Научная статья на тему 'ОПИСАНИЕ РОДИНЫ В ПРОИЗВЕДЕНИЕ МУХАММАДА ГОИБА'

ОПИСАНИЕ РОДИНЫ В ПРОИЗВЕДЕНИЕ МУХАММАДА ГОИБА Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
171
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
СТИХИ / ТАРДЖЕБАНД / ТАРКИББАНД / РИФМА / БЕЙТ / ОБРАЗ / ОПИСАНИЕ / АЛЛЕГОРИЯ / МЕТАФОРА / РОДИНА / САМОПОЗНАНИЕ / НАЦИОНАЛЬНЫЙ / ЛЮБОВЬ / ТЕМА / МУХАММАДА ГОИБА

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Каримова Шарифхуджа

Хотя место предпочтения и сочинения в поэзии народного поэта Таджикистана Мухаммеда Гойба меньше, чем в других видах лирической поэзии, но он сохранил традиции классической литературы с точки зрения формы и содержания и посвятил большую часть своих переводов социальным вопросам. В частности, тема Родины - материнство, самопознание и патриотизм и национальная идентичность, которая является одной из социальных проблем, в его переводах с поэтическими композициями и словами в литературе периода независимости, которые принесли лирическому герою поэта национальное пробуждение и национальное самосознание.защищать национальные интересы и границы своей любимой страны, оставаться верным своей любимой родине и всегда быть на его стороне. На самом деле патриотическая независимость неразрывно связана с отсутствием Мухаммеда Гойба, что свидетельствует о его любви к миру.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

EXPOSITION OF MOTHELAND IN THE WORK’S OF MUHAMMAD GOIB

Although the place of preference and composition in the poetry of the national poet of Tajikistan, Mohammed Goib, is less than in other types of lyric poetry, he preserved the traditions of classical literature in terms of form and content and devoted most of his translations to social issues. In particular, the theme of the Motherland is motherhood, self-knowledge and patriotism and national identity, which is one of the social problems, in his translations with poetic compositions and words in the literature of the independence period, which brought the poet’s lyrical hero a national awakening and national identity. protect the national interests and borders of your beloved country, remain faithful to your beloved homeland and always be on its side. In fact, patriotic independence is inextricably linked with the absence of Muhammad Goyb, which testifies to his love of the world.

Текст научной работы на тему «ОПИСАНИЕ РОДИНЫ В ПРОИЗВЕДЕНИЕ МУХАММАДА ГОИБА»

УДК: 891, 550

ТАСВИРИ ВАТАН ДАР ТАРЧДОТИ МУ^АММАД FОИБ

Каримов Ш.Б.

Донишгоуи дaвлamuu омузгории Тоцики^он ба номи С. Айнй

Дap aдaбиëти дaвpони Иcтиклол тacвиpи Вaтaн a3 мacъaдax,ои кaлидию мex,вapии эчодиëти Лоик Ш., Бозоp С., Муъмин А. Сaфap, Х. Fоиб, М. Fоиб вa дигapон хдооб шyдa, кyшидaaнд, ки дap шeъpи худ ин мacъaлapо бо ифтиxоpи бaдaнди xeштaншиноcивy мex,aнпapacтй тacвиp нaмоянд. Myx,aммaд Fоиб a3 зyмpaи он шоиpонe х,даоб мeшaвaд, ки дap aдaбиëти мyоcиpи точик мaвзyи Вaтaн - Mодap, хуввияти миддию ифтиxоpи вaтaндоpиpо дap pyбой, дyбaйтй, Faзaд вa мycaммaтy тapчeоти худ якe a3 мacъaдax,ои мexpapй кapоp додaacт. Ин мaвзyъpо мо тaнx,о дap миcоди тapчeоти шоиp 6a pиштaи тax,кик кaшидaeм вa 6a дигap швъх,ои диpикии y коp нaгиpифтaeм. Шоиp дap эчоди жaнpи тapчeот вa швъх,ои он кyввaозмой нaмyдa, кyшидaacт, ки aнъaнaи aдaбиëти кдaccикиpо a3 pyи шaклy мaзмyн нигох, доpaд. Maвзyи тacвиpи Вaтaн дap тapчeоти шоиp бо номх,ои «Худшино»» чоp бaнд, «Вacфи №ëp» ce бaнд, «Точикистон» ce 6a4A дap мaчмyaи «^фт^^» (2011), «Точикистон» ce бaнд, «Шедит» ce 6a^A, «Вaтaнpо дycт мeдоpaм» шaш бaнд дap мaчмyaи «Дapди ному»» (2014), «Истикдодият» ce бaнд, «Сapвaти хдстй» ce бaнд, «Фaйзи истикдол» ce бaнд дap мaчмyaи «Шeъpи зиндaгй» (2017) овapдa шyдaaнд, ки дap шaкди тapчeъбaнд эчод шyдaaнд. Дap нaвъи тapкиббaнд бошaд, Myx,aммaд Fоиб 6a ин мaвзyъ дap мaчмyaи «Дeвон» (2009) бо номи «MexpM бeоxиp» вa дap китоби <^ap,n^ номуо бо номи «Дaъвaт» нaмyнa овapдaacт.

Maвзyи вacфи Вaтaн, вaтaнпapвapй, вaтaндоpй, мex,pи Вaтaн дap тapчeъбaндy тapкиббaндx,ои Myx,aммaд Fоиб мaвзyи мapкaзй мa^cyб мeшaвaд. Macaдaн, шоиp дap «Точикиcтон» ном тapчeъбaндaш, чa^oнpo ангуштарин, Тoчикиcтoнpo нигин, агар ча^н тахт бoшaд, Тoчикиcтoнpo тахтнишин, ту мулки нoзaнин, чаннати руи замин, хopy хасаш, х,ар гушае сабз, садаф гулу гиёх,, бoFи пур аз сарву санавбар, бeнaвopo дилнaвoз, дapдpo дapмoн, сарчашмаи oби х,аёт, бахшандаи умри дapoз ин x,aмapо Вaтaни xeш мeдонaд, ки arap кace кaдpи онpо нaдонaд д^хй мeшyмоpaд, чунончй: Цахон amy^mapw бошад, нигинй, Цахрн maxm acm агар, my maхнuшuнй. Бинозам бо my, мулки нозанинй, Диёрам, цаmamu руи заминй. Худо гарчи гунафахшу сахй acm, Касе цaдрamро надонад, дузахй acm [3, c. 22].

Шо^ вa нaвиcaдaи xaдкии Точикистон Maчид Сaлим дap мaкодaaш чунин гyфтaacт: « Шоиp Точикиcтонpо чaннaти pyи зaмин мeдонaд вa xонaндapо бa caйpи ин capзaмин бypдa, x,yшдоp мeдиx,aд, ки бa кaдpи ин обу хоки пaйвaндй биpaceм вa дap ободй, шукуфоии он ^иccaгyзоp бошeм» [5, с. 86].

Дap тapчeъбaнди дигapaш бо номи «Ha^n^a» Вaтaнpо дap cypara гaнчинaвy ойинaи хдстии худ доннет, бa aндeшaи aдaбиëтшиноc С. ^идов «Дap мaFЗ aндap мaFЗи кaлбaш чойгузин бyдaни мex,pи Вaтaнpо эътимодбaxш тaъкид вa тacвиp нaмyдaacт. Аз ин бapмeояд, ки caдокaти шоиp бa диëpaш, Вaтaни x,aмeшaбax,оpaш бeоxиp acт вa ифтиxоpи вacфи чунин Вaтaнpо xyrapy пeшaи худ вa дaфтapи aндeшaи худ мeдонaд» [ 6 c. 24] чунончй. Туй ганцинаву ганцинаи щcmuu манй, Туй оинаву оинаи щcmrn манй. Hecm нася, my нацдинаи xacmuu манй, Боми ma^^u ману зинаи xacmuu манй. Аз дарди дидаи пушида myро мебинам, Балки бе мардумаки дида myро мебинам [3, с. 23].

Ba дap «Вacфи диëp» ном тapчeъбaнди Myx,aммaд Fоиб бa миши дигap тapчeъбaндx,ои дap боло зикp гapдидa, бa тacвиpи Baтaн бaxшидa шyдaacт, ки бо ибоpaвy тapкибx,ои куллах^и кухдояш - минбару тахт, санги пoбapчo - ocopи сари сахт, кафи хoкy катран oбaт - зару гух,ар, суфраи бахт, 4omh армюн вa дap бaйти вacидa бошaд, дyнëpo 6o х,ама пахдояш, бе Ватан танг мeдoнaд ва oлaми paвшaнpo бе Ватан тopикиcтoн мeшyмоpaд, ки охднги xyдшиноcии миддиpо дap шeъp дyчaнд гapдонидaacт:

Куллахри кyххояm минбари maхmu ман acm, Сангхои nобaрцояm отри три caхmu ман acm. Хар кафи хокam зару хар цamрau обam гухар acm, Панцаи пур аз caхояm cyфрau бaхmu ман acm.

Tarn дунё бщри мaн, эй Тоцикистон, бе ту ^acm, Олaми рaвшaн бa чошмом торикистон бе ту щст [2, с. 8].

Дар тapчeъбaнди дагари y бо номи «Ватанро дуст мeдоpaм», ки бандхои 1, 2, 6 мycaммaти мycaддacи тapчeъбaнд ва 3, 4, 5 мycaммaти мypaббaи тapчeъбaнд омадааст. Вaлe ин шeъp дар кофиябандии мacнaвй аа, бб ва аз банди шaшyм, миcpaи шaшyм аз кофия озод эчод шyдaacт ва ин шeъppо чунин тахлил кардаанд: «Шоир боз хам мyтaнтaнтap caдо додани шeъpaш кофияи бандхоро вобаста ба мундаричаи FOявии онхо иваз кapдaacт. Шоир боварии кавй дорад, ки танхо зи гумномй camrc Ватан гуру номи моро эмин дошта мeтaвонaд ва онро бояд чун мapдyмaки чашм хифз нaмоeм. Маълум мeшaвaд, ки иваз кардани кофияи бандхо, тaFЙиpи хачми бандхо, хадафи ycлyби дошта, бо макали муаееир намудани тарзи тacвиp, баланд намудани FOяи марказии шeъp, афзудани бaдeиëти он ба вучуд омадааст. Шоир ба ин вашла талкини FOяи марказии шeъp - ватажохй ва ватанпарвариро xeлe пуркувват намудааст» [6, с. 22]. Вокeaн дар ин тapчeъбaнд мо он хиccиëтe, ки Му^аммад Fоиб ниcбaти Ватан дорад, «Суруди миллй ояд хар гaхe бар гуш, мeгиpям, Дами болошавии парчамаш xомyш мeгиpям» бифах^м. Санъатхои тaвcиф, мyболиFa, тазод ва мукобала дар шeъp мохирона истифода гардидаанд, ки ба шeъp таровати тозae бaxшидaaнд. Байти вacилaи он бошад дар хар банд бe тaFЙиp зикр мeëбaд, ки мавзуи шeъppо чолибтар гapдонидaacт. Фириcmaм дyрmaр нури вamaнцуи нигощмро, Бyбинaм мирдуми зaщamкaши оя^охоцомро. Рощ бexaвфy тцбу истгоуи 6орц мecозaнд, Диёри хешро мaш%yрmaр дйр Шорц мecозaнд.

Хyдaмро, соуиби мулки кущнро дуст мeдорaм,

Вamaнро дуст мeдорaм, вamaиро дуст мeдорaм [3, с.35 - Зб].

Дигар тapчeъбaндхои шоир ба миши «^иблаи ва «Кишвари хастй» дар xyA оханги ватандорй ^c6 кардаанд.

Дар таркиббандхои шоир низ оханги ватандориву вaтaнпapacтй ва дуст доштани Ватан cypyдa шудааст. Ин таркиббандхо «Meхpи бeоxиp» ва «Даъват» мeбошaнд. Дар таркиббанди «Meхpи бeоxиp» хама шеъpy сyхaн, нируи тан, пypкaдp ба х,ар аннуман, машхури давр, дyнëи вунуд, нон дар бадан ва х,ама сарбайту киссaвy шеърашро Ватани азиз хжоб мeкyнaд: Бе ту бeчорaи бeчорa шaвaм, Бе ту оворaи оворa шaвaм. Бе ту дилрешу цшорпоро шaвaм, Бе ту мон хор шaвaм, xорa шaвaм.

Аз ^firna дил коному as ту вте дил ттном, Тоцикистон, вamaнaм, эй вamaиaм, эй вamaиaм [2, с. 417].

Ба ин мавзуи ичтимоии набзи замон, яъш тacвиpи Ватан дар шeъpи шоир ба aндeшaи шоирон ба монанди Myхaммaд Ачамй: «... мавзуи ишк ва Ватан дар шeъpхои шоир бeштap аз хар мавзуи дигар калам xypдaacт» [5, с. 38], ë Зда Абдулло: «Агар шeъp зинда доштан ва парвардани мухаббат ба Ватан ва миллат acт, чозибтарин ва caмимитapин мухаббат дар ашъори у мeчyшaд» [5, с. 54], ва aдaбиëтшиноcон - Саидрахмон Саидов: «Дар мaFЗ андар мaFЗи калбаш чойгузин будани мeхpи ватанро таъкид ва тacвиp нaмyдaacт» [6, с. 24] ва Шaмcyлхaки Оренфар « Ишки мeхaн дар xоки вучудаш рвша дорад»» [7, с. 8], ба маврид таъкид шyдaacт.

Ба таври фишурда тахкику бappacии тapчeоти шоир маълум гардид, ки Myхaммaд Fоиб дар aдaбиëти даврони Иcтиклол мавзуи Ватан, мeхpи ватандориву вaтaнxохй ва хуввияти миллиро бо калима, таркибу иборахои обнapacидa: касри мурод, маскани осудагию зиндагй, дилфаротар, дони армон, сози хомушам, давобахшам, х,авобахшам, Боми Ч,а^он, садои мypFaконy бонги азон, сох,иби мулки кух,ан, мух,аббатнома, нури ватаннуй, кафи хокаш зар ва хораш гулранг, савти булбулу товус, оби чашм, мехри пурнанг, санги Ватан, калбх,ои сард, боронаш Fyбоpy гард, сад дард, некбахту сох,ибистиклол мушкил, сох,иби ганни икбол мушкил ин хамаро аз файзи Истиклолият мeдонaд, тacвиp нaмyдaacт, то ки дар вучуди xонaндaи xyд xyдшиноcии миллиро бeдоp намояд.

АДАБИЁТ

1. M. Fоиб. Дeвон. - Дyшaнбe: Пажухишгохи фарханги фоpcй - точикии Сафорати Чумхурии Ишомии Эрон, 2009. - 1015 c.

2. M. Fоиб. Ифтиxоp. - Дyшaнбe: Ирфон, 2011. - 224 c.

3. M. Fоиб. Дарди номyc. - Хучанд: Ношир, 2014. - 235 c.

4. M. Fоиб. Шeъpи зиндагй. - Дyшaнбe: Aдaбиëти бачагон, 2017. - 98 c.

5. Чароги андеша. (Мачмуаи маколахо), - Душанбе: Ямини Содик, 2007.-95 с.

6. С. Саидов. Шеъри шоири асил ва рисолати он. - Душанбе: Шарки озод, 2013. - 79 с.

7. Ш. Ориёнфар. Мухаммад Fоиб шоире аз гунаи дигар. Дарди номус. (Пешгуфтор). - Хучанд: Ношир, 2014. -235 с.

ОПИСАНИЕ РОДИНА В ПРОИЗВЕДЕНИЕ МУХАММАДА ГОИБА

Хотя место предпочтения и сочинения в поэзии народного поэта Таджикистана Мухаммеда Гойба меньше, чем в других видах лирической поэзии, но он сохранил традиции классической литературы с точки зрения формы и содержания и посвятил большую часть своих переводов социальным вопросам. В частности, тема Родины - материнство, самопознание и патриотизм и национальная идентичность, которая является одной из социальных проблем, в его переводах с поэтическими композициями и словами в литературе периода независимости, которые принесли лирическому герою поэта национальное пробуждение и национальное самосознание.защищать национальные интересы и границы своей любимой страны, оставаться верным своей любимой родине и всегда быть на его стороне. На самом деле патриотическая независимость неразрывно связана с отсутствием Мухаммеда Гойба, что свидетельствует о его любви к миру.

Ключевые слово: стихи, тарджебанд, таркиббанд, рифма, бейт, образ, описание, аллегория, метафора, родина, самопознание, национальный, любовь, тема, Мухаммада Гоиба.

EXPOSITION OF MOTHELAND IN THE WORK'S OF MUHAMMAD GOIB

Although the place of preference and composition in the poetry of the national poet of Tajikistan, Mohammed Goib, is less than in other types of lyric poetry, he preserved the traditions of classical literature in terms ofform and content and devoted most of his translations to social issues. In particular, the theme of the Motherland is motherhood, self-knowledge and patriotism and national identity, which is one of the social problems, in his translations with poetic compositions and words in the literature of the independence period, which brought the poet's lyrical hero a national awakening and national identity. protect the national interests and borders of your beloved country, remain faithful to your beloved homeland and always be on its side. In fact, patriotic independence is inextricably linked with the absence of Muhammad Goyb, which testifies to his love of the world.

Keywords: poem, tajebband, tarkibband, rhyme, verse, exposition, feature, allegory, motheland, consciousness, national, love, subject, Muhammad Goib.

Сведения об авторе:

Каримова Шарифхуджа - докторант (PhD) первого курса кафедры теории и истории литература Таджикского государственного педагогического Университета имени С. Айни. Телефон +(992) 918186768

About the author:

Karimov Sharifkhuja - first year Doctorate (PhD) of the theory and history of literature Department, Tajik State Pedagogical University named after Sadridddin Ayni. Телефон (+992) 918186768

ХАРАКТЕРИСТИКА ТВОРЧЕСТВА ХАСАН ИРФОНА В РАЗВИТИИ ТАДЖИКСКОГО ЯЗЫКА

Султонова Ш.Б.

Таджикский государственный педагогический университета имени С. Айни

Сейчас особое место в таджикской литературе занимает творчества известного таджикского современного писателя ХХ века Хасана Ирфона, где в своих произведениях показывает различные проблемы современной таджикской жизни.

Следует подчеркнуть, что творчество Хасана Ирфона исследовали с одного языка на другой при помощи произведений и жанра его романов и стихотворений таджикского критика произведений современной литературы, особенно его критические статьи и романов известного таджикского современного писателя ХХ века, которые посвященны исторической, литературной, социально-психологической и любовной темы, которые показывают истории таджикского народа. В своих критических работах великий современный таджикский поэт Хасан Ирфон исследовал проблемы современной реалистической жизни, особенно воспитание молодого поколения, которые учатся различными темами современной жизни, где в современном литературоведении встречаются проблемы экономики, политики и жизнь молодого поколения.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.