORCID: https://orcid.ors/0009-0008-6496-8236
Жумабекова ¥лжан дуесханцызы — студент 3 курса факультета стоматологии, Казахско-Российский медицинский университет, г. Алматы, Казахстан. Жумабеков дуесхан Телегещлы - проректор по клинической деятельности КМУ «ВШОЗ», Казахстанский медицинский университет, Email: jumabekov@mail.kz, ORCID: https://orcid.ors/0000-0002-3502-4411
Куракбаев Куралбай Куракбаевич - д.м.н., профессор, ТОО Казахстанский медицинский университет «ВШОЗ», г. Алматы, Казахстан, Email: kurakbayev@mail.ru,
ORCID: https://orcid.ors/0000-0002-8117-6846
Статья поступила: 09.01.2024 Статья принята: 24.01.2024
