Научная статья на тему 'ОПИСАНИЕ СОЦИАЛЬНОЙ ЖИЗНИ В "ПОРАЖЕНИЕ" К. ЧАНДАРА'

ОПИСАНИЕ СОЦИАЛЬНОЙ ЖИЗНИ В "ПОРАЖЕНИЕ" К. ЧАНДАРА Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
29
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
КРИШАН ЧАНДАР / РАЗВИТИЯ ПРОЗЫ / ЛИТЕРАТУРНАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Холов Джовид Шодиевич

Кришан Чандар является выдающийся писатель современной литературы урду. В его произведениях отражена реальная жизнь индийского народа. Главным героем романа «Поражение» является Шиям. В статье в целом анализируется социальная жизнь простих народов Индии.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

DESCRIPTION OF SOCIAL LIFE IN K.CHANDER’S NOVEL - "DEFEAT"

Krishan Chander is an outstanding writer of modern Urdu literature. His works reflected the real life of the Indian people. The main character of his novel “Defeat” is Shiam. The article examines the social life of modern Indian people as a whole.

Текст научной работы на тему «ОПИСАНИЕ СОЦИАЛЬНОЙ ЖИЗНИ В "ПОРАЖЕНИЕ" К. ЧАНДАРА»

Адабиёт:

1. Бакозода 4. Нависанда ва замон. - Душанбе: Адиб, 1987.

2. Горкий А. М. Русские писатели о языке. - Л.: Учпедиз, 1954.

3. Еаффоров Р. Нависанда ва забон. - Душанбе: Ирфон, 1977.

4. Федин К. Писатель. Искусство. Время. - М., 1961.

5. Шукуров М. Дар сухан чоеву ^ар нукта макоме дорад - Душанбе,1985.

НЕСКОЛЬКО СЛОВ О ПРОИЗВЕДЕНИЯХ КАРЛ-МАРКУС ГАУСА

Аннотация. Карл-Маркус Гаус является одним из талантливых писателей Австрии. В творчестве Карл-Маркуса Гауса наблюдается смещение научного и публицистического жанров, которые придают его произведениям особый колорит. Широкое научное знание даёт сравнительно молодому писателю возможность исследовать проблемы разного профиля и связать их с филологическими проблемамы. Выводи писателя являются научными и одновременно имеют воспитательный характер.

Ключевые слова: Жанр, колорит, литературный контакт, научная оранжировка, эмбрионы, научно-исследовательский центр, холодильная камера, многочисленные потомки, наследники ученых, научная ценность.

A FEW WORDS ABOUT WORKS OF CHARLES-MARKUS GAUS

Abstract. Charles-Markus Gaus is one of talented writers of Austria. The displacement of scientific and publicist genre which transfer to its product special color are observed in the creativity of Charles-Markusa Gausa. The wide scientific knowledge gives to the young writer possibility to investigate a problem of a different profile and to connect them with philological problems. Conclusions of the writer are scientific and simultaneously have educational character.

Key words: genre, coloration, literary contact, scientific arrangement, embryo, scientific research center, refrigeration chamber, many descendants, heirs of scientists, scientific values.

Сведения об авторах: Карахонов Махмадрасул Сарахонович - кандидат филологических наук, доцент, декан факултета романо-германских языков Таджикского государственного педагогического университета имени С. Айни, e-mail: muhammad1967@mail.ru

Шозедов Нафасшо Шозедович - старший преподаватель факултета романо-германских языков Таджикского государственного педагогического университета имени С. Айни, e-mail: nafas_sho@mail.ru

Information about authors: Karakhonov Mahmadrasul Sarahonovich - candidate of philological science, associate professor, Dean of the Roman and German Faulty, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini

Shozedov Nafassho Shozedovich - senior lecturer teache, Roman and German Faulty, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini

ТАСВИРИ РУЗГОРИ ИЧ,ТИМОЙ ДАР «ШИКАСТ»-И К. ЧАНДАР

Холов Дж. Ш.

Донишкадаи омузгории Тоцикистон дар шаури Панцакент

Аз бех,тарин романи то даврони истиклоли Динд офаридаи Кришан Чандар ин романи «Шикаст» мебошад, ки садои адиби бедоргардидаро дар кишвар баланд кардааст. Д.Н.Маз^ар романи «Шикаст» - ро аз тамоми роман^ои К. Чандар боло медонад [5]. ^ах,рамонх,ои ин асар майлу хох,иши худи нависандаро ба сомон

мераеонанд. Дар ин роман ду xикоят баробар баён карда шyдааст. Дар xикояи аввал сyхан аелан дар бораи чавоне бо номи Шиям ва маxбyбаи y Вантй меравад, ки талабгори шуриш алайxи иетиеморгарон мебошанд. Ин роман киееаи шикаети иродаву оpзyxои Шиям ает. Дикояи дигар доир ба ишки Моxан Сингx ва Чандра накл мекунад. «Шикает» вокеоти арафаи солxои 1935-42-ро фаро гирифтаает ва бештар носозгоpиxои деxоти Кашмирро ташpеx медиxад, ки дар он накшаи xолати еиёей ва ичтимоии ин минтака уетодона кашида шудаает.

Даёти деxконpо Премчанд низ ба риштаи калам кашидаает. Вале нигоштаxои Кришан Чандар аз Премчанд бо он фарк мекунад, ки вай гузашти xамвоpи зиндагиро чукуртар мyшоxида намуда, ба он дониши аз таърих омухтаашро дарандухтаает. Чизи дигаре, ки таваччyxpо ба худ мекашад, инъикоеи табиати беxамтовy нотакрори Кашмир ает. Кае аз лаxзаxои алафдаравии деxотиён, мулокоти Шиям бо Вантй дар чангал як чаxон лаззат мегирад. Дуетиву душмании каxpамонxо ва xам дарачаи фикрронии ощо, эxсосоти камкувативу бечоpаxолонаи ощоро адиб бо еанъати хоеа баео равшан зоxиp намудаает.

Асаpxои Кришан Чандарро аз уелубашон шинохтан мумкин ает. Сабки y чунон каеро ба худ мекашад, ки баъзе чиxатxои нопухта низ аз назар дур мемонад. Гуё y бештар ба ягонагии тааееурот аxамият медщад. Тахайюлот аз афкори y ба еурати мукаммал берун меояд, баъд ба руи когаз фаромада паxн мешавад. Калу Бxангй, Шиям, Чандра барин каxpамонxо аз чиxати таъеирбахшй чандон пуркувват неетанд, вале маxоpати еанъаткорона ва уетодонаи адиб ба y имкон медиxад, ки бо тахайюлоти шодобаш онxоpо ба хонанда пешкаш намояд.

Вай табиати атрофро, оламиёнро ба таври худ дидан мехоxад. Дамин гуна еанъаткорй ба y тарзи зебои таxpиppо ато кардаает. Дар он yнсypxои пурчозибаи тахайюлот чой дорад. Бешyбxа, тарзи баёни Кришан Чандар ба кае оxанги назмро ба хотир меоварад. Ба он махеуеан иловаxои манзаpаxои диловези табиат чилои тоза мебахшад. Табиати зебои Кашмир, ^xœp, чангал, дарёву обшор, еабзаву еебарга, олами паppандаxо, еару либое, зару зевар ва Fайpаxо. Аммо мардуми ин чо аз лиxози ичтимой, ахлокй, зеxнй ва фаpxангй хеле акибмондаанд. Ва ин xама дар романи «Шикает» тачаееуми худро ёфтаает. Ба маънои дигар ягон чиз аз чашмони адиб дар канор намондаает. Ощоро чунон ба xам даровехтаает, ки дар алоxидагй таеаввур кардан маxол ает. Навиеанда барои таълифи тааееуроту эxсосот ташбеxотy истиоpаxои бомавкеъ дарёфт мекунад. Дар ин бора Сyxайли Бухорй менавиеад: «Кришан Чандар аелан аз табиат бо дилу дидаи шоирй ба дунё омадаает. Лекин иттифокан y барои изxоpи афкори хеш наерро интихоб карда, дар наер шоириро идома дод. Дамон нигоxи шоирона, xамон xyœy баёни шоирона чозибанокии уелуби нигориши адибро равшан чилвагар мееозад» [2, е. 268].

Таквияти ин ташpеxи С. Бухориро дар порчае аз романи «Шикает» мyлоxиза мефармоем: «Дар еукути фаpаxбахши чангал шилдироеи муеалеали шаршараи ^xï ба гуш мераеид. Вале ин овоз чунон муназзам ва якеон буд, ки бо вучуди шилдироеаш хомушии чангалро халалдор намекард. Fyнчаxои ношукуфтаи гул ба xаp тараф овезон буданд. Ба назари у якбора чунин намуд, ки гуё дар назди чашмонаш поpаxои оби шаршара аз еанг ба еанге зада раке мекард, xангоми раке дар пешониаш чxyмаp1 меларзид, домонаш аз чакpаxои об тар шуда буд ва овози шаршари об бо еадои кунгураи пой xамнаво гашта, чангалро гуворотар менамуд» [3, е. 24].

К.Чандар ба адабиёти урду xамчyн навиеандаи романтик дохил шудаает, вале баъдтар чаxони романтикии у ба чаxони инкилоб ва FOяxои реалиетй xамоxанг гашт. Ин чанба таълифоти уро кувваи бузург бахшид. Навиеанда гоxо таблиггари афкори еотеиалиетй ва нигоxxои инкилобй мегардад. Кришан Чандар доим xакикатеpо пешкаши хонанда мекунад, ки пояи вокей дорад. Хоx интикоми Моxан Сингx, хоx марги Вантй ва хоx шикает хурдани иродаи Шиям бошад. Шиям чавони

1 Як намуд зевари ороиши, ки xангоми раке ба пешони зада мешавад.

292

таълимгиpифтаест, аз табакаи миёна, беpyзгоpу камта^иба. Ба xама паxлyxои зиндагй ботаваччУx менигаpад, максадxоpо баpкашида xал мекунад, лекин тафаккуpи y аз дигаp чавонони xамнишинаш беш нест. Вай баpои табаддулоти сохти мавчуда майл доpад, вале аз икдоми амалй даp xаpос меафтад. Пас аз нокомй даp pоxи муxаббат маxбубааш Вантй худкушй мекунад. Шиям даp пеши хокистаpи Вантй саpи худpо хам каpда, ба шикастхypиаш тан медщад.

^аxpамонони дигаp низ бо шикаст py ба py мешаванд. Масалан, Чxая баpаxман асту ба мусулмондухтаp дил бохтааст. Баpои висол ба xаp гуна афту даpафт тайёp аст. Чандpа бошад духтаpи Fайpиникоxй буд. Ба тамасхуpи маpдум нигоx накаpда, ба Mоxан Синщи Рачпутй дил бохт. Баpои ба максад pасидан азмxо каpд. Билохиpа y xам ноумед гашт.

^аxpамони асаp Шиям писаpи ходими давлатии яке аз деxаxои Кашмиp мебошад. Вай баpои гузаpонидани таътил ба деxааш баpмегаpдад. Fулом Дусейн ypо пешвоз мегиpад ва pаxоpаx ДOиp ба вазъи деxа таи ин чанд муддат xикоят мекунад. Пас аз воpиди хона гаштан аxли оила аз омадани Шиям хуpсанд мешаванд. Рузи дигаp Шиям ба тамошои деxа мебаpояд. Бо Алй вомехypад ва pочеъ ба масоили ичтимой сyxбат меоpоянд ва сипас Шиям ба саpи заминxои коpам меpавад. Он чо Шиям бо деxконон ва занони саpгаpми коp гуфтугу мекунад. Маълум гашт, ки маpдxо аксаp майзадаанд ва саpи мастй занxояшонpо талок медодаанд. Шиям зимни сyxбати тулонй занони чабpдидаpо тасаллй медщад, ки он pyз дуp нест, ки ин сохти касиф аз байн меpавад ва шумо соxиби xукук ва обpyву эътибоp мешавед. Шиям даp замин бо деxконон коp мекаpд. Даp деxа тайёpй ба чашне меpафт. Рузи чашн xамpоx бо коpгаpон Шиям ба ин чашн меpавад. Даp pоx y бо Сита Канд ва Рам Лачxан Канд вомехypад ва бо ощо доиp ба таъpихи гузаштаи Динд гуфтугу мекунад.

Шиям ба Вантй ном духтаpе ошик мешавад. Вантй хилофи мансубияти табакавии Шиям аз табакаи поёнй буд. Аммо новобаста аз ин Шиям мехоxад бо Вантй маpосими аpyсй баpпо кунад. Шиям xаpчанд ки даp дил ба хуpофотxои ичтимой нафpат мехонд, вале аз шикастани pасми ачдодй метаpсад. Вантй бо чавони дигаpе издивоч мекунад ва Шиям алайxи ин икдом чизе гуфта наметавонад. Аммо вакте ки Шиям бо духтаpи дигаpе маpосими туи аpyсй меоpоянд, муxаббати Вантй Fалаба мекунад ва y худpо нобуд менамояд. Даp натича xаpду ноком мемонанд ва монеаxои ичтимоиpо убуp каpда наметавонанд.

Хилофи Шиям ва Ванти чуфти дигаp, яъне Mоxан ва Чандpа баpои муxаббати худ ба майдони мубоpиза мебаpоянд. Ба акидаи С. Бухоpй «миёни хаpактеpxо фаpдияти Чандpа намоён аст. Mоxан Сингx макоми сониpо доpост» [2, с. 268]. Mоxан Сингx алайxи залилй ва хоpй нисбат ба муxаббаташ чаxд мекунад. Даp набаpди ишк Mоxан Сингx Басант Кишанpо ба катл меpасонад ва сипас худpо нобуд мекунад. Чандpа чун хабаpи маpги Mоxанpо мешунавад, аз акл бегона мешавад. Даpду каxpамон xам даp охиp пассив тасвиp шудаанд, вале даp xаp суpат чеxpаи часуpу дили пуp аз муxаббати Mоxан, набаpди y ба хотиpи ишк наметавонад макоми ypо паст занад. Яъне мо ба акидаи С. Бухоpй pозй шуда наметавонем. Симои Чандpа даp pоман пас аз хаpактеpи Mоxан чой доpад, ки хати сужет ва pаванди вокеот тасдикгаpи ин идаост.

Mоxан ва Чандpа, Шиям ва Вантй намояндаи xазоpон чавонони xиндустониянд, ки гаpавгони талаботxо ва конуниятxои чомеаи фаpсудаи кишваpанд. Нависанда xаёти мачбуpиву нобаpобаpи чавононpо даp pоман инхикос каpда, сабабxои шикасти насли чавонpо аpзёбй каpдааст. Зимадоpии ин нокомиpо адиб ба сохти чомеа ва саpваpони он xавола мекунад. Даp ин чомеа ба хотиpи мазxаб мафxуми муxаббат ва дyстдоpй маънои дувумдаpачаpо соxиб аст. Такдиpи хаpактеpxо касеpо ноpоxат намекунад. К. Чандаp бо интихоби ичтимоиёти хаpактеpxо вокеияти чомеаpо инхикос каpдааст. Зеpо модаpи Вантй аз деxа pонда шуда буд ва аз ин хотиp, тибки анъана Шиям xукуки издивоч бо ин тоифа занонpо надошт. Чандpа бошад, аз табакаи ачxотxост. Издивочи ачxот танxо даp xудуди ачxотxо бояд суpат гиpад. Кдтъи назаp аз ин Чандpа мунтазиpи Mоxани pачпутй мемонад ва тащо пас аз маpги чавони мубоpиз Чандpа девона мешавад.

Дар офариниши хаpактеpxо К. Чандар xyнаpи волои навиеандагиашро еобит кардаает. У таваееути интихоби хаpактеpxо аз табакаxои гуногун норизогии хешро аз раему ривочи номатлуб рушан иброз доштаает. Шиям характери марказии роман ает. Дар еимои у навиеанда фарди маълумотнок ва дорои назари романтикй ва акидаxои вукуъгароиро ба таевир кашидаает. Ин гуна чавонон нораеощои_чомеаро мебинанд, дарк мекунанд, вале барои иваз намудани он чуръат намекунанд. У дарди дилашро ба Алй мегуфт. Алй шахеи xакикатдyст ва одилеет, ки дар xалли масъалаxои ичтимой маxоpати хубе дошт. У ба Шиям дар бораи pиштаxои пайванди инеон ва чомеа чунин мегуяд: «Чдноби Шиям, гап дар еари он ает, ки дар ин дунё ба одам барои пур кардани шикам, барои макоми калон гирифтан дар назди каее еар хам кардан лозим меояд. Ин xамон маблагеет, ки xаp инеон барои баркарор нигоx доштани xастии худ ба чомеа пардохт менамояд» [3, е. 98].

Шиям аз кашмакашxои табакавй, худпараетй, аз чабру еитами чомеа pаxо ёфтан мехоет. Аммо бо вучуди ин гуна майлу хоxиш инро амалй карда наметавониет. Акидаи табдил додани еохтори чомеа аз афкори у дур намешуд. Вакте ки у дар заминxо занони машгули корро медид, ба фикр фуру мерафт: «Дуени ин занони коргар якинан аз занони табакаи амирон беxтаpy дилкаштар ает. Солxои еол xамин гуна бетагйир мемонанд. Лекин ба фикрам еароеар низоми мавчударо иваз бояд кард. Агар ощо зебогй хоxанд xам бидуни табдили низоми мавчудаи чоxилон xеч макеуде ба дает оварда наметавонанд. Чун дар бораи лабони зебои занон еухан меронем, бояд xаpфе аз шиками гуруенаи у низ бигуем» [3, е. 18].

Чунин акидаxо дар романи «Шикает» аз забони хаpактеpxои дигар низ ба назар мераеанд. Шиям ба кору бори мардуми деxот шарик шуда аз xакикати талхи зиндагии онxо аз наздик шиное мешавад. Дранти рондани Шиямро К. Чандар боиеи хуреандй ва хyшxолии мардум таевир намудаает: «Шиям оxиста - оxиста ба рондани дрантй еар кард. Ба у чунин менамуд, ки вай бо як забони нав, як адабиёти нав, як фаpxанги нав, як зиндагии нав ошно шуда иетодаает. Ин саxна як дунёи нав xам буд. Дар рондани дранти у уеули худашро дошт... Аз ин кор заминаи хyшxолиxо ва маеаррати кае уетувор мегардад. Аз ин фаxмиши адабй ва фалеафй беxтаpy хубтар мешавад... Дар олам xамон вакт каxтивy гуруенагй ва чангу чидол зиёд мешавад, ки инеоният дранти ронданро фаромуш кунад» [3, е. 26].

Навиеанда дар еимои Вантй духтари боxаё, шармгин ва покдоманеро таевир намудаает, ки pyxияи романтикиро мепарварад. Дар характери Чандра xимматбаландй, муетакилият ва нигоxи окилона тачаееум ёфтаает. Миёни тамоми хаpактеpxои роман Чандра дар инъикоеи xакикатнигоpии ичтимой макоми уетуворе дорад. Чандра тащо каееет, ки ба икдоми гайрикабули хурофот ва раему руеуми чомеа дает мезанад. Ин икдом тамаехур бар низоми давлатдорй ва чомеаи ин давр ает. Як духтари «нолоики» ачxот чуръат пайдо карда, миели хареанге миёни чомеа мебарояд. Иродаи кавй ва фаxмиши пухтааш уро намегузорад, ки дар назди каее еар хам кунад. Ба хотири мyxаббат ва дуетдорй тайёр ает тамоми еангинии xаётpо ба душ бардорад. Чандра аз чудо кардани мардум ба чомеа ва ба гypyxxо нафрат дошт. Бинобар ин хилофи еохтори фареуда ва нобаробарщои чомеа овоз баданд мекунад.

Характери дигари роман Пандит Кишан баетаи чаxони мазxаб ва раему оин ает. У намояндаи табакаи болоиет, ки навиеанда айёрй ва маккории уро дар нодурует нишон додани xакикати ичтимой ва пищон намудани чурму Ty^x ифшо намудаает. Датто зани ин шахеи мазxабй бо чавонон алокаи чиней дорад. Ин xама качфаxмиxовy качpафтоpиxоpо К. Чандар дар романи «Шикает» хеле моxиpона ба калам додаает.

Вале гоxо Кришан Чандар каxpамонxояшpо то ба охир ба воя нараеонидаает. Маеалан, чунин як каxpамони пурра ташаккулнаёфта Хонзамон аз романи «Гули барфй» мебошад. Дар ин аеар заминдорону умаро табакаxои поёниро ба фоидаи хеш кор мефармоянд. Ин xакикат аз тарафи адиб пурра нишон дода шудаает. Вале рушан ает, ки вазифаи адиб на тащо баёни вокеии xодисот, балки инчунин хуеуеияти каxpамонxоpо дар самтxои мухталифи зиндагй чилвагар намудан, ба хонанда

таассуpоте бахшидан аст, ки хулоса баpоваpдан аз он осон бошад. ^ишан инpо накаpдааст. Хонзамон аз дигаp каxpамонxо такpибан гусаста аст.

К. Чандаp ба воситаи pомани «Шикаст» табаддулотxои нави чамъиятй, сиёсй ва ахлокиpо нишон додан мехоxад. У таъйид баp он мекунад, ки насли чавони ин давpа xанyз кудpат ва тавоноии мубоpизаи ошкоpоpо бо чаxолати кувваxои кyxнапаpаст ва акибмонда надоpад. Тафаккуpи маънавиpо ба тавpи созгоp ба коp андозанд, то даp ташаккули афкоpи маpдум саxм гузоpанд. Ва хилофи ин даp набаpди ичтимой шикаст мехypанд. Ин зовия аз назаpи Алй Аббос Дусайнй дуp намондааст: «Ч^^они он чо пойбанди pасму pивочи поpинаанд, ки даp деxоти хуpд - хуpд ба доми афpоди саpватпаpаст афтодаанд ва акнун забунй ва нотавонии худpо эxсос каpда истодаанд. Онxо он занчиpxоеpо, ки садсолаxо даp гаpданашон овезон аст, xоло кам - кам ба чумбиш даpоваpдаанд ва гоx - rox поpа каpдан мехоxанд. Лекин ин бандиш мустаxкам аст. Далкаxои ин занчиppо бо ин дастони камчон шикастан номумкин аст. Дамин аст сабаби шикасти ощо» [4, с. 483].

Таълифоти ^ишан Чандаp аз пояи pеализм дуp нест. Ин нуктаи назаp даp pомани «Шикаст» вокеъбинона тасвиp ёфтааст. Даp ин асаp нависанда ба мукобили низоми фаpсудаву бемоp оpзуву омоли чавонони сиxатманду pавшанфикppо баён доштааст, ки аз бетачpибагй ва нодонй ба шикаст дучоp мешаванд. Юсуф Саpмат pочеъ ба «Шикаст» навиштааст: «Даp зеpи тасвиpи зебоии Кашмиp инъикоси xаёти насли нав ва тахайюли онxо бо даpовезиш ба низоми куxан ва pУxафтодагии ощо хонандаpо мутаассиp мекунад» [7, с. 367].

Аммо нуктаи назаpи Суxайли Бухоpй доиp ба pомани «Шикаст» тамоман дигаp аст: « «Шикаст» pомани нахустини уст (К. Чандаp - Ч. Х.) ва он як фочиаи pомантикй мебошад. Мавзуи он табоxии зан даp натичаи кашмакаш миёни саpмоя ва меxнат аст. Ин мавзуи дустдоштаи мусанниф мебошад... Мавзуъ, сужет ва таpзи таълифи pоман даp якчоягй чунин як зиндагиеpо тасвиp намудаанд, ки саpтосаp ба pомантизм фуpy pафтааст ва даp OFyши манзаpаxои дилpабои табиат табоxии инсон ин pоманpо ба пуppагй ба фочиа табдил додааст» [2, с. 267-268]. Даp натичагиpии С. Бухоpй саxлназаpй ва баxодиxии якчониба pyшан ба чашм меpасад. Албатта, pоман аз зуxуpоти фочиавй холй нест, вале танxо бо маpги Mоxан ва Вантй наметавон pоманpо асаpи фочиавй номид. Чунки даp pоман ду каxpамони асосии дигаpе xаст (Шиям ва Чандpа), ки даp муxаббат ноком гаштаанд, афсуpдахотиpанд (Шиям), аз акл бегонаанд (Чандpа). Аз xаp чуфти ошикон як нафаpй куpбони ишку муxаббат мешаванд. Нуктаи дигаpе, ки ба фи^и мо таквият мебахшад, он аст, ки Вантй пеш аз он ки Шиям издивоч кунад, ба шавxаp мебаpояд ва то издивочи Шиям бо шавxаpаш xаёти якчоя мебаpад, ки ин амали Вантй мавчудияти чанбаи фочиавиpо инкоp менамояд.

Даp мавpиди афкоpи pомантикии К. Чандаp мо даp боло сухан pондем. Вале «саpтосаp ба pомантизм фуpy pафтааст» гуфтани С. Бухоpй боз xам суолxоеpо ба миён меоpад, ки чавобталабанд ва чавобxо бо акидаи муxаккик xамсон нестанд. Дуpуст аст, ки pомани «Шикаст» чанбаи pомантикй доpад. Аммо на кулли pоман. Масалан, тасвиpи омадани Шиям ба деxа, машFул шудан ба коpи саxpо, кумак ба деxконон, ишк ваpзидан бо камбаFалдухтаp - Вантй ва амсоли ин аз чанбаи pеалистии асаp мебошад. Ба маънои дигаp даp баpобаpи мавчудияти чанбаxои pомантикй даp асаp падидаxои pеалистй хеле зиёд чой доpанд.

З. Азимй даp таxкики худ мушоxидаxояшpо доиp ба нигоxи К. Чандаp даp pомани «Шикаст» чунин ибpоз доштааст: «Даp нигоxи К. Чандаp омезиши оxангxои pомантизм ва pеализм бо як тафаккуpи хоса ва эxсоси дилкаш ба назаp меpасад. Маълум мешавад, ки чанбаи xакикатбаёнй ва тахайюлотй даp ин pомани y чи гуна маънихез ва таъсиpбахш ифода ёфтааст» [1, с. 93]. Маънихез ва таъсиpбахш будани таpзи баёни таълифоти К. Чандаppо К. Раис низ таъкид каpдааст. К. Раис [6] мегуяд, ки даp услуби сеxpангези эчоди асаp К. Чандаp аз тахайюли адабй ва эxсоси модй фаpовон истифода каpдааст. Чунин насpи pавон ва шиpину чозибанокpо даp адабиёти уpду касе наофаpидааст. Вокеан К. Чандаp xодисаву вокеаxоpо мисли як «пайкаpа» кабул мекаpд

ва мехост онро чун тасввури хеш ба арзи хонанда расонад. Барои ба мак;сад ноил шудан К. Чандар аз калимаву иборах,ои равону чаззоб истифода мекард.

Ба таври умум, доираи мавзуоти адиб доманадору фарох аст. Дар адабиёти урду низ мавк;еи Кришан Чандар назаррас мебошад.

Адабиёт:

1. Azimi Shahob Zafar. Urdu naval ke asalib.- Patna, 2005. - 201 с.

2. Bukhari Suhail. Navalnigarii Urdu, ta'rikhu tanqid. -Lahor: Meri laybrari,

1966. - 254 c.

3. Chandar Krishan. Shikast.-Dehli: Saqi book depo, 1943. - 187 c.

4. Huseini Ali Abbas. Naval ki ta'hbkh aur tanqid. -Lahor: Lahor academy, 1964. - 524 c.

5. Mazhar Hafiz Naim. Pakistani Urdu navalon men islami fikr ki akkasi. - Islamabad:

National University of Modern Languages, 2007. - 331c.

6. Rais Qamar. Tanqidi tanazzur. - Dehli: Educational book house, 1978. - 220 с.

7. Sarmat Yousaf. Bisvi sadi men urdu naval. Haydarabad: National book depo, 1973. -

398 с.

8. Сухочев А. С. От дастана к роману: из истории художественной прозы урду

XIX века. - М.: Наука,1971. - 245 с

ОПИСАНИЕ СОЦИАЛЬНОЙ ЖИЗНИ В «ПОРАЖЕНИЕ» К. ЧАНДАРА

Аннотация. Кришан Чандар является выдающийся писатель современной литературы урду. В его произведениях отражена реальная жизнь индийского народа. Главным героем романа «Поражение» является Шиям. В статье в целом анализируется социальная жизнь простих народов Индии.

Ключевые слова: Кришан Чандар, развития прозы, рассказ, литературная деятельность.

DESCRIPTION OF SOCIAL LIFE IN K.CHANDER'S NOVEL - "DEFEAT"

Abstract. Krishan Chander is an outstanding writer of modern Urdu literature. His works reflected the real life of the Indian people. The main character of his novel "Defeat" is Shiam. The article examines the social life of modern Indian people as a whole.

Key words: Krishan Chander, prose development, literary activity.

Сведения об авторе: Холов Джовид Шодиевич - доцент кафедры таджикской филологии Таджикский педагогический институт в городе Пенджикент, e-mail: javeed@bk.ru

Information about the autor: Kholov Jovid Shodievich - docent of the chair of Tajik philology, Tajik Pedagogical Institute in Panjakent City

СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ И ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ ДЕТСКОГО ТЕЛЕВИЗИОННОГО КАНАЛА «БАХОРИСТОН»

Шернаева Ф. Э.

Российско-Таджикский (славянский) университет

Младший школьный возраст является периодом позитивных изменений и преобразований во всех сферах умственного, психического и физического развития. Этот возраст охватывает период жизни ребенка от 6 до 11 лет, когда он проходит обучение в начальных классах. В этот период возрастает подвижность нервных процессов, процессы возбуждения преобладают, и это определяет такие характерные

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.