Научная статья на тему 'ОРГАНИЗАЦИЯ СЛЕДСТВЕННОЙ И ОПЕРАТИВНО-СЛЕДСТВЕННОЙ ГРУПП КАК ФОРМА МЕЖДУНАРОДНОГО СОТРУДНИЧЕСТВА ПО УГОЛОВНЫМ ДЕЛАМ'

ОРГАНИЗАЦИЯ СЛЕДСТВЕННОЙ И ОПЕРАТИВНО-СЛЕДСТВЕННОЙ ГРУПП КАК ФОРМА МЕЖДУНАРОДНОГО СОТРУДНИЧЕСТВА ПО УГОЛОВНЫМ ДЕЛАМ Текст научной статьи по специальности «Право»

CC BY
113
27
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Review of law sciences
Область наук
Ключевые слова
международное сотрудничество / преступление / международный договор / оперативно-следственная группа / международная следственная группа. / international cooperation / crime / international treaty / joint investigation team / international investigation team.

Аннотация научной статьи по праву, автор научной работы — Д.Умарханова

в данной статье проанализированы механизм и правовые основы создания следственных и оперативно-следственных групп как один из новых форм правовой помощи по уголовным делам. Автором выдвинуты предложения по внесению дополнений и изменений в национальное законодательство в сфере создания следственных и оперативно-следственных групп для осуществления международного уголовного сотрудничества.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ORGANIZATION OF THE GROUPS OF INVESTIGATION AND OPERATIVE INVESTIGATION AS A FORM OF INTERNATIONAL COOPERATION ON CRIMINAL CASES

this article analyzes the mechanism and legal basis for the establishment of joint investigation and operative investigation teams as one of the new forms of legal assistance in criminal matters. The author also put forward proposals for amendments and additions to the national legislation in the field of establishment of joint investigation and operative investigation teams for international criminal cooperation.

Текст научной работы на тему «ОРГАНИЗАЦИЯ СЛЕДСТВЕННОЙ И ОПЕРАТИВНО-СЛЕДСТВЕННОЙ ГРУПП КАК ФОРМА МЕЖДУНАРОДНОГО СОТРУДНИЧЕСТВА ПО УГОЛОВНЫМ ДЕЛАМ»

ORGANIZATION OF THE GROUPS OF INVESTIGATION AND OPERATIVE INVESTIGATION AS A FORM OF INTERNATIONAL COOPERATION ON CRIMINAL CASES

D.UMARKHANOVAa

Tashkent state University of law, Tashkent, 100047, Uzbekistan

ОРГАНИЗАЦИЯ СЛЕДСТВЕННОЙ И ОПЕРАТИВНО-СЛЕДСТВЕННОЙ ГРУПП КАК ФОРМА МЕЖДУНАРОДНОГО СОТРУДНИЧЕСТВА ПО УГОЛОВНЫМ ДЕЛАМ

Д.УМАРХАНОВА"

Ташкентский государственный юридический университет, Ташкент, 100047, Узбекистан

ТЕРГОВ ВА ТЕЗКОР-ТЕРГОВ ГУРУХЛАРИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ЖИНОЯТ ИШЛАРИ БУЙИЧА ХАЛЦАРО ХАМКОРЛИКНИ АМАЛГА

ОШИРИШ ШАКЛИ СИФАТИДА

Д.УМАРХАНОВА"

Тошкент давлат юридик университети, Тошкент, 100047, Узбекистон

Аннотация: мазкур ма^олада жиноят ишлари буйича узаро ху^у^ий ёрдам курсатиш сохасининг янги шаклларидан бири булган тергов ва тезкор-тергов гурухларини ташкил этишнинг ху^у^ий асослари, механизми ва зарурати тахлил ^илинган. Муаллиф жиноят ишлари буйича хал^аро хамкорликни амалга оширишда тергов, тезкор-тергов гурухларини ташкил этиш борасида миллий ^онунчиликка узгартиш ва ^ушимчалар киритиш масаласида уз фикр ва мулохазаларини келтирган.

Калит сузлар: хал^аро хамкорлик, жиноятчилик, хал^аро шартнома, тезкор-тергов гурухи, хал^аро тергов гурухи.

Аннотация:в данной статье проанализированы механизм и правовые основы создания следственных и оперативно-следственных групп как один из новых форм правовой помощи по уголовным делам. Автором выдвинуты предложения по внесению дополнений и изменений в национальное законодательство в сфере создания следственных и оперативно-следственных групп для осуществления международного уголовного сотрудничества.

Ключевые слова:международное сотрудничество, преступление, международный договор, оперативно-следственная группа, международная следственная группа.

Annotation: this article analyzes the mechanism and legal basis for the establishment of joint investigation and operative investigation teams as one of the new forms of legal assistance in criminal matters. The author also put forward proposals for amendments and additions to the national legislation in

the field of establishment of joint investigation and operative investigation teams for international criminal cooperation.

Keywords: international cooperation, crime, international treaty, joint investigation team, international investigation team.

Дунёда глобаллашув ва интеграциялашув жараёнлари жадаллашиб бораётган шароитларда халкаро дамжамиятнинг жиноятчиликка карши курашдаги саьй-даракатларини бирлаштириш ва жиноят ишлари буйича халкаро дамкорликни такомиллаштириш халкаро муносабатларнинг устувор йуналишларидан бирини ташкил этиши шубдасиздир. Бу борада жадон цивилизацияси ва халкаро дамжамият манфаатларига тажовуз килувчи, халкаро-дукукий тартиб асосларига путур етказувчи жиноятларга карши кураш дамда уларнинг олдини олиш борасида халкаро-дукукий дамкорлик механизмини такомиллаштириш масаласи янада мудим адамият касб этмокда. БМТ дукук ижодкорлиги фаолиятининг бугунги кундаги натижалари [1], [2] дам ушбу масаланинг долзарблигидан далолат бермокда.

Трансмиллий жиноятларнинг кулами ва тузилиши мунтазам усиб бораётганлиги нафакат бир, балки бир неча мамлакатларнинг дам саьй-даракатлари билан халкаро характердаги жиноий додисаларга карши курашда сезиларли натижа бермаганлигига яккол намоён булмокда [3]. Жиноятчиликнинг миллий хавфсизликка таддид солиши, унинг сиёсий, иктисодий ва ижтимоий тараккиёт йулида гов булиши, уз навбатида, унга жавобан тегишли чора-тадбирлар куришни, даставвал, трансмиллий жиноятчиликка нисбатан халкаро даражада дамкорлик олиб боришни такозо этади.

Шу билан бирга, жиноят ишлари буйича халкаро дамкорлик механизмини татбик этиш буйича халкаро дукукда етарлича тажриба тупланган булсада, уни тизимлаштириш, ягона норматив-дукукий база яратиш, жиноят ишлари буйича турли шаклларда дукукий дамкорлик килиш, минтакавий ва универсал халкаро ташкилотлар доирасида икки ва куп томонлама техник ёрдам курсатиш, жиноят содир этиб яширинган шахсларни ушлаб бериш, суд дукмини ижро этиш учун уз мамлакатига юбориш борасида дамкорлик етарли даражада, замоннинг хавф-хатарларига мос равишда шакллантирилмаганлигини кайд этиш жоиз.

Мустакиллик йилларида республикамиз трансмиллий жиноятчиликка нисбатан одил судловни таьминлаш борасида 50га якин халкаро шартномалардан [4] келиб чикадиган мажбуриятларини виждонан бажариб, уз миллий манфаатларига асосланиб давлатлар ва халкаро ташкилотлар билан дамкорлик олиб бормокда.

Бу йуналишда мамлакатимизни жадал ривожлантиришга каратилган, мазмун-модияти БМТ Баркарор ривожланиш максадлари билан тула дамоданг булган Хдракатлар стратегияси [5]да назарда тутилган инсон дукук ва эркинликларини таьминлашнинг шаффофлиги дамда самарадорлигини ошириш, халкаро стандартлардан келиб чикиб, шунингдек ахборот-коммуникация технологияларини кенг жалб этган долда, жиноят ва жиноят-процессуал конунчилигини такомиллаштиришга каратилган чора-тадбирлар изчил амалга оширилмокда [ 6;

7].

Шу нуктаи назардан, халкаро ва минтакавий ташкилотлар билан узаро алокаларни кенгайтириш, халкаро дукукнинг жиноят ишлари буйича халкаро дамкорликнинг янги институтларини тадлил килиш, халкаро дукукий дужжатларда акс эттирилган дукукий норма ва механизмларни Узбекистан конунчилигига татбик этиш, жумладан, Узбекистан Республикасининг жиноят, жиноят-процессуал конунчилигига ва миллий-дукукий тизимига имплементация килиш асосларини ва механизмини илмий-тадкик этишга каратилган хулоса ва таклифларни ишлаб чикиш зарурати юзага келди.

Юкоридаги масалалардан келиб чиккан долда, бугунги кунда жиноят ишлари буйича узаро дукукий ёрдам курсатишда "тезкор-кидирув гуруди", "тезкор-тергов гуруди", "халкаро-тергов гуруди" тузиш каби халкаро дамкорликнинг янги шакллари пайдо булди. Албатта, буларнинг бир-биридан фаркли жидатлари мавжуд булиб, уларни ташкил этишдан максади, тузилиши, ваколатлари ва амалга оширувчи процессуал даракатлари турлича.

Халкаро дужжатларда ва халкаро тажрибада "тезкор-тергов гуруди" тузишдан максад трансмиллий жиноятларни очиш ва тергов килишда тегишли процессуал даракатларни амалга ошириш, тезкор-кидирув тадбирларини утказиш ва лозим булган далилларни такдим килишда узаро дамкорлик килишдир [8] деб белгилаб куйилган.

Мазкур туркумдаги гурудларни "халкаро тергов гурудлари" деб номлаш дам мумкин. Бу ерда асосан, содир этилган жиноят трансчегаравий хусусиятга эга булиши, далилларни туплашда

ёки топишда тезкор ахборот алмашиниш ва бунга давлатларнинг ваколатли органлари биргаликда харакат килиши оркали амалга оширилади. Мазкур тадбирлар давлатлараро махсус келишувлар билан расмийлаштирилади.

"Тезкор-кидирув гурухи" эса суриштирув, тергов органларидан ва суддан яшириниб юрган, жиноий жазодан буйин товлаётган шахсларни, бедарак йуколган шахслар ва конун хужжатларида назарда тутилган холларда бошка шахсларни кидиришни амалга ошириш, шунингдек таниб олинмаган мурдаларнинг шахсини аниклаш каби процессуал харакатлар назарда тутилади [9]. Содир этилган жиноят юзасидан бу каби процессуал харакатларни амалга ошириш асосан тегишли давлат худудида ва шу давлат миллий конунчилиги асосида тезкор-кидирув тадбирлари олиб борилади.

Демак, "тезкор-тергов гурухи" процессуал харакатлари ва тузиш максадидан келиб чиккан холда "тезкор-кидирув гурухи" фаолиятини хам уз ичига камров олувчи жиноят ишлари буйича узаро хукукий ёрдамнинг шаклларидан бири хисобланади.

Бугунги кунда давлатлараро тезкор-тергов гурухлари тузиш тенденцияси ошиб бормокда. Жумладан, 2014 йил 17 июль куни Амстердам (Нидерландия) - Куала-Лумпур (Малайзия) йуналишида учаётган Malaysia Airlines авиакомпаниясига тегишли "Боинг-777" самолёти Украинанинг шаркий кисмида уриб туширилган эди. Мазкур авиахалокат натижасида 298та инсон халок булганлиги ва уларнинг асосий кисми Нидерландия фукаролари хамда Малайзия, Австралия ва бошка Европа давлатлари фукаролари булган. Мазкур вокеанинг айбдорини топиш максадида 2014 йил 7 августда Украина, Нидерландия, Бельгия, Австралия ва Малайзия давлатларининг прокурорлари ва бошка хукукни мухофаза килувчи орган вакиллари, хамда Evrojust вакилларидан иборат булган халкаро тергов гурухи тузилди [10]. ОАВдан маълумки, мазкур жиноят иши хали нихоясига етгани йук.

Бундан ташкари шуни таъкидлаш керакки, тезкор-тергов гурухлари узаро хукукий ёрдам курсатишнинг янги шаклларидан бири эканлиги ва бугунги кунда бу борада халкаро тажриба мавжудлиги, содир этилган жиноятлар трансчегаравий хусусиятга эга булиши, далилларни туплашда ёки топишда тезкор ахборот алмашишиш ва бунга давлатларнинг ваколатли органлари биргаликда харакат килиши хамда мазкур тадбирлар давлатлараро махсус келишувлар билан расмийлаштирилишини хисобга олиб, БМТ томонидан "Тезкор-тергов гурухларини тузиш тугрисида'ги намунавий шартнома кабул килиниши лозим деб хисоблаймиз.

Мазкур намунавий шартномада халкаро тезкор-тергов гурухларининг аник фаолият муддати, томонларнинг вазифа ва функциялари, гурухнинг таркиби кимлардан иборат булиши, ваколатли орган ва унинг вазифалари хакида базавий коидалар уз аксини топган булиши керак. Зеро, давлатлараро бу каби гурухлар тузилган такдирда айнан шу масала юзасидан алохида шартнома тузилиши ва томонларнинг кайси бири айбни эълон килиши, хукм каерда ижро этилиши, уз фукароларини ушлаб бериш ва бошка шу каби масалалар мазкур шартномада уз аксини топиши максадга мувофикдир.

Бу каби намунавий шартноманинг кабул килиниши давлатларнинг ваколатли органлари (судьялар, прокурорлар ва терговчилар) томонидан трансмиллий жиноят юзасидан жиноий суриштирув ишини олиб боришида курсатма шаклида узаро хамкорлик шартномасини тузиши хамда халкаро одат хукук нормалари асосида ишлаб чикилган коидалар оркали давлатларнинг суверенитети ва хавфсизлигига тахдидларнинг олдини олишида ахамиятлидир.

Тезкор-тергов гурухларини тузиш оркали халкаро хамкорлик олиб бориш хукукни мухофаза килувчи ва суд органлари билан амалга ошириладиган анъанавий шаклдаги хамкорликка нисбатан афзалликлари билан ажралиб туради. Жумладан, расмий каналлар оркали олиниши лозим булган далилларни тезкор-тергов гурухлари тугридан-тугри кабул килади, туплайди ва маълумотлар алмашади. Бу эса узаро хукукий ёрдам курсатишнинг самарали ва таъсирли воситаси булиб, бир пайтнинг узида бир канча давлатларда олиб борилаётган тергов ва суд жараёнларини мувофиклаштиришга ёрдам беради.

Бугунги кунда Узбекистон Республикаси ва хорижий давлатларнинг ваколатли органлари гумон килинувчи ёки айбланувчини кидириш, уни ушлаш ёки камокка олиш, жиноий жавобгарликка тортиш учун ушлаб бериш, ушбу жиноят иши буйича тергов ва одил судловга юбориш, шунингдек суд карорини ижро этиш имкони мавжуд булмаган тергов харакатларини амалга оширишда ёрдам сураб мурожаат килиш борасидаги нормалар, бизнинг фикримизча, хукукий ёрдам тугрисидаги талабномани бажаришда унинг шаклларидан бири булган тезкор-тергов гурухларини ташкил этиш оркали уз ечимини топиши мумкин.

Шундай экан, жиноят ишлари буйича узаро дукукий ёрдамнинг янги, самарали ва кенг камровли шаклларидан бири булган тезкор-тергов гурудларини тузиш долзарб адамиятга эга. Шунингдек, бу борада миллий ва халкаро дукукий асосларга тухталиб утиш уринлидир.

Жиноят ишлари буйича халкаро дамкорликда тезкор-тергов гурудларини ташкил этиш масаласиБМТнинг "Трансмиллий уюшган жиноятчиликка карши" конвенциясининг 19-моддасида, "Коррупцияга карши" конвенциясининг 49-моддасида жиноят иши буйича манфаатдор давлатлар куп томонлама ва икки томонлама шартномалар ва келишувлар асосида дамкорликда тергов даракатларини утказиш органларини ташкил этишлари мумкинлиги дакида коида мустадкамланган.

Шанхай Дамкорлик Ташкилотининг "Терроризмга карши конвенцияси"нинг 18-моддасида Конвенция доирасидаги жиноий килмишларни содир этган шахслар, гумонланувчилар, айбланувчиларга нисбатан жиноят иши юритаётган томонлар, ушбу шахслар бошка давлат дудудида эканлигини аниклагач, уша давлатнинг ваколатли органларининг розилигини олганларидан сунг уз ходимларини уша давлат дудудида утказиладиган тезкор-кидирув тадбирлари ва тергов даракатларида иштирок этишлари учун юборишлари мумкин [11].

Узбекистон Республикасининг жиноий ишлари буйича халкаро дамкорлик содасида МДХ^ доирасида имзолаган куп томонлама ва икки томонлама шартномаларида дам дамкорликда тезкор-тергов гурудлари тузиш каби шакл назарда тутилмаган.

МДХ^ доирасида Минск конвенциясига мукобил равишда амал килаётган Узбекистон Республикаси томонидан ратификация килинмаган 2002 йил 7 октябрь кунги "Фукаролик, оила ва жиноят ишлари буйича дукукий ёрдам ва дукукий муносабатлар тугрисида"ги Кишинев конвенциясининг 63-моддасида дамкорликда тезкор-тергов гурудлари тузиш ва тергов даракатларини утказиш тартиби баён этилган. Унга кура, бир ёки бир неча шахслар томонидан икки ёки ундан ортик аъзо давлат дудудларида содир этилган жиноий килмишлари юзасидан жиноят ишлари буйича текзор ва дар томонлама тергов даракатларини утказиш учун аъзо давлатлар дамкорликда тергов гурудларини тузишлари мумкин.

Кишинев Конвенциясининг дамкорликда тезкор-кидирув ва тергов гурудларини тузишга оид коидалари баъзи МДД давлатлари томонидан жиноят-процессуал конунчилигига имплементация килинган.

Хусусан, Крзогистон Республикаси ЖПКнинг 548-моддасида дамкорликда тергов, тезкор-тергов гурудларини тузиш ва уларнинг фаолиятига оид нормалар мустадкамланган.

Шу каби коида Кишинев конвенцияси иштирокчиси булмаган Украинанинг ЖПКнинг 571-моддасида дам мустадкамланган.

Бундан ташкари, мазкур узаро дукукий ёрдам шаклининг мантилий давоми сифатида 2015 йил 16 октябрда "МДД аъзо давлатлари дудудида узаро тезкор-тергов гурудларини тузиш тартиби ва фаолияти тугрисида'ги битим имзоланди. Бугунги кунда уни факат Россия Федерацияси, Козогистон, Киргизистон, Беларусь давлатлари ратификация килган [12].

Мазкур битим тезкор-тергов гурудларини ташкил этиш, тугатиш масалалари ва фаолиятини тартибга солади. Бу каби гурудларни ташкил этишдан максад эса МДД давлатлари дудудидаги ваколатли органларнинг трансмиллий жиноятларни очиш ва тергов килишда тегишли процессуал даракатларни амалга ошириш, тезкор-кидирув тадбирларни утказиш ва лозим булган далилларни такдим килишда узаро дамкорлик килишдир [13].

Шунингдек, Узбекистон Республикасининг "Тезкор-кидирув фаолияти тугрисида'ги Конунининг 15-моддасида Узбекистон Республикасининг жиноятчиликка карши кураш ва дукукий ёрдам курсатиш содасидаги дамкорлик масалалари буйича халкаро шартномалари асосида келиб тушган суровлар тезкор-кидирув тадбирларини утказиш учун асос булиши дакида коида мустадкамланган [9].

Узбекистон Республикаси Президентининг "Хукукбузарликлар профилактикаси ва жиноятчиликка карши курашиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида"ги2017 йил 14 мартдаги ПК—2833-сонли карори эълон килинган булиб, унга кура Узбекистон Республикаси Бош прокуратураси, Коракалпогистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шадар прокуратуралари дузурида прокуратура, ички ишлар ва Узбекистон Республикаси Миллий хавфсизлик хизматининг тажрибали ходимларидан иборат доимий фаолият юритувчи идоралараро тезкор-тергов гурудларини ташкил этиш мумкинлиги тугрисидаги коида мустадкамланган [4].

Бундан ташкари, Узбекистон Республикасининг ЖПКсида дам дастлабки терговни терговчилар гурудига топшириш масаласи (354-модда) тартибга солинган. Унга кура жиноят иши

куп мехнат талаб этса, жуда мураккаб ёки ута долзарб булса, прокурор ёки тергов булинмасининг бошлиги шу иш буйича дастлабки тергов юритишни доимий ёки махсус тузилган тергов гурухига топшириши мумкин.

Лекин мазкур хужжатларда халкаро хамкорлик доирасида тезкор-тергов гурухларини тузиш ва уларни утказиш хусусида нормалар мавжуд эмас.

Фикримизча, халкаро хамкорлик доирасида тезкор-тергов гурухларини тузиш ва уларни утказиш хусусидаги БМТнинг Трансмиллий жиноятчиликка карши ва Коррупцияга карши конвенциялари, ШХТнинг Терроризмга карши конвенцияси хамда Узбекистон Республикаси томонидан ратификация килинмаган МДДнинг Кишинев конвенцияси ва МДД аъзо давлатлари худудида узаро тезкор-тергов гурухларини тузиш тартиби ва фаолияти тугрисидаги битимларида назарда тутилган нормаларни Узбекистон Республикаси Жиноят-процессуал кодексига "Жиноят ишлари буйича халкаро хамкорликни амалга оширишда тергов, тезкор-тергов гурухларини ташкил этиш ва уларнинг фаолияти" номли 3541-моддани кушимча киритиш оркали татбик этиш максадга мувофик деб уйлаймиз.

Таклиф этилаётган кушимча моддада бир неча давлатлар худудида содир этилган ёки бир неча давлатлар манфаатларига зид булган жиноий килмишларни тергов килиш учун узаро тергов, тезкор-тергов гурухлари ташкил этилиши мумкинлиги, Узбекистон Республикаси Бош прокуратураси судгача тергов органларининг ва хорижий давлат ваколатли органларининг талабномаси билан узаро тергов, тезкор-тергов гурухларини ташкил этиш масаласини куриб чикилиши ва амалга оширилиши хамда узаро тергов, тезкор-тергов гурух аъзолари бевосита узлари фаолият юритишлари, судгача терговнинг асосий йуналишларини, процессуал харакатларини амалга ошириш масалаларини хамда олинган маълумотлар билан алмашиниши хакида келишиб олиши каби коидалар уз аксини топган булиши керак.

Мамлакатимиз конунчилигига бу каби узгартиш ва кушимча киритилиши оркали трансчегаравий хусусиятга эга булган жиноят учун жавобгарлик мукаррарлигини таъминлаш, далилларни туплаш ёки топиш, тезкор ахборот алмашиниши ва бунга давлатларнинг ваколатли органлари биргаликда харакат килиши хамда давлатларнинг суверенитети ва хавфсизлигига тахдидларнинг олдини олиш каби масалалар ечимини топишда давлатлараро халкаро хамкорликнинг энг самарали механизмларидан бири эканлигини таъкидлашимиз мумкин.

References:

1. Rezolyutsiya2320 (2016)Soveta Bezopasnosti // Sotrudnichestvo mejdu Organizatsiyey Obyedinennix Natsiy i regionalnimi i subregionalnimi organizatsiyami v podderjanii mejdunarodnogo mira i bezopasnostiot 18 noyabrya 2016 goda.

2. Rezolyutsiya 2370 (2017)Soveta Bezopasnosti //Ugrozi mejdunarodnomu miru i bezopasnosti, sozdavayemiye terroristicheskimi aktami - nedopusheniye priobreteniya terroristami orujiya ot 2 avgusta 2017 goda.

3. Birgina odam savdosi jinoyatining soni oxirgi besh yilda (2012-2016) avvalgiga nisbatan 2 baravar oshdi / Xalqaro Mehnat Tashkilotining 2017-yildagi hisoboti // www.ilo.org.

4. O'zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari ma'lumotlari milliy bazasi: www.lex.uz <http://www.lex.uz>.

5. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 72-sessiyasidagi nutqi (Nyu-York shahri, 2017 yil 19 sentyabr) // <http://www.uza.uz/oz/politics/zbekiston-prezidenti-shavkat-mirziyeev-bmt-bosh-assambleyasi-20-09-2017>.

6. 2017-2021 yillarda O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha Harakatlar strategiyasi to'g'risidagi Prezident Farmoni // O'zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to'plami. - 2017. - № 6. 70-modda;

7. Birlashgan Millatlar Tashkilotining 2030 yillarga muljallangan Barqaror rivojlanish maqsadlari (16-maksad) // <http://www.un.org/ru/millenniumgoals/>.

8. Soglasheniye o poryadke sozdaniya i deyatelnosti sovmestnix sledstvenno-operativnix grupp na territoriyax gosudarstv - uchastnikov Sodrujestva Nezavisimix Gosudarstv ot 16 oktyabrya 2015 goda. // www.cis.minsk.by<http://www.cis.minsk.by>.

9. O'zbekiston Respulikasining "Tezkor-qidiruv faoliyati to'g'risida"gi qonun. //www.lex.uz <http://www.lex.uz>.

10. <http://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/4579238>.

11.www.sco.org <http://www.sco.org>.

12. http://cis.minsk.by/reestr/ru/index.html#reestr/view/summary?doc=5224 <http://cis.minsk.by/reestr/ru/index.html>.

13. <http://www.cis.minsk.by/news.php?id=5778>.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.