Научная статья на тему 'OPPORTUNITIES, PROBLEMS AND SHORTCOMINGS OF APPLICATION OF MULTIMEDIA MEANS OF EDUCATION'

OPPORTUNITIES, PROBLEMS AND SHORTCOMINGS OF APPLICATION OF MULTIMEDIA MEANS OF EDUCATION Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
12
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Ученый XXI века
Область наук
Ключевые слова
МУЛЬТИМЕДИА / КОМПЬЮТЕРНЫЕ ПРЕЗЕНТАЦИИ / КОМПЬЮТЕР ТАқДИМОТЛАРИ / БАЗЫ ДАННЫХ / ОБУЧАЮЩИЕ ПРОГРАММЫ / БАЗЫ ЗНАНИЙ / ИНТЕРАКТИВНОСТЬ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Ачилова М.К., Нуруллаев Ф.Н.

В статье дано информация об использовании электронных учебных материалов в современной системе образования. Анализирован их структуры и предявляемые к ним требования.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ВОЗМОЖНОСТИ, ПРОБЛЕМЫ И НЕДОСТАТКИ ПРИМЕНЕНИЯ МУЛЬТИМЕДИЙНЫХ СРЕДСТВ В ОБРАЗОВАНИИ

In article it is this information on use of electronic training materials in the modern to an education system. It is analyzed their structures and requirements preshown to them.

Текст научной работы на тему «OPPORTUNITIES, PROBLEMS AND SHORTCOMINGS OF APPLICATION OF MULTIMEDIA MEANS OF EDUCATION»

Педагогические науки

Педагогические науки

УДК 608

МУЛЬТИМЕДИА ВОСИТАЛАРИНИ ТАЬЛИМДА ЦУЛЛАШ ИМКОНИЯТЛАРИ,

МУАММО ВА КАМЧИЛИКЛАРИ

М.К. Ачилова1, Ф.Н. Нуруллаев2

Яе2уите

Маколада замонавий таьлим тизимида электрон шаклидаги укув-услубий материаллардан фойдаланиш хакида маьлумот берилган. Уларнинг таркиби ва унга куйилган талаблар тахлил килинган.

Таянч сузлар: мультимедиа, маълумотлар базаси, билимлар базаси, ургатувчи дастурлар, компьютер такдимотлари, интерфаоллик.

Мамлакатимизда амалга оширилаётган таьлим сохасидаги ислохотлар укитувчилар олдига ижодкорлик, укитиш услубиётини узгартириш каби масалаларни куяди. Жамиятни ахборотлаштириш ва "Кадрлар тайёрлаш миллий дастури"ни бажаришдаги вазифаларни амалга ошириш жараёнида дарсни ахборот технологияларини кулламай утказишни тасаввур хам килиб булмайди. Укув жараёнига мультимедили технологияларни куллаш замонавий дарсларни ташкил килишнинг асосий хусусиятларидан бирини ташкил килади.

Мультимедиали технология бир вактнинг узида маълумот такдим этишнинг бир неча усулларидан фойдаланишга имкон беради: матн, графика, анимация, видеотасвир ва овоз. Мультимедиали технологиянинг энг мухим хусусияти интерфаоллик - ахборот мухити ишлашида фойдаланувчига таъсир утказа олишга кодирлиги хисобланади. Сунгги йиллар давомида куплаб мультимедиали дастурий махсулотлар яратилмокда: энциклопедиялар, ургатувчи дастурлар, компьютер такдимотлари ва бошкалар. Таълимда мультимедиа воситаларини куллаш куйидагича имкониятларни беради: таълимнинг гуманизациялашувини таъминлаш; укув жараёнининг самарадорлигини ошириш; таълим олувчининг шахсий фазилатларини ривожлантириш (узлаштирганлик, билимга чанкоклик, мустакил таълим олиш, узини узи тарбиялаш, узини узи камол топтиришга каратилган кобилиятлилик, ижодий кобилиятлари, олган билимларини амалиётга куллай олиши, урганишга булган кизикиши, мехнатга булган муносабати); таълим олувчининг коммуникатив ва ижтимоий кобилиятларини ривожлантириш; компьютер воситалари ва ахборот электрон таълим ресурслари ёрдамида хар бир шахснинг алохида таълим олиши хисобига очик ва масофавий таълимни индивидуаллаштириш ва дифференциялаш имкониятлари сезиларли даражада кенгаяди; таълим олувчига фаол билим олувчи субъект сифатида караш, унинг кадр-кимматини тан олиш; таълим олувчининг шахсий тажрибаси ва индивидуал хусусиятларини хисобга олиш; мустакил укув фаолиятини олиб бориш, бунда таълим олувчи мустакил укиб ва ривожланиб боради.

Дарсликлардан фойдаланилгандаги сингари, мультимедиа воситаларини куллашда хам таълим стратегияси таълим жараёнида укитувчи нафакат ахборотларни такдим этиш, балки таълим олувчиларга кумаклашиш, куллаб-кувватлаш ва жараённи бошкариб бориш билан шугуллангандагина мазмунан бойитилиши мумкин. Мультимедиа воситалари хар хил таълим йуналишлари (стиллари) уйгунлигида кулланилиши ва таълим олиш хамда билимларни кабул килишнинг турли рухий ва ёшга доир хусусиятларига эга булган шахслар

Ычилова Музаям Кодировна - преподаватель английского языка, Каганский профессиональный колледж дошкольного образования и сервиса, Узбекистан.

2Нуруллаев Феруз Нуьмонжонович - преподаватель, Бухарский государственный университет, Узбекистан.

Ученый XXI века • 2016 • № 11 (24)

томонидан фойдаланилиши мумкин: айрим таълим олувчилар бевосита укиш оркали, баъзилари эса эшитиб идрок этиш, бошкалари эса (видеофильмларни) куриш оркали таълим олишни ва билимларни узлаштиришни хуш курадилар.

Интерфаол мультимедиа технологиялари академик эхтиёжга эга булган таълим олувчига жуда катта кулайлик тугдиради. Хусусан, эшитиш сезгисида нуксони бор таълим олувчиларда фонологик малакалар ва укиш малакалари усишига, шунингдек, уларнинг ахборотларни визуал узлаштиришларини таъминлайди. Нутки ва жисмоний имконияти чекланганларда эса воситалардан уларнинг индивидуал эхтиёжларидан келиб чикиб фойдаланишга имкон беради. Укув маълумотлар базаси ва билимлар базаси берилган гурух укув топширикларини маълумотлар ва танлашни амалга ошириш, саралаш учун мультимедиа туплами шакллантиришни такозо этади. Билимлар базасини фаннинг асосий тушунчалари, топшириклар, уларнинг ечими, машклар ва усуллар мажмуаси, таълим олувчи йул куйиши мумкин булган хатолар ва уларнинг олдини олиш учун маълумотлар ташкил килади. Самарали ишлаб чикилган таълим мухити (шу жумладан, мультимедиали таълим мухити) куйидаги 4 та элементни уз ичига камраб олади:

1. Ахборотларни акс эттириш.

2. Ишни нимадан бошлаш ва кандай давом эттириш буйича кулланма.

3. Тушуниш ва хотирада саклаб колиш учун машклар.

4. Утилганларни такрорлаш ёки кейинги боскич(кадам)га утиш зарурлиги- ни аниклаш учун узини бахолаш.

Ушбу туртта элемент электрон укув ресурсларидан фойдаланган холдаги таълимда ёки анъанавий таълим турлари билан булган комбинацияларда ишлатилиши мумкин. Элементларнинг барчасини мультимедиасиз ишлатиш мумкинлигига карамасдан, мультимедиада ушбу элементлардан фойдаланиш уларни янада самаралирок ва мухимрок килади

Таълимда мультимедиа воситаларидан фойдаланишнинг умумий булган бирмунча салбий тарафлари хам мавжуд. Масалан, мультимедиа воситаларининг аудио, видео, график ва бошкаларни яратиш анъанавий матн куринишидаги материалларни яратишдан анча мураккаб булиб, укитувчидан махорат ва вакт талаб килади. Мультимедиали таълим воситаларидан самарали фойдаланишни таъминлаш учун дастурий таъминот ва техника воситалари талаб даражасида созланган булиши зурур. Чунки укитувчи томонидан тайёрланган барча мультимедиа воситасида намойиш килинадиган укув материалларини дарс давомида куллаш техник жихатдан соз булган техник воситаларни талаб килади. Компьютер экранидан ахборотларни укиш когозга чоп этилган ахборотларни укишга караганда нокулайрок. Тулик укиб чикишни талаб этадиган катта хажмдаги матнли ахборотларни когозда чоп этилган вариантда укиш бирмунча кулай. Мана шуни эьтиборга олган холда укитувчи жуда катта хажмдаги укув материалини намойиш килиш учун нокулайлигини эьтиборга олиши ва бундай маьлумотларни укиш учун талабаларга манбани етказиши керак булади. Агар укитувчи талабалар учун жонкуяр устоз ва уз касбининг устаси булса, у дарс жараёнини ташкил килишдан олдин дарсда юзага келадиган барча холатларни эьтиборга олади ва шунга кура дарсни режалаштириб, гурух талабаларининг узлаштириш даражасини хисобга олган холда укув материалини тайёрлайди. Дар бир пухта тайёрланган дарс укитувчи томонидан талабаларга етказилиши осон кечади хамда талабалар хам уз укув фаолиятларини олиб бориши ва укув материалини узлаштириб, янги билимларга эга булишлари анча кулайлик билан амалга ошади.

Фойдаланилган адабиётлар:

1.Благовещенская, М.М. Информационные технологии систем управления технологическими процессами: / М.М. Благовещенская, Л.А. Злобин. - М.: Высшая школа, 2005.

2.Захарова И.Г. Информационные технологии в образовании. М.: ИЦ «Академия», 2008.

© М.К. Ачилова, Ф.Н. Нуруллаев, 2016.

Педагогические науки УДК 608

ВОЗМОЖНОСТИ, ПРОБЛЕМЫ И НЕДОСТАТКИ ПРИМЕНЕНИЯ МУЛЬТИМЕДИЙНЫХ СРЕДСТВ В ОБРАЗОВАНИИ

М.К. Ачилова, Ф.Н. Нуруллаев

Аннотация. В статье дано информация об использовании электронных учебных материалов в современной системе образования. Анализирован их структуры и предяв-ляемые к ним требования.

Ключевые слова: мультимедиа, базы данных, базы знаний, обучающие программы, компьютерные презентации, интерактивность.

© М.К. Ачилова, Ф.Н. Нуруллаев, 2016.

UDC 608

OPPORTUNITIES, PROBLEMS AND SHORTCOMINGS OF APPLICATION

OF MULTIMEDIA MEANS OF EDUCATION

M.K. Achilova, F.N. Nurullaev

Abstract. In article it is this information on use of electronic training materials in the modern to an education system. It is analyzed their structures and requirements preshown to them.

Keywords: a multimedia, databases, knowledge bases training programs, the computer presentations, interactivity.

© M.K. Achilova, F.N. Nurullaev, 2016

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.