Научная статья на тему 'Отандық сот практикасында бірізділік талабының қолданылуына қысқаша шолу'

Отандық сот практикасында бірізділік талабының қолданылуына қысқаша шолу Текст научной статьи по специальности «Право»

CC BY
137
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
заңды тұлға / сот практикасы / құрылтайшы / банкроттық рәсім / кредитор талабы / дара кәсіпкер / субсидиарлық жауаптылық / фирмалық атау / legal entity / judicial practice / founder / bankruptcy procedure / creditor’s claims / individual entrepreneur / subsidiary liability / company name

Аннотация научной статьи по праву, автор научной работы — Марат Асанұлы Естеміров

Қазақстан Республикасының қолданыстағы азаматтық процессуальдық заңнамасының талаптарына сәйкес егер, қабылданған қаулы соттардың құқық нормаларын түсіндіруіндегі және қолдануындағы бірізділікті бұзса, онда бұл заңды күшіне енген сот актілерін кассациялық тәртіппен қайта қарауға негіз болып табылады. Бұл талапты заңи бекіту арқылы заң шығарушы сот практикасындағы бірізділіктің маңызды екендігін атап өтеді. Шындығында, сот практикасындағы жан-жақты талдау негізінде қалыптасқан бірізділік құқықықтық мемлекетті қалыптастыру ісіне қосылған қомақты салым болып табылады. Мақалада автор, отандық сот практикасында қалыптасқан өзара қарама-қайшы ұстанымдарға оқырман назарын аударады. Атап айтқанда, қолданыстағы отандық банкроттық заңнамаға сәйкес кредиторлар талаптарының тізіліміне борышкер құрылтайшыларының (қатысушыларының) талаптары енгізілмейді. Дегенмен, аталған тыйымның қолданысына қатысты отандық сот практикасына жүргізілген талдау сот практикасының өзге бағытта дамып жатқандығын көрсетуде. Кредиторлар талаптарының тізіліміне борышкер құрылтайшыларының (қатысушыларының) талаптарын енгізуге жол беретін және Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты деңгейінде құпталған құқықтық ұстанымдар кездеседі. Сонымен бірге, туындау негіздеріне қарай борышқор құрылтайшысының (қатысушысының) талаптарының өзі әралуан болуы мүмкін: еңбек қатынастарынан туындайтын талаптар; шарттық қтаынастардан туындайтын қатынастар және т.б. Бұл талаптардың әрбіріне қатысты өзара қайшы ұстанымдар қалыптасуда. Мақалада автор, сонымен бірге банкроттық рәсіміндегі дара кәсіпкерді субсидиарлық жауаптылыққа тарту мүмкіндігіне қатысты сот практикасында қалыптасқан өзара қайшы ұстанымдарға да назар аударады. Сот практикасынан алынған бірқатар істердің негізінде автор, бұл сауалға да қатысты өзара қарама-қайшы екі ұстанымның қалыптасқандығы жайлы байлам жасайды. Қорытынды бөлігінде, автор фирмалық атауды қорғау туралы талаптарға қатысты талап қою мерзімін қолдану сауалына көңіл бөледі.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

BRIEF REVIEW OF THE APPLICATION OF THE REQUIREMENT OF UNIFORMITY IN DOMESTIC JUDICIAL PRACTICE

According to the requirements of the current civil procedural legislation of the Republic of Kazakhstan, the violation of uniformity in the interpretation and application of the rules of law by the courts is the basis for review in cassation entered into force judicial acts. Legislating this requirement, the legislator notes the importance of uniformity in judicial practice. Indeed, uniform judicial practice formed by comprehensive analysis is a significant contribution to the construction of the rule of law. In the article the author draws the reader’s attention to the issues on which Kazakhstan’s judicial practice has developed conflicting positions. For example, under the current domestic bankruptcy law, the register of creditors’ claims does not include the claims of the founders (participants) of the debtor. However, the analysis of judicial practice regarding application of this prohibition, shows that, judicial practice develops in the opposite direction. There are legal positions confirmed at the level of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan, allowing the inclusion of the requirements of the founders (participants) of the debtor in the register of creditors’ claims. At the same time, on the basis of emergence of requirements of founders (participants) of the debtor, can also be various: the claims arising from the labor relation; the claims arising from the contractual relation, etc. Concerning each of these requirements there was a mutually exclusive inconsistent judicial practice. In the article the author also draws attention to the existing controversial judicial practice on the possibility of bringing to vicarious liability of an individual entrepreneur in bankruptcy proceedings. The author, referring to a number of examples from judicial practice, comes to the conclusion that two mutually exclusive positions have also been formed on this issue. In the final part, the author pays attention to the application of the Statute of limitations to the requirements for the protection of the company name.

Текст научной работы на тему «Отандық сот практикасында бірізділік талабының қолданылуына қысқаша шолу»

УДК 347.14

ОТАНДЫЦ СОТ ПРАКТИКАСЫНДА Б1Р1ЗД1Л1К ТАЛАБЫНЬЩ ЦОЛДАНЫЛУЫНА ЦЫСЦАША ШОЛУ

Марат Асан^лы Естем^ров

M. Narikbayev atyndagi Kazguu Universiteti, Жеке цуцыц департаментШц ага оцытушысы, PhD докторы, Нур-Султан ц., Казацстан Республикасы; e-mail: m_estemirov@kazguu. kz

Tyüíh создер: зацды тулга; сот практикасы; цурылтайшы; банкроттыцрэс1м; кредитор талабы; дара кэсткер; субсидиарлыц жауаптылыц; фирмалыц атау.

Аннотация. Казацстан Республикасыныц цолданыстагы азаматтыц процессуальдыц зацнамасыныц талаптарына сэйкес егер, цабылданган цаулы соттардыц цуцыц нормала-рын тYсiндiруiндегi жэне цолдануындагы бгргздшктг бузса, онда бул зацды куш1не енген сот акттерт кассациялыц тэрттпен цайта царауга неггз болып табылады. Бул талапты заци беюту арцылы зац шыгарушы сот практикасындагы бгргздшктщ мацызды екендтн атап втедг. Шындыгында, сот практикасындагы жан-жацты талдау неггзтде цалыптасцан бгргздшк цуцыцыцтыц мемлекеттг цалыптастыру шне цосылган цомацты салым болып табылады.

Мацалада автор, отандыц сот практикасында цалыптасцан взара царама-цайшы устанымдарга оцырман назарын аударады. Атап айтцанда, цолданыстагы отандыц банкроттыц зацнамага сэйкес кредиторлар талаптарыныц т1зшм1не борышкер цурылтайшы-ларыныц (цатысушыларыныц) талаптары енггзтмейдг. Дегенмен, аталган тыйымныц цол-данысына цатысты отандыц сот практикасына ЖYргiзiлген талдау сот практикасыныц взге багытта дамып жатцандыгын кврсетуде. Кредиторлар талаптарыныц тiзiлiмiне борышкер цурылтайшыларыныц (цатысушыларыныц) талаптарын енгiзуге жол беретт жэне Казацстан Республикасыныц Жогаргы Соты децгешнде цупталган цуцыцтыц устанымдар кездеседi. Сонымен бiрге, туындау негiздерiне царай борышцор цурылтайшысыныц (цаты-сушысыныц) талаптарыныц взi эралуан болуы мYмкiн: ецбек цатынастарынан туындайтын талаптар; шарттыц цтаынастардан туындайтын цатынастар жэне т.б. Бул талаптар-дыц эрбiрiне цатысты взара цайшы устанымдар цалыптасуда.

Мацалада автор, сонымен бiрге банкроттыц рэсiмiндегi дара кэсiпкердi субсидиарлыц жауаптылыцца тарту мYмкiндiгiне цатысты сот практикасында цалыптасцан взара цайшы устанымдарга да назар аударады. Сот практикасынан алынган бiрцатар ютердщ негiзiнде автор, бул сауалга да цатысты взара царама-цайшы ею устанымныц цалыпта-сцандыгы жайлы байлам жасайды. Корытынды бвлтнде, автор фирмалыц атауды цоргау туралы талаптарга цатысты талап цою мерзiмiн цолдану сауалына квцт бвледi.

КРАТКИЙ ОБЗОР ПРИМЕНЕНИЯ ТРЕБОВАНИЯ ЕДИНООБРАЗИЯ В ОТЕЧЕСТВЕННОЙ СУДЕБНОЙ ПРАКТИКЕ

Естемиров Марат Асанович

Старший преподаватель департамента частного права Университета КазГЮУ имени М.С. Нарикбаева, PhD доктор, г. Нур-Султан, Республика Казахстан; e-mail: [email protected]

Ключевые слова: юридическое лицо; судебная практика; учредитель; процедура банкротства; требования кредитора; индивидуальный предприниматель; субсидиарная ответственность; фирменное наименование

Аннотация. Согласно требованиям действующего гражданского процессуального законодательства Республики Казахстан, нарушение единообразия в толковании и применении судами норм права являются основаниями для пересмотра вступивших в законную силу судебных актов в кассационном порядке. Закрепляя данное требование, законодатель отмечает важность принципа единообразия судебной практики. Действительно, единообразная судебная практика, сформированная путем всесторонннего анализа, является весомым вкладом для построения правового государства.

Азаматтыц жэне азаматтыц процестж цуцыц

В статье автор обращает внимание читателя на те вопросы, по которым в казахстанской судебной практике сложились противоречивые позиции. Например, согласно действующему банкротному законодательству в реестр требований кредиторов не включаются требования учредителей (участников) должника. Однако, правовой анализ судебной практики в отношении применения данного запрета, показывает, что судебная практика развивается в обратном направлении. Существуют правовые позиции, подтвержденные на уровне Верховного Суда Республики Казахстан, допускающие включение требования учредителей (участников) должника в реестр требований кредиторов. В то же время, по основанию возникновения, сами требования учредителей (участников) должника, также могут быть разнообразными: требвания, возникающее из трудовых отношении; требования, возникающее из договорных отношении и др. Относительно каждого из этих требований, сложилась взаимоисключающая противоречивая судебная практика.

В статье автор также раскрывает сущность противоречивой судебной практики по возможности привлечения к субсидиарной ответственности индивидуального предпринимателя в процедуре банкротства. Автор, основываясь на судебную практику, приходит к выводу о том, что в этом вопросе сформировались две взаимоисключающее позиции. В заключительной части, автор раскрывает вопрос применения срока исковой давности к требованиям о защите фирменного наименования.

BRIEF REVIEW OF THE APPLICATION OF THE REQUIREMENT OF UNIFORMITY IN DOMESTIC JUDICIAL PRACTICE

Yestemirov Marat Asanovish

Senior lecturer of the Department of Private law of KAZGUU University named after M.S. Narikbayev, PhD, Nur-Sultan, Republic of Kazakhstan; e-mail: [email protected]

Keywords: legal entity; judicial practice; founder; bankruptcy procedure; creditor S claims; individual entrepreneur; subsidiary liability; company name.

Abstract. According to the requirements of the current civil procedural legislation of the Republic of Kazakhstan, the violation of uniformity in the interpretation and application of the rules of law by the courts is the basis for review in cassation entered into force judicial acts. Legislating this requirement, the legislator notes the importance of uniformity in judicial practice. Indeed, uniform judicial practice formed by comprehensive analysis is a significant contribution to the construction of the rule of law.

In the article the author draws the reader's attention to the issues on which Kazakhstan's judicial practice has developed conflicting positions. For example, under the current domestic bankruptcy law, the register of creditors' claims does not include the claims of the founders (participants) of the debtor. However, the analysis of judicial practice regarding application of this prohibition, shows that, judicial practice develops in the opposite direction. There are legal positions confirmed at the level of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan, allowing the inclusion of the requirements of the founders (participants) of the debtor in the register of creditors' claims. At the same time, on the basis of emergence of requirements offounders (participants) of the debtor, can also be various: the claims arising from the labor relation; the claims arising from the contractual relation, etc. Concerning each of these requirements there was a mutually exclusive inconsistent judicial practice.

In the article the author also draws attention to the existing controversial judicial practice on the possibility of bringing to vicarious liability of an individual entrepreneur in bankruptcy proceedings. The author, referring to a number of examples from judicial practice, comes to the conclusion that two mutually exclusive positions have also been formed on this issue. In the final part, the author pays attention to the application of the Statute of limitations to the requirements for the protection of the company name.

Казахстан Республикасы Азаматтык; Про- тэртшпен цайта царауга жол бершетшдМ жай-цесстк Кодексшщ (б^дан эрще - КР АПК) лы ереже бектлген. Б^л ережеден сот прак-438-бабыньщ 6-тармагыньщ 3)-тармацшасын- тикасындагы бiрiздшiктщ мацызды екендЫн да егер, цабылданган цаулы соттардыц к^ыщ жэне б^л факгшщ зац шыгарушы тарапынан нормаларын тYсiндiруiндегi жэне цолдануын- танылгандыгын ацгарамыз. дагы бiрiздiлiктi б^затын жагдайларда, зац- Сот практикасындагы бiрiздiлiктi цалып-ды ^шше енген сот акгшерш кассациялыц тастыру мэселесш шешуде отандыц зертте-

ушшердщ калыс калмай, белсендi пiкiр бш-дiрулерi куантарлык жайт. Атап айтканда, профессор А.Г. Диденко сот практикасын-дагы кайшы ¥станымдардыц алдын-алудыц бiр жолы ретiнде Yлгiнi кабылдауды ¥сынады [1]. Ал, профессор М.К. Сулейменов болса, Yлriнiц элi де кемшiлiксiз емес екендЫне назар аударады [2]. Шынтуайтында, жан-жакты талданып барып калыптаскан бiрiздi сот прак-тикасыныц сот корпусына деген к¥кык колда-нушылардьщ шынайы к¥рметшщ кYшеюiне экелерi сезаз. Аса беделдi Иэм ез халкыныц шынайы к¥рметше ие сот корпусыныц, тэуел-сiздiгiн калыптастыру Yстiндегi мемлекеттщ берiк тiрегiне айналары да даусыз жайт. Сол себептi, жеке к¥кыктык даулар соныц iшiнде, зацды т^лганыц к¥рылуы, кызмет етуi жэне таратылуы барысында туындап жаткан даулар бойынша жан-жакты талкылаудан еткен, бiрiздi сот практикасын калыптастыру бYгiнгi кун тэртiбiнде т^рган аса мацызды сауалдар-дыц бiрi. Б^л сауалдыц мацыздылыгын ескер-меудiц терiс салдарлары, мемлекет бюджеть не келтiрiлетiн Yлкен мелшердеп шыгындар тYрiнде керiнiс беруi мумкш. Атап айтканда, казiргi тацда БYкiлэлемдiк банктiц жанынан к^рылган Инвестициялык дауларды ретте-стiру женiндегi халыкаралык орталыкта Ка-закстан Республикасына карсы койылган онга жуык iстер каралуда1. Б^л iстердiц басым белiгi б^ган дешн отандык соттар тарапынан каралып, сот шешiмдерi шыгарылган едi. Алайда, ^лттык соттыц шешiмiне кецiлi тол-маган шетелдiк инвестор Казакстан Республикасына карсы талап койып, жогарыда аталган халыкаралык орталыкка жYгiнiп жатыр жэне казакстандык сот практикасындагы бiрiздiлiк-тщ жоктыгы талап коюшыныц Казакстан Республикасына карсы колданатын дэйектерiнiц бiрi болып табылады.

Осы шагын шолуда, зацды т^лганыц кызмет етуi жэне банкроттыгы барысында туындап жаткан даулар бойынша бiрiздiлiк тала-быныц сакталынбай жаткан т^старына сот корпусы мен зац шыгарушыныц назарын ауда-руды максат еттiк.

Бiрiншiден, «Оцалту жэне банкроттык ту-ралы» Казакстан Республикасыныц 2014 жылгы 7 наурыздагы № 176-У КРЗ Зацыныц (б^-дан эрiде - банкроттык туралы отандык зац) 90-бабыныц 6-тармагыныц 3)-тармакшасына сэйкес кредиторлар талаптарыныц тошмше борышкер к¥рылтайшыларыныц (катысушы-ларыныц) талаптары енгiзiлмейтiндiгi бектл-ген жэне осы к¥кыктык норманы колдануга катысты сот практикасында бiрнеше ¥станым калыптаскан. Б^л сауал б^ган дейiн бiз тара-пымыздан кетерiлген едi [3]. Атап айтканда,

аталган макалада ецбек катынастарынан, заем шартынан туындап жаткан к¥рылтайшыныц (катысушыныц) зацды т^лгага катысты тала-бы жайлы сот практикасында бiрiздiлiктiц жок екендiгiне назар аударылган едь

Ендi, осы мэселенiц жаца бiр кырына Yцiл-сек. Мысалы, к¥рылтайшы (катысушы) тала-бы Казакстан Республикасыныц Азаматтык кодексшщ (б^дан эрiде - КР АК) 19-тарауына сэйкес пайда болган жагдайда, жогарыдагы банкроттык туралы зацныц 90-бабыныц 6-тар-магыныц 3)-тармакшасындагы «кредиторлар талаптарыныц тiзiлiмiне борышкер к¥рылтай-шыларыныц (катысушыларыныц) талаптарыныц енпзшмейтшдт» жайлы ереже колда-нылады ма, деген сауал туындайды жэне б^л сауалга талап ету к¥кыгын берудщ кiм тарапынан жYргiзiлгендiгiне карай ею кырынан карастыруга болады. Бiрiншi кыры, к¥рыл-тайшыныц (катысушыныц) зацды т¥лгага карсы мYлiктiк (ецбек катынастарынан, заем шартынан туындаган) талабы бар жэне осы талабын к¥рылтайшы (катысушы) талап ету к¥кыгын беру шарты аркылы Yшiншi т¥лгага бередi жэне кешннен, зацды т¥лганыц банкроттыгы барысында талапты осы жолмен алган Yшiншi т¥лга, кредиторлар талаптарыныц тошмше (б¥дан эрiде - КТТ) косылмак болып, экiмшiге етiнiшпен жYгiнген жагдайда, экiмшi б¥л талапты КТТ-га косуы тиiс пе, деген сауал туындайды. Б¥л сауалга отандык сот практикасында жаца кредитордыц талабы КТТ-га косылмауы тиiс, деп жауап берген жагдайлар кездеседi. Мысалы, Костанай об-лыстык сотыныц азаматтык ютер женiндегi сот алкасыныц 2017 жылдыц 25 сэуiрiндегi №3999-17-00-2а/729 каулысы. Ал, ендi осы сауалга екiншi кырынан карап керелiк. Атап айтканда, к¥рылтайшы (катысушы) езiнiц талабын КР АК 19-тарауыныц ережелерiне сэйкес зацды т¥лганыц езге кредиторынан алса, к¥рылтайшы (катысушы) б¥л талапты КТТ-га енпзе алады ма? Пайымдауымызша, енгiзе алуы тиiс. Осы т¥ста, ресейлiк сот практикасында орын алган келесi iске назар аудара кетсек. Атап айтканда, б¥л юте банкроттык рэсiмдi басынан еткерiп жаткан зацды т¥лга-ныц ж¥мысшыларыныц мYлiктiк талаптарын осы зацды т¥лганыц к¥рылтайшысы (каты-сушысы) етеп, олардыц зацды т¥лгага катысты мYлiктiк талаптарын езше алады. Кешн-нен, к¥рылтайшы (катысушы) осы талаптарды КТТ-га енпзбек болганда, банкроттык баска-рушы талапты КТТ-га енпзуден бас тартады. Бiрiншi саты к¥рылтайшы (катысушы) талабын канагаттандырса, ал апелляциялык саты канагаттандырмау жайлы байлам жасайды. Ал, Ресей Федерациясыныц Жогаргы Соты

1 Караныз: https://icsid.worldbank.org/en/Pages/cases/AdvancedSearch.aspx.

Азаматтыц жэне азаматтыц процестт цуцыц

(б^дан эрще - РФ ЖС) бiрiншi сатыньщ байла-мын к¥птап, к¥рылтайшыныц (катысушыныц) б^л талабын КТТ-га ендiру жайлы корытынды жасайды. 9зшщ б^л ¥станымын, РФ ЖС ке-лесщей мазм^нда тYсiндiредi: бiрiншiден, жа-лакы бойынша талаптар КТТ-га енгеннен кей-iн жекелей сипатта болуын токтатады, демек, талап ету к¥кыгын беру аркылы езге т^лгага вткiзуге болады; екiншiден, кредиторлардыц талабын к¥рылтайшыныц (катысушыныц) осы тэртшпен втегенi жэне казiр КТТ-га ко-сылгысы келетiндiгi ешбiр зацга кайшы емес, ал, к¥рылтайшыныц (катысушыныц) б^л талабын канагаттандырусыз калдыру негiзсiз суб-сидиарлык жауаптылыкка тартканмен тец2.

Жогарыда сипатталган бiрiншi бвлiктегi мэселе бойынша отандык сот практикасында кайшылыктыц бар екендiгiне бiз окырман наза-рын аударгымыз келедi жэне осы олкылыктыц орнын толтыру максатында ^азакстан Республикасыныц Жогаргы Соты (б^дан эрiде -^Р ЖС), академиялык кауымдастыкпен бiрле-се отырып, осы сауалдар бойынша республика соттарында бiрiздi сот практикасын калыпта-стыру багытында ж^мыстар жYргiзсе к¥ба-к¥п болар едi.

Екiншi токталатын мэселемiз де банкрот-тык рэсiмнiц жекелеген кырларына катысты болмак. Атап айтканда, банкроттык туралы отандык зацныц 11-бабыныц 2-тармагында бо-рышкердiц келесiдей мiндеттерi кврсетiлген:

1) оныц мYлкiнiц меншш иесi, ол уэкшет-тiк берген орган, зацды т¥лганыц к¥рыл-тайшылык к¥жаттармен осыган уэкiлеттiк берiлген органы оны тарату туралы шешiм ка-былдаган, ал мYлкiнiц к¥ны кредиторлардыц талаптарын толык квлемде канагаттандыру Yшiн жеткiлiксiз болган жагдайда взiн банкрот деп тану туралы сотка жYгiнуге;

2) егер бiр кредитордыц немесе бiрне-ше кредитордыц талаптарын канагаттандыру оныц баска кредиторлар алдындагы акшалай мiндеттемелерiн толык квлемде орындаудыц мYмкiн болмауына экелсе, взiн банкрот деп тану туралы сотка жYгiнуге;

3) борышкерге катысты твлем кабшетаздь гш реттеу рэсiмiн колдану туралы сот шешiмi зацды кYшiне енген жагдайды коспаганда, борышкер твлем кабiлетсiздiгiнiц басталганы туралы бiлген немесе бiлуге тшс болган ^н-нен бастап алты ай iшiнде взiн банкрот деп тану туралы сотка жYгiнуге;

4) эюмшМ тагайындаган кYннен бастап Yш ж¥мыс кYнi iшiнде сотка жэне эюмш^е каржылык-шаруашылык кызмет туралы акпа-ратты, оныц iшiнде борышкерде бар мYлiк,

оныц iшiнде кепiл ауыртпалыгы салынган, мYлiктiк жалдауда (жалга алуда) жэне (немесе) лизингте т¥рган мYлiк туралы, банктiк шоттарда жаткан акша туралы, шоттардыц нвмiрлерi жэне банктердщ орналаскан жерi, дебиторлык берешек сомасы туралы мэлiмет-тердi ¥сынуга;

5) оцалтуды баскарушыга ол тагайын-далган кYннен бастап Yш ж¥мыс кYнi iшiнде к¥рылтайшылык к¥жаттарын, мврлерд^ мвр-табандарды, он бес ж¥мыс кYнi iшiнде - есеп-ке алу к¥жаттамасын, екi ай шщде - матери-алдык жэне взге де к¥ндылыктарды беруге;

6) уакытша баскарушы тагайындалган кYннен бастап карау аркылы зерделеу Yшiн есепке алу к¥жаттамасына оныц кол жеткiзуiн камтамасыз етуге;

14) осы Зацда квзделген взге де мшдет-тердi орындауга мiндеттi.

Сонымен бiрге, банкроттык туралы отандык зацныц 11-бабыныц 5-тармагында келе-сiдей ереже бекiтiлген: «Осы баптыц 2-тар-магыныц 1) - 6) тармакшаларында квзделген талаптарды орындау мiндеттерiне кiретiн бо-рышкердiц лауазымды адамдары борышкердiц мYлкi барлык кредиторлардыц талаптарын канагаттандыру Yшiн жеткштз болган жагдайда, осы баптыц 2-тармагы 1) - 6) тармакша-ларыныц ережелерiн б¥зганы Yшiн ^азакстан Республикасыныц зацдарына сэйкес ортак субсидиарлык жауаптылыкта болады».

Ендi, жогарыдагы осы ереженщ колданы-сына зер салып кврелiк. Банкроттык туралы отандык зацныц 1-бабыныц 5)-тармакшасына сэйкес банкрот деп дэрменаздт зацды ^шь не енген сот шешiмiмен белгiленген борышкер танылады. Ал, осы зацныц 1-бабыныц 9)-тармакшасына сэйкес борышкер деп твлем кабшетаздт оларга осы Зацда квзделген рэсiмдердi колдануга негiз болып табылатын дара кэсiпкер немесе зацды т¥лга танылады. Демек, банкроттык рэсiмi дара кэсшкер мен зацды т¥лгага да катысты колданылуы мYмкiн екен.

Осы т¥ста, жогарыдагы ортак субсидарлык жауаптылык туралы ережелердi дара кэсш-керге катысты колдануга болады ма, деген сауалга катысты отандык соттарда ею ¥ста-ным калыптаскандыгына назар аударгымыз келедь Бiрiншi ¥станымга сэйкес дер кезш-де банкроттык рэсiмдi колдану жайлы втшш бермеген дара кэсiпкердi ортак субсидарлык жауаптылыкка тартуга болмайды. М¥ндай ¥станымныц негiздемесi ретiнде банкроттык туралы отандык зацныц 11-бабыныц 5-тар-

2 Карацыз: Ресей Федерациясы Жогаргы Сотыныц 2019 жылдыц 08 мамырындагы №306-ЭС18-26294 уй-гарымы // https://kad.arbitr.ru/PdfDocument/371c8ca0-4d17-4a30-97b5-ac41a855e7c3/02d4e147-f2b1-43d2-afcc-a0 70f0d791aa/%D0%9057-174892016_20190508.pdf#utm_campaign=nw&utm_source=consultant&utm_medium = email&utm content=body

магыньщ мазмунындагы «лауазымды тулга» шзшщ колданылуы, ал, дара кэсшкердщ лауазымды тулга болып табылмайтындыгы жайлы дэйектер алынган. Мысалы, бул устанымды келесiдей сот байламдарынан керуге болады: А^тебе облыстык сотыныц азаматтыц iстер жeнiндегi сот алкасыныц 2018 жылдыц 13 ка-рашасындагы №1599-18-00-2а/5813 каулысы, Астана каласыныц мамандандырылган ауданарлык экономикалык сотыныц 2018 жылдыц 14 тамызындагы №7119-18-00-2/8804 шешiмi, Кызылорда облысыныц мамандандырылган ауданарлык экономикалык сотыныц 2018 жылдыц 11 сэуiрiндеri №24360-18-00-2/685 шешiмi, Кызылорда облысыныц мамандандырылган ауданарлык экономикалык сотыныц 2018 жылдыц 24 сэуiрiндеri №2-610-2018 шешiмi. Ал, отандык сот практикасында калыптаскан екiншi устаным бойынша дара кэсiпкердi ор-так субсидиарлык жауаптылыкка тартуга жол берiлуi тиiс жэне бул байламды келесiдей сот актшершен кeремiз: Костанай облыстык мамандандырылган ауданарлык экономикалык сотыныц 2018 жылдыц 05 карашасындагы № 3971-18-00-2/7367 шешiмi, Костанай облыстык сотыныц азаматтык ютер жeнiндегi сот алкасыныц 2018 жылдыц 13 карашасындагы № 3999-18-00-2а/2477 каулысы, Атырау облыстык мамандандырылган ауданарлык экономикалык сотыныц 2018 жылдыц 09 карашасындагы №2310-18-00-2/4153 шешiмi. Сонымен, сипатталган бул белштен банкроттык рэсiмi кезецiндегi дара кэсiпкердi ортак субсидиарлык жауаптылыкка тарту сауалына катысты республикалык соттарда ею устанымныц ка-

лыптаскандыгын ацгарамыз жэне ез кезегшде, бул жагдайдыц КР АПК 438-бабыныц 6-тар-магыныц 3)-тармакшасына кайшы екендiгiн кeремiз.

Yшiншi токталгалы турган мэселемiз, зацды тулганыц фирмалык атауына деген кукыктыц коргалуы болмак. Осы сауалга катысты сот практикасыныц даму багыты мен колданыстагы зацнама талаптарыныц y^ лесiмдiлiгi бiркатар сауалдар туындатуда. Мысалы, фирмалык атауды коргау жeнiнде-ri талаптарга талап кою мерзiмi жайлы ере-же колданылады ма? Кейбiр iстерде отандык соттар, фирмалык атауга деген кукыкты жеке мYлiктiк емес кукыктар мен игшктер сана-тына жаткызады жэне КР АК 187-бабыныц 1)-тармакшасына сштеме жасай отырып, талап кою мерзiмi жайлы ережелердi колдануга болмайды, деген байлам жасайды3. Алайда, осы туста КР АК 115-бабыныц 2-тармагына сэйкес фирмалык атаудыц мYлiктiк игшктер мен кукыктар санатына жаткызылатындыгы назардан тыс калуда. Ал, отандык соттардыц кейбiр iстерде бул сауалды КР АК 187-бабыныц 4)-тармакшасына CYЙене отырып шешу-ге талпынгандыгы байкалады4. Сол себептi, КР ЖС осы устанымдардыц негiздiлiгiне ар-найы гащл бeлсе жeн болар едi.

Осы шагын шолуды корытындылай келе, сот практикасындагы жан-жакты талданган бiрiздiлiктiц болуыныц eте-мeте мацызды жайт екендiгiне жэне сот тeрелiгiнiц сапасын арттыру юше елiмiздегi эрбiр зацгер маман-ныц ат салысуы кажеттiгiне окырман назарын тагы бiр аударгымыз келедi.

ЭДЕБИЕТ

1. Диденко А.Г. Ульге - один из путей укрепления судебной власти. https://online.zakon.kz/ Document/?doc_id=31280875

2. Сулейменов М.К. Перспективы внедрения судебного прецедента в правовую систему Казахстана // Вестник Института законодательства РК. №1 (55) - 2019. - С. 49-56.

3. Естемиров М.А. Кредиторлар талаптарыныц тiзiлiмiне цурылтайшылардыц (цатысушы-лардыц) талаптарын енгiзудiц цщыцтыцреттелуi //Цщыц жэне мемлекет. - №3-4 (80-81). - 2018. - Б. 102-110.

REFERENCES

1. A.G. Didenko. Ul'ge - odin iz putej ukreplenija sudebnoj vlasti. https://online.zakon.kz/ Document/?doc_id=31280875

2. Sulejmenov M.K. Perspektivy vnedrenija sudebnogo precedenta v pravovuju sistemu Kazahstana // VestnikInstituta zakonodatel'stva RK. №1 (55) - 2019. - S. 49-56

3. Estemirov M.A. Kreditorlar talaptarynyц tizilimine KYryltajshylardyц (цatysushylardyц) talaptaryn engîzudrn кшуцУц rettelui // Кшук zhэne memleket. - №3-4 (80-81). - 2018. - B. 102-110.

3 ConmYcmÏK Казацстан облысыныц мамандандырылган ауданаралыц экономикалык сотыныц 2018 жылдыц 18 маусымындазы №5930-18-00-2/960 шешiмi.

4 Алматы калалык сотыныц апелляциялык сот алкасыныц 2012 жылдыц 23 акпанындагы № 2а-888 каулысы

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.