OQÍTÍWSHÍNÍŃ PEDAGOGIKALÍQ SHEBERLIGI Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

é

Ws,

THE PEDAGOGICAL SKILLS OF A TEACHER Jamilova Gulbakhar

Assistant teacher of Nukus State Pedagogical Institute named after

Ajiniyaz

https://doi.org/10.5281/zenodo.10963483

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 05th April 2024 Accepted: 11th April 2024 Online: 12th April 2024

KEYWORDS Pedagogical skills, education, teaching, individualization of education, educational

technologies, critical thinking, critical thinking, motivation of students, abilities, arguing, professionalism, popularity, correctness.

The purpose of this article is to analyze the essence of pedagogical skills and to determine which strategies and methods help teachers to improve the quality of their work, make lessons more engaging and informative. Given the latest trends in education, teachers need to learn how to apply their skills in ways that impact learning outcomes. Applied research seeks analytical implications and qualitative outcomes in creating learning environments that integrate students with pedagogical skills in the learning environment.

OQÍTÍWSHÍNÍN PEDAGOGIKALÍQ SHEBERLIGI

Djamilova Gulbaxar

Ajiniyaz atindagi Nókis mámleketlik pedagogikaliq instituti assistent oqitiwshisi https://doi.org/10.5281/zenodo.10963483

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 05th April 2024 Accepted: 11th April 2024 Online: 12th April 2024

KEYWORDS Pedagogikahq sheberlik, talim, oqitiwshi, talimdi

individuallastiriw, talim

texnologiyalari, sin pikirlew, doretiwshilik pikirlew,

oqwshilardin motivaciyasi, qadiriyatlar, bahalaw,

professionalliq,

maslaswshanliq, doretiwshilik.

Bul maqalanin maqseti pedagogikaliq sheberliktin mánisin analiz qiliw hám qaysi strategiya hám usillar oqitiwshilarga óz jumislarinin sapasin asiriwga, sabaqlardi oqiwshilar ushin jáne de magliwmatli hám ózine tartatugin etiwge járdem beriwin aniqlaw bolip tabiladi. Tálimnin songi tendenciyalarin esapqa algan halda, oqitiwshilar oqiw nátiyjelerine erisiw hám oqiwshilarin rawajlandiriw ushin óz sheberliklarin qanday etip nátiyjeli qollawlari múmkinligin úyreniw zárúrli bolip tabiladi. Ámeldegi izertlewlerdi analiz qiliw tiykarinda bul izertlew jáne de sapali hám nátiyjeli tálim ortaligin jaratiw maqsetinde oqitiwshilar ortasinda pedagogikaliq sheberlikti rawajlandiriw boyinsha bir qatar usinislardi usinis etedi.

é

Ws,

Oqitiwshinin pedagogikaliq sheberliligi oqiwshilardi oqitiw hâm rawajlandiriw sapasin belgileytugin tabisli oqiw procesinin tiykargi elementi bolip tabiladi. Bul oqitiwshiga oqiwshilar menen nâtiyjeli ushirasiw, motivaciyali oqiw ortaligin jaratiw hâm tâlim maqsetlerine erisiwge jârdem beretugin ken qamtilgan konlikpeler, bilimler hâm paziyletler kompleksi bolip tabiladi [4]. Hâzirgi waqitta pedagogikaliq sheberlik turaqli turde ozgerip turatugin tâlim sharayatinda ayriqsha âhmiyetke iye bolip, ol jagdayda maslasiwshanliq, jana texnologiyalar hâm pedagogikaliq jantasiwlarga iykemlesiw talap etiledi. Bul maqalada zamanagoy oqitiwshi ushin pedagogikaliq sheberliktin âhmiyeti, onin rawajlaniwi hâm qollaniliwinin tiykargi târepleri, sonin menen birge pedagogikaliq jumis nâtiyjeliligine tâsir etiwshi faktorlar korip shigiladi.

Pedagogikaliq sheberlik tabisli pedagogikaliq âmeliyat ushin zârur bolgan ken konlikpe, bilim hâm paziyletlerdi anlatadi. Oqitiwshi tek gana oz predmeti hâm oqitiw usillarin iyelep qoymay, bâlki baylanis qâbiletine, oqiwshilarga jantasiwda maslasiwshanliqqa, olardi xoshametlew hâm motivaciya beriw qâbiletin iyelewi, sonin menen birge, sapali bahalaw hâm oy-pikirlerdi âmelge asiriwi kerekligin tusiniw zârurli bolip tabiladi. Temani teren biliw oqitiwshiga bilimlerdi beriwde isenim payda etiw hâm oqiwshilar itibarin tartatugin qiziqli sabaqlardi jaratiw imkaniyatin beredi. Usinin menen birge, oqiwshilar menen isenimli munasâbetlerdi ornatiwga hâm magliwmatlardi nâtiyjeli uzatiwga jârdem beretugin baylanis qâbiletleri birdey dârejede zârurli bolip tabiladi. Oqitiwga maslasiwshi jantasiw hâr bir oqiwshinin individual qâsiyetleri hâm mutajliklerin esapqa aliwdi oz ishine aladi, bul bolsa tiyisli tâlim ortaligin jaratiliwina hâm materialdin tabisli ozlestiriliwin tâmiyinlewge mumkinshilik beredi. Bunnan tisqari, oqiwshilardi xoshametlew, olardin qizigiwshiligi hâm oqiw procesine intiliwin saqlap qaliw qâbileti nâtiyjeli pedagogikaliq iskerlikte zârurli rol oynaydi [2]. Oqiwshilardin bilim hâm konlikpelerin bahalaw, sonin menen birge, oqitiwshinin oy-pikirleri oqiwshilarga ozlerinin jetiskenlikleri hâm kemshiliklerin tusiniwge, sonin menen birge, konlikpelerin rawajlandiriwga jârdem beredi. Bul târepler qollap -quwatlaytugin hâm rawajlandiratugin tâlim ortaligin jaratiw ushin zârurli bolip tabiladi. Bul târeplerden tisqari, tolerantliq, doretiwshilik hâm introspekciyada pedagogikaliq sheberlikti qâliplestiriwde zârurli rol oynaydi. Bul paziyletler oqitiwshiga oqiwshilardi jaqsiraq tusiniw hâm qollap-quwatlaw, olardin rawajlaniwin xoshametlew hâm jana oqitiw usillarin engiziwge jârdem beredi.

Oqitiwshinin pedagogikaliq sheberligin rawajlandiriw oqiw procesinin kâsiplik osiwi hâm tabisli boliwinin zârurli târepi esaplanadi. Àlbette, bul koplegen faktorlar bul proceske tâsir etiwi jâne onin nâtiyjelerin aniqlawi mumkin. Kâsiplik tayarliq hâm uzliksiz tâlim pedagogikaliq sheberlikti rawajlandiriwda zârurli rol oynaydi. Pedagogika salasindagi jana texnikalar, texnologiyalar hâm izertlewler boyinsha turaqli turde oqitiw oqitiwshilarga songi tendenciyalardan xabardar boliwga hâm ozlerinin kâsiplik ilmiy tâjriybelerin rawajlandiriwga jârdem beredi. Jumis tâjiriybesi hâm âmeliyati pedagogikaliq sheberlikti rawajlandiriw ushin da ulken âhmiyetke iye. Oqiwshilardin turli gruppalari menen islew oqitiwshilarga oqiwshilardin individual qâsiyetleri hâm mutajliklerin jaqsiraq tusiniwge, sonin menen birge, hâr bir oqiwshi ushin en jaqsi tâlim jollarin tabiwga mumkinshilik beredi. Oqitiwshinin empatiya, tolerantliq, doretiwshilik siyaqli jeke paziyletleri pedagogikaliq sheberlikti

é

Ws,

rawajlandiriwda da zärurli rol oynaydi. Oqiwshilar menen isenimli munasäbetlerdi ornatiw, ozgerislerge iykemlesiw häm uyreniwde jana jantasiwlardi izlew qäbileti bul rawajlaniw jolinda birdey därejede zärurli bolip tabiladi. Bunnan tisqari, social häm mädeniy ozgerisler, sonin menen birge tälim sistemasindagi ozgerisler oqitiwshinin pedagogikaliq uqibina täsir etiwi mumkin. Sol sebepli maslasiwshi häm ozgeriwge tayin boliw, oz sheberligin turaqli turde rawajlandiriw häm oqitiw usillarin jetilistiriw zärurli bolip tabiladi. Häm aqir-aqibette, pedagogikaliq sheberlikti rawajlandiriwda professional jämiyetshilik häm kollegial sheriklikte zärurli rol oynaydi [1]. Täjiriybe almasiw, käsiplesler menen mashqalalardi talqilaw, oz-ara qollap-quwatlaw häm jana tälim häm stilistik jantasiwlardi birgelikte jaratiw oqitiwshilardin rawajlaniwi häm käsiplik osiwine järdem beredi. Joqaridagi faktorlardi uliwmalastirip, pedagogikaliq sheberlikti rawajlandiriw oz ustinde turaqli jumislawdi, ozin jetilistiriwdi häm jana ideyalar häm jonelislerge ashiqliqti talap etedi degen juwmaqqa keliwimiz mumkin. Tek sol tärzde oqitiwshilar nätiyjeli tälim beriwi häm zamanagoy dunyada oqiwshilardin rawajlaniwin qollap-quwatlaw mumkin.

Pedagogikaliq sheberlikti qollaw zamanagoy tälimde zärurli rol oynaydi, bul jerde ozgeriwshen social -mädeniy häm texnologiyaliq sharayatlar sebepli oqitiwshilarga talaplar turaqli turde osip baradi. Zamanagoy dunyada tälim oqitiwshilar ushin pedagogikaliq sheberlik sebepli tabisli jenip otiliwi mumkin bolgan bir qatar qiyinshiliqlardi keltirip shigaradi. Pedagogikaliq sheberliktin zärurli täreplerinen biri bul tälimdi individuallastiriw bolip tabiladi. Bul sapaga iye bolgan oqitiwshilar här bir oqiwshinin ayriqsha qäsiyetlerin, olardin qäbiletleri, qizigiwshiliqlari häm mutajliklerin esapqa aliwi mumkin [5]. Differencial oqitiw usillarinan paydalaniw här bir oqiwshiga jekkelestirilgen jantasiwdin jaratiliwina häm bilimlerdi nätiyjeli ozlestiriwdi tämiyinlewge mumkinshilik beredi. Pedagogikaliq sheberliktin zärurli elementi, sonin menen birge, en jana tälim texnologiyalarinan paydalaniw bolip tabiladi. Oqitiwshilar interaktiv doskalar, onlayn resurslar, tälim qosimshalari häm programmalarin uyreniwge integraciyalawga tayin boliwi kerek, bul bolsa oqiw procesin jäne de qiziqli, qolay häm nätiyjeli etiwge järdem beredi. Pedagogikaliq sheberlik, sonin menen birge, oqiwshilarda sin pikirlew, analitik qäbilet häm doretiwshilik pikirlewdi rawajlandiriwga qaratilgan [3]. Oqitiwshilar oqiwshilardi gärezsiz häm doretiwshilik pikirlewge, sonin menen birge, turli mäselelerge sheshim tabiwga iytermeleytugin oqiw sharayatlarin jaratiwi kerek. Pedagogikaliq sheberliktin birdey därejede zärurli tärepi oqiwshilardi xoshametlew häm qädiriyatlardi tärbiyalaw bolip tabiladi. Professional oqitiwshilar oqiwshilarga tälimnin zärurligin tusiniwge, tabislardi xoshametlewge häm ozlerin jetilistiriw qälewin rawajlandiriwga järdem beriw arqali olardi xoshametlewge ilayiq boliwi kerek. Bunnan tisqari, pedagogikaliq sheberlik nätiyjeli bahalaw häm oy-pikirlerde korinetugin boladi. Oqitiwshilar oqiwshilardin bilim häm konlikpelerin ob'ektiv bahalay aliwlari, olarga konstruktiv pikir xabar beriwi häm nätiyjelerin jaqsilawga järdem beriwi kerek. Zamanagoy tälimde oqitiwshinin professionalligi, maslasiwshiligi, doretiwshilik oylawi häm sezim intellekti pedagogikaliq sheberlikti qäliplestiretugin tiykargi paziyletler bolip tabiladi. Tek gana bul konlikpelerge iye bolgan oqitiwshilar zamanagoy dunya mäselelerin nätiyjeli sheshe aladi häm oz oqiwshilari ushin sapali tälim beredi.

Juwmaq etip aytqanda, pedagogikaliq sheberlik tälimdi rawajlandiriw häm tabisli tälim processlerin qäliplestiriwde zärurli rol oynaydi. Käsiplik sheberlik, täjiriybe, uzliksiz uyreniw,

é

ш

UIF = 8.1 | SJIF = 7.899

www.in-academy.uz

jeke paziyletler hám innovaciyaliq texnika hám texnologiyalardi qóllawga tayin boliw -bulardiñ barligi oqiwshilardi oqitiw hám tárbiyalawda sapali nátiyjelerge erisiw ushin zárúr bolip tabiladi. Zamanagóy tálimde pedagogikaliq sheberlikti qóllaw oqitiwshilarga hár qiyli oqiwshilar menen tabisli islewge, xoshametlendiretugin tálim ortaligin jaratiliwina, oqiwshilardiñ sin pikirlew hám dóretiwshilik kónlikpelerin rawajlandiriwga, olardiñ motivaciyasi hám ózin ózi añgariwina járdem beredi. Tálim tabisli boliwiniñ tiykargi elementi bolgan pedagogikaliq sheberlik oqitiwshilar tárepinen turaqli jetilistiriw hám rawajlaniwdi talap etedi. Tek kónlikpe hám bilimler, shidamliliq hám qatañliq arqali oqitiwshilar ózleriniñ kásiplik dárejelerin turaqli túrde asirip bariwlari hám oqiwshilarina sapali tálim hám tárbiya beriwleri múmkin. Pedagogikaliq sheberlik tek gana kásip emes, bálki oqiwshilarga bolgan muhabbatti, olardiñ rawajlaniwina umtiliwdi hám olardiñ keleshegi haqqinda qaygiriwdi talap etetugin kásip bolip tabiladi. Pedagogikaliq sheberlikti tabisli qollaw nátiyjesinde oqitiwshi tek gana oqiwshilardiñ individual qábiletleri hám kónlikpelerine úles qosip qoymay, bálki olardiñ pútkil jámiyetin rawajlandiriwga úlken úles qosadi.

References:

1. Коротов В. М. Введение в педагогику. - М.: Изд-во УРАО, 2003.256 с.

2. Мавлонова Р. ва бошк. Педагогика: Олий укув юртларининг бошлагич таълим методикаси факультети талабалари, педагогика лицейлари ва коллеж укувчилари учун дарслик. - Т.: Укитувчи, 2001.512 б.

3. Реан А. А.и др. Психология и педагогика: Учеб. для вузов. -Санкт-Петербург: Питер, 2001.- 432 с.

4. Стефановская Т. А. Педагогика: наука и искусство. Курс лекций. Учеб. пособие для студ. препод., аспирантов. - М.: Изд-во "Совершенство", 2008. - 368 с.

5. Rustamova Sh., Kadyrova Е, Kulclashev М., Rahimova S. Pedagogicheskoe kak professionalizm pedagoga. Rustamova, Е Kadyrova.