Научная статья на тему 'Особенности Узбекско-Французского торгово-экономического сотрудничества'

Особенности Узбекско-Французского торгово-экономического сотрудничества Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
122
24
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Общество и инновации
ВАК
Область наук
Ключевые слова
Узбекистан / Франция / экономика / торговля / экспорт / импорт / бизнес / энергетика / консалтинг. / Uzbekistan / France / economy / trade / export / import / business / energy / consulting.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Юлдуз Махмасобирова

Предметом данной статьи является текущее состояние торгово-экономического сотрудничества между Узбекистаном и Францией. Тема раскрывается посредством сравнительного и количественного, а также систематического анализа динамики торговли между двумя странами, совместной деятельности бизнес-структур, тенденций выхода французских компаний в реальный сектор экономики Узбекистана. В ходе исследования выявлено, что узбекско-французские торгово-экономические отношения развивались не в рамках традиционной схемы сотрудничества «донор и реципиент», то есть «инвестор / спонсор и должник», которая характерна для развитых и развивающихся стран. Также несмотря на сравнительно низкие статистические показатели, обнаружено относительно стабильная тенденция роста двустороннего торгово-экономического сотрудничества. Было отмечено, что экономическое сотрудничество находится в процессе определения приоритетных и оптимальных направлений, который характерен для всего узбекско-французского партнерства.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Features of the Uzbek-French trade and economic cooperation

The subject of this article is the current state of trade and economic cooperation between Uzbekistan and France. The topic is revealed through a comparative and quantitative, as well as a systematic analysis of the dynamics of trade between the two countries, joint activities of business structures, trends in the entry of French companies into the real sector of the economy of Uzbekistan. The study disclosed that the Uzbek-French trade and economic relations did not develop within the framework of the traditional scheme of cooperation “donor and recipient”, or, “investor / sponsor and debtor”, which is typical for partnership between developed and developing countries. Also, despite the relatively low statistical indicators, a relatively stable growth trend in bilateral trade and economic cooperation was found. It was noted that economic cooperation is in the process of determining priority and optimal directions, which is characteristic of the entire Uzbek-French partnership.

Текст научной работы на тему «Особенности Узбекско-Французского торгово-экономического сотрудничества»

Жамият ва инновациялар -Общество и инновации -Society and innovations

Journal home page: https://inscience.uz/index.php/socinov/index

Features of the Uzbek-French trade and economic cooperation

Yulduz MAKHSOBIROVA1

University of World Economy and Diplomacy

ARTICLE INFO

Article history:

Received March 2021 Received in revised form 20 March 2021 Accepted 15 April 2021 Available online 20 May 2021

Keywords:

Uzbekistan,

France,

economy,

trade,

export,

import,

business,

energy,

consulting.

Узбекистон ва хусусиятлари

Калит сузлар:

Узбекистон,

Франция,

иктисодиёт,

савдо,

экспорт,

импорт,

тадбиркорлик,

энергетика,

консалтинг.

ABSTRACT

The subject of this article is the current state of trade and economic cooperation between Uzbekistan and France. The topic is revealed through a comparative and quantitative, as well as a systematic analysis of the dynamics of trade between the two countries, joint activities of business structures, trends in the entry of French companies into the real sector of the economy of Uzbekistan.

The study disclosed that the Uzbek-French trade and economic relations did not develop within the framework of the traditional scheme of cooperation "donor and recipient", or, "investor / sponsor and debtor", which is typical for partnership between developed and developing countries. Also, despite the relatively low statistical indicators, a relatively stable growth trend in bilateral trade and economic cooperation was found. It was noted that economic cooperation is in the process of determining priority and optimal directions, which is characteristic of the entire Uzbek-French partnership.

2181-1415/© 2021 in Science LLC.

This is an open access article under the Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) license (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru)

Франция савдо-ицтисодий хамкорлиги

АННОТАЦИЯ

Мазкур мацоланинг тадцицот объекти Узбекистон ва Франция ицтисодий х,амкорлигининг замонавий хрлати хисобланади. Мавзу икки мамлакат уртасидги узаро савдо курсаткичлари динамикаси, бизнес структураларнинг кушма фаолияти, француз компанияларининг Узбекистон реал ицтисодиётига кириб келиш тенденциялари каби масалаларнинг киёсий ва микдорий, шунингдек тизимли тахлили оркали очиб берилган.

1 Base doctoral student, University of World Economy and Diplomacy, Tashkent Uzbekistan. E-mail: yulichkamax_91@mail.ru.

Тадцицот жараёнида Узбекистон-Франция савдо-ицтисодий муносабатлари ривожланган ва ривожланаётган давлатларга хос булган анъанавий "донор ва реципиент", яъни "инвестор / х,омий ва дебитор" х,амкорлик схэмасидан фарцли равишда, мазмунан комплекс ривожланаётгани х,амда катта булмаган савдо-ицтисодий х,амкорлик курсаткичларига царамасдан, нисбатан барцарор усиш истицболига эга эканлиги маълум булди. Ицтисодий х,амкорлик бутун узбек-француз х,амкорлигига хос булган утиш, яъни устувор ва энг оптимал сох,аларни белгилаб олиш босцичида эканлиги аницланди.

Особенности Узбекско-Французского торгово-экономического сотрудничества

АННОТАЦИЯ_

Предметом данной статьи является текущее состояние торгово-экономического сотрудничества между Узбекистаном и Францией. Тема раскрывается посредством сравнительного и количественного, а также систематического анализа динамики торговли между двумя странами, совместной деятельности бизнес-структур, тенденций выхода французских компаний в реальный сектор экономики Узбекистана.

В ходе исследования выявлено, что узбекско-французские торгово-экономические отношения развивались не в рамках традиционной схемы сотрудничества «донор и реципиент», то есть «инвестор / спонсор и должник», которая характерна для развитых и развивающихся стран. Также несмотря на сравнительно низкие статистические показатели, обнаружено относительно стабильная тенденция роста двустороннего торгово-экономического сотрудничества. Было отмечено, что экономическое сотрудничество находится в процессе определения приоритетных и оптимальных направлений, который характерен для всего узбекско-французского партнерства.

SUMMARY

The partnership between France and Uzbekistan is based on mutual understanding and respect, on the centuries-old traditions of cooperation and has good potential. Both states, despite their geographical remoteness, a different way of economy and life in general, have similar features. They strive to strengthen their positions in the region and conduct an active foreign policy. In international relations, France and Uzbekistan adhere to similar or close views on global problems, especially on the problems of international and regional security.

However, the most dynamic but, with incomplete realization of potential, area of Uzbek-French cooperation is the economic sector. This article is devoted not only to the analysis of statistical indicators and the state of Uzbek-French trade and economic interaction. In addition, this study also examines the factors influencing the relatively slow dynamics of this cooperation, the general features and forms of cooperation.

Ключевые слова:

Узбекистан,

Франция,

экономика,

торговля,

экспорт,

импорт,

бизнес,

энергетика,

консалтинг.

The first part of the article defines indexes of mutual trade between Uzbekistan and France by the analysis of dynamics and structure of foreign trade turnover. The main part of the study reveals the joint position of business entities. In particular, there is a brief analysis of the specifics, interests and plans of new French companies entering the Uzbek market, as well as the role of their activities in the development of Uzbekistan.

The results of the study show that the main directions of trade and economic cooperation between Uzbekistan and France are: trade; investments; industry and energy; transport communications; infrastructure and construction; financial and interbank cooperation; small business support and, most importantly, economic and financial consulting.

Утган асрнинг 1991-92 йилларида коммунистик шаркий блокда "ягона сиёсий ва ицтисодий маконнинг дезинтеграцияси Парижни нафацат собик держава (СССР) худудидаги умумий холатни, балки аввал Совет иттифоци таркибига кирган минтацалар ва мамлакатларнинг узига хосликларини хисобга олган холда муносабатларни куришга ундади" [1]. Шу сабаб, 90-йиллар бошларида Франция, Гарбнинг бошца ривожланган мамлакатлари сингари, дастлаб Марказий Осиё минтацаси билан алоцаларни ривожлантириш буйича катта дастурни эълон килди. Ушбу минтаца Франциянинг халцаро майдондаги роли ва мацомини сифат жихатидан узгартириш учун бир майдон сифатида царалаётган эди. Бироц, минтацавий сиёсатни шакллантиришнинг дастлабки босцичида Франция уз харакатларида номувофиц эди, бу эса минтацадаги француз сиёсий амбициялари натижаларига салбий таъсир курсатди ва Парижнинг минтацадаги позицияларини аницлаштиришга халал берди. Марказий Осиёнинг барча мамлакатлари билан минтацавий контекстда алоцаларни ривожлантириш режалари цайта куриб чицилди ва 1993 йилдан бошлаб минтацанинг ицтисодий ва сиёсий жихатдан энг истицболли мамлакатлари: Цозотистон, Узбекистон ваТуркманистон билан икки томонлама алоцаларни мустах,камлаш курси шакллантирилди. [2. Б. 54]

Шундай цилиб, Франция ва Узбекистон уртасидаги савдо ва инвестиция сохасидаги шерикчилик муносабатларига эътибор царатилса, бироз кутилмаган курсаткичларга гувох булиш мумкин. Мисол учун, 2019 йил якунига кура, Франция Узбекистоннинг давлат ташци царзи буйича (узлаштирилган инвестициялар буйича) 345,8 млн $. Курсаткич билан 4-уриндаги хамкори - Европада биринчи (Хитой, Япония, Кореядан кейин). Аммо, Франция Узбекистоннинг савдо хамкорлари бешлигига кирмайди, у Узбекистоннинг 2020 йил якунига кура

20-ташци савдо хамкори (Европа мамлакатлари ичида еттинчи, ЕИ га аъзо мамлакатлар ичида олтинчи). [3. Б. 33] Франция учун эса, Узбекистон 120-савдо хамкор. У Франциядан импорт буйича 106-уринда, экспорт буйича 146-уринда туради [4. Б. 1]:

Жадвал №1.

Узбекистон - Франция ташци савдо айланмаси динамикаси

Франция 2018 2019 2020

Умумий 312,8млн. АКШ $ 355,2млн. АКШ $ 221,4млн. АКШ $

Экспорт 196,3млн. АКШ $ 214,7млн. АКШ $ 89,0 млн. АКШ $

Импорт 116,5млн. АКШ $ 140,5млн. АКШ $ 132,4млн. АКШ $

Жадвал №2.

Франциянинг Узбекистонга товар ва хизматлар экспорти динамикаси

млн. АКШ $ Усиш темпи % Урни

2019 2020 2019 2020 2019 2020

Франция 214,7 89,0 109,4 41,4 9 14

Жадвал №3.

Францияга Узбекистон товар ва хизматлари экспорти динамикаси

млн. АКШ $ Усиш темпи % Урни

2019 2020 2019 2020 2019 2020

Франция 140,5 132,4 120,6 94,2 22 19

Ю;оридаги уч жадвалдан куриш мумкинки, давлатлар уртасидаги савдо айланмаси х,ажми катта эмас, биро; доимий усиш тенденциясига эга. Утган 2020 йил холатидаги нисбатан пастро; курсаткичлар эса табий факторлар, яъни глобал пандемия ва унинг асоратлари билан богли;. Энди, икки мамлакат уртасидаги товар ва хизматлар структурасига эътибор каратсак [4, Б. 10]:

Жадвал №4.

Товар ва хизматлар структураси (харбий сох,адан ташцари) (2018-2019, евро, умумийдан %)

1. Кимёвий махсулотлар, атторлик ва парфюмерия товарлари 35 (28,6 %)

2. Агросаноат ва кишло; хужалиги махсулотлари 27 (22,5%)

3. Транспорт воситалари ва жихозлари 22 (18,1%)

4. Саноат махсулотлари 12 (9,9%)

1. Металлургия махсулотлари 35 (28,6 %)

2. Агро ози;- ов;ат махсулотлари 27 (22,5%)

3. Нашр ва коммуникация махсулотлари 22 (18,1%)

4. Кишло; хужалиги, урмон хужалиги ва бали;чилик махсулотлари 12 (9,9%)

Франция ва Узбекистон уртасидаги товар ва хизматлар савдоси структураси икки мамлакат учун анъанавий булган саноат (атторлик, кимё саноати,

инфраструктура жихозлари, металлургия ва х.к.) ва агрохужалик махсулотларидан (;ишло;, урмон хужалиги, бали;чилик ва б.;.) таркиб топган.

Икки томонлама хамкорликнинг исти;болли сохаларидан бири француз капиталининг Узбекистонга кириб келишидир. Мисол учун, 2015 йил Француз тадбиркорлари харакати МЕДЕФ ва Узбекистон Республикаси Инвестициялар ва таш;и савдо вазирлиги уртасида Узаро англашув меморандум имзоланди [5], бу эса кейинги 5 йил давомида купгина француз компанияларининг Узбекистонга кириб келишига йул очди. Мисол учун, биргина 2019-2020 йилларда: Orexloisirs, Compagne des Alpes,Geode, Egis (архитектура, туризм); Orano (уран); Assystem ('нергобош;арув); Total Eren ('лектренергияси); Suez (сув таъминоти); Rungis Semmaris (агрологистика); Cаrrefour (савдо) каби 9та йирик француз компаниялари Узбекистонда уз фаолиятини бошлади.

Ушбу Узбекистон бозорига кириб келаётган янги француз компанияларининг катта ;исми молиявий-и;тисодий экспертиза ва консалтинг/лойихалаштириш хамда бизнесни ривожлантириш сохаларида фаолият юритади ва асосан йирик ижтимоий ахамиятга эга объектлар устида ишлайди. Хусусан, 2020 йил 9 декабр куни Узбекистон ;ишло; хужалиги вазирлиги ва Франциянинг йиллик савдо айланмаси 9 млрд. евро булган Rungis Semmaris компанияси уртасида "Мева ва сабзавот улгуржи савдо бозорлари тармо;ларини ташкил этиш буйича хадли битим" имзоланди. Унга кура, Узбекистоннинг Тошкент, Самарканд ва Андижон шахарларида 8 та агрологистика марказлари ва 3 та улгуржи савдо бозорлари ташкил этилади. Мазкур лойиха Узбекистон ;ишло; хужалигини тузулмавий ислох ;илишга ва хар йили нотугри хосилни йигиб олиш ва са;лаш натижасида йу;отиладиган мева ва сабзавот хажмини 30%гача ;ис;артиришга хизмат ;илади. Лойиха ор;али 10 минг янги иш урини яратилиши режалаштирилган [6].

Бош;а бир мухим лойиха Франциянинг Suez компанияси ва Тошкент шахар хокимияти, Узбекистон Республикаси уй-жой коммунал хужалиги вазирлиги уртасида амалга оширилмо;да. Етти йилга мулжалланган (2020-2027) ва ;иймати 142 миллион евро булган лойиха Тошкент шахар сув таъминоти тармо;ларини модернизация ;илиш ва бу тармо;ларни бош;ариш тизимини хал;аро стандартларга мос холда оптимизициялашга ;аратилган. Лойиха сув таъминоти бош;аруви, ;урилиш-монтаж ишларидан таш;ари консултинг ва кадрлар малакасини ошириш билан шугулланувчи Узбекистонда ва Марказий Осиёда ягона хисобланувчи "Uzbekistan Water Academy" (Узбекистон сув академияси) ни ташкил 'тиш билан богли; чора-тадбирларни кузда тутади [7].

Француз компаниялари Узбекистон хукумати билан энергетика сохасида хам кенг ;амроли хамкорликни йулга ;уя бошлади. 2019 йил Total Eren компанияси билан Куёш электрстанциясини ишга тушириш; Assytem корхонаси билан эса электр энергиясини ишлаб чи;ариш, транспортировка ва та;симлашнинг янги тармо;ларини яратиш; Orano компанияси билан эса уран ;азиб олиш буйича ;ушма корхона (51 % Orano, 29 % Экология ;умитаси) тузиш буйича келишувларга эришилди. [8; 9; 10]. Буларнинг барчаси, я;ин келажакда узбек-француз и;тисодий хамкорлигида сезиларли сифат ва сон узгаришлари кутилишидан даракдир.

Демак, Франция Узбекистон учун уз таш;и савдо дифференсациясини ушлаб туришда ахамиятли булган хамда келажакда катта имкониятлар та;дим этиши кутилаётган хамкор. Урта муддатли исти;болда, Франция билан савдо ва

nîiSfîpnrp

UU lv"'" Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - Society and innovations

Special Issue - 4 (2021) / ISSN 2181-1415

и;тисодий ало;аларда Узбекистон учун салбий баланс са;ланиши, аммо умумий товар ва хизматлар экспорт ва импорт курсаткичлари фа;ат усиши эхтимоли ю;ори.

Франция ва Узбекистон уртасида и;тисодиётнинг реал сохаларидаги хамкорлиги "давлат-хусусий шерикчилик" асосида олиб борилмо;да: Франция томонидан асосий инвесторлар ва ташаббускорлар сифатида хусусий компаниялар ва Узбекистондан эса хукумат идоралари (вазирлик, агентлик, хокимликлар ва б.;.) ;атнашмо;да;

Узбекистон-Франция савдо-и;тисодий хамкорлиги ривожланган ва ривожланмаган мамлакатлар уртасидаги анъанавий "маблаг/инвестиция эвазсига хом-ашё" яъни "донор-реципиент" хамкорлик схемаси асосида ;урилган деб булмайди. Хамкорлик Узбекистон учун стратегик сохаларда (;ишло; хужалиги, логистика, энергетика, туризм, мелиорация ва б.;.) асосий ма;сади ижтимоий-и;тисодий инфратузилмани такомиллаштиришга йуналтирилган, илгор билим ва тажрибани локализациялаш, стандартлаштириш булган узо; муддатли лойихалар базисида ;урилмо;да. Лойихаларни ишлаб чи;иш, координация ;илиш ва бош;ариш-барчасида француз компаниялари доимо тули; иштирок этмо;да. Узбекистонда фаолият курсатаётган куплаб хорижий компаниялар орасида француз корхона ва ташкилотлари йирик лойихалар экспертизасини амалга ошириш ва консултинг хизматларии курсатиш буйича узбек миллий бозорни эгаллашга харакат ;илмо;да.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Хулоса ;илиб айтганда, Узбекистон-Франция савдо-и;тисодий хамкорлиги географик туси;лар, икки томонлама тузилган структуралар, хамкорлик механизмлари, диалогларнинг жуда кам ;исми айнан и;тисодий, савдо-молиявий масалалар билан шугулланаши ва Узбекистоннинг жахон бозорига интеграция-сининг кечикишига ;арамасдан, нисбатан усиш динамикасини са;лаб ;олди. Биро;, Узбекистон-Франция хали хануз хамкорлигининг асосий йуналишларини ани;лаб олиш бос;ичида, яъни уни тули; диверсификациялаш бос;ичига етиб келмади. И;тисодий сохада фа;атгина сунгги йилларда узаро фойда ва икки томон учун манфаатли жабхалари ани;ланмо;да ва француз капиталининг Узбекистонга кириб келиши фаоллашмо;да.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ:

1. Тимофеев П.П. Политика Франции на постсоветском пространстве. https: cyberleninka.ru/article/n/politika-frantsii-na-postsovetskom-prostransve (accessed 24.04.2021).

2. Юн С.М. Сравнительный анализ политики Германии, Великобритании и Франции в Центральной Азии // Сравнительная политика, 2011. № 4. - С. 50-64.

3. Внешнеторговый оборот Республики Узбекистан (за январь-декабрь 2020). Госкомстат 2021. - C. 33.

4. Fiche repères économiques pays. Ouzbékistan. Direction de la diplomatie économique. 2019. - P.10.

5. Делегация Medef International приняла участие в деловом форуме. Available at: https://invest.gov.uz/ru/mediacenter/news/delegatsiya-medef-international-prinyala-uchastie-v-delovom-forume/ (accessed 25.03.2021).

6. Oранцнflнннг Rungis Semmaris KOMnaHHACH KyMaruga Y36eKHCTOHHHHr caKKH3 BHfiOATHga arpo^orHCTHKa MapKa3^apu Apara^agH. Available at: https://invest.gov.uz/uz/mediacenter/news/with-the-support-of-the- french-company-rungis-semmaris-agrological-centers-will-be-created-in-eight-regions-of-uzbekistan/ (accessed 19.03.2021).

7. SUEZ wins a 142 million euros contract to modernize and improve water services for the capital city of Uzbekistan. Available at: https://www.suez.com/en/news/press-releases/suez-wins-a-contract-to-modernize-and-improve-water-services-for-the-capital-city-of-uzbekistan (accessed 25.03.2021).

8. Non-Technical Summary- 131,35 MWp Solar Tracking Bi-Facial PV project - Tutly Uzbekistan. Total Eren project. 20 November 2020. Available at https://www.total-eren.com/wp-content/uploads/2020/11/P_016410_2004_AA-93004_01-Total-Eren-bi-fi-PV-Tutly-Uzbekistan-NTS_final.pdf (accessed 19.04.2021).

9. Assystem in Uzbekistan https://www.assystem.com/en/assystem- in-uzbekistan /, https://uzassystem.uz/#!/activities (accessed 19.04.2021).

10. Orano formalizes its partnership in Uzbekistan with a joint venture. 12.04.2019. https://www.orano.group/en/news/news-group/2019/december/orano-formalizes-its-partnership-in-uzbekistan-with-a-joint-venture (accessed 19.04.2021).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.