Научная статья на тему 'ОЗИҚ ОВҚАТ ДАВЛАТ ДАСТУРИ АМАЛДА ШИФОБАХШ ҚУЁН ГЎШТИ – ХАЛҚ ДАСТУРХОНИГА!'

ОЗИҚ ОВҚАТ ДАВЛАТ ДАСТУРИ АМАЛДА ШИФОБАХШ ҚУЁН ГЎШТИ – ХАЛҚ ДАСТУРХОНИГА! Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
113
15
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Қуёнчилик / қуён гўшти / кимёвий таркиб / хавфсизлик / фойдалилик. / rabbit breeding / rabbit meat / chemical composition / safety / usefulness.

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Z. Mamatov

Қуён гўшти етиштириш – чорвачиликнинг муҳим соҳаси. Қуён гўшти жуда фойдали пархез таом, чунки, унинг таркибида ёғ, тўқималар, холестерин, натрий тузлари каби инсон учун бефойда, ҳатто зарарли бўлиши мумкин бўлган моддалар жуда кам. Унинг сифати пишириш жараёнида ўзгармайди. Таркибида ноёб 19 хил оқсил тузувчи аминокислоталар ва бошқа саломатлик учун муҳим моддалар мавжудлиги учун жаҳонда чорвачиликнинг қуён гўшти каби юқори сифатли маҳсулотга талаб кучайиб бормоқда.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по фундаментальной медицине , автор научной работы — Z. Mamatov

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE STATE FOOD PROGRAM IS OPEN THE MEAT OF MEDICAL RABBIT ON THE TABLE OF THE PEOPLE!

Rabbit breeding is an important branch of animal husbandry. Rabbit meat is a very useful dietary product, as it has a low level of substances that are useless or even harmful to humans, such as fats, tissues, cholesterol, sodium salts. The quality of rabbit meat does not change during cooking. Due to the presence in its composition of unique 19 protein-forming amino acids and other useful components, the demand for such a high-quality product as rabbit meat is increasing in the world.

Текст научной работы на тему «ОЗИҚ ОВҚАТ ДАВЛАТ ДАСТУРИ АМАЛДА ШИФОБАХШ ҚУЁН ГЎШТИ – ХАЛҚ ДАСТУРХОНИГА!»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

ОЗИЦ ОВЦАТ ДАВЛАТ ДАСТУРИ АМАЛДА ШИФОБАХШ ЦУЁН ГУШТИ - ХАЛЦ ДАСТУРХОНИГА!

Маматов Зафар Мамаджанович

Фаргона давлат университети бош мутахассиси https://doi.org/10.5281/zenodo.7231356

Аннотация. Куён гушти етиштириш - чорвачиликнинг му^им со^аси. Куён гушти жуда фойдали пархез таом, чунки, унинг таркибида ёг, туцималар, холестерин, натрий тузлари каби инсон учун бефойда, щтто зарарли булиши мумкин булган моддалар жуда кам. Унинг сифати пишириш жараёнида узгармайди. Таркибида ноёб 19 хил оцсил тузувчи аминокислоталар ва бошца саломатлик учун му^им моддалар мавжудлиги учун жа^онда чорвачиликнинг цуён гушти каби юцори сифатли ма^сулотга талаб кучайиб бормоцда.

Калит сузлар: Куёнчилик, цуён гушти, кимёвий таркиб, хавфсизлик, фойдалилик.

ДЕЙСТВУЕТ ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПРОДОВОЛЬСТВЕННАЯ ПРОГРАММА МЯСО МЕДИЦИНСКОГО КРОЛИКА - НА СТОЛ НАРОДА!

Аннотация. Кролиководство является важной отраслью животноводства. Мясо кролика очень полезный диетический продукт, так как в нем низкий уровень бесполезных или даже вредных для человека веществ, таких как жиры, ткани, холестерин, соли натрия. Качество крольчатины не изменяется в прцессе приготовления пищи. Благодаря наличию в его составе уникальных 19 белкообразующих аминокислот и других полезных компонентов в мире возрастает спрос на такой качественный продукт, как крольчатина.

Ключевые слова: кролиководство, крольчатина, химический состав, безопасность, полезность.

THE STATE FOOD PROGRAM IS OPEN

THE MEAT OF MEDICAL RABBIT - ON THE TABLE OF THE PEOPLE!

Abstract. Rabbit breeding is an important branch of animal husbandry. Rabbit meat is a very useful dietary product, as it has a low level of substances that are useless or even harmful to humans, such as fats, tissues, cholesterol, sodium salts. The quality of rabbit meat does not change during cooking. Due to the presence in its composition of unique 19 protein-forming amino acids and other useful components, the demand for such a high-quality product as rabbit meat is increasing in the world.

Keywords: rabbit breeding, rabbit meat, chemical composition, safety, usefulness.

КИРИШ

куёнчилик чорвачиликнинг нисбатан озрок мех,нат талаб этиладиган ва камрок маблаг сарф килиниб, киска вакт ичида куп микдорда парх,ез гушт, сифатли муйнали тери, майин тивит каби мах,сулотлар етиштириш мумкин булган мух,им сохдларидан биридир. Битта зотдор куён 1 йилда тез купайиб, узидан 7 маротабагача насл колдира олади.

Соглом овкатланишнинг замонавий тенденцияси ва Жах,он согликни саклаш ташкилотининг парх,ез гуштни истеъмол килиш меъёри хдкидаги тавсиясига кура, унинг улушига инсон гушт рационининг 5 фоиздан купроги (ах,оли бошига - 4,5 килограмм) таъминланиши лозим.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

ТАДЦЩОТ МАТЕРИАЛЛАРИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

Узбекистон Республикаси Президентининг "2022-2026 йилларга мулжалланган янги Узбекистоннинг тараккиёт стратегияси тугрисида"ги фармонига биноан Чорвачилик махсулотлари ишлаб чикариш хажмларини 1,5-2 баробарга ошириш. Жумладан, наслли куёнларнинг мамлакатимиз иклими, озукасига мослашиши учун муносиб шароит яратилишига эришиш режалаштирилган.

Мазкур эхтиёжлардан келиб чикиб, Узбекистонда чорвачиликнинг бу сохасини хам саноат даражасига кутариш бораси маълум таъдбирлар амалга оширилмокда. Республикада "Узбекистон куёнчилик хужаликлари" ассоциацияси фаолият курсатмокда. Бирок, бу даромадли соха билан шугулланувчилар хали хозирча етарли эмас.

Президентимизнинг 2020 йил 29 январдаги "Чорвачилик тармогини давлат томонидан куллаб-кувватлашнинг кушимча чора-тадбирлари тугрисида"ги карорида хам чорвачиликнинг бошка тармоклари каторида куёнчилик буйича махсус комплексларни куриш, чорва махсулотларини етиштириш ва кайта ишлаш буйича лойихаларини амалга ошириш буйича вазифалар белгиланди.

Юкоридаги фармон ва карорларни ижросини таъминлаш борасида Фаргона вилоятида бир катор фермер хужаликлари ташкил этилиб куёнчиликни ривожлантиришга уз хиссаларини кушиб келишмокда. Жумладан, ^уштепа туманидаги "Водий наслли куёнлари" агро фирмаси 2016 йили ташкил топган, 2 гектар ер майдонида куёнларни бокиш ва 8 нафар ишчи-ходимлар яшаш шароитлари учун бино-иншоотлар курилган. 13 гектар экин учун ер майдони хам мавжуд. 6 йил фаолияти мобайнида 67 дона куёндан 10 000 донагача етиштирган. Халк истеъмоли учун йилига уртача 50 тонна куён гуштини етиштириб беради. ^уёнлар уртача 3 ойлик булганида суйилади ва уртача 1,5-1,8 кг. гушт чикади. Хозирги кунларда ^уштепа тумани, кисман Маргилон ва Фаргона шахарларидаги богчаларни арзон шифобахш куён гушти билан таъминлаб келмокда.

куёнчилик сохасида бир катор тармоклари мавжуд, жумладан 48 дона куён бокиш учун 1 гектар ер зарур эканлигини хисобга олган холда, куён гуштининг таннархининг арзонрок булиши учун куён емини узи етиштириб чикариши учун ушбу тадбиркорга тахминан 200 гектар экин ер майдони зарур эканлиги аникланди. Шу борада яна бир тармок, шу ерларда етиштирилган ем (беда, бугдой, арпа, макка, кунгабокар)лардан куёнлар учун гранулалар ишлаб чикаришни йулга солиш керак булади. Бундан ташкари, сохани жахон тажриба илгор ютукларидан окилона фойдаланиш, илм-фан тавсиялари асосида замонавий технологияларни татбик этиш оркали пойабзал, кишки кийимлар ишлаб чикарувчилар учун куён терисини кайта ишлаб етказиб бериш хам мумкин. ^уён гуштини етиштириш ва унинг кимёвий таркибини тадкик килишдан асосий максад гуштнинг мазалиги, фойдасини колган гуштларга нисбатан афзаллигини, шифобахш эканлиги кенг оммага етказиш колаверса хар кунги дастурхонигача етказиб беришдир. ^олаверса, бу борада яна бир тармокни йулга солиш керак. Халкимиз куён гуштига кизикиши пайдо булиши учун куён гуштидан тайёрланган таомлардан тановвул килиб куриши керак. Бунинг учун эса шахар ва туманларимизда факат куён гуштига ихтисослаштирилган бир катор тармокли ошхоналарни ташкил килиш лозим.

ТАДЦЩОТ НАТИЖАЛАРИ

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

Пархез махсулоти хисобланган куён гушти оксил, темир, фосфор, кобальт, РР, С, В6, В12 витаминларига бой, у нозик толали ва осон хазм булиши билан бошка гуштлардан фарк килади.

100 грамм куён гушти махсулотининг калорияси, кимёвий таркиби ва озукавий киймати.

^уён гуштининг калорияси - 183 ккал ^уён гуштининг озукавий киймати:

Холестерин - 40 мг, туйинган ёгли кислоталар - 4,9 гр, кул - 1,2 гр, сув - 66,7 г, ёг -11 гр, оксил - 21,2 гр.

^уён гуштидаги витаминлар:

Холин - 115,6 мг, витамин Е (ТЭ) - 0,5 мг, витамин С - 0,8 мг, витамин В12 (кобаламин) - 4,3 мкг, витамин В9 (фолиевая кислота) - 7,7 мкг, витамин В2 (рибофлавин) - 0,18 мг, витамин В1 (тиамин) - 0,12 мг, витамин РР - 6,2 мг. ^уён гуштидаги макроэлементлар:

Олтингугурт - 225 мг, хлор - 79,5 мг, фосфор - 190 мг, калий - 335 мг, натрий - 57 мг, магний - 25 мг, кальций - 20 мг.

^уён гуштидаги микроэлементлар:

Кобальт - 16,2 мкг, фтор - 73 мкг, хром - 8,5 мкг, медь - 130 мкг, йод - 5 мкг Ушбу маълумотлардан инсон учун оптимал булган куён гушти таркибидаги оксил микдори юкори даражада ва ёг микдори эса жуда паст даражада эканлиги куриниб турибди. Юрак фаолияти учун мухим булган калий юкори микдорда ва магний мавжудлиги хамда эндокрин система учун зарур булган йод тутиши ушбу махсулот сифатини янада оширади. Пархез курсаткичлари буйича куён гушти товук гуштига жуда якин, лекин оксил микдори буйича устунлик килади. куёнларнинг наслига нисбатан гуштининг кимёвий таркибидаги фарк сезиларли даражада эмас, балким куёнларнинг ёши ва емига боглик булади.

^уён гушти ок, оз микдорда пушти рангда, деярли таъми йук, юмшок, ёгсиз, нозик толали мушакли, ингичка суякли, холестерин ва пурин асосларининг паст микдори, юкори даражада сувни боглаш кобилиятига эга. МУГОКАМА

Гуштнинг асосий кисми - юкори озукавий кийматга эга булган мушак тукималаридан иборат. Шунинг учун тана гуштида мушак тукималари канчалик куп булса, унинг озукавий киймати шунчалик юкори булади. Уртача куён гушти 84-85% мушак тукимасидан иборат булади. Пархезшунослар куён гуштини гастрит ва ошкозон яраси, колит ва энтероколит, гипертония ва атеросклероз, буйрак касаллиги ва диабет касаллиги билан огриган одамлар учун ишлатишни маслахат берадилар.

Хайвон гуштини истеъмол килиш таъкикланган айрим аллергик касали бор одамлар учун куён гушти билан пархез килиш ягона вариант хисобланади. ХУЛОСА

Хулоса килиб айтганда, куён гушти тан олинган пархез махсулотидир. Махаллий куёнларнинг кимёвий таркибини чукур урганиш долзарб масала.

REFERENCES

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

1. 2022 — 2026 йилларга мулжалланган янги Узбекистоннинг тараккиёт стратегияси 2022 йил 28 январь, пф-60-сон

2. https://lex.uz/docs/5317849

3. Беленикина А. Ю. Международный научный журнал «инновационная наука» №5 / 2021,ssn 2410-6070_1

4. https://uz.sputniknews.ru/20220609/fermery-uzbekistana-nachnut-sledit-za-polyami-so-smartfonov--foto-25174259.html

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.