Научная статья на тему 'НЕСКОЛЬКО СЛОВ О ПРОИЗВЕДЕНИЯХ КАРЛ-МАРКУС ГАУСА'

НЕСКОЛЬКО СЛОВ О ПРОИЗВЕДЕНИЯХ КАРЛ-МАРКУС ГАУСА Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
14
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЖАНР / ЛИТЕРАТУРНЫЙ КОНТАКТ / НАУЧНО-ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКИЙ ЦЕНТР / МНОГОЧИСЛЕННЫЕ ПОТОМКИ / НАСЛЕДНИКИ УЧЕНЫХ

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Карахонов Махмадрасул Сарахонович, Шозедов Нафасшо Шозедович

Карл-Маркус Гаус является одним из талантливых писателей Австрии. В творчестве Карл-Маркуса Гауса наблюдается смещение научного и публицистического жанров, которые придают его произведениям особый колорит. Широкое научное знание даёт сравнительно молодому писателю возможность исследовать проблемы разного профиля и связать их с филологическими проблемамы. Выводи писателя являются научными и одновременно имеют воспитательный характер.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

A FEW WORDS ABOUT WORKS OF CHARLES-MARKUS GAUS

Charles-Markus Gaus is one of talented writers of Austria. The displacement of scientific and publicist genre which transfer to its product special color are observed in the creativity of Charles-Markusa Gausa. The wide scientific knowledge gives to the young writer possibility to investigate a problem of a different profile and to connect them with philological problems. Conclusions of the writer are scientific and simultaneously have educational character.

Текст научной работы на тему «НЕСКОЛЬКО СЛОВ О ПРОИЗВЕДЕНИЯХ КАРЛ-МАРКУС ГАУСА»

И в заключении, говоря о составе и границах лексико-семантическую группу, глаголов мышления следует, что в силу многозначности глаголов некоторые из них при том же значении могут входить в различные лексико-семантические группы как поля глаголов интеллектуальной деятельности, так и других лексико-семантических групп глаголов в частности: речи, эмоционального восприятия, физического ощущения, поведения и др., ср.:

Анализ соотносительности общих и частных значений структурных элементов глаголов мышления таджикского и английского языков и логической, семантической автономности глаголов данного класса русского языка выявляет, что между действительностью, мышлением и языком имеется диалектическая связь.

Литература:

1. Апресян Ю. Д. Лексическая семантика. - М., 1974.

2. Бондарко А. В. Грамматическое значение и смысл. - М., 1978.

3. Золотова Г. А. Коммуникативные аспекты русского синтаксиса. - М.: Наука, 1982.

4. Сильницкий Г. Г. Семантическая структура глагольных значений / Проблемы

структурной лингвистики. - М., 1986.

5. Потебня А. А. Мысль и язык. От теории словесности к структуре текста. - М., 1997.

6. Расторгуева B. C., Керимова А. А. Система таджикского глагола. - М., 1964.

СОСТАВ, ГРАНИЦЫ И СТРУКТУРНОЕ ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ ЛЕКСИКО-

СЕМАНТИЧЕСКИХ ГРУПП ГЛАГОЛОВ МЫШЛЕНИЯ В ТАДЖИКСКОМ И

АНГЛИЙСКОМ ЯЗЫКАХ

Аннотация. Данная статья посвящена исследованию состава, границы и структурного взаимодействия лексико-семантических групп глаголов мышления в таджикском и английском языках.

Ключевые слова: глаголы мышления, глаголы устной речи, глаголы восприятия.

STRUCTURE, BORDERS AND STRUCTURAL INTERACTION OF LEXICA-SEMANTIC GROUPS OF VERBS OF THINKING IN TAJIK AND ENGLISH

LANGUAGES

Abstract. This article focuses on the research of structure, boundaries, and structural interaction of lexical-semantic group of verbs of thinking in English, Russian and Tajik languages.

Key words: verbs of thinking, verbs of oral speech, verbs of perception.

Сведения об авторе: Давлатов Файзиддин Джамилович - соискател Кулябского государственного университета имени А. Рудаки, e-mail: aynijon@mail.ru

Information about the author: Davlatov Faiziddin Jamilovich- researcher of Kulob State University named after A. Rudaki

АНДЕШАХР ОИД БА ЦИССА^ОИ КАРЛ-МАРКУС ГАУС

Царахонов М. С., Шозедов Н. Ш.

Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С. Айни

Шоири шодравон, академик Мирзо Турсунзода чунин суханоне нигоштанд: «Нависанда бояд устоди каломи бадей бошад. Вай бояд захираи лугавии халки худро чунон мохдрона истифода барад, ки хонанда аз мутолиаи асарх,ои у дунё-дунё завк бигирад. Забонро халк меофарад ва нависанда бояд ба халк хдмаи тароват ва х,усни ин

забонpо нишон дщад» [З, с. 1З]. Дак ба чониби устод аст, зеpо забон воситаи асосии нависанда, мyxимтаpин омили офаpинишy тасвиp, нахустин ва асоситаpин yнсypи адабиёт аст. Забон назокату нафосати хешpо доpад. Бо забон хуб балад набуда, аз назокату нафосати он баpхypдоp набуда, асаpи хонданибоб, комилу шоиста, асаpе, ки ба даpди маpдyм даво мешавад, асаpе, ки ба диди зебоипаpастии хонанда чавобгу аст, офаpидан амpест мyxол. Сyханваpи номии py^ поягyзоpи адабиёти шypавии py^ A.M. Гоpкий навишта буд: «Тавpе бояд дypедгаp чyбpо, оxангаp оxанpо хуб донад, адиб xам бояд маводи худ - забону сyханpо бояд наFЗ донад, вагаpна та^ибаи хешpо, xиссиётy тафаккypи хешpо акс кунонда, лавxаxою хаpактеpxо офаpида ба майдон оваpда наметавонад» [2, с. 691].

Бояд гуфт, забон даp услуби бадей тавассути сухани тасвиpии муаллиф ва ба воситаи нутки пеpсонажxо амал мекунад. Вай бо композитсияи асаpи офаpидашаванда, бо сужаву xалкаxои он ва аз xама мyxимаш ба матлабу маpоми бадеии нависанда алокаи ногусастанй доpад. Сохтмони «бино» - и асаpи бадей аз масолеxи аз xама мyxимтаpин, ки бе он на асаpи бадей ва xатто на нависанда вучуд дошта метавонад, аз забон вобаста аст. Даp ин боpа сyханваpи овозадоpи pyс К.Федин чунин гуфтааст: «Асоси услуб, чони онpо забон ташкил мекунад» [4, с. З8].

Дак ба чониби ин абаpмаpди адаб аст, чунки забон аслщаи эчодкоp мебошад. Бо он эxтиёткоpона, монанди кyдак муносибат каpдан даpкоp, зеpо он хеле нозук аст. Ч,ой ва мавкеи истифодаи xаp як вожаpо андешида, онpо даp мизони акл баpкашида муайян каpдан лозим. Кушиш ба хаpч додан лозим, ки бо истифодаи бемавкеву бечой вожае дУст, душман, хеш бегона нагаpдад. Беxyда нест, ки адабиётшиноси нотакpоpи точик академики маpxyм M.Шyкypов даp ин боpа чунин оваpдааст: «Маънои хоси калимаеpо ба назаp нагиpифтан ва калимаpо тамоман ба маънои дигаpе rap фаpмyдан, pивоч ёфтани шаклxои вайpони калимасозй, ибоpабандй ва чyмлаоpой, каламpонии тахминй, мyFлакбаёнй, фаpк нагузоштан даp байни сухани суфтаву pавон ва дypyштy ноxамвоp маданияти забонpо паст каpда истодааст» [5, с З51]. Забоншиноси нуктасанчу нотакpоpи точик Р.Fаффоpов даp асаpи пypаpзишаш, «Нависанда ва забон» низ даp ин боpа андешаpонй каpдааст: «нависандаи сеpталаб асаpи хyдpо бо як боp навиштан ба чоп намесyпоpад, балки онpо такpоpан таxpиp мекунад, мавкеи калимаxо, таносуби маънавй ва заpypати услубии онxоpо батааннй ва xавсалаи тамом месанчад, xаp чизеpо, ки даp ифодаи маънй, даp талкини маpоми эчодй даpкоp нест, беpаxмона хат мезанад, сокит месозад» [З, с. 1З].

Чизи дигаpе, ки ба андешаи мо мyxим аст ва xатто композитсияи асаppо вайpон мекунад, ба даpки маъногй, pиояи конуну коидаxои баён халал меpасонад ин даpоз каpдани сухан, Fоз додани он, (албатта бе заpypият), мебошад. Даp инчо андешаи ниxоят пypкиммати устоди сухан, яке аз нависандагони мyътабаpи точик, устод Сотим УлyFЗOдаpо ёдpас намудан хело бамавpид аст. Ин шахси бyзypг, даp мактуби кушодаи хеш ба яке аз нависандагони он вак^о чавон Б.Оpтиков бе заpypате даpоз намудани сухан маслщат дода мегуяд, ки бояд аз чунин нуксони услуби хyддоpй намояд. Даp ин чо кайдxоеpо аз ин мактуб меоpем: «Точибой аpобаашpо гаpдонда бypд». Шумо xамин маънии соддаpо чунин ифода мекунед: «Точибой камчинpо баpдошта буд, ки асп хyдpо ба пеш кашиду чаpхxои аpобаpо ба xаpакат даpоваpд». Ин навъи услуб такаллуфи адабй аст, ки набз ва завки солимpо коxиш медиxад. Содда ва мyхтасаp бояд навишт. Аз сеpгапй xазаp кунед» [З, с. 11].

Даp маколаи хеш кушиш ба хаpч дода мешавад, сухане чанд оид ба яке аз китобxои ба ^prôï дастpас гаpдидаи яке аз нависандагони овозадоpи Утpиш Каpл-Mаpкyс Гаус «Mаpде, ки яхдон мехост», ибpоз шавад. Даp китоби Каpл-Mаpкyс Гаус масъалаxои зиёди забонй мавpиди омузишу баxс каpоp дода шудаанд. Ин масъалаxо аз масоили xиссаxои нутк ва синтаксиси услуб ибоpат буда, омузиш ва баxси алоxидаpо талаб доpанд. Бо сабаби маxдyд будани xачми макола ин баxсpо ба мавpиди дигаp мавкуф гузошта, даp ин макола бештаp кушиш ба хаpч медиxем, ки оиди масъала сохти маънои киссаxои ин асаp чанд xаpф pyи коFаз оpем. Бояд гуфт, Каpл-Mаpкyс Гаус

нависандаи баркамол, серFайрат ва донандаи беxамтои илму фарxанги хеш аст. Вай соли 1954 дар Залсбурги Австрия чашм ба олами xастй кушодааст. Фаъолияти эчодии ин шахси донишманду закй ниxоят васеъ мебошад. Вай кариб дар тамоми жанрxои адабй пyрмаxсyл кувваозмой карда меояд. Карл^аркус Гаус пеш аз xама эссенавис, мунаккид, рузноманигор ва сармyxарририи мачаллаи «Адабиёт ва танкид» - ро бар душ дорад. Вай касби рузноманигориро пеша карда барои рузномаи «Франкфуртер аллгемайне», «Нойе Сюрихе Сайтунг» ва матбуоти дигар макола менависад. Карл-Mаркyс Гаус барандаи чоизаxои зиёди Аврупову Австрия мебошад. Вай дар соли 1997 барои китоби «Алифбои Аврупо» чоизаи аврупоии бунёди Чарлз-Файлонро соxиб мешавад. Як сол баъдтар барои китоби сиёсй «Ба Австрияи кашфнашуда-таъзияву xамалот» бо чоизаи Бруно-Крайский сарфароз шуд.

Китобчаи <^арде, ки яхдон мехост» аз лщози жанр фантастикй буда ба чандин масоили доманфарохи ахлокй ва баxснокй зиндагии мамолики ба ном пешрафтаву тараккикарда, аз чумла масъалаxои тани одам пас аз тарки ин олам, давом додани зиндагии шахси мурда ва Fайраxо бахшида шудааст.

Дар дебочаи мухтасари китоб, чунин омада аст. «^урдаи падар, духтари дар XOлати мадxyшй намунаи парастиш мешавад. Падари зиндае бо умеди он, ки илм дар оянда кудрат пайдо намуда, зиндааш мегардонаду дар Амрико низ вазифаи аз дунё солим гузаштан ба миён меояд, мефармояд, баъди бо ин олам падруд гуфтан сахт ях кунонда шавад. Касби ояндадор насиби нафаре мегардад, ки мутобиккунандаи узвшинонй бошад.

Карл^аркус Гаус дар киссаxои Fароибаш нишон медщад, xакикат назар ба xар гуна xодисаи таxаюлй хаёлитар шуда метавонад. «Варакxои албом»-и пурмутоибаву бо як мушт зарофат хуришдода шоxасари кучаки забониву пешгуии маданист, ки ба чомеа ва насли xозираи мо назари тааччубовару чолибро пешкаш мекунад». Китобча аз се кисмат, кисмати аввал «Гузаро, човидонй», кисмати дуюум «Тамошобин, шунаванда» ва кисмати сеюм «Калимаxо, Аломатxо» иборат аст. ^исмати аввал xикояxои «Mарде, ки ба яхдон мехост», «Ташриф наовардани дастгоxи нигаxдории нутфа боиси таассуф мебуд», «Падарон ва писарон», «Вазифа, солим мурдан», «Ояндаи чанинxо», «Бекарории мурдагон», «Чизе монад Ty^x мешавад», «Несткунии тан» - ро дарбар мегирад. Тавре аз номи киссаxои кучаки китоб маълум мешавад, дар ощо масъалаxои доFи рузи мамолики мутараккй аз чумла бархе аз давлатxои Аврупо мавриди омузиш ва таxлилy баxс карор гирифтаанд. Дар Аврупо ва Амрико ашхоси сармоядори зиёдеро вохурдан мумкин аст, ки маxали дар кайди xаёт буданашон ягон аъзои бадани хешро фурухтаанд, шахсоне низ вомехуранд, ки мехоxанд аз нутфаи хеш пас аз падруд бо олам нусхаашонро баркарор кунанд, ашхоси дигаре даъво бар он доранд, ки одамони ба касалщои табобатнашаванда дучорро аз азоби абадй бо xар роxy восита халос кунондан лозим, бархе аз сармоядорони дигар кушиш ба харч дода истодаанд, ки одамй ё умуман аз байн наравад ва ё xеч набошад умри дуру дароз бинад. Ин ва акидаxои монанди ин дар мамолики сармоя хеле зиёд иброз ва xатто аз чониби ашхосе сармоягузорй мешаванд. Дар китоб, ки то андоза характери илмй дорад ин масъалаxо мавриди баxс карор дода шудаанд. Mасалан, дар киссаи аввал «^арде, ки ба яхдон мехост», васияти равоншиноси хело машxyри замон Ч,еймс Бедфорд, ки ба поён расидани умри хешро эxсос намуда, васият мекунад, дар яхдон хобонандаш. Дар ин миён вайро андешае азоб медод, чй тавр мурдани хешро аз сар мегузаронад. Одамон мисли у умед бар он мебанданд, зиндагии индунёгии хешро дар асарxояшон, ки баъд аз сари ощо мемонанд, зинда гардонанд. Ба Бедфорд чунин хаёлxо хому шyбxанок менамоянд. Вай ба андешае меомад, ки шарафи олимй пас аз мурдан низ аз xамкоронy шогирдон вобаста аст. Ощо метавонанд хизмати танеро азхуд намуда ба вай xиссаи ночизро насиб гардонанд. Барои xамин вай дар соли 1967, xамчyн шахси нахустин баъди гузаштанаш ба даруни сандуки яхдони пажyxишгоxи тадкикотй гузошта шуд. Бедфорд аз он низ метарсид, баъди бо олам падруд гуфтан аз хотирxо мебарояд. Орзуву омоли ягонаи вай аз байн бурдани марг, ачал буд. Дар ин чо Бедфорд шояд масъалаи

дигаp, таpси даxшатноктаpеpо тасаввyp намекаpд. Вай тасаввyp намекаpд, агаp даp чойи лозимй аз ин олам бадаp шуда натавонад, мисли бандии ачали хеш даp ин дунё мемонад. Aфкоpе, ки даp ин чо баён шудааст, маънои чyкypи фалсафй дошта, даp мамолики саpмоя пpолблемаи чандин тан аст. Нависанда бо каxpамони киссаи хеш баxс намуда ба олими pyxшинос бо далелу мисолxои зиёд камбyдиxояшpо шаpx медщад. Ин бесабаб нест, зеpо масъалаxое, ки вобаста ба он ба миён меоянд чандин маpотиба чиддш^анд.

Киссаи «Ташpиф наоваpдани дастгоxи нигаxдоpии нутфа боиси таассуф мебуд» ба андешаи бисту xафт тан саpсафедон, баpандагони чоизаи нобелй ва афсyсхypандаи он ки пас аз саpашон ба Fайp аз натичаxои тадкикот, маблаFи калони пулй ва як туда хешу табоpи азодоp, даp олам чизеpо бокй намегyзоpанд, бахшида шудааст. Ощо ба хулоса меоянд, ки xамчyн онанистон даp лулаи озмоиш чанд чакpаи монии хешpо нигоx доpанд. Баъд он бо маслщату pозигй ба батни заифоне, ки ба паpваpиш pозиянд гyзаpонда мешавад. Дyхтypон бояд ба беxкyнии иpкй Fамхоpй намоянд. Даp инчо низ саволи зиёд ба миён меояд. Оё одамони аз монй ба воя pасонидашyда бо дигаpон ва ё алоxида зиндагй мекунанд? Оё онxо бо одамони дигаp муомилаи хуб каpда метавонанд? Оё аз ощо насли солим ба вучуд омада метавонад? Оё xамболини онxо одамони мyкаppаpй шуда метавонанд? ва Fайpаxо.

Даp киссаи «Падаpонy писаpон» андешаи бо pоxи дигаp фиpеб додани ачал баён мешавад. Kдxpамони кисса Рихаpд Зеди xафтодсола мехоxад даp як насл аз миён pафта, даp дигаpаш чашм ба олами xастй кушояд. Зеди физик на аз Офаpидгоp, балки аз илм чашмдоp буд, ки даp олам нусхае аз хеш гузоштан pоxи ягонаи pаxой аз ачал аст. Вай азм дошт, маFЗи яке аз бофтаxои баданашpо чудо намуда онpо даp тyхмxyчайpаи заифи чавоне чо кунонад. Зед ин коppо ба зани хеш pаво дида нусхаи генетики хешpо даp батнаш чо кунонд. Даp инчо xам чандин масъалаxои ахлокй баpдошта мешаванд. Аввалан инки акнун тифли навзод шавxаp ва ё фаpзанди занаш xисоб мешавад? Сониян, оё ба воситаи нусхаи генетики хеш мypданpо аз байн бypдан имкон доpад? Ва баъд, агаp одамон дигаp бо ин дунё падpyд нагуянд, окибат даp pyи замин чй xодиса pyх хоxад дод?

Киссаи «Вазифа, сиxат-саломат мypдан» оиди аз олам солим даpгyзаштан баxс мекунад. Кисса бо чунин суханон: «Чунин солим нафаpе мypда метавонад, агаp давлат на тащо ба катл, балки ба сщати низ маxкyмаш кунад. Даp Иёлоти Myттаxида xатто даp маxбасхонаxо xам кассе xyкyк надоpад, ки бо rarop саломатии бандиёнpо заxpолyд намояд. Умуман, нафаpе ичозат ва xyкyк надоpад, ки ба маxкyмшyдагон rarop диxад ва ё даp назди ощо тамоку кашад. Ин масъалаи ахлокй аст».

Киссаи «Ояндаи эмбpионxо» даp боpаи такдиpи инсон, такдиpи нафаpе, ки замоне соxибэxтиpом буд, саpмоя дошт ва баъд гиpифтоpи касале шуда ба хеш ва дигаpон бегона гашт, накл мекунад. Баpои табобаташ pоxи ягонае вучуд дошт, ва он pоx касpо шод гаpдонда наметавонад. Дyшвоpй даp он буд, бояд пусти сухтаи вайpо бо хуни дили чавонзане шуянд. Даp инчо нависанда даp катоpи масъалаxои дигаpи ахлокй, масъалаи чони хешpо баpои нафаpи бегона, баpои шахси дигаp нисоp каpдан ва масъалаи мухолифи он-баpои халосии хеш чони тани дигаppо нисоp каpданpо мебаpдоpад. Ин масъалаxои xаётй буда аxамияти таpбиявй, ахлокй - инсондустй доpанд ва xаpгиз киммати ахлокии хешpо гум намекунанд.

Даp киссаи «Нооpомии мypдаxо» бошад, нависандаи соxибзавк аз боби офати табий ва pасмy pyсyм лаб ба сухан мекушояд. Даp диёpе обхезии бемисл шуда, даp як он биноxо, кучаву кyпpyкxоpо ба хок яксон менамояд. Баъди оpом гаштани баxp зиндамондагон имкон пайдо каpданд, ки хешpо аз лоикаи pyстмонда озод намуда, py ба гypез ниxанд.зеpо баxp метавонист боз ба деxаи даp зеpи обу лой монда, саp халонанд. Одамони ин маxал аз pyи таомул дигаp деxаашонpо баpкаpоp намекунанд, акpабони даp зеpи обу лой мондаpо намебаpдоpанд, онxоpо ба хок намесyпоpанд. Ба ощо даp боpаи мypдагон лаб ба сухан кушодан манъ аст.

Ин андешаxо ишора бар онанд, ки нависанда на тащо донандаи беxтарини маданият ва урфу одати аврупоиёну аврупоитаборон, балки аз урфу одат ва анъаноти халки бегонатабор низ бохабар буда, дар бораи халкияти мyхталиффарxанг моxирона калам меронад. Вазифаи асосии муаллиф дар кисса нишон додани гyногyнфарxангй мебошад, ки аз yxдаи он моxирона баромадааст. Бо ин муаллиф нишон медщад, ки новобаста аз шабоxати зиёд на забон, балки расму русум, урфу одат ва анъанаи халвдо низ дигар шуда метавонанд.

Киссаи «Чизе монад, боиси ^tox мешавад», дар бораи хешигарии одамон, оиди гузаштани хромосомаи «У» аз насл ба насл кисса мекунад. Дар кисса сабабxои мунокишаи байни одамон, чудо шудани ощо ба Fyломy Fyломдор, сиёxпyстy сафедпустон мавриди таxлили генетикй карор гирифтааст. Дар киссаи «Несткунии тан бошад» оиди тан, рочеъ ба зиндони рyx будани он сухан меравад. Файласуфони атика низ танро чун маxбасхонае, ки дар он рyx, чон дар маxбас аст нишон медоданд. Давраи асри миёнаи насронй бошад, танро бад мебинаду лаънат мехонад. Франс Ассизй чунин нигоштааст: «душмани ашаддитаре аз тани хешро намешиносам».

Ба масъалаxои мазкур ру овардани ин нависандаи мумтоз бесабаб нест. Нависанда, шоир фарзанди замон аст, вай бо замон xамкадам буд бо он якчоя меравад, маxорати хешро сайкал медщад, дониши худро чукур менамояд. Агар вай аз замона кафо монад, бо он якчоя по нагузорад, асари ба талаби замон чавобгу, асаре, ки масоили доFи рузро мавриди баxс карор медщад, офарида наметавонад. Myнаккиди овозадори точик, устод Ч,урахон Бакозода акидаи чолибе иброз намудаанд: «Рyйдодxои бузурги ичтимоию сиёси ва иктисодй, ки дар xаёти халк ба амал меоянд, ба рyxиявy чаxонбинй, дунёи маънавй, ба тамоми фаъолияти шахсиву чамъиятии инсон накши амик мегузоранд ва ба эчодиёти адибону санъаткорон, ки офаридгори осори маънавиянд, бетаъсир намемонанд. Дамин xолат симои хоси адабиёт, принсищои бадеъию FOявй ва эстетикии он, махсyсиятxои жанру навъxои адабиро дар xар давру замон муайян мекунанд. Ин албатта xакикати бебаxс аст» [1, с. 3].

Карл Mаркyс Гаус xам чун нависандаи замони хеш ин масъалаxоро бардошта дар симои каxрамонони худ андеша ва муносибати хешро ба ин ва ё он масъала баён мекунад. Кдорамонони Карл^аркус Гаус чеxраxои намоёни давру замони хеш, одамони одй ходимони илм, ба монанди рyxшиноси овозадор Ч,еймс Д. Бедфорд, бисту xафт тан сарсафедон-барандагони чоизаи Нобел, Рихард Зеди xафтодсола, бандиёну кормандони xобсхона, Дайнрихи беxолy мадор ва гушанишин, бошандагони лаби баxри Папуа-Нейгуинеа, Томас Ч,ефферсони ба мукобили Fyломй баромадкунанда, кайсари такводор Mаксимилиан, мебошанд. Тавре дида мешавад каxрамонони китоби Карл-Mаркyс Гаус xаматарафа муттазоди якдигаранд. Онxо аз xамдигар аз лиxози савияи дониш, чаxонбинивy чаxонфаxмй, тафаккуру маданият ва мансубияти чамъиятиву ичтимой, маком дар чамъият тафовут доранд. Албатта ин ба чаxонбинй, рафтору кирдор, забону маданият ва муносибату андешаронии ощо бетаъсир намондааст. Он масъалаxоеро, ки рyxшинос Ч,еймс Бедфорд ва ё барандагони чоизаи Нобел дар андешаxои хеш ба миён меоваранд ва ба xалли ощо остин бармезананд, ба одамони оддй, масалан, ба бошандагони Папуа-Ной Гуинеа хандаовар ва ё тамоман тасаввур нашавандаанд.

Забони асар, тавре болотар ишора шуд, то андозае характери илмй дошта, аз вожа ва таъбиру ибораxои соxавй хеле бой аст. Нависанда ин усули нигоришро барои он пеша кардааст, ки кисми зиёди каxрамонони киссаxояш соxибмаълyмот буда, рУxшинос, физик, духтур ва ё мансуби пешаи дигаранд ва xар кадоме аз эшон дар муошират вожаву таъбирxои пешаи хешро мавриди баxрабардорй карор медщанд. Услуби зайли нигориш то андозае забони асарро дyшворфаxм намудааст ва вожаву таркибxои номаълум шарx дода нашудаанд.

Асар аз нигоxи сохт аз киссаxои ихчам иборат буда, аз таъбиру ифода ва ибораxои фаровони гуногуншаклу гуногунмаъно хеле бой аст. Myтолиаи он барои германистони оянда аз манфиат орй набуда, боиси хуб такомул ёфтани нутку забони ощо мегардад.

Адабиёт:

1. Бакозода 4. Нависанда ва замон. - Душанбе: Адиб, 1987.

2. Горкий А. М. Русские писатели о языке. - Л.: Учпедиз, 1954.

3. Еаффоров Р. Нависанда ва забон. - Душанбе: Ирфон, 1977.

4. Федин К. Писатель. Искусство. Время. - М., 1961.

5. Шукуров М. Дар сухан чоеву ^ар нукта макоме дорад - Душанбе,1985.

НЕСКОЛЬКО СЛОВ О ПРОИЗВЕДЕНИЯХ КАРЛ-МАРКУС ГАУСА

Аннотация. Карл-Маркус Гаус является одним из талантливых писателей Австрии. В творчестве Карл-Маркуса Гауса наблюдается смещение научного и публицистического жанров, которые придают его произведениям особый колорит. Широкое научное знание даёт сравнительно молодому писателю возможность исследовать проблемы разного профиля и связать их с филологическими проблемамы. Выводи писателя являются научными и одновременно имеют воспитательный характер.

Ключевые слова: Жанр, колорит, литературный контакт, научная оранжировка, эмбрионы, научно-исследовательский центр, холодильная камера, многочисленные потомки, наследники ученых, научная ценность.

A FEW WORDS ABOUT WORKS OF CHARLES-MARKUS GAUS

Abstract. Charles-Markus Gaus is one of talented writers of Austria. The displacement of scientific and publicist genre which transfer to its product special color are observed in the creativity of Charles-Markusa Gausa. The wide scientific knowledge gives to the young writer possibility to investigate a problem of a different profile and to connect them with philological problems. Conclusions of the writer are scientific and simultaneously have educational character.

Key words: genre, coloration, literary contact, scientific arrangement, embryo, scientific research center, refrigeration chamber, many descendants, heirs of scientists, scientific values.

Сведения об авторах: Карахонов Махмадрасул Сарахонович - кандидат филологических наук, доцент, декан факултета романо-германских языков Таджикского государственного педагогического университета имени С. Айни, e-mail: muhammad1967@mail.ru

Шозедов Нафасшо Шозедович - старший преподаватель факултета романо-германских языков Таджикского государственного педагогического университета имени С. Айни, e-mail: nafas_sho@mail.ru

Information about authors: Karakhonov Mahmadrasul Sarahonovich - candidate of philological science, associate professor, Dean of the Roman and German Faulty, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini

Shozedov Nafassho Shozedovich - senior lecturer teache, Roman and German Faulty, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini

ТАСВИРИ РУЗГОРИ ИЧ,ТИМОЙ ДАР «ШИКАСТ»-И К. ЧАНДАР

Холов Дж. Ш.

Донишкадаи омузгории Тоцикистон дар шаури Панцакент

Аз бех,тарин романи то даврони истиклоли Динд офаридаи Кришан Чандар ин романи «Шикаст» мебошад, ки садои адиби бедоргардидаро дар кишвар баланд кардааст. Д.Н.Маз^ар романи «Шикаст» - ро аз тамоми роман^ои К. Чандар боло медонад [5]. ^ах,рамонх,ои ин асар майлу хох,иши худи нависандаро ба сомон

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.