TÁLIM PROCESINDE INTERAKTIV METODLARDAN PAYDALANIWDIŃ ÁHMIYETI Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

é

Ws,

TALIM PROCESINDE INTERAKTIV METODLARDAN PAYDALANIWDIN AHMIYETI

Abdiyev Jenisbay Genjebayevich

Tashkent informaciyaliq texnologiyalari universiteti Nókis filiali

assistent-oqitiwshisi https://doi.org/10.5281/zenodo.10682971

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 14th February 2024 Accepted: 19th February 2024 Online: 20th February 2024

KEYWORDS Oqitiwdin interaktiv usillari, talim procesi, oqiwshilardin aktivligi, aktiv talim, talim texnologiyalari, sheriklik, pikir almasiw, zamanagoy talim usillari.

Házirgi waqitta tálim procesi bargan sayin jedellesip, oqitiw metodikasin turaqli túrde rawajlandirw hám jetilistiriwdi talap etpekte. Oqiw procesin qiziqli hám nátiyjeli ótkeriwdin en nátiyjeli usillarinan biri oqitiwdin interaktiv usillarinan paydalaniw bolip tabiladi. Bul maqalada interaktiv usillardi tálim processinde qollawdin áhmiyeti hám abzalliqlari, sonin menen birge, olardi tálimnin túrli tarawlarinda qollaw boyinsha misallar keltirilgen.

Oqitiwdiñ interaktiv usillari - oqiwshilardi oqiw procesine aktiv tartatugin, olardiñ aktivligi, qatnasiwi hám gárezsizligin xoshametlendiretugin oqitiwga jantasiw bolip tabiladi [2]. Studentler ushin magliwmat hám kórsetpelerdi passiv qabil etetugin dástúriy usillardan ayriqsha túrde, interaktiv oqitiw usillari aktiv baylanis, óz-ara tásir, sheriklik hám talqilaw ushin sharayat jaratadi.

Interaktiv oqitiw usillarina tómendegi misallardi keltiriw múmkin :

1. Debat - arnawli bir mashqala yamasa másele maydaninan eñ jaqsi sheshim tabiw maqsetinde keri pikirlerdi úyreniw.

2. Rolli oyinlar - oqiwshilar arnawli bir rolga eliklew etip, berilgen jagday sheñberinde óz-ara munasábette bolatugin jagdayli shinigiwlar.

3. Topar jumisi - kishi gruppalarda waziypalar, joybarlar yamasa mashqalalardi birgelikte sheshiw, baylanis jáne social kónlikpelerdi rawajlandiriwga járdem beredi.

4. Ámeliy tapsirmalar - studentlerden bilim hám kónlikpelerdi ámeliyatta aktiv qollawdi talap etetugin waziypalar [5].

5. Interaktiv lekciyalar hám prezentaciyalar - tiñlawshilardi lekciyaga tartiw ushin texnologiyadan paydalaniw, misali, sorawlar, dodalawlar hám basqalar.

Oqitiwdiñ interaktiv usillarinan paydalangan halda oqitiwshilar oqiwshilardi oqiw procesinde aktiv qatnasiwga hám kurs materialin tereñrek túsiniwge iytermeleytugin jáne de qiziqli hám nátiyjeli oqiw ortaligin jaratadi.

Tálim procesinde interaktiv oqitiw usillarinan paydalaniw júdá kóp artiqmashiliqlarga iye, atap aytqanda :

é

Ws,

1. Oqiw procesin aktivlestiriw: oqitiwdiñ interaktiv usillari oqiwshilardi oqiw procesine aktiv tartiwga járdem beredi, bul olarga materialdi jaqsiraq túsiniwge jáne oni uzaq múddet eslep qaliwga járdem beredi.

2. Sin pikirlew hám analitik kónlikpelerdi xoshametlew: Interaktiv tálim usillari arqali studentler informaciyani analiz qiliwdi, mashqalalardi túrli kózqarastan kórip shigiwdi hám sin pikirlewdi rawajlandiriwdi úyrenedi.

3. Baylanis jáne social kónlikpelerdi rawajlandiriw: gruppada islew, tartis hám dialog oqiwshilarda ushirasiw, sheriklik qiliw, óz pikirlerin bildiriw hám basqalardiñ kózqarasin tiñlaw qábiletin rawajlandiriwga múmkinshilik beredi [1].

4. Magliwmatti ózlestiriw hám materialdi yadlawdi jaqsilaw : interaktiv shinigiwlarda qatnasiw sebepli magliwmat jaqsiraq este qaladi, sebebi studentler úyrenilgen materialdi ámeliyatta aktiv qollaydi.

5. Tálimge motivaciya hám qizigiwshiliq : Oqitiwdiñ interaktiv usillari oqiw procesin jáne de qiziqli, reñ-bereñ etedi, bul bolsa oqiwshilardiñ bilim aliwga bolgan qizigiwshiligin asiriwga hám tálim nátiyjelerin jaqsilawga járdem beredi.

Oqitiwdiñ interaktiv usillarinan paydalaniw oqiwshilardiñ oqiw processinde aktiv qatnasin hám tálimde jaqsi nátiyjelerge erisetugin jáne de nátiyjeli tálim ortaligin jaratiwga járdem beredi.

Interaktiv oqitiw usillari tálimniñ derlik barliq tarawlarinda tabisli qollaniliwi múmkin, atap aytqanda :

1. Til kurslari : til kónlikpelerin shinigiw qiliw, baylanis kónlikpelerin rawajlandiriw hám bilimlerdi ámeliyatta qollaw ushin rolli oyinlar, tartislar, gruppa jumislarinan paydalaniw.

2. Matematika hám pán: matematika hám pán túsiniklerin túsiniwdi kúsheytiw ushin ámeliy tapsirmalar, laboratoriya shinigiwlari hám interaktiv simulyatsiyalar ótkeriw.

3. Informaciya texnologiyalari : IT proceslerin túsiniwdi jaqsilaw hám informaciya texnologiyalari salasinda kónlikpelerdi rawajlandiriw ushin interaktiv texnologiyalar, vebinarlar, oqiw oyinlarinan paydalaniw.

4. Kórkem óner hám dizayn: dóretiwshilikti rawajlandiriw ushin dóretiwshilik sabaqlari, kollektiv dóretiwshilik, kórkem óner dóretpelerin talqilaw [8].

5. Medicinaliq tálim: bolajaq medicina qánigeleriniñ ámeliy kónlikpeleri hám kásiplik kompetenciyasin rawajlandiriw ushin klinikaliq simulyaciya, jagday usillari, oqiw ilajlarinan paydalaniw.

6. Oqitiwshi tárbiyasi: bolajaq oqitiwshilardi tayarlaw, stilistik kónlikpelerdi rawajlandiriw, sabaqlardi ótkeriw hám túrli taypadagi oqiwshilar menen islew kónlikpesin qáliplestiriw ushin oqitiwdiñ interaktiv usillarinan paydalaniw.

Sonday etip, interaktiv oqitiw usillari tálim procesi natiyjeliligin asiriw, oqiwshilardiñ kónlikpe hám ilmiy tájriybelerin rawajlandiriw hám de qiziqli hám nátiyjeli tálim ortaligin jaratiw maqsetinde tálimniñ túrli tarawlarinda tabisli qollaniliwi múmkin.

Tálim procesine interaktiv oqitiw usillarin tabisli engiziw ushin tómendegi usinislarga ámel qiliw usinis etiledi:

1. Tiñlawshilardiñ mútajlikleri hám qásiyetlerin bahalaw: olardiñ nátiyjeli tálim aliwin támiyinlew ushin interaktiv usillardi tañlawda studentlerdiñ bilim dárejesi, jasi, qizigiwshiliqlari hám mútajliklerin esapqa aliw.

EURASIAN JOURNAL OF ACADEMIC RESEARCH

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.1 | SJIF = 7.899 www.in-academy.uz

2. Oqitiwshilardi tayarlaw: Oqitiwshilardi oqitiwdin interaktiv usillarinan paydalaniwga uyretiw, interaktiv sabaqlardi jaratiw häm otkeriw ushin resurslar häm qurallar menen tämiyinlew.

3. Oqiw materiallarin jaratiw : Xizmetler, oyinlar, veb-saytlar, videolar häm basqa interaktiv elementlerdi oz ishine algan interaktiv oqiw materiallarin tayarlaw.

4. Texnologiyadan paydalaniw: zamanagoy informaciya texnologiyalarin, interaktiv doskalardi, interaktiv sabaqlar häm oqiw ilajlarin otkeriw ushin onlayn platformalardi engiziw.

5. Sheriklikti xoshametlendiriw: baylanis konlikpelerin häm sheriklikti rawajlandiriw ushin gruppada islew, talqilaw, dialog häm mashqalalardi birgelikte sheshiwdi xoshametlendiriw.

6. Pikir bildiriw: Oqiw nätiyjelerin bahalaw, oqiwshilarga pikir bildiriw, juwmaqlar tiykarinda oqitiw usillarin maslastiriw.

7. Turaqli jetilistiriw: jana usillar, tälim texnologiyalarina ämel qiliw, käsiplesler menen täjiriybe almasiw, käsiplik treningler häm seminarlarda qatnasiw [6].

Interaktiv tälim usillarin tälim procesine integraciya qiliw waqit, kush häm tayarliqti talap etedi, lekin ol jäne de nätiyjeli häm qiziqli uyreniwdi tämiyinleydi, oqiwshilardin mamanligin asiradi häm unamli tälim täjiriybesin jaratadi.

Juwmaq. Interaktiv oqitiw usillari zamanagoy tälimde zärurli orin tutip, jäne de qiziqli häm nätiyjeli oqiw ortaligin jaratadi. Tälimnin turli tarawlarinda interaktiv usillardan paydalaniw bilimlerdi terenrek ozlestiriwge, oqiwshilardin konlikpe häm ilmiy täjriybelerin rawajlandiriwga järdem beredi, sonin menen birge, olardin tälim processinde aktiv qatnasin xoshametlendiredi.

References:

1. Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (Eds.). (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educational objectives. Longman.

2. Harasim, L. (2012). Learning theory and online technologies. Routledge.

3. Kalmuratova, A., & Kalmuratova, I. (2023). THE IMPORTANCE OF VALIDATION SYSTEM IN SPEAKING TESTS. Евразийский журнал академических исследований, 3(3 Part 3), 6264.

4. Kalmuratova, I., & Arepov, J. (2023). QARAQALPAQ HAM INGLIS TILLERINDE ATLiQTiN KOPLIK KATEGORIYASiNiN ANLATlliW OZGESHELIKLERI. Бюллетень педагогов нового Узбекистана, 1(12), 11-13.

5. Kirschner, P. A., Sweller, J., & Clark, R. E. (2006). Why minimal guidance during instruction does not work: An analysis of the failure of constructivist, discovery, problem-based, experiential, and inquiry-based teaching. Educational psychologist, 41(2), 75-86.

6. Laurillard, D. (2002). Rethinking university teaching: A conversational framework for the effective use of learning technologies. Routledge.

7. Makhsetovna, K. I., & Shamuratovna, K. A. (2023). TYPES OF VALIDITY IN SPEAKING TESTS. American Journal Of Philological Sciences, 3(03), 18-21.

8. Puentedura, R. R. (2006). Transformation, technology, and education. THRP.